Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

Bezpieczeństwo i Higiena Pracy

Mikroklimat

ZZIP 13 - BHP

gr. C4

Skład grupy:

1. Daria Jakubowska

2. Dorota Lepisiewicz

3. Paulina Miodońska

4. Marcin Sikora

5. Michał Pieczul

6. Jakub Ziętek

Katowice 2012

Mikroklimat

Warunki cieplne w jakich pracuje człowiek są niezwykle ważne, jeśli chodzi o jego samopoczucie, zdrowie i wydajność pracy. Wpływają także na bezpieczeństwo i higienę pracy.

Pracodawca winien zapewnić swoim pracownikom takie warunki pracy, aby pracownik nie wyczuwał chłodu ani gorąca w trakcie wykonywania tej pracy. Niezbędne jest również zapewnienie odpowiedniej odzieży roboczej, która zapewni pracownikowi komfort pracy.

Wyróżnia się kilka parametrów, które wpływają na równowagę cieplną ciała pracownika:

• temperatura,

• wilgotność względna,

• prędkość ruchu powietrza,

• promieniowanie cieplne,

• aktywność fizyczna człowieka,

• metabolizm,

• izolacyjność odzieży,

• temperaturę powierzchni odzieży.

Wyróżniamy trzy rodzaje mikroklimatu:

1. gorący,

2. zimny,

3. umiarkowany.

Mikroklimat gorący

Według definicji GUS mikroklimatem gorącym są warunki środowiska pracy określone temperaturą powietrza w pomieszczeniu powyżej 30⁰ C i względną wilgotnością powietrza powyżej 65% lub bezpośrednim oddziaływaniem otwartego źródła promieniowania cieplnego. Do określenia uciążliwości warunków pracy w mikroklimacie gorącym służy wskaźnik WBGT (Wet Bulb Globe Temperature). Wskaźnik ten uwzględnia: wpływ temperatury, prędkość ruchu powietrza, wilgotność bezwzględną powietrza oraz średnią temperaturę promieniowania otoczenia. Wartość tego wskaźnika porównuje sie z dopuszczalnymi wartościami, które uwzględniają metabolizm, aklimatyzację oraz prędkość przepływu powietrza i pozwalają określić w jakich warunkach pracuje pracownik.

Jeżeli występuje przekroczenie temperatury komfortu cieplnego, wtedy mówimy o mikroklimacie gorącym. Ogólnie mówiąc praca w tym mikroklimacie jest szkodliwa dla zdrowia, dochodzi do przegrzania i zachwiania równowagi cieplnej, pojawia się znużenie i osłabienie fizyczne, w najgorszym wypadku może wystąpić nawet udar.

Szczególnie narażone na ten mikroklimat są osoby pracujące w: piekarniach, ciastkarniach, hutach, odlewniach, zakładach produkcyjnych wyrobów tekstylnych. Warunki te są dodatkowo potęgowane wysoką temperaturą, zwłaszcza w okresie letnim.

W pomieszczeniach, w których występuje gorący mikroklimat, niezbędne są sprawne urządzenia wentylacyjne, zwłaszcza przy zwiększonej wilgotności. Pracownicy zatrudnieni w takich warunkach, do wykonywania pracy powinni posiadać białe izolacyjne ubrania ochronne. Pragnienie należy gasić częstym przyjmowaniem płynów w małych porcjach.

Mikroklimat zimny

O mikroklimacie zimnym mówimy wtedy, gdy temperatura nie przekracza 10 ⁰ C. Do jego pomiarów używa się wskaźników siły chłodzącej WCI (Wind Chill Index) oraz IREQ (Required Clothing Insulation), który określa izolacyjność odzieży roboczej. Środowisko zimne powoduje chłodzenie całego ciała, czyli hipotermię. Do ochrony przed nim należy stosować odzież oraz rękawice ciepłochronną. Wymaganą ciepłochronność odzieży IREQ określa się w jednostkach clo, w zależności od szybkości metabolicznej produkcji ciepła, prędkości ruchu powietrza i temperatury operacyjnej. Zastosowanie wymaganej ciepłochronności odzieży ma zapobiec hipotermii i obniżeniu wewnętrznej temperatury ciała. Pozwalają one określić warunki pracy dla pracowników.

Odzież ciepłochronna najczęściej stanowi zestaw elementów, które mogą być komponowane ze sobą w zależności od potrzeb. Najczęściej produkowane są dwuczęściowe ubrania, które mogą być uzupełniane kamizelką lub ocieplaczem i czapką.

Szczególnie narażona na ten mikroklimat są osoby, które pracują w chłodniach lub gdzie temperatura nie przekracza 14 ⁰ C. Także osoby, które pracują na otwartej przestrzeni w trakcie zimy, są one zagrożone nie tylko przeziębieniem czy odmrożeniami, ale także złamaniami lub innymi uszkodzeniami ciała, spowodowanymi między innymi gołoledzią. Wykonywanie pracy w niskiej temperaturze otoczenia wpływa w bardzo istotny sposób na wydajność pracy i na sposób jej wykonywania. Pracownik odczuwający zmęczenie w czasie wysiłku fizycznego jest narażony na utratę ciepła. Praca fizyczna co prawda ułatwia utrzymania bilansu cieplnego, jednak w wyniku utraty zbyt dużej ilości ciepła łatwo może dojść do przechłodzenia organizmu, szczególnie w przypadku przebywania w niskich temperaturach środowiska zewnętrznego.

Zimny mikroklimat środowiska pracy powoduje obciążenie układu krążenia. Obserwujemy wzrost ciśnienia krwi, wzrost pojemności minutowej i wyrzutowej serca, zmniejszenie częstości skurczów serca oraz zwiększenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen. Jest to szczególnie niebezpieczne dla osób z chorobami układu krążenia. zdolność do utrzymywania stałej temperatury ciała podczas ekspozycji na zimno zmniejsza się wraz z wiekiem. Utrata ciepła zależy także od rozmiarów ciała, jego kształtu i składu. Generalnie, osoby grubsze, z większa ilością tkanki tłuszczowej i mniejszą powierzchnią ciała łatwiej zachowują ciepło niż osoby szczupłe. Tolerancja zimna jest również zależna od płci. Kobiety mają z reguły większą grubość podskórnej tkanki tłuszczowej, ale z drugiej strony – mniejsza masa ciała powoduje zmniejszoną produkcję ciepła. Dodatkowo, kobiety mają większą powierzchnie ciała w stosunku do jego masy, są więc narażone na zwiększoną utratę ciepła. pracownicy, którzy stale pracują w niskich temperaturach mogą się przystosować do danych warunków, czyli tak zwaną aklimatyzację.

Mikroklimatu umiarkowany

Warunki termiczne, zapewniane przez urządzenia wentylacyjne, klimatyzacyjne i grzewcze, zależą od przeznaczenia danego pomieszczenia i mają na celu albo zapewnienie komfortu użytkowników albo, w przypadku pomieszczeń, w których priorytetem są wymagania związane z realizowaną technologią utrzymanie temperatury i wilgotności powietrza w granicach zapewniających prawidłową i bezawaryjną pracę urządzeń.

Optymalne warunki mikroklimatu, w którym przebywa człowiek ustalone są dla określonej aktywności fizycznej człowieka:

• przy małym tempie metabolizmu (szycie, księgowanie, pisanie na maszynie): temperatura powietrza w pomieszczeniach (zimą) wynosi: 20-22⁰C, latem: 23-26⁰C,

• przy średnim tempie metabolizmu (wbijanie gwoździ, tynkowanie) temperatura powietrza w pomieszczeniach (zimą) wynosi 18-20⁰C, latem - 20-23⁰C,

• przy dużym tempie metabolizmu (praca z siekierą, przenoszenie ciężkich materiałów) temperatura powietrza w pomieszczeniach (zimą) - 15-18⁰C, latem - 18-21⁰C.

Ocenę komfortu cieplnego określają wskaźniki komfortu - PMV i PPD. Zalecane wartości wskaźnika PMV powinny mieścić się w przedziale od –0,5 do 0,5. Wskaźnik PPD – przewidywany odsetek niezadowolonych jest ściśle związany ze wskaźnikiem PMV i granicom komfortowi termicznemu odpowiada 10% odsetek niezadowolonych.

Ocenę warunków komfortu termicznego należy przeprowadzić wyłącznie dla środowisk zamkniętych. Temperatura w pomieszczeniu powinna mieścić się w granicach od 10°C do 30°C.