1.Rodzaje porów i ich rola w kształtowaniu trwałości materiałów budowlanych

W betonie trzy rodzaje porów: Makropory inaczej nazywane porami powietrznymi mają wielkość wahającą się w granicach( 1000- 15 µm). Pory o tak znacznej wielkości powstają poprzez niewłaściwe zagęszczenie mieszanki betonowej i nie są pożądane w betonie, gdyż wpływają na obniżenie wytrzymałości i zwiększenie przepuszczalności. Pory kapilarne -są wydłużone, tworzą się w wyniku nadmiaru wody. W betonie tworzą połączony system o układzie przypadkowym, który powoduje że stwardniały zaczyn/ zaprawa są przepuszczalne. Obecność tego typu porów wpływa na mrozoodporność i tym samym w sposób pośredni na wytrzymałość betonu. Aby polepszyć np. mrozoodporność wprowadza się domieszki napowietrzające, które umożliwiają przerwanie ciągłości kapilar i tym samym poprawę właściwości betonu. Pory żelowe- stanowią pustki wewnętrzne powstałe z połączenia przestrzeni międzywęzłowych cząsteczek hydratów (wynik wzajemnego przenikania elementów struktury, wynikają z fazy C-S-H). Charakteryzują się średnicą 1,5 -2,0 nm. Pory żelowe nie mają negatywnego wpływu na właściwości stwardniałego zaczynu.

Ceramika budowlana: *Otwarte -niebezpieczne 0,1-200 (mikrometry)
-bezpieczne + d<0,1(mikrometra) brak wpływu + d>200(mikrometrów) zapasowe *Zamknięte

Pory zamknięte i bezpieczne zapewniają dobrą izolację cieplną. Z punktu widzenia trwałości ważne są pory niebezpieczne. Tworzą one sieć kapilar przez które wnika woda i w zimie zamarza-odmarza. Są więc bardzo niebezpieczne przy mrozoodporności.

2. Korozja siarczanowa betonu.- jest procesem, w którym reakcje chemiczne między aktywnymi

składnikami betonu a jonami siarczanowymi mogą prowadzić do powstania silnie

ekspansywnego kryształu ettringitu. Podczas krystalizacji, po wypełnieniu swobodnej

przestrzeni w porach betonu, ettringit zaczyna wywierać ciśnienie na otaczające go

ścianki porów betonu. Ciśnienie to może prowadzić do powstania mikropęknięć w

stwardniałej zaprawie cementowej, a w konsekwencji do zmniejszenia modułów

sprężystych i osłabienia elementu konstrukcji. Reakcja, w której powstaje ettringit w przypadku zewnętrznej korozji siarczanowej jest dwustopniowa. W fazie pierwszej dyfundujący pod wpływem różnicy stężeń siarczan sodu lub siarczan magnezu wchodzi w reakcję w roztworze z

wodorotlenkiem wapnia zawartym w betonie. Produktem tej reakcji, istotnym dla

dalszego przebiegu procesu korozji, jest gips CaSO4⋅ 2H2O

W drugiej fazie zachodzi reakcja między nowo powstałym gipsem i niezhydratyzowanym glinianem trójwapniowym

Do najczęściej spotykanych i najgroźniejszych dla betonu należy zaliczyć agresywność wód spowodowana zawartymi w niej siarczanami. Ten typ korozji mogą powodować w zasadzie wszystkie sole mineralne, jeżeli warunki eksploatacji sprzjają krystalizacji soli w porach betonu (np.

podsiąkanie kapilarne wody zawierającej rozpuszczone siarczany połączone z obsychaniem).Warto zwrócić uwagę, że krystalizacji etryngitu towarzyszy zwiększenie objętości fazy stałej o około 168%, podczas gdy, dla porównania, krystalizacja wody w postaci lodu powoduje zwiększenie objętości zaledwie o 9%. Czynniki ograniczające agresję siarczanową: *stosowanie cementu siarczanoodpornego (HSR); * obniżenie zawartości Ca(OH)2 w zhydratyzowanym zaczynie cementowym poprzez stosowanie cementów zawierających w swoim składzie dodatki mineralne, *stosowanie mieszanek betonowych spełniających wymagania normowe

3. Korozja chlorkowa. Chlorki występują w mieszance głownie w wyniku wprowadzenia do niej zanieczyszczonego kruszywa pochodzenia nadmorskiego lub stosowania wody morskiej, lub lekko zasolonej (np. z ujścia rzeki). Źródłem chlorków w mieszance może być również cement, jednak zawartość ta nie przekracza zwykle 0,1% masy. Problem korozji spowodowany zawartością chlorków w betonie pojawia się głownie wówczas, gdy jony chlorkowe wnikają w beton z zewnątrz. Może to być spowodowane działaniem m.in. wód kopalnianych, wody morskiej w konstrukcjach nabrzeżnych czy też stosowaniem środków odladzających. Szkodliwe działanie chlorków polega przede wszystkim na reakcji chemicznej jonów Cl– z Ca(OH)2, dyfuzji jonów OH– na zewnątrz betonu, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia pH oraz ługowania wapnia z faz zaczynu cementowego. Głównym skutkiem agresji jonów chlorkowych jest korozja stali, polegająca na zniszczeniu otuliny betonowej, gdyż produkty korozji zajmują objętość kilka razy większą niż sama stal. Ekspansywne działanie zasadowych chlorków powoduje powstanie spękań równoległych do kierunku prętów, jak również odpryski i odspojenia warstwowe betonu. Czynniki ograniczające korozję chlorkową: - *stosowanie mieszanki o możliwie niskim współczynniku w/c w celu zmniejszenie przepuszczalności betonu, a tym samym ograniczenia możliwości wnikania w beton wody zawierającej chlorki;

*zastosowanie cementów z dodatkami mineralnymi; *odpowiedni dobór otuliny zbrojenia – * stosowanie mieszanek betonowych spełniających wymagania normowe. Występuje jako reakcja na działanie wody morskiej, wód kapilarnych oraz środków odladzających

Ca(OH)₂ + MgCl₂ > CaCl₂+Mg(OH)₂

3CaO∙Al₂O₃+CaCl₂+10-12H2O→3CaO∙Al₂O₃∙CaCl₂+10-12H2O -sól Fridla

Wymywanie CaCl₂ powoduje zabużenie w jony Ca²⁺, które stabilizują strukturę.

4. Korozja siarczanowo-magnezowa

3CaO∙2SiO₂∙3H₂O+MgSO₄+(6+2n)H2O→3CaSO₄∙2H₂O+3Mg(OH)₂+2(SiO₂∙nH2O)

3CaSO₄ * 2H₂O – wtórny gips 3Mg(OH)_{2 -} (biała papka) 2(Si*nH₂O) – żel krzemionkowy (galaretka)

Reakcja przebiega w powyższym kierunku ze względu na bardzo małą rozpuszczalność w wodzie wodorotlenku magnez, który wytrąca się jako osad. Nie posiada on własności wiążących i tworzy miękką, galaretowatą masę w miejsce Ca(OH)₂, który ulega zużyciu. Brak wodorotlenku wapnia w spoiwie cementowym zakłóca stan równowagi pomiędzy roztworem, a uwodnionymi minerałami cementowymi, które ulegają hydrolizie z wydzieleniem Ca(OH)₂, który również zostaje zużyty w reakcji wymiany z solami magnezowymi dyfundującymi z otaczającej beton wody. Postępujący w ten sposób proces prowadzi do całkowitego zniszczenia betonu. Jak zapobiegać?

1)Minimalna zawartość C₃A w cemencie czyni cement siarczanowo odporny

2) Obniżenie zawartości Ca(OH)₂ w hydratyzowanym zaczynie – cem. Portlandzi, żużlowy, cem. Hutniczy, żużlowo-alkaliczny, pucolany

5. Mechanizm korozji thaumazytowej Powstawanie: Taumazyt CaSiO3 CaCO3 CaSO4 15H2O, tak jak etryngit, znany jest w przyrodzie jako minerał. Jego po wstanie warunkują reakcje chemiczne pomiędzy kwasem krzemowym, węglanem, siarczanem oraz wodą i wapniem. Możliwe szkody spowodowane powstaniem taumazytu: Prowadzone na szeroką skalę badania wykazały, że na skutek procesu karbonatyzacji, zachodzącego w określonych warunkach, wodziany glinianu wapnia i krzemianu wapnia ulegają rozpadowi. W ten sposób z jednej strony siarczan przekształca się w roztwór, a z drugiej strony powstaje reaktywny kwas krzemowy. Produkty procesu karbonatyzacji mogą jednak tylko w temperaturach < 10°C i przy jednoczesnej obecności CO₂, wapnia i wody przekształcić się w taumazyt, a w konsekwencji spowodować uszkodzenie betonu poprzez utratę wytrzymałości konstrukcyjnej. Zapobieganie powstawaniu taumazytu: W miesiącach zimowych szczególną uwagę należy zwracać na dostateczną pielęgnację betonu. Należy także dopilnować, by w produkcji betonu nie powstawały spadki temperatury wyższe niż 20 K.

6. Karbonatyzacja betonu. Karbonatyzacja jest procesem zachodzącym stopniowo od zewnętrznej strony konstrukcji betonowej, wystawionej na działanie dwutlenku węgla, który w wyniku reakcji z wodorotlenkiem wapnia tworzy CaCO3.Stal podczas betonowania zostaje otulona zaczynem cementowym, a z chwilą stwardnienia zaczynu ulega pasywacji, wytwarzając tzw. warstwę pasywną, która chroni ją przed reakcjami z wodą i tlenem, czyli zabezpiecza przed rdzewieniem. Jednak zachowanie pasywacji warstwy jest możliwe tylko przy wysokim pH roztworu wodnego będącego z nią w kontakcie. Karbonatyzacja obniża pH roztworu w porach stwardniałego zaczynu cementowego z poziomu 12,6–13,5 do wartości około 9. Obniżenie pH do tej wartości powoduje utratę zdolności ochronnych cienkiej warstewki pasywnej wobec zbrojenia stalowego w żelbecie. W wyniku dalszego działania dwutlenku węgla i wody z węglanu wapniowego tworzy się kwaśny Ca(HCO3)2, który jako dobrze rozpuszczalny związek chemiczny jest wymywany z betonu. Jednym ze skutków karbonatyzacji jest skurcz powierzchniowej strefy betonu. Jeżeli beton poddawany jest przemiennemu nawilżaniu i suszeniu w atmosferze CO₂, wówczas skurcz staje się stopniowo coraz bardziej widoczny. Karbonatyzacja zwiększa skurcz nieodwracalny i może powodować włoskowate spękania powierzchni betonu. Karbonatyzacja przebiega najwolniej w warunkach stale mokrych lub całkowicie suchych, a najszybciej w warunkach przemiennie wilgotno-suchych.

Mechanizm niszczenia konstrukcji żelbetowych spowodowanych karbonatyzacją oraz korozją chlorkową można podzielić na trzy etapy:I zobojętnienie otuliny, II uszkodzenie warstw ochronnych na powierzchni stali, III pękanie otuliny i zmniejszenie przekroju stali zbrojeniowej.

Czynniki ograniczające karbonatyzację: *stosowanie mieszanek betonowych o możliwie niskim wspołczynniku w/c w celu maksymalnego obniżenia porowatości, a tym samym obniżenia możliwości wnikania CO2 w strukturę stwardniałego zaczynu cementowego; *właściwy dobór grubości otuliny zbrojenia poprzez zastosowanie odpowiedniej ilości cementu w mieszance betonowej; *odpowiednia pielęgnacja betonowanego elementu. Wydłużenie okresu pielęgnacji na mokro powierzchni betonu redukuje głębokość karbonatyzacji; *stosowanie mieszanek betonowych spełniających wymagania normy PN-EN 206-1 dla klas ekspozycji dotyczących korozji spowodowanej karbonatyzacją (XC1, XC2, XC3, XC4) w zależności od warunków eksploatacji betonu.

7. Pasywacja stali i kiedy pasywna Pasywność jest to stan zwiększonej odporności materiału wywołany hamowaniem procesów anodowych. Pasywność spowodowana jest powstaniem na powierzchni stali bardzo cienkiej warstewki ochronnej, utworzonej z produktów wzajemnego oddziaływania środowiska i metalu. Warstwa ta najczęściej jest związkiem metalu z tlenem. Nie wszystkie tlenki mogą tworzyć warstewki ochronne. Pasywacja jest możliwa jedynie wówczas, gdy tlenki powstają nie w wyniku reakcji wtórnej, jak to ma miejsce w reakcji korozji elektrochemicznej, ale w wyniku utleniania elektrochemicznego. Zbrojenie w betonie jest chronione dzięki tworzeniu się na jego powierzchni warstewki ochronnej wystarczająco szczelnej, aby stanowić przeszkodę dla przechodzenia jonów metalu. Warstewka ta utworzona jest przede wszystkim z tlenków wapnia i żelaza. Wodorotlenek wapnia reaguje z amfoterycznym wodorotlenkiem żelaza tworząc żelazian wapnia: 2Fe(OH)₃+ Ca(OH)₂Fe₂O₃·CaO+ 4H₂O

Powstające na powierzchni stali warstewki ochronne powodują zmiany potencjału w kierunku dodatnim. Pasywacja stali następuje szybko, zazwyczaj kończy się po 10-12h. Pasywacji ulega nie tylko czysta powierzchnia, ale i pokryta niewielkim nalotem korozyjnym. Dzięki temu stosowanie zbrojenia pokrytego nalotem rdzy nie obniża jego trwałości.

8. Metody pomiaru pozwalające stali.. Metody elektrochemiczne- Na podstawie krzywych galwanostatycznych określa się wielkość prądu korozyjnego oraz stopień pasywacji powierzchni stali w kontakcie z betonem. )Wyznaczanie galwanostatycznych krzywych polaryzacji anodowej

Wyznaczanie krzywych polaryzacji anodowej polega na programowanej zmianie gęstości prądu polaryzującego i określeniu potencjału badanej elektrody stalowej dla określonej gęstości prądu. Są to badania jakościowe, porównawcze, gdyż wyniki porównane są do wzorcowej krzywej polaryzacji. Badanie szybkości neutralizacji otuliny- Metoda polega na wyznaczeniu zależności postępu karbonizacji od czasu; Pomiary wskaźnika jonów wodorowych pH

9. Rola dodatków mineralnych w kształtowaniu betonu. Faktem powszechnie znanym jest większa odporność na korozję spoiw zawierających dodatki mineralne (np. granulowane żużle wielkopiecowe, popioły lotne, pyły krzemionkowe). Dodatki mineralne kształtują wiele pozytywnych cech świeżego i stwardniałego betonu. Wymienić tutaj można m.in. :* lepszą urabialność mieszanki betonowej, *zwiększoną odporność betonu na korozję chemiczną, * mniejszą porowatość stwardniałego betonu( a szczególnie zmniejszenie udziału porów kapilarnych , co prowadzi do zmniejszenia nasiąkliwości , obniżenia współczynnika filtracji i przepuszczalności oraz poprawy mrozoodporności, *mniejsze koszty produkcji dzięki oszczędności cementu;. Dodatki pucolanowe i hydrauliczno-pucolanowe, do których należą przede wszystkim mielone żużle wielkopiecowe, popioły lotne oraz pyły krzemionkowe, wydatnie zmniejszają zawartość Ca(OH)₂ w stwardniałym zaczynie cementowym , ponieważ wiążą go tworząc dodatkowe ilości uwodnionego krzemianu wapniowego – fazę C-S-H I. Wodorotlenek wapniowy, którego zawartość w stwardniałym zaczynie cementowym może dochodzić nawet do 20% wymywany jest najłatwiej z betonu, a także jest źródłem postępującej korozji siarczanowej, chlorkowej i siarczanowo-magnezowej. Wiązanie Ca(OH)₂ oraz utworzenie się dodatkowych ilości fazy C-S-H I prowadzi do zmiany struktury porów w stwardniałym zaczynie. Zmniejsza się udział porów kapilarnych – szczególnie niepożądanych dla trwałości betonu a rośnie udział porów żelowych. Stosowane w technologii betonu są także mączki i pyły wapienne, pomimo tego że mączki wapienne nie wykazują samodzielnych zdolności hydraulicznego wiązania i nie wykazują również własności pucolanowych. Zaliczane są do kategorii typowych wypełniaczy, które jednakże zachowują się w matrycy cementowej aktywnie tworząc z C₃A – glinianem trójwapniowym i glinoferrytem wapniowym z cementu, uwodniony karboglinian wapniowy. Powstający uwodniony monokarboglinian wapniowy przyczynia się istotnie do podwyższenia odporności betonu na korozję siarczanową (szczególnie przy podwyższonej zawartości C₃A w cemencie). Ponadto powstawaniu uwodnionego monokarboglinianu wapniowego towarzyszy zjawisko redukcji porowatości i przepuszczalności zaczynu, co ogranicza porowatość kapilarną i korzystnie kształtuje mikrostrukturę strefy kontaktowej kruszywo-zaczyn w betonie.

10. Zasady kształtowania mrozoodporności. Zamarzająca woda w porach betonu zwiększa objętość o około 10%. Powoduje to naprężenia wewnątrz betonu, które mogą być przyczyną jego spękań. Ilość uszkodzeń zwiększa się w przypadku cyklicznego zamrażania i rozmrażania betonu, co w konsekwencji prowadzi do całkowitego zniszczenia materiału. Mrozoodporność betonu jest w głównej mierze uzależniona od zawartości i struktury porów powietrznych w stwardniałym betonie. W praktyce odporność betonu na działanie mrozu uzyskuje się poprzez właściwe napowietrzenie mieszanki betonowej za pomocą domieszek chemicznych. Wprowadzenie domieszek napowietrzających pozwala uzyskać zamknięte mikro-pory, równomiernie rozłożone w stwardniałym zaczynie, które pozostają niewypełnione wodą. Podczas zamarzania wody w betonie mikro-pory pełnią rolę buforów, w które wciskana jest zamarzająca woda. Przyjmuje się, że właściwa zawartość powietrza w betonie mrozoodpornym powinna wynosić 4–8%. Większa zawartość powietrza powoduje znaczne obniżenie wytrzymałości betonu. Woda która zostaje podciągana przez pory kapilarne zwiększając swoją objętość magazynowana jest w mikrosporach, dzięki czemu nie powstają naprężenia wewnątrz betonu. Na mrozoodporność mają wpływ także inne czynniki. Mrozoodporność zależy od : *rodzaju i wytrzymałości cementu, *uziarnienia oraz składu chemicznego dodatków, *składu betonu, w szczególności procentowego udziału dodatków mineralnych w spoiwie oraz stosunku wodno- spoiwowego, *zawartości powietrza, *warunków dojrzewania oraz wieku betonu

Aktualnie badania mrozoodporności betonu przeprowadza się przy zastosowaniu metod polegających na cyklicznym zamrażaniu i rozmrażaniu próbek betonu w wodzie lub w obecności środków odladzających.

11. Odporność betonu na środki odladzające

12. Rola kruszywa w kształtowaniu trwałości betonu.

Kruszywo stanowi ok. 75% objętości betonu i jego jakość ma bardzo duży wpływ na wytrzymałość
i trwałość betonu w konstrukcji. Do produkcji betonu stosuje się: *kruszywa naturalne (obtoczone i łamane), *kruszywa sztuczne i z recyklingu (np. rozkruszone stare elementy betonowe).

W zdecydowanej większości przypadków stosuje się kruszywa naturalne żwirowe i łamane. Kruszywa żwirowe powstały w wyniku naturalnych procesów przyrodniczych, takich jak wietrzenie skał
i erozyjne działanie wody na okruchy skalne. Bardzo ważnym czynnikiem dla uzyskania wysokiej jakości betonu jest jakość stosowanych kruszyw. Zanieczyszczenia organiczne, głownie kwasy humusowe powstające z rozkładu roślin, kawałki węgla kamiennego, ziarna zbóż i kawałki drewna, wpływają niekorzystnie na przebieg hydratacji cementu. Pogarszają one estetykę i właściwości użytkowe betonu. Kolejnym istotnym czynnikiem mającym wpływ na właściwości betonu są pyły mineralne, za które uważa się ziarna mniejsze od 0,063 mm. Jako ziarna posiadające największą powierzchnię właściwą zwiększają znacznie wodo żądność stosu okruchowego, a co za tym idzie – wskaźnik wodno-cementowy. Bardzo często tworzą również powłokę na ziarnach kruszywa grubego ograniczając dostęp zaczynu cementowego do powierzchni kruszywa i pogarszając zwłaszcza właściwości trwałościowe betonu.Kolejnym istotnym parametrem jest kształt ziaren. Zazwyczaj kruszywa łamane mają kształt zbliżony do graniastosłupów o wyraźnych, ostrych krawędziach, natomiast kruszywa naturalne są zaokrąglone, mając kształt zbliżony do kuli. W obu przypadkach są to ziarna o najbardziej pożądanym kształcie ze względu na mały stosunek powierzchni do objętości, co minimalizuje zużycie cementu na pokrycie powierzchni ziaren. Niezależnie od pochodzenia kruszywa mogą występować również ziarna wydłużone i płaskie, które w nadmiarze utrudniają pompowanie i szczelne ułożenie mieszanki betonowej – w trakcie zagęszczania betonu pod ziarnami płaskimi tworzy się soczewka wodna. Kolejnym czynnikiem mającym znaczny wpływ na właściwości stwardniałego betonu jest wytrzymałość mechaniczna kruszyw wyrażona za pomocą odporności kruszywa na rozdrabnianie. Na podstawie tego parametru możemy stwierdzić, czy dane kruszywo możemy zastosować do projektowanej przez nas klasy wytrzymałości i przeznaczenia.

13. Mechanizm korozji szkła. Odporność szkła na chemiczne działanie różnych substancji jest zależna od jego składu chemicznego. Najbardziej odporne na chemiczne działanie substancji jest szkło krzemionkowe. Dużą odporność wykazuje także szkło borokrzemianowe. Szkło, w porównaniu z innymi materiałami, charakteryzuje się dużą odpornością chemiczną. Zależy ona od jego składu chemicznego, stanu jego powierzchni, temperatury oraz czasu oddziaływania czynników zewnętrznych. Korozja spowodowana działaniem kwasów- Ogólnie szkło wykazuje dużą odporność na działanie kwasów, za wyjątkiem kwasu fluorowodorowego, który rozpuszcza szkło w temperaturze 100^oC.  Korozja spowodowana działaniem zasad- Uszkodzenie szkła przez zasady następuje w wyniku długotrwałego oddziaływania tych związków chemicznych na powierzchnię szklanego elementu. Korozja spowodowana wodorotlenkami prowadzi do niszczenia struktury krzemianowo-tlenowej. Odporność szkła na działanie zasad jest 100 razy mniejsza niż na działanie kwasów.  Korozja spowodowana działaniem wody- Ten rodzaj niszczenia szkła nazywa się korozją hydrolityczną Szkło tylko pozornie wykazuje odporność na działanie wody. W strukturze szkła występują liczne pęknięcia, czyli nieciągłości przestrzennego szkieletu krzemianowo-tlenowego. Obecność cząsteczek wody w okolicach wierzchołków pęknięć powoduje stopniowe powiększanie ich rozmiarów. Dzieje się to w wyniku hydrolizy. W czasie tej chemicznej reakcji następuje przerwanie połączenia „krzem-tlen-krzem”, a następnie przyłączenie grup wodorotlenowych do każdego z atomów krzemu. Przyłączone do atomu krzemu grupy wodorotlenowe nie mają możliwości utworzenia dalszych połączeń z atomami innych pierwiastków. Następuje więc poszerzanie się nieciągłości w przestrzennym szkielecie budującym szkło. Gdy na szkło oddziaływuje woda w stanie ciekłym, w jego warstwie powierzchniowej zachodzi reakcja hydrolizy krzemianów, następuje wyługowanie szkła, które w kierunku wnętrza maleje, by w końcu, wskutek zbyt długich dróg dyfuzyjnych, ustać całkowicie. Na szkle pozostaje żel kwasu krzemowego tworzący warstwę ochronną, broniącą szkło przed dalszym działaniem wody. Warstwa powierzchniowa jest zubożona w Na2O, ale nie traci swojej szklistej struktury, nie pojawiają się żadne wady powierzchniowe i szkło pozostaje przeźroczyste. Uszlachetnianie powierzchni szkła wpływa korzystnie na ograniczenie ilości jego wad powstałych w wyniku korozji. Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest usunięcie lub zobojętnienie powierzchniowych alkaliów do tego stopnia, aby pod działaniem małej ilości wody mogły powstać tylko bardzo słabe roztwory alkaliczne. Można to uzyskać przez: *przemycie szkła rozcieńczonym ciepłym kwasem solnym, co powoduje wyługowanie alkalii z powierzchni, z wytworzeniem błonki kwasowej, która zobojętnia wytrącające się alkalia już po zapakowaniu szkła, *poddawanie szkła działaniu SO2 lub przetrzymywanie go w atmosferze spalin, *wystawienie szkła w stanie nieopakowanym na działanie powietrza lub przetrzymywanie go przez dłuższy czas w gorącej wodzie, *umycie szkła związkiem hydrofobowym jakim jest m.in. denaturat.

14. Erozja , abrazja, kawitacja

Erozja- proces niszczenia powierzchni terenu przez wodę, wiatr, słońce, siłę grawitacji i działalność organizmów żywych 

Abrazja- Ścieranie powierzchni betonowych przez rumowisko wleczone. Uszkodzenie charakterystyczne dla przelewów, bystrzy, wypadów jazów, kanałów w oczyszczalniach ścieków itp

Kawitacja- Wyrywanie kruszywa i spoiwa z powierzchni betonu na skutek działania podciśnienia w strefie przystrumieniowej wody płynącej z dużą prędkością. Uszkodzenie charakterystyczne dla przelewów, bystrzy i elementów elektrowni wodnych.

15. Zasady kształtowania trwałości ceram. bud W kształtowaniu najważniejszych parametrów ceramiki budowlanej, a więc wytrzymałości , nasiąkliwości i tym samym mrozoodporności, istotny jest dobór odpowiednich surowców (glin charakteryzujących się znikomą zawartością szkodliwego węglanu wapnia, siarczków oraz rozpuszczalnych w wodzie siarczanów), a także odpowiednie dostosowanie parametrów w poszczególnych etapach procesu technologicznego. Największą odpornością korozyjną będą charakteryzowały się materiały budowlanie o czerepie spieczonym, a więc materiały, które w procesie wypalania przetrzymywane są w strefie ogniowej w temp. powyżej 1100*C. Wypalanie w wyższych temp powoduje, że materiał ma mniejszą porowatość otwartą , utrudnione jest podciąganie kapilarne wody i ewentualna migracja roztworów szkodliwych soli. Oprócz odpowiedniego ustawienia krzywych wypalania i suszenia, bardzo ważnym elementem jest przerób wstępny surowców. Jeśli technolog ma do dyspozycji gliny zawierające siarczki (np.piryt) nie powinien takiego surowca hałdować, aby nie dopuścić do ich utlenienia do postaci rozpuszczalnych siarczanów, króre w późniejszych etapach produkcji czy też użytkowania gotowego wyrobu mogłyby doprowadzić do powstania wykwitów i stopniowego niszczenia materiałów. W przypadku gdy w glinach stwierdzono obecność rozpuszczalnych soli siarczanowych należy je unieszkodliwić poprzez dodanie przed przerobem wstępnym chlorku bądź węglanu baru. Sole zostaną jeszcze przed wypaleniem przeprowadzone w nierozpuszczalny osad siarczanu baru.Gliny zamarglone ( z okruchami węglanu wapnia powyżej 5 mm) wymagają dokładnego przerobu wstępnego głównie na etapie gniotowników walcowych. Aby unieszkodliwić "margiel" powodujący znaczne naprężenia związane ze wzrostem jego objętości a następnie odpryski w gotowych wyrobach należy ustawić szczelinę między walcami gniotownika poniżej 5mm. CaCO3-temp-> CaO + CO2 ; CaO + wilgoć H2O -> Ca(OH)2 Tyle można zrobić na etapie samej produkcji , później ważne jest aby w trakcie budowy zastosować odpowiednią zaprawę nie będącą nośnikiem soli siarczanowych, odpowiednie zabezpieczenie przed kontaktem z wilgocią. Wszelkiego rodzaju izolacje,zabezpieczenie fundame i elementów murowych znajdujących się pod ziemią a z zewnątrz stosowanie izolacji i tynków.

16. Słabe i mocne strony tworzyw sztucznych Tworzywa sztuczne umożliwiają wyprodukowanie trwałych i wytrzymałych rozwiązań. Nie ulegają korozji, nie rozpadają się z biegiem czasu. Trwałość i odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne oznaczają, że są one idealnym materiałem tam, gdzie ważna jest długa żywotność, np. w budownictwie, gdzie ograniczają one do minimum nakłady na konserwację. Dotyczy to między innymi naziemnych i podziemnych kabli i rur – w niektórych przypadkach trwałość tych instalacji może przekroczyć 50 lat

Zalety polimerów: *Niska gęstość, *Minimalna nasiąkliwość, * niski współczynnik przewodności cieplnej, *Wytrzymałość: na ściskanie 10÷200MPa, na rozciąganie 10÷100MPa, na zginanie 10÷150MPa, *Moduł sprężystości w zakresie 100÷10 000 MPa, *Wysoka odporność chemiczna, zwłaszcza na substancje mineralne, *Wysoka oporność elektryczna

Wady polimerów: *Niska odporność termiczna, *Duża rozszerzalność cieplna, *Skłonność do pełzania, *W wielu wypadkach ograniczoną twardość i odporność na zarysowania, *Palność

17. Rola gatunku, rodzaju drewna, procesów suszenia w prawidłowym zabezpieczeniu drewna

Czynniki niszczące drewno dzielimy na trzy grupy: czynniki chemiczne, fizyczne i biologiczne. Jako przykład niszczących czynników chemicznych można przytoczyć przykład działania żrącego roztworów o odczynie kwaśnym lub alkalicznym. Światło i tlen zawarty w powietrzu powodują starzenie drewna. Najważniejszym czynnikiem wpływającym na zniszczenie drewna są warunki atmosferyczne: zmiany temperatur oraz opady. Czynniki te wpływają również na pęcznienie lub kurczenie się drewna. W konsekwencji tych procesów drewno pęka, przyspieszając proces rozkładu drewna. Do najważniejszych czynników biologicznych zalicza się grzyby, owady i bakterie.

Trwałość drewna zależy od gatunku i wieku drzewa, od rodzaju drewna (biel lub twardziel) oraz od jego gęstości. Drewno drzew twardzielowych ma większą trwałość niż drewno drzew beztwardzielowych. Trwałość drewna zależy również od wieku drzewa. Najtrwalsze są drzewa ścinane w wieku od 100 do 140 lat. Skład chemiczny a trwałość drewna. Jednym z ważniejszych czynników mających wpływ na trwałość drewna jest obecność ligniny. Lignina okrywa celulozę i utrudnia dostęp grzybom. Sama celuloza jest mało odporna i łatwo ulega uszkodzeniom. Większa trwałość drewna iglastego wynika w dużej mierze ze zwiększonego udziału ligniny w porównaniu z drewnem liściastym. Wpływ czynników zewnętrznych na trwałość drewna. Drewno wystawione na bezpośrednie działanie czynników atmosferycznych i związane z tym wahania temperatury i wilgotności zabezpieczone przed zaciekami może być użytkowane ok. kilku do kilkunastu lat. Drewno na wolnym powietrzu osłonięte dachem - od 20 do 50 lat. Drewno w okrytych dachem lecz nieogrzewanych budynkach, zabezpieczone przed zaciekami, może przetrwać kilkaset lat. Drewno znajdujące się w mniej więcej stałej temperaturze może zachować swoje właściwości przez okres 1000-2000 lat. Dużą trwałością odznacza się drewno znajdujące się na stałe pod wodą lub w ziemi. Suszenie to proces odprowadzenia wody komórkowej zawartej w drewnie świeżo pozyskanym, mające na celu zabezpieczenie go  przed rozwojem chorób oraz grzybów powodujących rozkład struktury drewna. Jest to również najlepsza metoda do przygotowania podkładu do impregnacji lub malowania