17. System parlamentarno – gabinetowy w Wielkiej Brytanii

- Formalnie organem wykonawczym była Korona, której uosobieniem był król. Monarcha uprawnienia wykonywał osobiście lub przez sługi Korony

- W praktyce konstytucyjnej W. Brytanii zaczęto używać określenia rząd w znaczeniu szerokim, które oznaczało sługi Korony, którzy sprawowali stanowiska w administracji państwowej. Była to znaczna część członków partii rządzącej ze składu Parlamentu (rząd w znaczeniu szerokim)

- Rząd nie była organem kolegialnym, lecz tworzył zespół „służby cywilnej”

- Rząd w znaczeniu węższym to gabinet, czyli kolegialny organ rządu, który składał się z ministrów Korony, powołanych przez monarchę, politycznie odpowiedzialnych przed Parlamentem. Członkowie gabinetu wchodzili jednocześnie w skład Tajnej Rady

- Członków gabinetu mianował król. Na premiera król zaczął powoływać przywódcę partii zwycięskiej po to, by był zdolny do skupienia większości parlamentarnej. Pozostałych członków gabinetu mianował król na wniosek premiera. Także prawo zdymisjonowania członka rządu, w praktyce, przejął premier. W ten sposób straciła znaczenie odpowiedzialność polityczna członka rządu przed monarchą na rzecz odpowiedzialności przed Parlamentem, po to by następnie została przeniesiona została na premiera jako szefa rządu i partii rządzącej.

- Główną postacią w gabinecie stał się premier, który był głównym doradcą monarchy i szefem rządu

- O faktycznej roli premiera decydował przede wszystkim układ sił politycznych wewnątrz jego partii, jednak premier miał szereg możliwości aby taką opozycję złamać

- Gabinet w systemie brytyjskim stał się ogniwem pośrednim między Parlamentem a resortami administracji, na czele których stali ministrowie

- Gabinet miał niejako podwójny charakter: każdy minister polityczny charakter swego urzędu wywodził z członkostwa w Parlamencie, zaś administracyjny – z powierzonych mu zadań publicznych

- Gabinet zaczął pełnić zadania:

- ustalania polityki, która była przedstawiana Parlamentowi

- kontroli organów wykonawczych

- koordynacji i kierowania działalnością resortów administracji państwowej

- Poprzez stopniowe ograniczanie prerogatyw króla faktycznie władzę przejął w pierwszej kolejności Parlament, a wykonywał ją poprzez ministrów odpowiedzialnych politycznie. Następnie władza skoncentrowała się w gabinecie a Parlament stał się narzędziem władzy gabinetu

- Przeciwwagą dla gabinetu i premiera była opozycja, która stworzyła „gabinet cieni” gotowy do przejęcia władzy w każdej chwili