Biomedyczne postawy rozwoju 17.10.2012

Rozwój dziecka

Auksjologia – nauka o rozwoju ontogenetycznym (osobniczym) i oddziaływanie środowiska wewnętrznego na …

Rozwój nie jest stanem, lecz procesem, którego celem jest uzyskanie samodzielnej egzystencji. U człowieka trwa około 20lat.

Każde dziecko rozwija się według własnego uwarunkowanego genetycznie – dziedziczonego po rodzicach programu rozwoju.

Z biologicznego punktu widzenia zjawisko rozwoju człowieka jest

• Skomplikowanym

• Długotrwałym

• Wieloetapowym

procesem przemian o postępowym kierunku.

Trzy podstawowe składowe procesu rozwoju

• Wzrastanie

• Różnicowanie

• Dojrzewanie

A więc rozwój to nie tylko wzrastanie

Czynniki rozwoju

• Endogenne – czynniki wewnętrzne

• Egzogenne – czynniki zewnętrzne

Czynniki endogenne

• Czynniki genetyczne – genotyp

W sposób właściwie nieodwracalny determinują przebieg rozwoju w

• Okresie prenatalnym – przed urodzeniem

• Okresie postnatalnym – po urodzeniu

Dotyczy - tempa i rytmu wzrastania

- wydolności układów

- sposobu reagowania na bodźce środowiskowe

- etapowości (stadialności) rozwoju (np. dojrzewanie płciowe)

Czynniki determinujące rozwój w okresie prenatalnym (poza genetycznymi)

• Właściwości śródmacicznego środowiska matki i jej metabolizm

• Wiek rodziców

• Kolejność ciąży

• Gra hormonalna (hormony płciowe i hormony tarczycy decydują o prawidłowości wielu procesów)

Czynniki egzogenne

• Wpływy biogeograficzne (klimat, zasoby wodno-mineralne, powietrze, fauna, flora)

• Wpływy społeczno-ekonomiczne (modyfikatory kulturowe: poziom wykształcenia i kultury rodziców, bodźce emocjonalne, żywienie, nawyki pro- i antyzdrowotne, tradycja, zwyczaje środowiskowe)

O dynamice wzrastania najbardziej decyduje żywienie

Przebieg rozwoju dziecka określają 3 mechanizmy

• Determinacji (czynniki genetyczne)

• Stymulacji (hormony)

• Modyfikacji (środowisko)

Ostatecznym wyrazem adaptabilności jest przede wszystkim sprawność funkcjonalna organizmu, a nie tylko wielkość i wymiary ciała

Etapy rozwoju człowieka

W pediatrii stosuje się najczęściej następujący podział

1. Okres wewnątrzłonowy (śródmaciczny, prenatalny), który wynosi około 280dni i dzieli się na

• Fazę zarodkową – do 8 tyg. ciąży

• Fazę płodową – od 9 tyg. ciąży do porodu (38-42 tyg. ciąży)

2. Okres zewnątrz łonowy (pozamaciczny, postnatalny) z podokresami

• Noworodkowym – do 28 dnia życia

• Niemowlęcym – do ukończenia 1 roku życia

• Wczesnego dzieciństwa (poniemowlęcym) – od 2-3 r.ż.

• Przedszkolnym – od 4-6 r.ż.

• Młodszego wieku szkolnego – od 7-10/12 r.ż. (do wystapienia pierwszych objawów dojrzewania płciowego)

• Dojrzewania płciowego (pokwitania) – ok. 10-15 u dziewczynek

- ok. 12-17 u chłopców

• Młodzieńczym – do ok. 20-25 r.ż.

• Dorosłości – do ok. 50 r.ż.

• Starzenia się i starości – od ok. 50 r.ż.

Okres prenatalny

• Czas najszybszego tempa rozwoju w ontogenezie – szczególnie pierwsze 22 tyg. życia

Zapłodniona komórka jajowa waży 0,005mg

Noworodek waży ok. 3500g

Zapotrzebowanie kaloryczne porodu wynosi ok. 100 kcal/kg/24h

Zapotrzebowanie energetyczne kobiety ciężarnej zwiększa się o ok. 300 kcal

Rozwój płciowy

• Pierwsze 2 m-ce – okres kształtowania się narządów (7-8 tydzień – różnicuje się płeć)

• Okres 6 pierwszych tygodni – szczególnie ważny dla prawidłowego rozwoju płodu i przyszłości dziecka

• W 2 miesiącu zarodek staje się płodem

Okres postnatalny

• Dziecko nie jest miniaturą człowiek dorosłego

• Noworodek donoszony – czyli urodzony między 38 a 42 tyg. ciąży. Długość 50-52 cm. Ciężar ciała 3-3,5 kg.

• Wcześniak – dziecko urodzone powyżej 22 a przed ukończeniem 37 tyg. ciąży z masą ciała 501-2500g.

• Ciąża zakończona powyżej 42 tyg. uznawana jest jako przenoszona.

• Noworodki z ciąż bliźniaczych rodzą się zazwyczaj przedwcześnie i ważą powyżej 2500g

Miarą dojrzałości noworodka jest przede wszystkim

• Rozwój funkcji oddychania

• Sprawność mechanizmów termoregulacyjnych

• Rozwój „neurologiczny” (odruchy)

Noworodki z małą urodzeniową masą ciała (MUMC)

• 2500 – 1501 mała urodzeniowa masa ciała (LBW)

• 1500 – 1001 bardzo mała urodzeniowa masa ciała (VLBW)

• 1000 – 751 skrajnie mała urodzeniowa masa ciała (ELBW)

• 750 – 501 niewiarygodnie mała urodzeniowa masa ciała (ILBW)

Bardzo mała urodzeniowa masa ciała (Beligere 2000)

• Trudności w nauce 49%

• MPD 12%

• Upośledzenie umysłowe 11%

• Mnogie zaburzenia 7%

• Zaburzenia widzenia 4%

• Upośledzenie słuchy 3%