ja - tak
nein - nie
Bitte - proszę
Danke - dziękuję
Danke schön - dziękuję bardzo
Nichts zu danken! - Nie ma za co!
Entschuldigung - przepraszam
Guten Morgen! / Morgen! - Dzień dobry! (przed południem)
Guten Tag! / Tag! - Dzień dobry! (po południu)
Guten Abend! - Dobry wieczór!
Servus! Hallo! - Cześć! Sie ma! Hej!
Auf Wiedersehen! - Do widzenia!
Auf Wiederhören! - Do usłyszenia!
Gute Nacht! - Dobranoc!
Bis gleich! - Do zobaczenia wkrótce!
Macht nichts - nic nie szkodzi
Auf Wiedersehen bis nächste Woche! - Do zobaczenia w przyszłym tygodniu!
Bis später! / bis nachher - Na razie!
Bis bald! - Do zobaczenia wkrótce! Tschüß! - Cześć, nara!
Was ist das? - Co to jest?
Darf ich? - Mogę?
Ich liebe dich! - Kocham cię!
stimmt - zgadza się
gut - dobrze
sehr gut - bardzo dobrze
Ich verstehe - rozumiem
Ich verstehe nicht - nie rozumiem
Ich heiße...- nazywam się
Ich mag ... nicht - nie lubię
komm - chodż
Was machst du? - Co robisz?
Podstawowe czasowniki niemieckie
haben – mieć
bekommen – otrzymywać
bringen – przynosić
brauchen – potrzebować
essen – jeść
denken – myśleć
fahren – jechać
fragen – pytać
sein - być
meinen – uważać
müssen - musieć
mögen – lubić
kennen - znać
lachen - śmiać się
lesen – czytać
leben – żyć
liegen – leżeć
lernen – uczyć się
kommen - pochodzić
nehmen – brać
gehen - iść
geben – dawać
glauben -wierzyć
aufstehen aufszte-en - wstawać
anfangen - zaczynać
waschen /waszen/ – myć, prać
kennen – znać
kämmen /kemen/ – czesać
können - móc
putzen /pucen/ – sprzątać
einkaufen /ajnkaufen/ – kupować
finden – znaleźć
machen – robić
müssen – musieć
warten – czekać
telefonieren /telefoniren/ – telefonować
arbeiten /arbajten/ – pracować
kochen – gotować
kommen – przychodzić
bleiben /blajben/ – pozostać
anziehen /ancji-en/ – ubierać
ausziehen /auscji-en/ – rozbierać
zumachen -cumachen - zamykać
aufmachen – otwierać
sagen – mówić
sehen – widzieć
schneiden - sznajden - kroić
sprechen – mówić
spielen – grać
stehen – stać
verdienen - zarabiać
verkaufen – sprzedawać
verstehen – rozumieć
wissen – wiedzieć
wollen – chcieć
wohnen - mieszkać
zeigen – pokazywać
Ich komme nicht mit - Nie idę
Was ist dein Name? - Jak się nazywasz?
Wie heißen Sie? / Wie ist Ihr Name? - Jak się Pan/Pani nazywa?
Wer bist du? - Kto ty jesteś? Kim jesteś? Jak masz na imię?
Wer ist das? - Kto to jest?
Ich bin... / mein Name ist... - Nazywam się...
Wo wohnst du? - Gdzie mieszkasz?
Ich wohne in ... - Mieszkam w ...
Woher kommst du? - Skąd pochodzisz?
Woher kommen Sie? - Skąd Pan pochodzi?
Ich komme aus Polen - Pochodzę z Polski.
Woher bist du? - Skąd jesteś?
Ist sie Deutsche? - Czy ona jest Niemką?
Bist du Polin? - Czy jesteś Polką?
Wie geht's? - Jak się masz?
Wie geht es dir? - Jak się masz? Jak ci leci? Co u ciebie?
Danke, mir geht es gut. - Dziękuję, mam się dobrze.
Mir geht es schlecht. - U mnie słabo.
Und wie geht es dir? - A jak u Ciebie?
Ich verstehe nicht. - Nie rozumiem.
Sprichst du Englisch? / Sprechen sie Englisch? - Czy mówisz po angielsku?
Was sind Sie von Beruf? - Kim jest Pan/Pani z zawodu?
Verstehen Sie mich? - Czy pani mnie rozumie?
Wie bitte? - Proszę? Słucham? (gdy nie dosłyszymy i prosimy o powtórzenie)
Ich kenne Sie nicht. - Nie znam pana.
Hallo? Wer spricht dort? - Halo? Kto mówi? (rozmowa telefoniczna)
Hier spricht ... - Tu mówi ...(rozmowa telefoniczna)
Ich habe Hunger!- Jestem głodna/y!
Was ist das? - Co to jest?
Darf ich? - Mogę?
Ich liebe dich! - Kocham cię!
stimmt - zgadza się
sehr gut - bardzo dobrze
Narodowości oraz państwa
Polen - Polska
polnisch - polski
der Pole - Polak
die Polin - Polka
die Polen - Polacy
die Polinnen - Polki
Deutschland - Niemcy
deutsch - niemiecki
der Deutsche - Niemiec
die Deutsche - Niemka
die Deutschen - Niemcy / Niemki
England - Anglia
englisch - angielski
Frankreich - Francja
französisch - francuzki
Spanien - Hiszpania
Italien - Włochy
die Schweiz - Szwajcaria
Podstawowe przymiotniki
krank - chory/a
gesund - zdrowy/a
nett - miły
groß - duży/a
warm - ciepły
heiss - gorący/a
Czas teraźniejszy - Präsens
Czas Präsens jest stosowany najczęściej do:
1. wyrażania pewnego stanu rzeczy a także czynności która trwa w momencie mówienie np:
Es ist kalt – Jest zimno
Er trinkt Kaffee – On piję kawę
Seine Tochter studiert in Berlin. – Jego córka studiuje w Berlinie.
Co ciekawe czasem Präsens możemy wyrazić pewien stan rzeczy rozpoczęty w przeszłości, który jednak nadal trwa np.:
Er arbeitet seit 3 Jahren in dieser Firma – On pracuje od trzech lat w tej firmie.
2. wyrażania przyszłości: Jednak jeżeli chcemy wyrazić jakieś zdarzenie które dopiero się wydarzy musimy w zdaniu umieścić okoliczniki czasu. Są to na przykład "morgen" (jutro) "In einer Woche" (za tydzień) "In zehn Minuten" (Za dziesięć minut)
Kilka przykładowych zdań:
In einer Woche fahre ich nach Krakau. – Za tydzień pojadę do Krakowa.
Ich gehe morgen zu dir. – Jutro do ciebie przyjdę.
3. wyrażania ogólnie przyjętych prawd i przysłów:
Hunde bellen und Katzen miauen – Psy szczekają a koty miałczą.
Die Erde dreht sich – Ziemia obraca się.
Aller Anfang ist schwer. – Pierwsze koty za płoty.
4. wyrażania przypuszczenia:
Er ist vermutlich zu Hause. – On prawdopodobnie jest w domu.
Er ruft vermutlich morgen an. – Zadzwoni prawdopodobnie jutro.
Czas przeszły Imperfekt - Das Imperfekt
Czas Imperfekt wyraża pewne stany rzeczy lub zdarzenia, które w momencie mówienia zostały już zakończone. Czas Imperfekt jest stosowany najczęściej:
1. w opowiadaniach np. Es war einmal ein Wintertag, der war so kalt, dass selbst die Tannenzapfen vor Kälte klapperten. Był kiedyś pewien zimowy dzień, który był tak zimny, że nawet szyszki jodłowe drżały z zimna.
2. dla zaznaczenia że czynność trwała w przeszłości i nie wiadomo, czy się zakończyła np. Vor Jahren stand dort am Fluss eine schöne Brücke. – Przed laty stał tam nad rzeką piękny most.
3. do wyrażenia pewnego następstwa czasowego, jak np. w zdaniu: Ich gab ihm das Buch, aber er will es nich lesen. – Dałem mu książkę, ale on nie chce jej czytać. A teraz, jak należy tworzyć i stosować czas Imperfekt: Czasownika słabe tworzą ten czas poprzez dodanie do tematu przedrostka –t oraz końcówek odmiany czasu teraźniejszego. Przy tym należy pamiętać że 3 osoba liczby pojedynczej pokrywa się z pierwszą osobą liczby pojedynczej. Odmiana czasownika machen w czasie Imperfekt:
Czasowniki nieregularne zmieniają samogłoski rdzenne a więc te które są w temacie. W tym przypadku również 1 i 3 osoba liczby pojedynczej jest taka sama. Czasownik verlieren – tracić jest nieregularny i ma formę w 1 i 3 osobie liczby pojedynczej verlor.
Podsumowując, najpierw sprawdzamy czy czasownik jest regularny czy nie, jeśli jest nieregularny to sprawdzamy w tabelce jego formę i podajemy końcówki we wszystkich osobach oprócz 1. i 3. osobie liczby pojedynczej. Warto też zapoznać się z odmianą dwóch ważniejszych czasowników, mianowicie sein i haben a więc "być" i "mieć" w czasie przeszłym. Sein - być
Haben – mieć
|
|---|
Czas przyszły - Futur
Jeśli chodzi o czas Futur w języku niemieckim należy wyróżnić Futur I oraz Futur II.
I. Futur I jest stosowany najczęściej do wyrażenia:
1. przyszłości np.
Wir werden noch einmal darüber sprechen. – Porozmawiamy o tym jeszcze raz.
Er wird arbeiten. – On będzie pracował.
Die Reise nach Italien wird zwei Studen dauern. – Podróż do Włoch będzie trwała dwie godziny.
Ich werde am Wettkampf teilnehmen. – Wezmę udział w zawodach.
Za pomocą tego czasu możemy również wyrazić przyszłość następczą, jak np w zdaniu:
Ich werde meine Eltern besuchen, wenn ich In Warschau bin.
Odwiedzę moich rodziców, kiedy będę w Warszawie.
2. przypuszczenia, np.
Er wird wohl im Büro sein. – On chyba jest/ będzie w biurze.
Sie werden wohl ins Kino gehen. – Oni chyba poszli do kina.
Sie wird wahrscheinlich in den Ferien sein. – Ona jest chyba na wakacjach.
3. zapewnienia czy też pogróżek np.
Du wirst es bereuen! – Jeszcze pożałujesz!
Ich werde das nie vergessen. – Nigdy tego nie zapomnę.
4. nakazów lub rozkazów np.
Du wirst es sofort machen! – Zrobisz to natychmiast!
Du wirst jetzt ins Bett gehen! – Idź teraz do łóżka!
Ihr werdet mit niemand darüber sprechen! – Nie mówcie o tym z nikim!
Teraz wyjaśnię jak należy tworzyć czas przyszły Futur I. Aby utworzyć zdanie w tym czasie należy odmienić czasownik werden stosownie do osoby a na końcu zdania umieścić bezokolicznik czasownika podstawowego. Proste zdanie w czasie Futur I powinno wyglądać w sposób następujący:
| ich werde arbeiten. Ja będę pracował | wir werden arbeiten. My będziemy pracowali |
|---|---|
| du wirst arbeiten. Ty będziesz pracował | ihr werdet arbeiten. Wy będziecie pracowali. |
| er sie es wird arbeiten. On będzie pracował | Sie sie werden arbeiten. Oni/Pani/Pan/Państwo będziecie pracowali. |
Rodzajnik określone, nieokreślone, zerowe - Der Artikel
Kiedy mówimy o rodzajnikach musimy wiedzieć, że rodzajnik jest ściśle powiązany z rzeczownikiem. Rodzajnik, obojętnie czy określony czy nieokreślony, zawsze stoi przed rzeczownikiem. Są również przypadki, że w ogóle się pomija rodzajnik. Wtedy jest to tzw. rodzajnik zerowy. Rodzajniki wskazują nam jakiego rodzaju jest dany rzeczownik np. der Mann – mężczyzna (rodzaj męski), die Frau – kobieta (rodzaj żeński), das Kind – dziecko (rodzaj nijaki). Należy przy tympamiętać, że nie zawsze rodzaj w języku niemieckim pokrywa się z tym w języku polskim np. die Blume (rodzaj żeński) – ten kwiatek (rodzaj męski), das Mädchen (rodzaj nijaki) – ta dziewczyna (rodzaj żeński).
Na początku omówimy rodzajnik nieokreślony. Rodzajnika nieokreślonego używamy: 1. przed rzeczownikami o których nic bliżej nie wiemy, o których mówimy po raz pierwszy np. Das ist ein Auto. – To jest jakiś samochód. Ein Herr geht – Jakiś pan idzie.
Należy przy tym zwrócić uwagę na to, że rodzajnik nieokreślony nie ma liczby mnogiej. I kiedy mówimy po raz pierwszy o czymś w liczbie mnogiej wówczas nie używamy rodzajnika. Das sind Autos – To są samochody. Herren gehen. – Jacyś panowie idą. 2. po wyrażeniu es gibt (jest, są) np. Es gibt hier in der Nähe eine Toilette. – Tutaj w pobliżu jest toaleta.
Odmiana rodzajnika nieokreślonego:
Małe objaśnienie do tabelki Pod Maskulinum (rodzaj męski) Femininum (rodzaj żeński) i Neutrum(rodzaj nijaki) są odmienione rodzajniki do liczby pojedynczej a tam gdzie jest Plural to do liczby mnogiej. Czyli jak widzimy w liczbie mnogiej rodzajnik nieokreślony w ogóle nie występuje. Teraz zajmiemy się rodzajnikiem określonym, którego używamy najczęściej: 1. kiedy mówimy o rzeczach osobach o których była już mowa w poprzednim zdaniu np. Das ist ein Buch. Das Buch ist spannend. – To jest jakaś książka. Ta książka jest interesująca Das ist eine Frau. Die Frau ist jung. – To jest jakaś pani. Ta pani jest młoda. 2. przed nazwami krajów i krain geograficznych w rodzaju męskim i żeńskim jak: Die Schweiz, die Türkei, der Irak, der Suden 3. przed nazwami gór, rzek i mórz np. Die Oder – Odra der Rhein – Ren Die Ostsee – Morze Bałtyckie. 4. przed rzeczownikami uważanymi za jedyne na świecie np. Die Sonne – słońce, die Welt – świat. Odmiana rzeczownika określonego:
Teraz podam sytuacje kiedy występuję rodzajnik zerowy a więc kiedy po prostu nie ma rodzajnika.
Rodzajnik opuszczamy : 1. przed imionami, nazwiskami, nazwami krajów które są rodzaju nijakiego np. Stefan, Otto, Ursula – imiona. Polen , Deutschland – państwa. 2. przy rzeczownikach materiałowych nieokreślonych bliżej np. Dieser Ring ist aus Gold. – Pierścionek jest ze złota. 3. kiedy przed rzeczownikiem jest viel – dużo lub wenig – mało. Ich habe viel Geld. – Mam dużo pieniędzy. Er isst wenig Obst. – On je mało owoców. 4. kiedy mówimy o czymś po raz pierwszy w liczbie mnogiej: Hier wachsen Blumen. – Tutaj rosną kwiaty. 5. kiedy stosujemy rzeczownika oznaczające zawód, funkcję lub narodowość: Er ist Pole. – On jest Polakiem. Sie ist Ärztin. – Ona jest lekarką. |
|---|
Stopniowanie regularne przysłówków
W stopniu wyższym przysłówki otrzymują końcówkę -er, a w stopniu najwyższym przedimek am i końcówkę -(e)sten.
|
|---|
W języku niemieckim większość czasowników to czasowniki regularne. Odmieniają się poprzez dodanie końcówki osobowej do tematu czasownika. Oto odmiana przykładowych czasowników:
machen - robić
| liczba pojedyncza - singular | liczba mnoga - plural |
|---|---|
| ich mache | wir machen |
| du machst | ihr macht |
| er / sie / es macht | sie / Sie machen |
Jeżeli czasownik w temacie kończy sie na -t ,-d wówczas w 2 i 3 osobie liczby pojedynczej oraz 2 osobie liczby mnogiej końcówka ulega poszerzeniu o samogłoskę -e Oto przykładowa odmiana:
arbeiten - pracować
| liczba pojedyncza - singular | liczba mnoga - plural |
|---|---|
| ich arbeite | wir arbeiten |
| du arbeitest | ihr arbeitet |
| er / sie / es arbeitet | sie / Sie arbeiten |
Poniżej odmiana dwóch najbardziej popularnych czasowników nieregularnych (mocnych):
haben - mieć
| liczba pojedyncza - singular | liczba mnoga - plural |
|---|---|
| ich habe | wir haben |
| du hast | ihr habt |
| er / sie / es hat | sie / Sie haben |
sein - być
| liczba pojedyncza - singular | liczba mnoga - plural |
|---|---|
| ich bin | wir sind |
| du bist | ihr seid |
| er / sie / es ist | sie / Sie sind |
| sprechen mówić |
ich spreche | du sprichst | er/sie/es spricht | wir sprechen | ihr sprecht | sie sprechen |
|---|---|---|---|---|---|---|
| heißen nazywać się |
ich heiße | du heißt | er/sie/es heißt | wir heißen | ihr heißt | sie heißen |
| verstehen rozumieć |
ich verstehe | du verstehst | er/sie/es versteht | wir verstehen | ihr versteht | sie verstehen |
| wissen wiedzieć |
ich weiß | du weißst | er/sie/es weiß | wir wissen | ihr wisst | sie wissen |
| machen robić |
ich mache | du machst | er/sie/es macht | wir machen | ihr macht | sie machen |
| reiten jechać konno |
ich reite | du reitest | er/sie/es reitet | wir reiten | ihr reitet | sie reiten |
| baden kąpać |
ich bade | du badest | er/sie/es badet | wir baden | ihr badet | sie baden |
| atmen oddychać |
ich atme | du atmest | er/sie/es atmet | wir atmen | ihr atmet | sie atmen |
| rechnen liczyć |
ich rechne | du rechnest | er/sie/es rechnet | wir rechnen | ihr rechnet | sie rechnen |
| fahren jechać |
ich fahre | du fährst | er/sie/es fährt | wir fahren | ihr fahrt | sie fahren |
| sehen widzieć |
ich sehe | du siehst | er/sie/es sieht | wir sehen | ihr seht | sie sehen |
| werfen rzucać |
ich werfe | du wirfst | er/sie/es wirft | wir werfen | ihr werft | sie werfen |
| Aus der Schule kommt er um 16 Uhr. | On ze szkoły wróci o godzinie 16. |
|---|---|
| Ich besuche dich heute Abend. | Odwiedzę cię dzisiaj wieczorem. |
| Der Lehrer erklärt den Schülern eine Übung. | Nauczyciel objaśnia uczniom ćwiczenie. |
| Gestern war ich mit meinem Bruder im Kino. | Wczoraj byłam z moim bratem w kinie. |
| Ich brauche dringend deine Hilfe. | Pilnie potrzebuję twojej pomocy. |
| Samstags arbeite ich nicht. | W soboty nie pracuję. |
Czas prosty przeszly
Wir haben Milch, Eis und Kartoffeln gekauft.- Kupiliśmy mleko, lody i ziemniaki.
Ich war gestern vier Stunden in der Arbeit. (Byłam/byłem wczoraj w pracy 4 godziny.)
Du hattest keine Zeit für mich. (Ty nie miałeś/miałaś czasu dla mnie.)
Er fragte nach dem Weg. - On zapytał o drogę.
Der Unterricht begann um 9 Uhr. - Lekcja rozpoczęła się o 9.
Wir luden viele Gäste zum Geburtstag ein. (Zaprosiliśmy wielu gości na urodziny.)
Ihr spracht mit ihm eine Stunde.- Rozmawialiście z nim god
Czasu przeszłego Perfekt używa się z reguły w dialogach i rozmowach bezpośrednich.
haben lub sein + Partizip II
Wer hat dich angerufen ? - Kto do ciebie zadzwonił?
Ich habe gestern schwer gearbeitet.- Wczoraj ciężko pracowałam.
Ich bin nach Deutschland gefahren.- Pojechałam do Niemiec.
Ich wohne in Berlin. - Mieszkam w Berlinie. --- czas terażniejszy
Ich habe in Berlin gewohnt. - Mieszkałam w Berlinie.- zdanie w czasie przeszłym
Sie sind nach Italien gefahren. - Oni pojechali do Włoch.
Zaimek nieosobowy es jest bardzo często używany w języku niemieckim.
Oznacza nie tylko 3 osobę liczby pojedyńczej,
zastepuje rzeczownik rodzaju nijakiego np.:
Das buch ist teuer. Es kostet...
występuje również jako podmiot przed czasownikami wyrażajacymi odczucia i postrzeganie w sytuacjach, gdy osoba jest nieznana, np.:
Es freut mich/uns... - Cieszy mnie/nas
Es wird mir schlecht. - Robi mi się niedobrze.
Es wird dunkel. - Robi się ciemno.
Es klopft. - Słychać pukanie do drzwi.
przed czasownikami wyrażąjacymi zjawiska przyrody:
Es regnet. – Pada deszcz.
Es schneit. - Pada śnieg.
Es blitzt.- Błyska się.
Es ist kalt. - Jest zimno.
w wyrażeniach i zwrotach:
Wie geht es dir? – Jak się masz?
Es geht mir gut. - Dobrze mi się wiedzie.
Es wird spät. – Robi się póżno.
Worum geht es? - O co chodzi?
Zaimek ten pojawia się w bardzo popularnej w języku niemieckim konstrukcji es gibt, która oznacza jest, istnieje, znajduje się.
Rzeczownik po tej konstrukcji jest zawsze w bierniku (Akk) np.:
Es ist Nachmittag.- Jest popołudnie.
Es gibt eine Kirche in der Stadt. – W tym mieście jest jeden kościół.
In der Stadt gibt es ein Theater und ein Museum. – W mieście jest teatr i muzeum.
Innym zaimkiem nieosobowym jest man – bardzo często tłumaczymy go na polski jako „się´”. Tego zaimka używamy, kiedy wykonawca czynności nie jest bliżej znany, bądż gdy zdanie ma charakter neutralny i jest pewnego rodzaju uogólnieniem.
Zaimek man łączy się´ z 3. osobą liczby pojedynczej.
In Deutschland trinkt man viel Bier.- W Niemczech pije się dużo piwa.
Mit diesem Bus fährt man bis zum Flughafen. – Tym autobusem jedzie się do lotniska.
Man sieht, dass die Situation sich verbessert. – Widać, że sytuacja się polepsza.
Man muss viel trinken.- Trzeba dużo pić.
Das muss man doch verstehen. - To trzeba zrozumieć.
W języku niemieckim zdania są zaprzeczane poprzez nein, nicht, kein, keine
Przeczenie nein może wystapić jako wyraz samodzielny i zastąpić całe zdanie przeczące: Lesen Sie? - Czy pan/i czyta? - Nein - nie
najczęściej jednak występuje przed zdaniem przeczącym, którego myśl wyraża :
Kommst du ?- Czy przyjdziesz? - Nein , ich komme nicht. - Nie , nie przyjdę.
Nicht zaprzecza:
- czasowniki - Er arbeitet nicht - On nie pracuje,
- przysłówki, przymiotniki oraz wyrażenia rzeczownikowe i występuje wówczas przed wyrazem zaprzeczanym - Sie sing nicht gern. - Ona niechętnie śpiewa.
- całe zdanie, w którym występuje rzeczownik z rodzajnikiem określonym.- Machst du das Frühstück?- Czy robisz śniadanie? - Nein, ich mache das Frühstück nicht. - Nie nie robię śniadania.
przykłady różne:
Er geht nicht ins Einkaufszentrum.- On nie idzie do centrum handlowego.
Ich weiß nicht - Nie wiem.
Sie kann nicht kommen. - Ona nie może przyjść.
Wir wollen nicht zu ihm gehen. - Nie chcemy iść do niego.
Ich beneide dich nicht .- Nie zazdroszcze Ci.
Ich glaube nicht. - Nie przypuszczam, nie wydaje mi się.
Nicht zaprzecza jedynie niektóre fragmenty zdania, gdy pojawia się bezpośrednio przed negowaną częścią mowy:
Er geht nicht in die Schule sondern ins Einkaufszentrum.- On nie idzie do szkoły, tylko do centrum handlowego.
Do tworzenia przeczeń stosowane jest również poznane już słówko kein, lecz pamiętajmy, że pojawia się ono tylko przed rzeczownikiem. Na przykład:
Ich habe keine Freudin – Nie mam koleżanki.
Przeczenie rzeczownika tworzy się poprzez dodanie słówka kein (-e), bezpośrednio przed rzeczownikiem. Słówko kein zachowuje się jak rodzajnik – występuje w rodzaju męskim, żeńskim i nijakim i odmienia się przez liczby i przypadki.
Das ist kein Bild. -To nie jest obraz.
Das ist kein Mann. - To nie jest mężczyzna.
Das ist keine Frau.- To nie jest kobieta.
Das sind keine Autos. -To nie sà samochody.
Typowe zwroty będące połączeniem przyimka i rzeczownika,
am Abend - wieczorem
am Apparat - przy telefonie, przy aparacie
am Bahnhof - na dworcu kolejowym, obok dworca kolejowego
am Ende - na końcu, pod koniec
am Fenster - przy oknie, obok okna, na oknie (firanka)
am Herzen - na sercu (coś komuś leży)
am Kiosk - w kiosku (Niemcy kupują gazety ‘przy kiosku’), obok kiosku
am Meer nad morzem
am Morgen nad ranem, rano
am Nachmittag po południu
am Platz miejscu
am See nad jeziorem
am zweiten Tag na drugi dzień, w drugim dniu
an Bord na pokładzie
an den See nad jezioro
an der Grenze na granicy
an der Haltestelle na przystanku
an der Reihe po kolei
an der See nad morzem
an der Universität na uniwersytecie
an der Wand na ścianie
an der Weichsel nad Wisłą
an die See nad morze
ans Meer nad morze
auf Deutsch po niemiecku
auf jeden Fall w każdym razie
außer Betrieb nieczynny
bei Berlin pod Berlinem
bei der Diskussion w czasie dyskusji
beim Abendessen w czasie kolacji, przy kolacji
beim Fernsehen w czasie oglądania telewizji, przy oglądaniu telewizji
beim Skifahren w czasie jazdy na nartach
das Buch von hier książka stąd (ta która tu była / leżała / powinna być)
den Tag über przez dzień, w ciągu dnia
durch Fleiß poprzez pilność (swój wysiłek)
für 20 Zloty za 20 złotych
für das Buch na książkę (np. pieniądze)
für das Konzert na koncert (np. pieniądze)
für den Frieden za pokojem / o pokój, (np. opowiadać się za pokojem, walczyć o pokój)
für einen Tag na jeden dzień
für heute na dzisiaj
für zwei Personen dla dwóch osób
gegen 12 około 12 (godziny)
gegen Abend pod wieczór
gegen die Mode wbrew modzie, niemodny
Geld für … pieniądze na …
im Allgemeinen ogólnie rzecz biorąc
im Ausland za granicą
im Bett w łóżku
im ersten Stock na pierwszym piętrze
im Frieden w pokoju (bez wojny)
im Süden na południu
im Urlaub na urlopie
im Winter w zimie
in 2 Tagen za 2 dni
in den Ferien na feriach / wakacjach
in der BRD w RFN
in der Gartenstraße na ulicy Ogrodowej
in der Stunde w ciągu godziny
in die Ferien na ferie / wakacje (np. jechać)
in dieser Beziehung pod tym względem
in einer Woche za tydzień / w ciągu (jednego) tygodnia
in jeder Beziehung pod każdym względem
in Urlaub na orlop (np. jechać)
ins Ausland za granicę
ins Bett do łóżka
ins Café do kawiarni
Lehrer für Deutsch nauczyciel języka niemieckiego (Deutschlehrer)
Ministerium für Außenhandel Ministerstwo Handlu Zagranicznego (Außenministerium)
mit dem Auto samochodem (np. jechać)
mit dem Löffel łyżką (np. jeść)
Modell von 1942 model z roku 1942
nach Berlin do Berlina
nach der Mode zgodnie z modą / modnie
nach einem Jahr po roku
nach Hause do domu
nach links w lewo (wystarczy też samo ‘links’)
nach meiner Meinung moim zdaniem (meiner Meinung nach)
ohne Spaß bez przyjemności / radości
seit langem od dawna
unter anderem między innymi
unter uns wśród nas
unter vier Augen w cztery oczy
vom Reisebüro od biura podróży (np. dostać coś) / z biura podróży (wracać, iść, przychodzić)
von Beruf z zawodu
von da od tego miejsca / punktu
von da an od tej chwili / tego momentu
vor Angst ze strachu
vor Hunger z głodu
Was verstehst du darunter? Co przez to rozumiesz?
über 100 Zloty ponad 100 złotych
über die Straße przez ulicę (przejść) / na wynos (piwo)
über eine Woche ponad (jeden) tydzień
Zeit zum Spielen czas na zabawę / do zabawy / na grę / do gry
Zeit zum Üben czas na ćwiczenie / do ćwiczenia
zu 40 Zloty za 40 złotych
zu Besuch z wizytą
zu Bett do łóżka (spać)
zu Ende skończyć się (Die Deutschstunde ist zu Ende.)
zu Fuß na nogach
zu Gast w gości
zu Hause w domu
zu Weihnachten na Boże Narodzenie
zum Abendessen na kolację (np. iść / zaprosić kogoś)
zum Bahnhof do dworca kolejowego / na dworzec kolejowy
zum Beispiel na przykład
zum ersten Mal po raz pierwszy
zum Mittagessen na obiad
zum Namenstag na imieniny
zur Arbeit do pracy
zur Schule do szkoły
zur Zeit w chwili obecnej / teraz
Odmiana czasowników haben (mieć), sein (być), werden (stawać się)
ich bin - ja jestem
du bist - ty jesteś
er/sie/es ist - on/ona/ono jest
wir sind - my jesteśmy
ihr seid - wy jesteście
Sie/sie sind - Pan/Pani/Państwo/oni/ są
ich habe - ja mam
du hast - ty masz
er/sie/es hat - on/ona/ono ma
wir haben - my mamy
ihr habt - wy macie
Sie/sie haben - Pan/Pani/Państwo/oni/one mają
ich werde - ja staję się
du wirst - ty stajesz się
er/sie/es wird - on/ona/ono staje się
wir werden - my stajemy się
ihr werdet - wy stajecie się
Sie/sie werden - Pan/Pani/Państwo/oni/one stają się
wissen - wiedzieć
ich weiß wir wissen
du weißt ihr wisst
er, sie, es weiß sie, Sie wissen
Oprócz podstawowego znaczenia, czasowniki być sein, mieć haben oraz stawać się
werden w złożonych czasach przeszłych i przyszłych pełnią funkcję czasowników
posiłkowych, np.
Ich habe das Buch gelesen. – Przeczytałem książkę.
Trzeba pamiętać, że czasowniki w języku niemieckim dzielą się na proste (einfache Verben) i złożone (zusammengesetzte Verben). Prostymi czasownikami są na przykład: gehen (iść), kaufen (kupować), machen (robić), putzen (sprzątać), stehen (stać).
Natomiast czasowniki złożone składają się z przedrostka oraz czasownika podstawowego: anfangen (rozpoczynać), befehlen (rozkazywać). Wśród czasowników złożonych wyróżniamy rozdzielnie złożone oraz nierozdzielnie złożone.
Do czasowników rozdzielnie złożonych (trennbar zusammengesetzte Verben) zaliczamy czasowniki z następującymi przedrostkami: ab-, an-, auf-, bei-, ein-, fest-, hin-, her-, los-, mit-, weg-, zu-, zurück-, zusammen-. W zdaniu z osobową formą czasownika przedrostki te występują na końcu zdania:
aufstehen - wstawać
Ich stehe morgens früh auf. -Wstaję wcześnie rano.
mitkommen - iść z kimś
Kommst du mit?- Idziesz z nami?
Przedrostki czasowników rozdzielnie złożonych modyfikują podstawowe znaczenie czasownika, z którym się łączą:
warten (czekać) - erwarten (oczekiwać).
Czasowniki nierozdzielnie złożone (untrennbar zusammengesetzte Verben) to takie, w których występują następujące przedrostki: be-, emp-, ent-, er-, ge-, miss-, ver-, zer-. Przedrostek występuje zawsze razem z formą podstawową czasownika:
Ich bestelle.- Zamawiam.
Przedrostki czasowników nierozdzielnie złożonych, w przeciwieństwie do rozdzielnie złożonych, nadają czasownikowi przeważnie inne znaczenie:
bieten (oferować) - verbieten (zabraniać),
stellen (stawiać) - bestellen (zamawiać).
sein
werden
bleiben
genannt werden
scheinen
gedenken - (wspominać)
sich bedienen (posługiwać się)
sich erfreuen (cieszyć się czymś)
bedürfen (wymagać)
sich enthalten (powstrzymywać się)
sich entsinnen (przypominać sobie)
sich erbarmen (zlitować się)
sich rühmen (chwalić się)
sich schämen (wstydzić się)
sich annehmen (podjąć się czegoś)
der Meinung/Ansicht sein (być zdania)
guter/schlechter Laune sein ( być w dobrym/złym humorze)
anklagen (oskarżać o coś)
beschuldigen (posądzać o coś)
verdächtigen (podejrzewać o coś)
czasowniki wymagające celownika (Dativ):
ausweichen (wyminąć)
ähneln (być podobnym)
begegnen (spotkać)
beitreten (przystąpić)
zustimmen (zgadzać się)
folgen (iść za kimś, następować)
sich nähern (zbliżać się)
zuhören (przysłuchiwać się)
gehören (należeć do)
schreiben (pisać do)
sich anpassen (dostosować się do)
beibringen (nauczyć kogoś czegoś)
mitteilen (poinformować kogoś)
wehtun (boleć)
czasowniki wymagające biernika (Akkusativ):
anrufen (zatelefonować)
beneiden (zazdrościć komuś)
heiraten (poślubić)
nennen (nazywać)
stören (przeszkadzać)
unterbrechen (przerywać)
genießen (delektować się)
vergessen (zapominać)
es gibt - (jest, są)
Czasowniki modalne, czyli czasowniki posiłkowe trybu pomagaja okreslic sposób realizacji danej czynności. Drugi czasownik stoi zawsze na końcu zdania. W jezyku niemieckim wystepuje sześć czasowników modalnych.
können - móc, umieć, potrafić
müssen - musieć , konieczność, polecenie - ich muss- Wir müssen noch aufräumen. Du musst zu Hause bleiben.
dürfen - mieć pozwolenie
mögen - lubić
wollen - życzenie, chęć , ochota, zamiar - ich will, du willst, er will - Ich will morgen nach Wien faren. Ich will einen Hund haben.
sollen - mieć powinność
Czasowniki modalne występują zazwyczaj z bezokolicznikiem innego czasownika i tworzą z nim orzeczenie zdania. Czasownik modalny w takim wypadku podlega odmianie przez osoby, a bezokolicznik stoi nieodmieniony na końcu zdania. bezokolicznik ZAWSZE bez ,,zu”.
Ich kann gut Deutsch sprechen. - Umiem mówić dobrze po niemiecku.
Willst du mich heute besuchen? - Chcesz mnie dziś odwiedzić?
Er muss viel lernen.- On musi się dużo uczyć.
Sollen wir jetzt aufräumen? Czy powinniśmy teraz posprzątać?
Er mag sie nicht.- On jej nie lubi.
Ich möchte nach Berlin fahren. - Chciałabym pojechać do Berlina.
Ich will dich besuchen. - Chcę Cię odwiedzić.
Sie kann gut schwimmen. - Pan/Pani dobrze pływa.
Warum darfst du nicht mitgehen? - Dlaczego nie możesz przyjść do mnie?.
Ihr dürft keine Zigaretten rauchen. - Zakaz palenia papierosów.
Er soll mehr lernen .- On powinien uczyć się więcej.
Im Winter kann man in die Alpen fahren. - Zimą można jeżdzić w Alpy.
Herr Nowak, müssen Sie samstags arbeiten? Panie Nowak, czy może Pan przyjść w sobotę do pracy?
Er kann uns nicht helfen.- On nie może nam pomóc.
Was möchtet ihr trinken? - Czego sie napijecie.
Hier darf man nicht rauchen. - Tutaj nie wolno palić.
Ich möchte etwas zum Trinken bestellen. Chciałabym zamówić coś do picia.
Was wollt ihr euren Eltern zu Weihnachten schenken? Co chcecie dać rodzicom w prezencie na Boże Narodzenie?
Wie sollt ihr die Hausaufgabe machen? - Jak powinniśmy zrobić zadanie domowe?
Ich mag nicht tanzen.- Nie lubię tańczyć.
müssen - musieć; wyraża konieczność , obowiązek lub zobowiązanie
ich muss
du musst
er, sie, es muss
wir müssen
ihr müsst
sie, Sie müssen
Beispiele: - Na przykład;
Ich muss dich heute besuchen -.Muszę ciebie dzisiaj odwiedzić.
Du musst ihn unbedingt anrufen.- Musisz do niego koniecznie zadzwonić.
Ihr müsst mich heute vom Bahnhof abholen.- Musicie odebrać mnie dzisiaj z dworca.
Er muss das erledigen.- On musi to załatwić
Wir müssen heute einkaufen -.Musimy dzisiaj zrobić zakupy.
Ich möchte dich etwas fragen. - Chciałabym Cię o coś zapytać.
Man muss tłumaczymy na język polski jednym słówkiem – trzeba
Większość czasowników odmienia się według stałego schematu poprzez dodanie stałych końcówek
koniugacyjnych do tematu czasownika (tzn. odrzucając uprzednio końcówkę bezokolicznika "-en"):
trinken gehen kaufen
pić iść kupić/ować
ich -e trinke gehe kaufe
du -st trinkst gehst kaufst
er/sie/es -t trinkt geht kauft
wir -en trinken gehen kaufen
ihr -t trinkt geht kauft
sie -en trinken gehen kaufen
Czasowniki posiłkowe: haben, werden i sein
haben- mieć sein- być werden- zostać
ich habe bin werde
du hast bist wirst
er/sie/es hat ist wird
wir haben sind werden
Ihr habt seid werdet
sie
Sie haben sind werden
Präsens, to Czas Teraźniejszy Prosty w języku niemieckim.
- Er liest das Buch.- on czyta książkę
- Er tanzt im Park . - on tańczy w parku
- Sie sitzt auf der Bank (ona siedzi na ławce)
- Er ist krank - on jest chory
- Sie hat schnupfen - ona ma katar
- Er ist schwach - on jest słaby
- Er wohnt seit zwei Jahren in Hamburg - on mieszka od dwóch lat w Hamburgu
- Er ist in Warschau geboren- on urodził się w Warszawie
- Sie arbeitet seit einem Jahr in Poznań (ona pracuje od roku w Poznaniu)
- Heute gehen wir ins Theater .(dzisiaj idziemy do teatru)
- Er schreibt mir ganz sicher (on na pweno do mnie napisze)
- Morgen gehen wir tanzen (jutro pójdziemy tańczyć)
- Ich habe heute Geburtstag . (ja mam dzisiaj urodziny)
- Ich bin krank . (jestem chora)
Czasowniki nieregularne (unregelmässige Verben) odmieniają się jak regularne, czyli dodaje się do tematu odpowiednie końcówki, ale oprócz tego zachodzi jeszcze w osobach "du" i "er/sie/es" pewna zmiana.
a) a = ä
fahren (jechać)
schlafen (spać)
laufen (biegać)
fangen (łapać)
waschen (myć)
b) e = i
sprechen (mówić)
werfen (rzucać)
essen (jeść)
helfen (pomagać)
*nehmen (brać)
c) e = ie
sehen (widzieć/patrzeć)
lesen (czytać)
Ich fahre schlafe spreche werfe nehme esse sehe lese
Du fährst schläfst sprichst wirfst nimmst isst siehst liest
Er/sie/es fährt schläft spricht wirft nimmt isst sieht liest
Wir fahren schlafen sprechen werfen nehmen essen sehen lesen
Ihr fahrt schlaft sprecht werft nehmt esst seht lest
Sie/sie fahren schlafen sprechen werfen nehmen essen sehen lesen
1. Odmiana czasowników słabych (nie zmieniają w czasie teraźniejszym samogłoski rdzennej) w czasie teraźniejszym (Die Konjugation des Verbs)
Czasowniki zwrotne
Czasowniki zwrotne to te czasowniki, które występują z zaimkiem zwrotnym sich (się). W języku polskim zaimek zwrotny ma jedną formę niezależnie od osoby. Niewątpliwym utrudnieniem dla osób uczących się języka niemieckiego będzie więc to, że w języku niemieckim sich ma, w zależności od osoby, różne formy. Odmiana ta wygląda następująco:
sich freuen - cieszyć się
ich freue mich
du freust dich
er
sie
es freut sich sie
wir freuen uns
ihr freut euch
Sie freuen sich
Oto najczęściej używane niemieckie czasowniki zwrotne:
sich fühlen czuć się
sich treffen spotykać się
sich unterhalten rozmawiać
sich befinden znajdować się
sich lohnen opłacać się
sich beeilen śpieszyć się
sich erholen wypoczywać
sich setzen siadać
sich treffen spotykać się
sich vorstellen przedstawiać się
sich interessieren (für) interesować się
sich entschuldigen (für) usprawiedliwiać się
sich verspäten spóźniać się
sich verabschieden (von) pożegnać się
sich beschäftigen (mit) zajmować się
Należy pamiętać, iż czasownik zwrotny w języku niemieckim nie zawsze jest czasownikiem zwrotnym w języku polskim.
Meine Mutter kocht gern Suppen - Moja mama lubi gotować zupy.
Najczęściej występującymi pytaniami w języku niemieckim są pytania zaczynające się od zaimka pytającego.
Na pierwszym miejscu jest zaimek pytający, zaraz za nim czasownik w formie osobowej, a następnie pozostała część zdania.
Ze względu na to, iż zaimki pytające w języku niemieckim zaczynają sie z reguły na literę "w", pytania, w których one występują,
są nazywane - W-Fragen.
Czasownik musi występować na drugim miejscu. - Beispiel: - na przykład .
Wann machen Sie Urlaub? - Kiedy Państwo mają/ idą na urlop/ urlop?
Was machst du hier? - Co ty tutaj robisz?
Was machst du gern? - Co lubisz robić?
Najczęściej używane zaimki pytające:
wer - kto
was - co
wo - gdzie
wohin - dokąd
wem - komu
wen - kogo
wann - kiedy
warum - dlaczego
wie - jak
wessen - czyj/czyja
wobei - przy czym
Zdania pytające z "czy" - takie zdania rozpoczynamy od czasownika! --w których w odpowiedzi może wystąpić samo słowo ja (tak) lub nein (nie).
Ist das dein Buch? - Czy to jest twoja książka? Ja. Tak.
Ja, das ist mein Buch. - Tak, to jest moja książka.
Kommst du aus Deutschland? - Czy pochodzisz z Niemiec?
Hast du Lust, heute ins Kino zu gehen? Czy masz ochotę iść dzisiaj do kina?
Haben Sie Lust auf eine Tasse Tee? - Ma Pani ochotę na filiżankę herbaty?
Zdanie poboczne (der Nebensatz) to część zdania podrzędnie złożonego (składającego się z dwóch lub więcej krótszych zdań).
Co to oznacza?
Przede wszystkim to, że zdanie poboczne to takie zdanie, które swoją treścią odpowiada na pytanie, które można zadać w stosunku do treści zdania głównego:
| Da ich faul bin, treibe ich wenig Sport. | Ponieważ jestem leniwy, uprawiam mało sportu. | zdanie główne: Uprawiam mało sportu (dlaczego?) odpowiedź na to pytanie jest w zdaniu pobocznym: Ponieważ jestem leniwy. |
|---|---|---|
| Sie hat gesagt, dass sie krank sei. | Powiedziała, że jest chora. | zdanie główne: Powiedziała (co?) odpowiedź na to pytanie jest w zdaniu pobocznym: Że jest chora. |
| Wir helfen euch, wenn ihr unsere Hilfe braucht. | Pomożemy wam, jeśli potrzebujecie naszej pomocy. | zdanie główne: Pomożemy wam (w jakim przypadku?) odpowiedź na to pytanie jest w zdaiu pobocznym: Jeśli potrzebujecie naszej pomocy. |
Zdanie poboczne może występować przed zdaniem głównym, pomiędzy jego członami, ale także i za nim. W każdym z tych przypadków, zdanie poboczne jest oddzielone od zdania głównego przecinkiem:
| Da ich krank bin, bleibe ich heute zu Hause. | Ponieważ jestem chory, zostanę dzisiaj w domu. | zdanie poboczne przed zdaniem głównym |
|---|---|---|
| Ich studiere Germanistik, weil ich als Lehrer arbeiten will. | Studiuję germanistykę, ponieważ chcę pracować jako nauczyciel. | zdanie poboczne za zdaniem głównym |
| Der Schriftsteller, der erst 30 Jahre alt ist, hat schon 20 Bücher geschrieben. | Ten pisarz, który ma dopiero 30 lat, napisał już 20 książek. | zdanie poboczne pomiędzy członami zdania głównego |
Zdanie poboczne charakteryzuje się tym, że bezpośrednio po spójniku jest podmiot a orzeczenie (czasownik w formie osobowej) jest na końcu zdania.
| Wenn es morgen nicht regnet, gehe ich spazieren. | Jeśli jutro nie będzie padało, pójdę na spacer. |
|---|---|
| Sie hat gesagt, dass sie keine Zeit habe. | Ona powiedziała, że nie ma czasu. |
| Wir sind müde, weil wir viel lernen. | Jesteśmy zmęczeni, bo dużo się uczymy. |
| Ich sagte, dass das eine gute Idee ist. | Powiedziałam, że to jest dobry pomysł. |
Jeśli orzeczenie składa się z kilku wyrazów (np. w czasie przeszłym), wówczas na końcu zdania jest ta część, która jest odmieniana przez osoby:
| Das Kind weint, weil es sein Geld verloren hat. | Dziecko płacze, bo zgubiło swoje pieniądze. |
|---|---|
| Er hat gesagt, dass er einen neuen Wagen gekauft habe. | Powiedział, że kupił nowy samochód. |
| Sie wäre nur dann glücklich, wenn sie viel Geld verdienen würde. | Ona tylko wtedy byłaby szczęśliwa, gdyby zarabiała dużo pieniędzy. |
Gdy zdanie poboczne występuje przed zdaniem głównym, wówczas zdanie główne zaczyna się od czasownika. Czyli mamy konstrukcję: czasownik, czasownik:
| Da ich kein Geld habe, kann ich mir diese Jacke nicht leisten. | Ponieważ nie mam pieniędzy, niemogę pozwolić sobie na tę kurtkę. | czasownik na końcu zdania pobocznego powoduje, że zdanie główne też zaczyna się od czasownika |
|---|---|---|
| Wenn ich mehr Zeit hätte, würdeich Tennis spielen. | Gdybym miała więcej czasu,grałabym w tenisa. | |
| Wenn du etwas nicht verstehst, sollst du den Lehrer fragen. | Jeśli czegoś nie rozumiesz,powinieneś zapytać nauczyciela. | |
| Nachdem er in den Zugeingestiegen war, suchte er einen freien Platz. | Po tym jak wsiadł do pociągu,poszukał wolnego miejsca. |
Zdania ze spójnikiem weil wenn i dass tworzy się w ten sposób :
początek jeżeli spójnik jest w środku :
osoba + czasownik + inne części , wenn osoba + inne części + odeminiony czsownik.
np. : Ich freue mich , wenn am Weihnachstbaum die Kerzen brennen.
kiedy na początku spójnik
wenn osoba + orzezczenie + odmieniony czasownik , odeminiony czasownik + osoba + inne części zdania .
np. Wenn ich Geburtstag habe, mache ich eine Party.
Po „weil” występuje szyk poboczny – czasownik w formie osobowej znajduje się na koncu zdania.
Ich gehe heute nicht ins Kino, weil ich krank bin.
Weil ich zu Mittag gegessen habe, konnte ich mit meinen Freunden ins Kino gehen.
Po dass i wenn jest taki sam szyk jak po weil.
Zdania z Wenn:
Ich gehe zum Arzt, wenn ich krank bin.
Wenn ich müde bin, gehe ich schlafen.
Dass:
Meine Mutter hat geschrieben, dass meine Schwester morgen Nachmittag kommt.