1. Struktura organizacyjna Państwowego Monitoringu Środowiska

PMŚ dzieli się na: struktura funkcjonalna
- Blok Presje,
- Blok stan (podsystemy) :
1. Monitoring jakości powietrza
2. Monitoring jakości wód
3. Monitoring jakości gleby i ziemi
4. Monitoring przyrody
5. Monitoring hałasu
6. Monitoring pól elektromagnetycznych
7. Monitoring promieniowania
jonizującego
- Blok oceny i prognozy- informacje o środowisku

struktura organizacyjna:

2.Pomiary wykonywane w ramach monitoringu powietrza
- pomiary stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 dla potrzeb monitorowania

procesu osiągania krajowego celu redukcji narażenia,

- pomiary stanu zanieczyszczenia powietrza metalami ciężkimi i WWA oraz rtęcią

w stanie gazowym na stacjach monitoringu tła regionalnego,

- pomiary składu chemicznego pyłu PM2,5,

- pomiary stanu warstwy ozonowej nad Polską oraz pomiary natężenia

promieniowania UV-B.

3. Zadania GIOŚ

- inspekcja i orzecznictwo

- monitoring i informacje o środowisku

- przeciwdziałanie poważnym awariom

4.Zadania RDOŚ

- udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko

- tworzenie lub likwidacja form ochrony przyrody na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody

- ochrona i zarządzanie obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody na zasadach określonych w ustawie o ochronie przyrody

- wydawanie decyzji na podstawie ustawy o ochronie przyrody

- przeprowadzanie postępowań i wykonywanie innych działań , o których mowa w ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie

- przekazywanie danych do bazy o ocenach oś prowadzonych przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska

- wykonywanie zadań związanych z udziałem organizacji w systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) na zasadach i w zakresie określonym w ustawie z dnia 12 marca 2004 o krajowym systemie ekozarządzania i audytu

- współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego w sprawach oceny oddziaływania na środowisko i ochrony przyrody

- współpraca z organizacjami ekologicznymi

5.Stan czystości powietrza w woj. małopolskim.

Stan czystości powietrza w woj. małopolskim badany jest przez WIOŚ-Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Na terenie województwa wystąpiły w 2013 roku przekroczenia poziomów dopuszczalnych lub docelowych następujących substancji: dwutlenku azotu, pyłu zawieszonego PM10, B(a)P w pyle zawieszonym PM10 oraz pyłu zawieszonego PM2,5. Przyczyną główną stwierdzonego przekroczenia było: oddziaływanie emisji związanej z ruchem pojazdów w centrum miasta z intensywnym ruchem, następnie oddziaływanie emisji związanych z indywidualnym ogrzewaniem budynków, szczególne lokalne warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, niekorzystne warunki klimatyczne

6.Monitoring i stan czystości wód w woj. Małopolskim ?

Wodę klasyfikuje się według 5 klas w punktach monitoringu diagnostycznego.
(klasa 1- wody najwyższej jakości, klasa 5- wody najniższej jakości)

Wody powierzchniowe:
Próbki wód pobierane są co roku z różnych punktów pomiarowo-kontrolnych.
Są badanie i oceniane względem wymagań jakim powinny odpowiadać (np. ocena wód ujmowanych w celu zaopatrzania ludności w wodę do spożycia, ocena wód będących źródłem życia organizmów żywych takich jak na przykład ryby).
Generalnie w województwie małopolskim jest wiele wód nie spełniających kryteriów. Jest brak 1 klasy wód, najwięcej występuje wód klasy 3. Kraków głównie zaopatruje się w wodę z rzek: Raba i Rudawa.

Wody podziemne:
Częstotliwość pomiarów jakości wód podziemnych co 3 lata (w odniesieniu do płytkich poziomów wodonośnych). Natomiast co 6 lat bada się głębsze poziomy (im głębiej tym woda jest czystsza)

7. Główne zagrożenia gleb w woj. Małopolskim
Zagrożenia ilościowe (straty gleb użytkowanych rolniczo):
Zmniejszenie powierzchni użytkowanej rolniczo w następstwie przyjmowania gruntów na cele nierolnicze i nieleśne.
Degradacja gruntów w wyniku erozji: wodnej(wąwozowej) i wietrznej
Przeznaczenie gruntów pod zabudowę
Zagrożenia jakościowe:
Działalność górnicza:
Deformacja terenu
Zmiana struktur geologicznych
Zmiany stosunków wodnych
Wycofanie się roślin i zwierząt z eksploatowanego obszaru
Emisje zanieczyszczeń przemysłowych i komunikacyjnych:
Emisje do powietrza zanieczyszczeń technologicznych z przemysłu oraz spalania paliw płynnych i stałych
Zanieczyszczenie wód ściekami oraz odciekami ze składowisk
Zanieczyszczenie powierzchni ziemi odpadami oraz zajmowanie terenów pod składowiska.

8.System monitoringu przyrody
- Monitoring ptaków
- M. gatunków i siedlisk przyrodniczych
- M. lasów
- Zintegrowany m. środowiska przyrodniczego

9. Monitoring hałasu w woj. małopolskim

W małopolsce przekraczane są dopuszczalne poziomy hałasu, zarówno w porze nocnej jak i dziennej, (głównie w dużych miastach), a podstawowym źródłem jest transport kołowy, również kolejowy i lotniczy. Obiekty generujące hałas w Małopolsce to także: zakłady przemysłu drzewnego, chemicznego, rolniczo-spożywczego, zakłady obróbki metali, budowlane, usługowe czy metalurgiczne. Powiat Krakowski jest obszarem, gdzie występują największe przekroczenia norm.

10. Skutki oddziaływania hałasu na zdrowie człowieka

• obniżeniem sprawności nauczania

• trwała lub czasowa utrata słuchu

• trudności w skupieniu się

• zaburzeniami orientacji, drażliwością, podwyższeniem ciśnienia krwi, bólem i zawrotami głowy,

11. Skutki oddziaływania hałasu na środowisko przyrodnicze

• Środowisko traci bardzo ważną wartość jaką jest cisza

• zmniejszają się wartości terenów rekreacyjnych i leczniczych.

• U zwierząt hałas wywołuje zmiany zachowań takie jak stany lękowe, zmianę siedlisk, zmniejszeniu ulega liczba składanych jaj oraz spada mleczność zwierząt.

12. Źródła hałasu w środowisku

Źródła hałasu np. środki komunikacji, transportu i produkcji w obiektach i na zewnątrz oraz drogi, lotniska, dworce, zajezdnie, stacje rozrządowe, obiekty przemysłowe, rozrywkowe, sportowe itp.

- komunikacyjny

- linii elektroenergetycznych

- przemysłowy

- komunalny

13.Czynniki wpływające na uciążliwość ruchu komunikacyjnego

• emisja spalin do atmosfery - W efekcie zanieczyszczenia powietrza obserwujemy zamiera-nie lasów, efekt szklarniowy i zagrożenie zdrowia ludzi

• samochody parkują na chodnikach, terenach niezabudowanych, wdzierają się na tereny zieleni miejskiej, samochody ograniczają przestrzeń, która powinna być przeznaczona dla człowieka (tereny zieleni, przestrzenie publiczne – place, strefy piesze)

• Gęsta sieć autostrad i dróg prowadzi do zniszczenia krajobrazu, do fragmentacji

eko-systemów i degradacji świata zwierząt. Małe fragmenty lasu czy łąk nie zapewniają zwierzynie odpowiednich warunków bytowania, często powodują odcięcie miejsc lęgowych od terenów, gdzie dane zwierzę przebywa

• Ruch komunikacyjny jest przyczyną większości wypadków drogowych, w których ludzie tracą zdrowie lub życie.

• Zniszczone samochody zajmują miejsce na składowisku odpadów

14. Sposoby walki z hałasem komunikacyjnym

• Zastosowanie „cichych” nawierzchni drogowych,

• Zastosowanie podtorowych rozwiązań tłumiących (tzw. „ciche” torowiska),

• Szlifowanie szyn oraz kół pojazdów tramwajowych i kolejowych,

• Spawanie łącz szynowych,

• Strefy ograniczonego ruchu

• Ekrany dźwiękochłonne

• Redukcja hałasu przez zastosowanie „cichych” opon,

• W samochodach i głośno pracujących maszynach powinno się montować tłumiki

15. Norma dopuszczalnego hałasu komunikacyjnego dla terenów zabudowy mieszkaniowej.

61-65 decybeli w dzień a w nocy 56 decybeli

16..Organizacja monitoringu lasów w Polsce.

Zleceniodawcy

	Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych.
	Departament Leśnictwa i Ochrony Przyrody Ministerstwa Środowiska.
	Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
	Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Wykonawcy

	Instytut Badawczy Leśnictwa.
	Zakład Ochrony Lasu.

Współpraca zagraniczna

	ICP-Forests (Międzynarodowe Centrum Koordynacyjne) - Niemcy

17. Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego.

Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego (ZMŚP) funkcjonuje w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego ma na celu rejestrację i analizę krótko i długookresowych zmian zachodzących w systemach ekologicznych pod wpływem zmian klimatu, zanieczyszczeń i innych przejawów ingerencji człowieka. Ustala bilans energetyczny i materialny systemu ekologicznego, zmiany jego struktury wewnętrznej, przedstawia prognozę i plan ochrony.

Zgodnie z przyjętą definicją, podstawowym zadaniem Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego jest monitorowanie wybranych elementów środowiska (części biotycznej i abiotycznej) w oparciu o skoncentrowane badania stacjonarne. W konsekwencji winniśmy uzyskać informacje jakościowe i ilościowe o elementarnych obiegach energii i materii oraz całym geoekosystemie.

19.Skład frakcyjny odpadów komunalnych.

22% - materia organiczna
3% - papier
12% - szkło
8% - plastik
5% - metale
50% - odpady nieselekcjonowane

18. Porównaj szkodliwość środowiskową odpadów komunalnych i przemysłowych

Odpady komunalne stwarzają zagrożenie dla środowiska także ze względu na możliwość skażenia powietrza, wód gruntowych, i powierzchniowych mikroorganizmami chorobotwórczymi, dla których stanowią pożywkę. Ponadto na wysypiskach odpadów komunalnych panują dobre warunki dla żerowania much, gryzoni i ptaków, które mogą przenosić na inne tereny zarazki chorób, np.: duru brzusznego, paraduru, tężca, czerwonki.

Odpady przemysłowe

• Odpady niebezpieczne 5 %

• Inne niż nie bezpieczne 95% zagrożenia dla gleby wód i powietrza

Zagrożenia środowiskowe dla gleby, wód i powietrza

20. Metody unieszkodliwiania odpadów.

- recykling

- kompostowanie

- spalanie

- składowanie

21. Organizacja zbiórki odpadów przeznaczonych do recyklingu.

22. Znaczenie sortowania odpadów

23. Na czym polega proces kompostowania

Proces mikrobiologicznego rozkładu materii organicznej na drodze humifikacji i mineralizacji

24. Jakie czynniki wpływają na proces kompostowania?

temperatura (max 60stopni)

- wilgotność

- dostęp tlenu

- skład chemiczny odpadów

25.Rodzaje technologii kompostowania .

W warunkach normalnych

• System dynamiczny

• System statyczny

W bioreaktorach

26.Jak przebiega kompostowanie w warunkach normalnych?

Kompostowanie jest naturalną metodą zagospodarowania odpadów. W obecności tlenu i przy odpowiedniej temperaturze oraz wilgotności dochodzi do rozkładu substancji organicznej przez mikroorganizmy – bakterie tlenowe i nicienie.

Proces mineralizacji biomasy w warunkach tlenowych przebiega w II fazach:

• w fazie I następuje hydroliza głównych składników znajdujących się w odpadach – przebiega przy udziale wody i jej wynikiem są proste produkty rozkładu;

• w II fazie zachodzi zasadnicza mineralizacja, w wyniku której powstają mineralne produkty gazowe, takie jak dwutlenek węgla oraz inne składniki utleniania.

27.Jakie odpady mogą być poddane kompostowaniu?

• ścięta trawa;

• liście z drzew i krzewów;

• resztki roślin ozdobnych i warzyw (bez objawów chorób);

• chwasty (które nie zawiązały jeszcze nasion);

• owoce – uszkodzone i obite;

• drobne gałęzie i duże gałęzie rozdrobnione na trociny;

• odpady roślinne z gospodarstwa domowego – obierki z warzyw i owoców, resztki potraw;

• zużyte torebki herbaciane;

• popiół drzewny (np. z kominka);

• szary papier (czysty i niezadrukowany).

28.Opisz technologię kompostowania w bioreaktorach na przykładzie kompostowni w Płaszowie.

Przyjmowanie odpadów, ważenie, segregowanie, później rozdrabnianie. Kompostowanie w bioreaktorze (7-10dni), dojrzewanie – 3 miesiące, przesiewanie i pakowanie kompostu

Szkodliwe dla środowiska, może zawierać dużo metali ciężkich

29.Technologia produkcji wermikompostów.

Wermikompost- jest to kompost wytworzony z udziałem dżdżownicy (najczęściej dżdżownic kalifornijskich) kompostowanie otwarte.

Warunki hodowli

• Temperatura 18-22

• pH-6,7-7 można podnieść poprzez dodanie wapna lub obniżyć poprzez dodanie torfu

• odpady rozdrobnione i wstępnie przeformowane

• optymalna wilgotność podłoża 75-80%

• czas kompostowania około 2 miesięcy

Wprowadzenie dżdżownic przyspiesza naturalne procesy dojrzewania, a w efekcie uzyskuje się materiał o lepszych właściwościach nawozowych.

30. Zasady produkcji kompostu w gospodarstwie domowym.

- odpowiednie miejsce e cieniu bez wiatru na lekkim wzniesieniu by nie gromadziła się woda

- zapewnienie dostępu powietrza by nie gniło

- własciwa wilgotność

- układać warstwowo

31.Kompost jako nawóz, zalety i zagrożenia.

ZALETY

• użyźnia ziemię (próchnica)

• poprawia strukturę gleby

• polepsza stosunki wodne i natlenienie

• można go stosować dla wszystkich roślin zarówno do zaprawiania dołków podczas sadzenia jak i do ściółkowania

• najlepsze podłoże dla roślin uprawianych w donicach (długo „trzyma” wilgoć)

ZAGROŻENIA

• powstawanie odcieków i biogazów. Oba te elementy stanowią największe ryzyko dla środowiska i ludzkiego zdrowia.

• Odcieki stanowią duże niebezpieczeństwo, szczególnie, gdy zbiornik znajduje się w bliskim sąsiedztwie ujęć wody.

32.Aspekty środowiskowe kompostowni komunalnej.

-oddziaływanie na powietrze

- na wody gruntowe i powierzchniowe

- na podłoże gruntowe

- na krajobraz

33.Zagrożenia dla środowiska związane ze spalaniem odpadów komunalnych.

• Chorobotwórcze gazy i pyły

• Uwolnienie dioksan do atmosfery

• Brzydki zapach

• Emisje dwutlenku węgla

34.Wady i zalety spalania odpadów komunalnych

Zalety	Wady
- mniejsza ilość składowisk odpadów zarówno tych legalnych, jak i tych dzikich; - powstaje energia w trakcie spalania odpadów, która można wykorzystać na wiele sposobów; - powstające żużle i popioły znajdują zastosowanie w branży budowlanej; - zmniejsza się zapotrzebowanie na wywóz śmieci.	- znaczne koszty inwestycyjne; - koszty w trakcie samej eksploatacji; - zanieczyszczenie dioksynami.

35.Metody izolowania składowanych odpadów komunalnych od środowiska.

Izolacja dna mogą się odbywać w sposób naturalny:

• Igły

• Gliny

Sztuczny:

• Folie polietylenowe

• Geowłókniny

• Geotekstylnia

36.Sposoby zagospodarowania terenu zamkniętego składowania odpadów komunalnych.

 Składowanie odpadów komunalnych  może odbywać się wyłącznie w miejscu do tego wyznaczonym. Właścicielem składowiska jest zazwyczaj miejscowy samorząd terytorialny. wymaga się od nich maksymalnej szczelności i zapewnienia minimalnego oddziaływania na otoczenie, a równocześnie są to obiekty o bardzo dużej powierzchni i pojemności. Proces rekultywacji składa się z kilku etapów. Najpierw należy ustalić kierunek zagospodarowania oraz opracować projekt rekultywacji. Następnie należy ukształtować bryłę składowiska(czaszę) i wyeliminować zagrożenie dla otoczenia. Jednym z następnych zadań jest  nasadzenie trwałej pokrywy roślinnej (np.w postaci traw) w celu osiągnięciu wcześniej założonego celu (jest to rekultywacja biologiczna). Gdy wszystkie te czynności zostaną spełnione należy monitorować efekt rekultywacji.

37.Zagrożenia środowiskowe związane ze składowaniem odpadów.

• Odciek

• Biogaz

• Erozja czaszy zamykającej

38. Efekt zagęszczenia odpadów na składowisku.

Dostarczone odpady plantuje się i wstępnie zagęszcza za pomocą spycharek. Ostateczne zagęszczenie odpadów zapewnia praca kompaktora, który ubija każdą 20-30 cm warstwę odpadów (zmniejszenie objętości dwukrotne). Uformowane w ten sposób poziome warstwy odpadów o miąższości 2 m zostają bezzwłocznie pokrywane gruntem mineralnym lub innymi materiałami inertnymi (ziemia, piasek, gruz itp.). Zarówno izolacyjne warstwy pośrednie, jak i skarpy technologiczne (obwałowania) kształtowane są ze spadkami przewidzianymi w dokumentacji projektowej składowiska.

39. Organizacja prac związanych z przyjmowaniem odpadów na składowisku.

1)Brama wjazdowa: ważenie dowożonych odpadów i archiwizacja danych.
2)Składowisko: wjazd samochodu na określoną w danym dniu działkę, rozładunek odpadów.
3)Segregacja odpadów.
4)Przykrywanie odpadów warstwą ziemi.
5)Zagęszczanie odpadów, nagarnianie ziemi i zgniatanie odpadów kompaktorami.
6)Wyjazd: automatyczna myjnia samochodu dostarczającego odpady.

40. Skład chemiczny biogazu

Metan 52%

Dwutlenek węgla -44%

Tlenek węgla i wodór po 1.5%

41. Odciek ze składowiska jako zagrożenie dla środowiska

Deponowane na składowiskach odpady mogą stać się długotrwałymi ogniskami zanieczyszczeń środowiska naturalnego. Jednym z najistotniejszych problemów jest ochrona wód gruntowych przed odciekami czyli ściekami powstającymi podczas przesiąkania wód opadowych przez złoże składowiska. Woda zawarta w odpadach może pochodzić z samych odpadów lub z opadów atmosferycznych. Część tej wody ulega odparowaniu, część pozostaje w odpadach, natomiast pozostałość przenika przez złoże tworząc mieszaninę związków chemicznych i zawiesin czyli odcieki.

• Wysoka zawartość substancji toksycznych

• Zanieczyszczenie wód i gleb

42. Aspekty i wpływy środowiskowe dla przykładowego przedsiębiorstwa.