09.10.2008 Geografia ekonomiczna

dr Lucyna Przezbóska (p611)
Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej w Agrobiznesie
www.up.poznan.pl/wes

Sposób zaliczenia przedmiotu: zaliczenie pisemna (test)

Literatura:
Irena Fierla – Geografia gospodarcza świata
Jerzy Wrona – Podstawy geografii ekonomicznej
Irena Fierla – Geografia ekonomiczna Unii Europejskiej
Irena Fierla – Repetytorium z geografii gospodarczej
Andrzej Wieloński – Geografia Przemysłu
Jerzy Bański – Geografia polskiej wsi
Jerzy Bański – Geografia rolnictwa Polski

Geografia ekonomiczna w systemie nauk geograficznych
- he ge – Ziemia
- grapho – piszę opisuję
- Geografia – opisywanie powierzchni Ziemi - Eratostenes z Cyreny
- Geografia – nauka badająca powłokę Ziemi, jej przestrzenne zróżnicowanie pod względem przyrodniczym i społeczno-gospodarczym oraz związki, jakie zachodzą między środowiskiem geograficznym a działalnością społeczeństw

Geografia a nauki geograficzne – ze względu na różnorodność tematyki i metod badań – współcześnie używa się terminu nauki geograficzne

Działy geografii
- Dwa podstawowe działy geografii to:
Geografia fizyczna – która zajmuje się środowiskiem przyrodniczym, jego cechami i zjawiskami je kształtującymi: biogeografia, geologia, geomorfologia, hydrologia, klimatologia, meteorologia, gleboznawstwo
Geografia społeczno-ekonomiczna (antropogeografia, geografia człowieka) – która zajmuje się wszelkimi aspektami działalności człowieka i jego wpływu na środowisko przyrodnicze: demograficzna, ludności, osadnictwa, rolnictwa, przemysłu, komunikacji, polityczna, społeczna, kultury, historyczna
- Do pomocniczych nauk geografii należą kartografia oraz Geograficzne Systemy Informacyjne (GIS) – programy komputerowe do przechowywania i przetwarzania informacji o obiektach lokalizowanych na mapach

Schemat podziału nauk geograficznych i ich stosunek do innych nauk
wg. S. Leszczyckiego nauki geograficzne można podzielić na:
- działy (dyscypliny podstawowe)
- gałęzie (dyscypliny szczegółowe)
-specjalizacje

Dyscypliny nauk geograficznych:
- Działy – dyscypliny podstawowe: geografia fizyczna, ekonomiczna, regionalna, kartografia, historyczna, matematyczna (astronomiczna), stosowana (geografia wojskowa lub wojenna, medyczna)

Dyscypliny geografii ekonomicznej:
- Gałęzie – dyscypliny szczegółowe: geografia ludności, osadnictwa, rolnictwa, przemysłu, komunikacji, handlu i usług, polityczna, turystyki, zasobów naturalnych

Geografia ekonomiczna (społeczno-ekonomiczna, gospodarcza)
- Przedmiot badań: przestrzenne struktury i procesy systemu: środowisko przyrodnicze- społeczeństwo, czyli wzajemne oddziaływanie człowieka i środowiska geograficznego (na granicy nauk przyrodniczo-ekonomicznych)
- Wyodrębniona jako odrębna dyscyplina w obrębie nauk geograficznych pod koniec XIX w.

Kierunki badawcze i funkcje geografii ekonomicznej
Kierunki badawcze:
-regionalny – geografia ma dostarczać uporządkowanego opisu zmiennego charakteru powierzchni ziemi wg. Regionów. Celem geografii jest nie sam opis ale synteza i diagnoza zjawisk.
- ekologiczny – badania geografii dotyczą zależności „człowiek-środowisko”, w tym właściwych sposobów korzystania ze środowiska w taki sposób, aby mogło ono zaspokoić coraz większe potrzeby zwiększającej się liczby ludności. Kierunek ma duże znaczenie w rozwoju planowania przestrzennego.
- przestrzenny – kierunek rozwinął się w ostatnich dziesięcioleciach. Zajmuje się poznawaniem przestrzennych aspektów zjawisk przyrodniczych i społeczno-gospodarczych.

Funkcje:
- informacyjno-diagnostyczna (informacje o wyglądzie i charakterze ziemi)
- teoretyczno-wyjaśniająca (tworzenie teorii)
- prognostyczna (przewidywanie zmian w środowisku geograficznym i działalności gospodarczej)
- planistyczno-decyzyjna (planowanie i podejmowanie decyzji)
- optymalizacyjna (optymalny rozwój społeczno-gospodarczy kraju)
- kulturalno-wychowawcza (wiedza + zrozumienie + szacunek)

Metody badań geograficznych
Metody stosowane w geografii:
- opisowe – przeglądowy opis cech miejsca i ludności o zamieszkującej
- analityczne – odpowiedź na pytanie, dlaczego jakieś zjawiska występują na danym obszarze
Metody stosowane w geografii ekonomicznej:
- statystyczna – dane liczbowe (statystyki, wykresy, tabele)
- kartograficzne – ukazanie zjawisk na mapach
- meta kartograficzna – pozakartograficzna forma prezentacji zjawisk (zdjęcia lotnicze)