Temat 1: Niedoskonałości rynku i rola państwa w gospodarce

1.Na czym polega swoboda prowadzenia własnej działalności gospodarczej?

swoboda prowadzenia własnej działalności gospodarczej polega na tym, że poszczególne jednostki i grupy ludzi podejmują ją na własną odpowiedzialność angażując w tym celu własny majątek i ponosząc związane z tym ryzyko

2. Rynek-całokształt transakcji kupna sprzedaży oraz warunki w jakich transakcje przebiegają

3.Mechanizm rynkowy- polega na tym, że przedsiębiorcy dążą do maksymalizacji zysku, a przy wysokiej konkurencji jest to utrudnione a konsumenci do maksymalizacji zadowolenia z dóbr i usług

4. Mechanizm rynkowy działa efektywnie w warunkach konkurencji doskonałej, ponieważ jest dużo firm na rynku, gdzie żadna nie ma wpływu na ogólną podaż i cena dobra nie zależy od producenta. Konkurencyjność towarów sprawia ich polepszenie jakości. Doskonała informacja o rynku pozwala na podejmowanie optymalnych decyzji zarówno poprzez konsumentów jak i producentów.

5. – zróżnicowanie dochodów i majątku społeczeństwa

6. – dobra z których korzysta jednocześnie wiele osób, konsumpcja przez jedna osobę nie zmniejsza ilości dobra dostępnej dla innych, nie można nikogo wykluczyć z korzystania z dobra publicznego, dobro to jest społecznie pożądane bo wiążą się z nim korzyści społeczne, można je konsumować za darmo dlatego tez nabywcy brakuje motywacji do płacenia za korzystanie z nich

7. występują gdy pewne podmioty gospodarcze przerzucają na inne podmioty lub na całe społeczeństwo część skutków lub kosztów działalności- negatywny; albo gdy pewne podmioty korzystają bez ponoszenia odpowiednich wydatków, z rezultatów działalności innych podmiotów – pozytywny, przykłady – negatywne: zanieczyszczanie środowiska poprzez wytwarzanie pewnych dóbr a związane z nimi koszty to wydatki na ochronę środowiska; pozytywny-

8.Społeczny koszt monopolu to nieefektywna alokacja zasobów wynikająca z istnienia monopolu, polega to na tym, że następuje przesunięcia części nadwyżki konsumenta do zmonopolizowanego przedsiębiorstwa ( wyższa cena płacona przez odbiorców sprawia, że monopolista ma wyższe zyski , rośnie więc nadwyżka producenta ) W rezultacie zmniejsza się łączna nadwyżka ekonomiczna, ponieważ tracą i konsumenci i producenci

9 wykres 7,3 str 205

10. pozytywne efekty zewnętrzne w sferze produkcji, pojawiają się wówczas gdy np. z drogi dojazdowej czy sieci kanalizacyjnej sfinansowanej przez przedsiębiorstwo zaczynają korzystać mieszkańcy osiedla które powstaje w pobliżu oraz inne przedsiębiorstwa , które zaczynają funkcjonować , w tym wypadku społeczna użyteczność krańcowa wymienionych elementów infrastruktury jest wyższa niż krańcowa użyteczność prawna.

11. występuje wtedy gdy nie ma możliwości dokonania takich zmian w sferze produkcji lub dystrybucji dóbr, które poprawiłyby położenie (dobrobyt) choćby jednej jednostki bez pogorszenia położenia kogoś innego. Inaczej ( gospodarka w której każdy konsument dąży do maksymalizacji użyteczności a producent do maksymalizacji zysków)

12. jeżeli powyższe zmiany są możliwe mówi się o poprawie efektywności w sensie PARETO

13. Państwo - złożona, zróżnicowana wewnętrznie, wieloszczeblowa struktura administracyjna społeczeństwa zamieszkującego określone terytorium, dysponująca władza ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą

14. państwo pełni funkcje ekonomiczne, polityczne i społeczne do najważniejszych ekonomicznych zaliczamy:

- tworzenie ładu instytucjonalnego i prawnego

- f. alokacyjną

- f. stabilizacyjną

- f. redystrybucyjna

15. funkcja długookresowa polegająca nie na bieżących interwencjach państwa lecz na ustana nawianiu stosunkowo trwałych i stabilnych instytucji i norm prawnych chroniących własność prywatną i prawa poszczególnych jednostek a także prawa większych zbiorowości i społeczeństwa jako całości , organizowanie sprawnego systemu obiegu informacji ekonomicznej, ustanawianie zasad prowadzenia własnej działalności gospodarczej itp.

16. polega na ingerencji państwa w alokację zasobów w celu uzyskania struktury produkcji lub innych wielkości ekonomicznych odbiegających od tych, które zapewniłby mechanizm rynkowy, ale równocześnie uważane za społecznie pożądane (np. państwo przyznaje dotacje, nakłada podatki, stymuluje rozwój postępu technicznego itp.)

17. polega na działaniach zmierzających do niwelowania zbyt dużych, ale akceptowanych społecznie różnic dochodowych i majątkowych oraz pomocy ludziom starym, chorym, którzy nie są w stanie pomóc sobie sami. Głównymi formami pomocy są świadczenia pieniężne, a także świadczenia w naturze

18. polega na podejmowaniu przez państwo działań stabilizujących gospodarkę m.in. poprzez realizacje takich celów jak: osiągniecie i utrzymanie w dłuższym okresie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, wyeliminowanie lub ograniczenie do minimum inflacji i bezrobocia.

19. Państwo nie powinno zdaniem Smitha ograniczać inicjatywy poszczególnych jednostek oraz działania mechanizmu rynkowego. Powinno natomiast chronić konkurencję, tworzyć taka infrastrukturę instytucjonalno-prawną, która zapewniłaby możliwie stabilne „reguły gry” i pożądane społecznie działanie sił rynkowych. W świetle tej koncepcji państwo powinno być silne, ale równocześnie jego ekonomiczne funkcje powinny być ograniczone do niezbędnego minimum

20 niedoskonałość rynku wg Keynesa polega na 2 wadach: niezdolność do realizowania pełnego zatrudnienia ( bezrobocie) czego główna przyczyną jest niedostateczny popyt globalny, należy dążyć do jego zwiększenia; niesprawiedliwy podział bogactwa i dochodów. Aby wyrównać szanse państwo może korzystać z rożnych środków, pobudzanie inwestycji publicznych i prywatnych, pobudzenie popytu konsumpcyjnego.

21. zjawisko polegające na równoczesnym występowaniu wysokiej inflacji i wysokiego bezrobocia

22. ( główny przedstawiciel Friedman) – głosi, że państwo powinno zrezygnować z polityki krótkookresowego regulowania koniunktury typu keynesistowskiego. Państwo powinno koncentrować się na realizacji celów długookresowych. Monetaryści stoją na stanowisku, że głównym zadaniem państwa jest walka z inflacją, a ponieważ sama inflacja jest, według nich, zjawiskiem pieniężnym, należy zwalczać ja przede wszystkim środkami polityki monetarnej ( utrzymywanie określonego tempa wzrostu podaży pieniądza w dłuższym okresie itp)

23. (Lucas, barro) krytykują zarówno keynesistów jak i umiarkowanych monetarystów. Nowa ekonomia klasyczna określana tez skrajnym monetaryzmem uważa, że aktywna polityka stabilizacyjna jest nieskuteczna w okresie zarówno długim jak i krótkim, gdyż państwo nie jest w stanie trwale oddziaływać na wielkości realne, takiej jak produkcja czy zatrudnienie.

Państwo nie jest zdolne do skutecznego oddziaływania na koniunkturę bez względu na to, czy stosuje politykę monetarną, czy fiskalną, gdyż wszelka zamierzona zmiana jego polityki ekonomicznej jest przez podmioty gospodarcze antycypowana i neutralizowana. Natomiast państwo powinno przeciwdziałać inflacji i stymulować podażową stronę gospodarki, głównie przez stosowanie stabilnych i zarazem czytelnych dla pozostałych podmiotów reguł polityki fiskalnej, monetarnej i walutowej.

24.(Arthur Laffer) traktuję ingerencję państwa jako jeden z najważniejszych czynników zewnętrznych zakłócających działanie mechanizmu rynkowego. Gospodarka nie rozwija się sama przez się czy tez wskutek oddziaływania państwa, lecz dzięki ludzkiej przedsiębiorczości, którą można wspierać za pomocą redukcji podatków i reformy całego systemu podatkowego, ponieważ zbyt wysokie podatki hamują inwestycje i wpływają negatywnie na tempo wzrostu gospodarczego.

25. zdaniem przedstawicieli tej teorii instytucje takie jak państwo, rząd, partie polityczne mogą byś tak samo „niesprawne” jak rynek i należy poddać je badaniom i ocenie stosując podobne metody i kryteria oceny jak w przypadku rynku. Państwo powinno interweniować tylko wtedy gdy istnieją jednoznaczne dowody , że rozwiązania rynkowe są mniej efektywne.

Uważają, że polityków należy traktować tak jak pracowników, którzy dążą do maksymalizacji własnych korzyści

26. teoria ta rozwija tezę, ze struktury biurokratyczne nieuchronnie prowadzą do nieracjonalnego wykorzystania zasobów, niepotrzebnych lub nadmiernych wydatków i permanentnej nadprodukcji usług publicznych.