NOTATKA MSR 18

Przyjęta aktualizacja MSR nr 1 wprowadza nowe nazewnictwo w sprawozdaniach finansowych. Rachunek zysków i strat od 1 stycznia 2009 r. nazywa się sprawozdaniem z całkowitych dochodów. Całkowite dochody obejmują zysk lub stratę oraz inne dochody całkowite.

Całkowite dochody ogółem, to zmiana w kapitale własnym, która nastąpiła w ciągu okresu na skutek transakcji oraz innych zdarzeń, inna niż zmiany wynikające z transakcji dokonywanych z właścicielami występującymi w charakterze udziałowców. Całkowite dochody dzielą się na:

• zysk lub strata – łączna kwota wynikająca z odjęcia kosztów od przychodów, z wyłączeniem składników innych całkowitych dochodów,

• inne całkowite dochody – pozycja przychodów i kosztów (w tym korekty wynikające), które nie zostały ujęte jako zyski lub straty zgodnie z tym, jak tego wymagają MSSF.

Jednostki mogą dokonać wyboru, czy koszty i przychody będą wykazywane w:

•  pojedynczym sprawozdaniu z całkowitych dochodów lub

•  dwóch sprawozdaniach:

- sprawozdaniu przedstawiającym składniki zysków i strat (jednostkowy rachunek zysków i strat) oraz

- w drugim sprawozdaniu, które rozpoczyna się od zysku lub straty i przedstawia składniki innych całkowitych dochodów (sprawozdanie z całkowitych dochodów).

Sprawozdanie z całkowitych dochodów zawiera co najmniej następujące pozycje za dany okres sprawozdawczy:

- przychody,

- koszty finansowe,

- udział w zyskach i stratach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć wycenianych metodą praw własności,

- obciążenia z tytułu podatków,

- wynik po opodatkowaniu na działalności zaniechanej,

- zysk lub strata netto,

- składniki innych całkowitych dochodów (według rodzaju),

- udział w zyskach i stratach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć rozliczanych metodą praw własności,

- całkowite dochody ogółem.

Składniki innych całkowitych dochodów:

- zmiany w nadwyżce z przeszacowania (MSR16 „Rzeczowe aktywa trwałe” oraz MSR38 „Wartości niematerialne”),

- zyski i straty aktuarialne z tytułu programu określonych świadczeń ujęte zgodnie z § 93A MSR19 „Świadczenia pracownicze”,

- zyski i straty wynikające z przeliczenia pozycji sprawozdania finansowego jednostki działającej za granicą (MSR21 „Skutki zmian kursów wymiany walut obcych”),

- zyski i straty z tytułu przeszacowania składników aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży (MSR39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”),

- efektywna część zysków i strat związanych z instrumentem zabezpieczającym w ramach zabezpieczania przepływów pieniężnych (MSR39).

Składniki innych całkowitych dochodów rozliczane są bezpośrednio kapitałem własnym. Zmiana w zakresie rachunku zysków i strat polega na tym, iż w sprawozdaniu z całkowitych dochodów jednostka wykazuje obligatoryjnie zmiany, które zachodzą w kapitale własnym z tytułu transakcji gospodarczych, wykluczając transakcje z udziałowcami. Dotychczas wykazywane były jedynie skutki transakcji, które były rozliczane bezpośrednio z wynikiem finansowym. Obecnie w części innych całkowitych dochodów wykazywane są zyski i straty rozliczane z kapitałem z aktualizacji wyceny.

Wg. MSR nr 1 rachunek zysków i strat ujmuję się w 2 układach:

• porównawczym (rodzajowym)

• funkcjonalnym (kalkulacyjnym)

Pierwszy sposób to metoda prezentacji kosztów w układzie porównawczym (rodzajowym). Koszty grupuje się w rachunku zysków i strat zgodnie z ich rodzajem (na przykład amortyzacja, koszty zakupu materiałów, koszty transportu, koszty świadczeń pracowniczych, koszty reklamy) i nie są one rozliczane na poszczególne działy/rodzaje działalności jednostki. Metodę tę łatwo jest stosować, gdyż nie zachodzi potrzeba rozliczania kosztów na poszczególne działy/rodzaj

Drugi sposób zwany jest metodą prezentacji kosztów w układzie funkcjonalnym (kalkulacyjnym) lub "kosztu własnego sprzedaży", zgodnie z którą koszty klasyfikuje się zgodnie z przyporządkowaniem do działu/rodzaju działalności jako koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów lub na przykład koszty sprzedaży czy ogólnego zarządu. Jako wymóg minimum, w tym przypadku jednostka ujawnia koszt własny sprzedaży oddzielnie od innych kosztów działalności.

Ponieważ każda z tych metod odpowiada potrzebom różnych rodzajów jednostek, niniejszy standard wymaga od kierownictwa dokonania wyboru najbardziej przydatnej i wiarygodnej prezentacji.

Jednostka ujawnia w rachunku zysków i strat lub w zestawieniu zmian w kapitale własnym lub w informacji dodatkowej kwotę dywidendy przyznanej udziałowcom (akcjonariuszom) w trakcie okresu oraz kwotę dywidendy przypadającą na jedną akcję.

Jeżeli pozycje przychodów i kosztów są istotne, ich rodzaj i kwotę ujawnia się osobno.

W rachunku zysku i strat wg MSR nr 1 nie występuje pozycja przychodów oraz zysków nadzwyczajnych (pozycje te są księgowane do PPO oraz PKO) – jest to jedyna istotna różnica w porównaniu do rachunku zysków i strat wg ustawy o rachunkowości.

Najważniejsze rzeczy z msr 18:

Według międzynarodowych standardów rachunkowości przychód jest określony, jako wzrost korzyści ekonomicznych występujący w danym okresie, przybierający formę wpływów lub zwiększeń aktywów lub zmniejszenia zobowiązań, które skutkują przyrostem kapitału własnego, będący inny niż przyrost związany z wpłatami udziałowców. Zakres ten obejmuje zarówno przychody z działalności gospodarczej, jak i zyski. Standard ten ma na celu określenie księgowego podejścia do przychodów osiąganych z pewnych form transakcji i zdarzeń.

Ważnym zagadnieniem jest ustalanie momentu ujęcia księgowania przychodów, które winny być ujmowane wówczas, gdy jest prawdopodobne, że w przyszłości jednostka uzyska korzyści ekonomiczne, które są wyceniane w wiarygodny sposób.

Standard jest stosowany przy księgowym ujmowaniu przychodów powstających w wyniku następujących transakcji i zdarzeń: a) sprzedaży dóbr; b) świadczenia usług; c) użytkowania przez inne podmioty aktywów jednostki gospodarczej, przynoszących odsetki, tantiemy i dywidendy. Kwotę przychodów wynikających z transakcji określa się zazwyczaj w drodze umowy między jednostką gospodarczą a kupującym, bądź użytkownikiem składnika aktywów. Jej wysokość ustala się według wartości godziwej zapłaty, uwzględniając kwoty rabatów handlowych oraz rabatów hurtowych przyznanych przez jednostkę gospodarczą. Jeżeli umowa ma w efekcie postać transakcji finansowej, wartość godziwą zapłaty ustala się, dyskontując wszystkie przyszłe wpływy w oparciu o kalkulacyjną stopę procentową.

Kalkulacyjną stopę procentową w sposób najprostszy ustala się na poziomie:

a) dominującej stopy procentowej stosowanej do podobnego instrumentu finansowego wyemitowanego przez wystawcę posiadającego podobną wiarygodność kredytową;

b) stopy procentowej dyskontującej wartość nominalną instrumentu finansowego do bieżącej, gotówkowej ceny sprzedaży dóbr lub usług.

Różnicę między wartością godziwą i nominalną wartością zapłaty ujmuje się jako przychody z tytułu odsetek zgodnie z paragrafem 29 i 30 oraz zgodnie z MSR 39

Przychody ze sprzedaży dóbr ujmuje się, jeżeli spełnione zostały następujące warunki:

a) jednostka przekazała nabywcy znaczące ryzyko i korzyści wynikające z praw własności do dóbr;

b) jednostka przestaje być trwale zaangażowana w zarządzanie sprzedanymi dobrami w stopniu, w jakim zazwyczaj funkcję taką realizuje się wobec dóbr, do których ma się prawo własności, ani też nie sprawuje nad nimi efektywnej kontroli;

c) kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób;

d) istnieje prawdopodobieństwo, że jednostka uzyska korzyści ekonomiczne z tytułu przeprowadzonej transakcji;

e) koszty poniesione oraz te, które zostaną poniesione przez jednostkę gospodarczą w związku z transakcją, można wycenić w wiarygodny sposób

Jeżeli wynik transakcji dotyczącej świadczenia usług można oszacować w wiarygodny sposób, przychody z transakcji ujmuje się na podstawie stopnia zaawansowania realizacji transakcji na dzień bilansowy. Wynik transakcji można ocenić w wiarygodny sposób, jeżeli zostaną spełnione wszystkie następujące warunki:

a) kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób;

b) istnieje prawdopodobieństwo, że jednostka uzyska korzyści ekonomiczne z tytułu przeprowadzonej transakcji;

c) stopień realizacji transakcji na dzień bilansowy może być określony w wiarygodny sposób;

d) koszty poniesione w związku transakcją oraz koszty zakończenia transakcji mogą być wycenione w wiarygodny sposób.

Jednostka ujawnia:

a) zasady (politykę) rachunkowości przyjęte dla celów ujmowania przychodów, łącznie z metodami przyjętymi do określania stopnia zaawansowania realizacji transakcji dotyczących świadczenia usług;

b) kwoty wszystkich istotnych kategorii przychodów ujętych w danym okresie, w tym przychody z tytułu:

(i) sprzedaży dóbr;

(ii) świadczenia usług;

(iii) odsetek;

(iv) tantiem;

(v) dywidend;

c) kwotę przychodów powstających w wyniku wymiany dóbr lub usług w ramach każdej znaczącej kategorii przychodów.