UŻYTKOWANIE EKSPLOATACYJNE

1. Wymień fazy eksploatacji

• Procesy eksploatacji bezpośredniej czyli wszystkie działania i czynności mające kontakt z maszyną i wpływające na zmianę stanu maszyny min.:

• użytkowanie,

• obsługiwanie, zawierające:

- konserwacje,

- naprawy,

- kasacje.

• Procesy eksploatacji pośredniej czyli organizowanie eksploatacji bezpośredniej i kierowanie nią, np.:

• organizowanie robót,

• zabezpieczanie robót,

• racjonalizację.

1. Co oznacza pojęcie „ użytkowanie eksploatacyjne” ?

Pojęcie to jest pojęciem ogólnym obejmującym bardzo szeroki i złożony zbiór procesów technologiczno – technicznych.

Okres eksploatacji maszyn trwa od tzw. Przekazania maszyny do eksploatacji aż do jej złomowania.

Maszyna w tym czasie powinna mieć zapewnione:

• Użytkowanie zgodnie z jej przeznaczeniem,

• Wykonywanie przeglądów technicznych i napraw,

• Konserwowanie i magazynowanie.

1. Jakie czynniki mają wpływ na efektywność pracy koparko – ładowarką ?

• Stan techniczny koparko – ładowarki,

• Kwalifikacje operatora,

• Logistyczne zabezpieczenie pracy,

• Warunki atmosferyczne.

1. Wymień podstawowe obowiązki operatora koparko – ładowarki.

• Przygotowanie maszyny do pracy zgodnie ze wskazówkami wynikającymi z DTR;

• Zapoznanie się z zakresem robót oraz dokumentacją i wytycznymi personelu kierowniczego;

• Uruchomienie maszyny po sprawdzeniu stanu technicznego i ustawienie dźwigni i zespołów roboczych w prawidłowym położeniu;

• Wykonywać samodzielnie lub przy pomocy pomocnika czynności z kolejnością ich wykonania wynikającą z instrukcji obsługi i konserwacji zawartej w dokumentacji techniczno – ruchowej DTR;

• Współdziałać w wykonywaniu wszystkich innych obsług technicznych i przeglądów oraz napraw bieżących maszyny;

• Uczestniczyć w odbiorach i próbach technicznych przeprowadzanych po naprawach maszyny;

• Meldować kierownictwu o zauważalnych nieprawidłowościach w działaniu maszyny i usterkach technicznych, których usunięcie wykracza poza możliwości operatora;

• Znać i przestrzegać przepisy BHP i ppoż. Oraz zasady postępowania w przypadku uszkodzenia maszyny lub zaistnienia awarii.

1. Jaką dokumentację eksploatacyjną wypełnia operator.

• raport dzienny pracy,

• książeczkę maszyny budowlanej.

1. Jaką dokumentacją musi posłużyć się operator przed podjęciem pracy na nieznanym typie koparko – ładowarki?

Operator powinien posłużyć się w tedy Dokumentacją techniczno – ruchową, a szczególnie jej elementami, jak:

• charakterystyka techniczna, która zawiera wszystkie dane techniczne,

• instrukcja użytkowania, która dotyczy uruchomienia, zatrzymania i sterowania maszyną,

• instrukcja smarowania ,która dotyczy wyboru i stosowania paliwa, płynu chłodzącego i smarów wymaganych do właściwej pracy maszyny,

• instrukcja obsługi, która dotyczy czyszczenia, wymiany i regulacji możliwych do wykonania w miejscu pracy maszyny.

1. Co należy rozumieć przez obsługiwanie eksploatacyjne.

• Wykonywanie właściwych obsług i przeglądów technicznych oraz napraw,

• Konserwowanie i magazynowanie.

1. Wymień rodzaje obsług technicznych.

• OC - OBSŁUGA CODZIENNA,

• OT1, OT2, …. - OBSŁUGA TECHNICZNA nr. 1, nr. 2 …..

• OG - OBSŁUGA GWARANCYJNA,

• OK. - OBSŁUGA KONSERWACYJNA,

• OS - OBSŁUGA SEZONOWA,

• NB - NAPRAWA BIEŻĄCA,

• NG - NAPRAWA GŁÓWNA,

• OD - OBSŁUGA DIAGNOSTYCZNA ( kontrola stanu)

• T - TRANSPORTOWANIE POJAZDU,

• M - MAGAZYNOWANIE, PRZECHOWYWANIE.

1. W jakich sytuacjach operator powinien odmówić podjęcia pracy koparko – ładowarką?

Operator ma obowiązek odmówić podjęcia pracy w przypadku:

• Niesprawnej maszyny,

• Pracy niezgodnej z przeznaczeniem maszyny,

• Warunkami pracy niezgodnymi z bezpieczeństwem.

1. Wymień podstawowe eksploatacyjne.

1. Paliwa,

2. Oleje smarne

• Oleje silnikowe,

• Oleje przekładniowe,

• Oleje hydrauliczne,

1. Smary stałe

2. Płyn hamulcowy

3. Ciecz chłodząca

4. Płyn do spryskiwaczy

DOKUMENTACJA TECHNICZNA

1. Co oznacza skrót DTR ?

DTR – Dokumentacja –Techniczno – Ruchowa, która zwiera wszystkie informacje niezbędne dla poprawnej technicznie, bezpiecznej, wydajnej i ekonomicznej eksploatacji maszyny.

DTR składa się zwykle z :

• Instrukcji obsługi, która obejmuje:

• Wytyczne obsługi,

• wykazy

• Katalogu części,

1. Do jakich celów stosuje się rysunki przekrojów?

Rysunki przekrojów stosuje się w celu zilustrowania szczegółów wnętrza przedmiotu. Umożliwia się w ten sposób analizowanie lub wykonywanie niewidocznych z zewnątrz elementów danego urządzenia lub detalu.

1. Posługując się rysunkiem cylindra hydraulicznego przekroju wymień poszczególne jego elementy.

Typowy cylinder hydrauliczny zawierać będzie:

• Cylinder – tuleję, tłok, tłoczysko, uszczelkę tłoka

• Zestaw uszczelek,

• Uszczelnienie tłoczyska, króćce.

1. Wymień elementy składowe wybranej pompy hydraulicznej posługując się rysunkiem przekroju tej pompy.

Przykładowe elementy to:

• korpus,

• tarcza, tłoki,

• króćce,

• zawór zwrotny, itp.

1. Posługując cię schematem obwodu ładowania – wskaż poszczególne elementy tej instalacji.

• Akumulator,

• wyłącznik masy,

• przewody,

• prądnica ( alternator),

• regulator napięcia (często w prądnicy)

• kontrolka ładowania.

1. Posługując się schematem układu hydraulicznego napędu jazdy – wskaż jego elementy.

• pompa hydrauliczna,

• silnik hydrauliczny ( w kole jezdnym),

• przewody,

• przełącznik kierunku jazdy, zawór zwrotny, itp.

1. Jakie informacje zawiera dokumentacja techniczno – ruchowa?

Dokumentacja ta zawiera następujące elementy:

• Instrukcja użytkowania – dotyczy uruchomiania, zatrzymania i sterowania maszyną,

• Instrukcja smarowania – dotyczy wyboru i stosowania paliwa, płynu chłodzącego i smarów wymaganych do właściwej pracy maszyny,

• Instrukcja obsługi – dotyczy czyszczenia, wymiany i regulacji możliwych do wykonania w miejscu pracy maszyny,

• Katalog części – zawiera identyfikację wszystkich części dostarczanych jako części zamienne,

• Instrukcja napraw – dotyczy wymontowania, demontażu, naprawy, zamontowania i prób dla wszystkich elementów maszyny, które normalnie mogą być wykonywane w warsztacie,

• Charakterystyka techniczna – zawiera wszystkie wymiary gabarytowe i dane techniczne.

1. Jaką dokumentacją musi posłużyć się operator przed podjęciem pracy na nieznanym typie koparko – ładowarki?

Zwykle wystarczy opanować dwie pozycje:

1. Charakterystyka techniczna – ktra dotyczy gabarytów i danych technicznych

2. Instrukcja użytkowania - która dotyczy uruchomienia, zatrzymania i sterowania maszyną

Przed uruchomieniem jednak potrzebna może być:

1. Instrukcja smarowania – która dotyczy wyboru i stosowania paliwa, płynu chłodzącego i smarów wymaganych do właściwej pracy maszyny,

2. Instrukcja obsługi - która dotyczy czyszczenia, wymiany i regulacji możliwych do wykonania w miejscu pracy maszyny,

1. Dlaczego przed rozpoczęciem pracy osprzętem koparkowym należy zapoznać się z terenowym planem sytuacyjnym.

Z terenowym planem sytuacyjnym należy zapoznać się ze względu na:

• Konieczność rozplanowania miejsca pracy – dojazd, obszar roboczy

• Niebezpieczeństwo ulegnięcia wypadkowi – nadmierne skarpy, grząski teren, itp.,

• Możliwość uszkodzenia istniejących instalacji na danym obszarze.

1. Do czego służy i co zawiera Książka maszyny budowlanej?

Książka maszyny budowlanej służy do rejestracji historii pracy maszyny i zawiera:

• Okresy pracy maszyny

• Wszystkie spostrzeżenia i uwagi dotyczące pracy i działania maszyny, a zwłaszcza:

• Zauważone usterki i wady w działaniu,

• Uszkodzenia oraz awarie poszczególnych mechanizmów i elementów konstrukcyjnych oraz przyczyny ich powstawania

• Uwagi o dokonanych naprawach, wymianie zużytych lub uszkodzonych elementów oraz zespołów itp.

• Terminy okresowych napraw oraz uwagi o dokonanych przeglądach i kontrolach – również w zakresie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

• Nazwiska pracowników odpowiedzialnych za obsługę maszyny oraz dokonujących przeglądów i napraw.

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

1. Jakie znaczenie ma bezpieczeństwo i higiena pracy w praktyce?

Stosowanie się do przepisów bhp chroni nas jak i innych od wypadków oraz chroni maszyny od nieprawidłowej eksploatacji

1. Podstawowe obowiązki służb BHP i p. poż. W zakładzie pracy.

• Nadzór nad przestrzeganiem bhp

• przeprowadzanie okresowych szkoleń dotyczących bhp

1. Jakie informacje zawiera stanowiskowa instrukcja bhp?

2. Wymień podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp na stanowisku pracy.

3. Omów sposoby oznakowania stanowiska pracy ( na konkretnym przykładzie)

• miejsce powinno być ogrodzone i mieć napisy , znaki ostrzegawcze

• gdy maja dostęp osoby nie zatrudnione przy robotach postawić balustrady zaopatrzone w światło ostrzegawcze koloru czerwonego powinny one znajdować się na wysokości 1,1m nad terenem i nie mniejszej niż jeden metr od krawędzi wykopu

• niezależnie od ustawień balustrad wykop należy szczelnie przykryć w sposób uniemożliwiający wpadnięcie do wykopu (np.w nocy)

• w przypadku przykrycia wykopu , zamiast balustrad , teren robót można oznaczyć za pomocą lin lub taśmy z tworzyw sztucznych

1. Wymień omów zasady organizacji stanowiska pracy ( na konkretnym przykładzie)

• Miejsce pracy maszyny powinno być gruntownie sprawdzone i w odpowiedni sposób zabezpieczone

• Przy ocenianiu miejsca posadowienia maszyny operator musi wziąć pod uwagę następujące aspekty:

• czy nie ma w polu pracy maszyny innych urządzeń lub budowli (jeśli są torba je zabezpieczyć)

• sprawdzenie wytrzymałości podłoża gruntowego na stanowisku pracy

• sprawdzenie uzbrojenia terenu

• -wyznaczenie strefy niebezpiecznej

• strefa niebezpieczna powinna być odpowiednio oznakowana i zabezpieczona

1. Omów warunki bhp obowiązujące przy obsłudze silników spalinowych, hydraulicznych, elektrycznych.

obsługa silników powinna odbywać się przy wyłączonych silnikach i zabezpieczonych osprzętach roboczych

1. Omów warunki bhp przy obsłudze koparko – ładowarki.

• silnik musi być wyłączony

• zabezpieczone łyżki i wysięgniki

1. Omów obowiązki pracownika w przypadku powstania zagrożenia pożarowego.

2. Omów sposoby postępowania przy ratowaniu zasypanego ziemią.

• odkopujemy wyłącznie ręcznie

• udzielamy pierwszej pomocy

• wzywamy pogotowie

1. Co rozumiesz pod pojęciem wypadek przy pracy?

• nieumyślne uszkodzenie maszyny

• utrata zdrowia operatora z przyczyn nie zależnych od niego i nie z jego winy

1. Wymień podstawowe obowiązki zakładu pracy w zakresie bhp wobec pracownika.

PODSTAWY ELEKTROTECHNIKI

1. jakich jednostkach wyrażamy natężenie prądu, napięcie, oporność (rezystancja)?

• Jednostką natężenia prądu jest AMPER (A) Wyróżniamy prąd:

• Stały DC

• Zmienny

• Przemienny AC

• Jednostką napięcia elektrycznego ( U ) jest WOLT (V)

• Jednostką energii elektrycznej jest 1 dźul ( 1 J)

• Moc prądu elektrycznego ( P) jest wat (W) – (KW)= 1000 W

• Jednostką rezystencji (oporu) jest (czytany om)

1. W jaki sposób przeprowadza się pomiar natężenie prądu, a w jaki pomiar napięcia?

Aby zmierzyć napięcie między dwoma punktami obwodu należy równolegle do tych punktów przyłączyć woltomierz, który posiada 4 przyciski:

• Dwa dla cewki prądowej

• Dwa dla cewki pomiarowej

Zaciski cewki napięciowej powinny być połączone równolegle do odbiornika a zaciski cewki prądowej szeregowo

1. W jaki sposób zabezpieczane są urządzenia elektryczne przed zwarciem oraz przeciążeniem?

2. Jakie skutki wywiera przepływ prądu przez organizm ludzki?

Prąd elektryczny przepływając przez ciało człowieka wywołuje w nim zmiany chemiczne i biologiczne groźne dla zdrowia i życia. Działanie prądu może objawiać się w postaci zmian elektrolitycznych, oparzeń oraz zaburzeń czynności fizjologicznych.

Skutki rażenia prądu zależą od:

• Rodzaju prądu (częstotliwość)

• Wartości prądu wrażeniowego

• Czasu trwania rażenia

• Drogi przepływu prądu

• Rezystancji ciała człowieka

Do najważniejszych zagrożeń stwarzanych przez przepływ prądu elektryczn. Przez ciało człowieka należą:

• Działanie prądu elektr. na serce - prąd może stać się przyczyną migotania komór serca, a nawet doprowadzić do ustania pracy serca.

• Działanie prądu na układ oddechowy - prąd może wywołać zabużenie w pracy mięśni klatki piersiowej ( skurcze) oraz zaburzeń w pracy tych ośrodków mózgu, które odpowiadają za oddychanie.

• Cieplne działanie prądu – może doprowadzić do uszkodzenia a nawet spalenia skóry, mięśni i narządów wewnętrznych

1. W jakich jednostkach wyrażana jest moc prądu elektrycznego?

2. Omów czynności obsługowe akumulatora?

1. Należy sprawdzić poziom elektrolitu ( latem co najmniej dwa tygodnie, zimą co 4tygodnie), a w razie potrzeby dolać do akumulatora np.; wodę destylowaną

W przypadku wylewania się elektrolitu należy go uzupełnić tak samo gęstym elektrolitem

Nie wolno dolewać stężonego kwasu siarkowego.

1. Akumulator wyładowany należy natychmiast naładować, a w okresie kiedy nie jest eksploatowany w maszynie doładowywać co 4 – 6 tygodni.

2. Nie można dopuścić do wyładowania akumulatora

3. W trakcie eksploatacji akumulatora w maszynie nie należy go przeładowywać

4. Akumulator powinien być utrzymany w stanie suchym i czystym

5. Należy sprawdzić zamocowanie akumulatora. Powinien być umieszczony na gumowej podkładce w celu zamortyzowania wstrząsów i być tak zamocowany aby nie miał możliwości przesuwania się

6. Czas włączenia rozrusznika nie powinien przekraczać 5 s. Między kolejnym rozruchem należy robić przerwy.

7. Przy każdym przeglądzie powinno się zlecić serwisowi kontrolę poziomu i pomiar gęstości elektrolitu.

1. W jakim celu łączymy akumulatory równolegle i na czym ono polega?

W celu uzyskania połączenia równoległego akumulatory łączymy zaciskami jednoimiennymi ( plus z plusem, minus z minusem)

Akumulatory równoległe łączymy w przypadku gdy wymagana jest większa pojemność od pojemności dostępnej z pojedynczego akumulatora, a wszystkie akumulatory powinny mieć takie samo napięcie.

1. Od czego zależy i ile wynosi maksymalny prąd ładowania?

Maksymalny prąd ładowania zależy od pojemności akumulatora oraz od tego czy jest to pierwsze ładowanie czy kolejne.

Przy pierwszym ładowaniu prąd ładowania powinien wynosić ………………………………………

Gdzie Q jest pojemnością 20 – godzinną. W czasie ładowania należy kontrolować temperaturę elektrolitu. W przypadku przekroczenia temperatury 50⁰C należy wartość prądu pierwszego ładowania zmniejszyć o połowę lub przerwać ładowanie.

Bezpośrednio po pierwszym ładowaniu zalecane jest poddanie akumulatora wyładowaniu.

Następnie poddaje się akumulator zwykłemu ładowaniu.

Ładowanie odsiarczające – oznaki zasiarczenia:

• Mała gęstość elektrolitu po naładowaniu

• Duża wartość napięcia podczas ładowania

• Duży wzrost temperatury podczas ładowania

• Znaczny spadek pojemności

Ładowanie z przerwami ( po 12h ładowania przerwa 1 – 2h). W przypadku niewielkiego zasiarczenia można doprowadzić akumulator do pełnej przydatności.

1. Wymień podstawowe urządzenia elektryczne obwodu ładowania w koparko – ładowarce.

Podstawowe urządzenia elektryczne obwodu ładowania:

• Alternator

• Układ prostowniczy złożony z 6 d

• Regulator napięcia

• Przekaźnik

• Wskaźnik optyczny obciążenia

• Wyłącznik

• akumulator

1. Wymień środki zabezpieczające operatora przed porażeniem prądem elektrycznym.

Układ elektryczny kop-ład nie stwarza zagrożenia porażeniem prądem gdyż zasilany jest napięciem stałym 12V zagrożenie porażeniem jednak wystąpić może podczas ładowania akumulatora i korzystania z prostownika który jest urządzeniem zasilanym napięciem 230V.

Środki zabezpieczające:

• Ochrona przed dotykiem bezpośrednim: ( ochrona podstawowa) ma za zadanie chronić ludzi przed zagrożeniami wynikającymi z dotyku do części czynnych urządzeń elektrycznych.

Środki ochrony podstawowej to:

• Izolowanie części czynnych

• Stosowanie obudów lub osłon

• Stosowanie ogrodzeń

• Stosowanie barier i przeszkód

• Umieszczanie części czynnych poza zasięgiem ręki.

• Ochrona przed dotykiem pośrednim: ( ochrona dodatkowa) ma zapobiegać utrzymywaniu się niebezpiecznego napięcia dotykowego. Polega ona na zastosowaniu, oprócz ochrony podstawowej, jed2nej z następujących środków:

• Uziemienia ochronnego

• Zerowania

• Sieci ochronnej

• Wyłącznika przeciwpożarowego

• Obniżenia napięcia roboczego

• Separacji

• Izolacji ochronnej

• Izolowania stanowisk

SILNIKI SPALINOWE

1. Wymień podstawowe parametry charakteryzujące silniki spalinowe

2. .Omów zasadę pracy silnika z zapłonem samoczynnym.

3. Wymień objawy i skutki pracy silnika z uszkodzoną uszczelką głowicy oraz podaj główne przyczyny jej uszkodzenia.

4. Omów budowę i zasadę pracy układu chłodzenia cieczą.

5. Omów budowę i zasadę pracy układu smarowania.

6. Wymień przyczyny rozbiegania się silnika spalinowego z zapłonem samoczynnym.

7. Jaką rolę spełnia ośrodkowy regulator obrotów.

8. Omów sposób postępowania przy wyłączaniu silnika wysokoprężnego z turbodoładowaniem.

9. Wymień elementy układu zasilania silnika z zapłonem samoczynnym oraz zadania jakie mają do spełnienia.

10. Wymień główne przyczyny przegrzewania się silnika spalinowego.

ELEMENTY HYDRAULIKI

1. Co oznacza „ napęd hydrauliczny”?

Napędami hydraulicznymi nazywamy urządzenia służące do przekazywania energii mechanicznej z miejsca jej wytwarzania do urządzenia napędowego. W napędach tych czynnikiem przenoszącym energię jest ciecz.

Wyróżniamy 2 rodzaje napędów hydraulicznych:

1. Hydrostatyczne ( objętościowe) - ciśnienie statyczne czynnika roboczego powoduje ruch określonego zespołu roboczego.

2. Hydrodykinetyczne ( przepływowe, wirowe) – wykorzystujące energię kinetyczną cieczy roboczej.

1. Wymień rodzaje pomp hydraulicznych.

• Pompy zębate są o zazębieniu zewnętrznym składających się z pary kół zębatych, z których jedno jest napędzane. Stosuje się je np.: w hydraulice pojazdowej.

Pompy te są odporne na:

• zanieczyszczenia cieczy,

• niekorzystne warunki zasysania, oraz

• wahania lepkości oleju.

• Pompy śrubowe wyposażone są w obracające się wirniki o zębach śrubowych, w których śrubowe wnęki przetłaczają ciecz wzdłuż ścian obudowy

• Pompy łopatkowe

Wirnik zawiera łopatki wpuszczone w promieniowanie wyfrezowania. Łopatki wraz ze ścianami wirnika i obudowy tworzą komory robocze.. Pompy te charakteryzują się mniejszą hałaśliwością oraz posiadają łatwo wymieniane elementy

Wadą tych pomp jest:

• Wrażliwość na zakłócenia warunków zasysania,

• Przekraczanie dopuszczalnych obrotów,

• Zmiany lepkości,

• Zanieczyszczenie cieczy.

• Pompy tłokowe

W tych pompach wyróżniamy pompy:

• osiowe, tłoki poruszają się równolegle do osi obrotów lub są odchylone od niej o kąt do 40⁰.

• Promieniowe – tłoki tej pompy są ułożone prostopadle do osi obrotów.

Wszystkie wyszczególnione pompy z wyjątkiem śrubowej mogą być zastosowane jako śilniki hydrauliczne i pracują w układzie odwrotnym.

Przy wyborze pompy brana jest pod uwagę:

• wydajność,

• dopuszczalne najwyższe ciśnienie,

• hałaśliwość

• oraz sprawność

1. Wymień parametry charakteryzujące pompę hydrauliczną oraz w jaki sposób można zmieniać wydajność w pompach o zmiennej wydajności?

Pracę pompy charakteryzują:

• Wydajność - objętość przetłaczanej cieczy w jednostce czasu, wyrażana w m³/s lub dm³/min.

• Moc na wale pompy w [ KW]

• Sprawność w %

• Ciśnienie w układzie wyrażaną w MPa

Do pomp o zmiennej wydajności możemy zaliczyć:

• Pompy łopatkowe gdzie wydatek pompy zmienia się proporcjonalnie do przesunięcia pierścienia ( czyli przez zmianę mimośrodkowości)

• Pompy tłokowe promieniowe gdzie wydatek jak i jego kierunek przepływu zmieniany jest przez przesuwany pierścień.

• Pompy wielotłoczkowe osiowe gdzie wydajność można zmienić poprzez zmianę skoku tłoczków ( np. zmiana kąta wychylnego wirnika lub zmianę kąta wychylnej tarczy)

1. Wymień rodzaje cylindrów hydraulicznych.

• Siłownik nurnikowy jest siłownikiem jednostronnego działania. Zaletą jego jest prosta budowa i dobra szczelność, ponieważ ciecz doprowadzana jest tylko do jednej komory cylindra.

• Siłowniki dwustronnego działania są budowane z tłoczyskiem jedno – lub dwustronnym

• Siłowniki z jednostronnym tłoczyskiem tłok porusza się w obu kierunkach z jednakową prędkością

• Siłownik z dwustronnym tłoczyskiem wysuw i wsuw tłoka są realizowane z jednakową prędkością , bez konieczności stosowania zaworów przepływowych ( regulatorów prędkości).

Wadą tego siłownika jest znaczna jego długość.

• Siłowniki teleskopowe stosowane w przypadku ograniczeń przestrzeni do zabudowy.

Wadą tych siłowników jest coraz szybszy ruch podczas wysuwania spowodowany działaniem tłoków o coraz mniejszej średnicy. Można tego uniknąć stosując dość złożony układ sterowania.

1. Jaką rolę spełnia zawór przelewowy, a jaką przeciążeniowy?

• Zawory przelewowe ( ciśnieniowe) mają za zadanie odprowadzenie nadmiaru cieczy do zbiornika lub do innej gałęzi układu hydraulicznego /100%/pn/

Zaw przelewowe utrzymują stałe ciśnienie w zamkniętej przestrzeni za zaworem oraz zabezpieczają układ przed ewentualnym uszkodzeniem w skutek nadmiernego wzrostu ciśnienia.

• Zawory bezpieczeństwa ( zaw. ograniczający ciśnienie) służą do zabezpieczenia układu hydraulicznego przed nagłym wzrostem ciśnienia ponad dopuszczalną wartość /ciśnieniowe110%pn/

Zaw. te ochraniają instalację hydrauliczną przed nadmiernym ciśnieniem, są stale zamknięte, a otwierają się tylko w przypadku przekroczenia wartości maksymalnej ciśnienia oleju.

1. Zawory bezpieczeństwa – zabezpieczają układy hydrauliczne przed zbyt wysokim ciśnieniem

2. Zawory przelewowe – utrzymują określone ciśnienie

3. Redukcyjne – utrzymują określone ciśnienie za zaworem niezależnie od ciśnienia przed zaworem

4. Różnicowe – utrzymują stałą różnicę ciśnień przed i za zaworem

Zadania zaworów natężeniowych

• odcinające – zamykają lub otwierają przepływ cieczy

• rozdzielacze – kierują ciecz do odpowiednich przewodów

• zwrotne – przepuszczają przepływ cieczy tylko w jedną stronę

• dławiące – sterują w sposób ciągły natężeniem przepływu cieczy

• regulatory przepływu dwudrogowe – zapewniają stałe natężenie przepływu cieczy zmian niezależnie od ciśnienia w instalacji

1. Wymień rodzaje filtrów stosowanych w układach hydraulicznych.

Rodzaje filtrów stosowanych w układzie hydr. Możemy wyróżnić :

• Ze względu na rodzaj materiału

• Materiały ceramiczne i spieki,

• Filc i papier,

• Filtry magnetyczne,

• Siatki i druty,

• Płytki metalowo – szczelinowe

• W zależności od dokładności filtrowania

Filtry mogą być usytuowane w układzie ssawnym, tłocznym lub powrotnym . W układach hydraulicznych stosuje się filtry:

• Metalowe (siatkowe, szczelinowe, płytkowe i druciane)

• Papierowe i tekstylne ( filcowe, płócienne)

Wyróżniamy też filtry:

• Zgrubnego i dokładnego oczyszczania

• Filtry magnetyczne które swe zastosowanie mają w oddzielaniu od cieczy drobnych cząsteczek stalowych.

W wszystkie filtry powinny być okresowo czyszczone i przepłukiwane.

Głównym elementem filtru jest wkład filtrujący 1 umieszczony w korpusie 2. Równolegle go wkładu może występować zawór zwrotny 3 otwierający się przy określonym spadku ciśnienia ( stopniu zatkania wkładu) lub zespół 4 uruchamiający sygnał optyczny lub dźwiękowy, wyłączający maszynę itp.

1. Jaką rolę spełnia regulator ciśnienia ( akumulator hydrauliczny)?

Do najważniejszych zadań akumulatorów hydraulicznych należą:

• Akumulacja energii,

• Uzupełnianie ubytków oleju (przeciek),

• Tłumienie drgań,

• Rezerwa energii dla ruchów w stanie awaryjnym,

• Wygładzanie pulsacji natężenia przepływu

Energię hydrauliczną można gromadzić napinając sprężynę lub podnosząc ciężar, które w razie potrzeby oddadzą zgromadzoną energię z powrotem do układu hydraulicznego. Najczęściej jednak akumulacja energii odbywa się przez sprężenie pewnej objętości gazu.

1. W jakich jednostkach wyrażane jest ciśnienie hydrauliczne?

Ciśnienie w układach hydraulicznych wyrażane jest w MPa (N/mm²).

Dawniej stosowano także inne jednostki, takie jak atmosfera ( 1013 hPa ₌ 0,1 MPa) czy bar (10⁵ Pa = 0,1 MPa)

1. Czym kierujesz się przy doborze średnicy przewodu hydraulicznego?

Przy doborze przewodu hydraulicznego decyduje dopuszczalna prędkość przepływu /m/sek/, które jest dla przewodów:

- ssących – 1 ÷ 2m/sek

- tłoczących 8 ÷ 15m/sek.

Przewody hydr. są dobierane nie tylko pod kątem ciśnienia mediów przewodzonych w nich, ale także ważną rolę odgrywają specyficzne warunki:

• Montażowe

• Panujące warunki pracy

• Czy wpływy środowiska zewnętrznego.

Podczas doboru parametrów przewodu oraz ustalania kryteriów, które ma on spełniać należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

1. przewody hydrauliczne są w praktyce poddawane działaniu sił dynamicznych

2. Ciśnienie, które zostało ustawione na zaworach ciśnieniowych , podczas procesów przełączania, przyśpieszania lub zwalniania, jest często przekraczane.

3. Stosowanie instrukcji montażowych oraz konserwacyjnych zalecanych przez producenta znacznie wydłuża żywotność przewodów hydraulicznych.

1. Na czym polega i w jakim celu wykonuje się zerowanie układu hydraulicznego?

Zerowanie układu hydraulicznego wykonuje się przed jego naprawą jak i demontażu instalacji

Aby wyzerować ciśnienie należy odkręcić korek na zbiorniku i odczekać parę minut. Odkręcić zawór odcinający w zbiorniku, a wyciekający olej zbierać w podstawionym naczyniu. Następnie należy odpowietrzyć układ odkręcając zaślepki i złączki w instalacji spuszczając olej odpowietrzając go i zbierać do naczynia. Zaślepki należy zakręcać. Przed zerowaniem układu, należy zabezpieczyć elementy robocze przed opadaniem przez pewne podparcie. Po wyzerowaniu wykonywać dopiero naprawę układu hydraulicznego.

BUDOWA KOPARKO – ŁADOWAREK

1. Omów budowę ciągnika kołowego jako nośnika napędu.

2. Wymień główne zespoły osprzętu roboczego.

3. Omów mechanizm obrotu osprzętu kołowego.

4. Omów budowę osprzętu ładowarkowego.

5. Przeznaczenie, budowa, zasada działania przekładu hydraulicznego( zmiennik momentu)

6. Jaką rolę spełniają zwolnice?

7. Omów zasadę stosowania łap podporowych.

8. Omów jaką rolę spełnia zawór bezpieczeństwa oraz zamek hydrauliczny.

TECHNOLOGIA ROBÓT

1. Omów znaczenie mechanizacji robót ziemnych.

W obecnym czasie zmechanizowanie robót ziemnych ma ogromne znaczenie:

• Wykonywanie prac obecnie wymaga szybkiego tempa ich wykonania a to wymaga zmechanizowania znacznej części robót. Mechanizacja pozwala oszczędzić czas jak i koszta robocizny. Jedna maszyna zastępuje pracę wielu ludzi.

1. Omów organizację robót ziemnych, uwzględniając niezbędną dokumentację.

2. Omów zasadę współpracy z innymi i środkami transportu.

Do maszyn robót ziemnych zaliczamy:

• Samochody samowyładowcze ( wywrotki)

• Inne koparko – ładowarki, koparki, ładowarki

• Zagęszczarki ( walce kołowe i wibracyjne)

• Walce drogowe

• Spycharki zgarniarki

W czasie współpracy należy pamiętać o:

• Jak najdalej posuniętej ostrożności

• zachowaniu odpowiednich odległości pracujących przy jednym wykopie i na jednym poziomie maszyn ( 20 metr.)

• ustalić odpowiednie sygnały np. dźwiękowe

• odpowiedniej wysokości rozładunku łyżki koparki bądź ładowarki nad dnem skrzyni ładunkowej, oraz o odpowiednim kącie dojazdu do tych maszyn( zawsze jest to kąt prosty)

1. Omów podział gruntów na kategorie.

2. Omów zasady sterowania osprzętem koparkowym.

Niewłaściwy dobór łyżki obniża wydajność koparki.

Przed właściwą pracą należy zapewnić koparce odpowiednie posadowienie:

• Przodu na łyżce ładowarki

• Z tyłu na podporach

Osprzęt koparkowy może być zamontowany w dowolnym miejscu na długości prowadnicy ramy poprzecznej. Ważne to jest zwłaszcza gdy mamy wykonywać roboty zmienne wzdłuż ściany budynku.

Należy pamiętać o nie zabrudzeniu tłoczysk osprzętu gruntem, oraz o nie pracowaniu na tłoczyskach o całkowitym wysięgu.

Nie wykonywać gwałtownych i dynamicznych ruchów gdyż to obniża żywotność eksploatacyjną urządzenia.

1. Omów zasady sterowania osprzętem ładowarkowym.

2. Omów zasady organizacji stanowiska pracy.

3. Omów zasady posadowienia koparko – ładowarki.

Kop – ład powinna byś posadowiona:

• Z przodu na na łyżce ładowarki

• Z tyłu na podporach koparki

1. Omów zasady bhp obowiązujące w czasie pracy koparko – ładowarki.

2. Omów pracę w pobliżu linii energetycznych.

1. Przy wykonywaniu robót budowlanych , bezpośrednio pod linią wysokiego napięcia, należy uzgodnić bezpieczne warunki pracy z jej użytkownikiem

2. Miejsce z liniami elektr. powinno być ogrodzone i oznakowane napisami ostrzegawczymi

3. Prowadzenie robót ziemnych w pobliżu instalacji podziemnych, a także głębienie wykopów poszukiwawczych powinno odbywać się ręcznie.

4. Roboty ziemne powinny być prowadzone na podstawie projektu, określającego położenie instalacji i urządzeń podziemnych, mogących znaleźć się w zasięgu prowadzonych robót.

5. Nie jest dopuszczalne sytuowanie stanowisk pracy, bezpośrednio pod niepowietrzymi liniami elektroenergetycznymi lub w odległości:

• 3 m dla linii o napięciu 1 Kv

• 5m dla linii o napięciu powyżej 1 kV, lecz nie przekraczającego 15 kV

• 10 m dla linii o napięciu powyżej 15 kV lecz nie przekraczającym 30 kV

• 15 m dla linii o napięciu powyżej 30 kV lecz nie przekraczającym 110 kV

• 30 m dla linii o napięciu powyżej 110 Kv