ANIMALIA- KRÓLESTWO ZWIERZĄT

(METAZOA- WIELOKOMÓRKOWCE)

14.02.2012

PODKRÓLESTWO: PARAZOA- NIBYTKANKOWCE

Jeden typ: gąbki – porifera

-nie mają tkanek

-brak organów

-brak ukł. nerwowego

-Bardzo słaba integracja ciała

-w połączeniach miedzy komórkami brak zonlatcheleus (?!)

-olbrzymia plastyczność komórek (jedna może przechodzić w drugą)

-cecha charakterystyczna komórki kołnierzykowo-biczykowe (choanocyty)

-sposób pobierania pokarmu=> odżywianie przez mechanizmy komórkowe (transport membranowy, fagocytoza, pinocytoza)

*grupa obejmuje ponad 8 tys. Gatunków

*organizmy osiadłe, wodne, z reguły kolonijne

*kształt nieregularny, bardzo zmienny

*żyją przede wszystkim w morzach

*z reguły szkielet mineralny lub organiczny (pągina)

*występuje rozród płciowy i bezpłciowy

*w rozmnażaniu płciowym występują różnopostaciowe larwy (wielkość od kilku mm do 2 m-> Sphaeciorpongia)

Budowa:

-ciało z reguły workowate

-przytwierdzone do podłoża

-osculum-> otwór wlotowy u góry

-formy krzaczaste, skorupiaste

-kształt zależy od środowiska

Symplasmae:

*mniej uporządkowane

*nie ma warstw zewnętrznej i wewnętrznej, czyli dermalnej i gastralnej

Cellulariae:

*uporządkowane

*dwie warstwy

^dermalna (zewnętrzna)

-płaskie komórki-> pinakocyty (niektóre mają otwór są to porocyty)

^gastroderma (Wewnętrzna)

-okrywa spongocel czyli jamę od wewnątrz

-hoanocyty komórki kołnierzykowo-biczykowe

^mezohyl (środkowa)

-galareta

-wystepują w niej inne komórki:

• Archeocyty (podstawowe komórki) mogą dawać każdy inny rodzaj komórek

• Amebocyty mają zdolność od fagocytozy, zdolność ruchu-> poruszają się jak ameby

• Kolencyty komórki włókniste, tworzą rusztowanie

• Lofocyty podobne do kolencytów tylko są dłuższe, sięgają od warstwy dermalnej do gastralnej

• Sklerocyty tworzą igiełki (szkielet wapienny, krzemionkowy)

• Spongiocyty szkielet spionginowy

• Gametocyty tworzą gamety

• Tezocyty komórki głównie magazynujące (również pokarm)

• Trofocyty zmienione amebocyty; przenoszą pokarm z komórek kołnierzykowo-biczykowe do amebocytów

*szkielet mineralny lub wapniowy (igiełki) lub krzemionkowe (wewnątrz) krzemionkowe -> wewnątrz, większe od wapiennych, mogą być długie do 3m, skomplikowana budowa (megaskleryty i mikroskleryty-wystepuja w rusztowaniu megasklerytów)

*czasem połączone sponginą, sa to igły sponginowo-krzemionkowe

*mikroskleryty zlewają się czasem tworząc warstwę dermalną (twardą)

*trzy typy:

1) ASKON:

-warstwa dermalna=epidermalna

-spongocel wypełnia warstwa gastralna; między nimi cienki mezohyl

-workowaty kształt

-u góry osculum

-bardzo maleńkie

2) SYCON:

-komórki kołnierzykowo-biczykowe(gastralna) tylko w kanałach promienistych (właściwy spongocel)

-woda dostaje się do komórek promienistych

-sycon cortes-> ‘ubrany’

3) LEUCON:

-komórki kołnierzykowo-biczykowe sa w koszyczkach

-w 1 mm³ może być 7600 komór

Odżywianie:

-cząstki organiczne

-jest grupa drapieżna gąbek (jedzą padlinę)

-głównie są filtrantami

-trawienie w wakuolach trawiących (jak u pierwotniaków)

-trawienie wewnątrzkomórkowe (bardzo prymitywne)

-żyją w symbiozie z wieloma organizmami np. bakterie (w rafie koralowej); duże głębokości z bakteriami metanowymi i siarkowymi

Oddychanie proste= obmywanie komórek wodą

Wydalanie = niestrawione resztki i związki przez wodniczki (jak pierwotniaki)

Rozmnażanie

*bezpłciowo- podział

*nie ma układu rozrodczego

*mogą być rozdzielnopłciowe lub obojnacze

-propandryczne wcześniej dojrzewają plemniki powstają z choanocytów

-protogeniczne wcześniej dojrzewają komórki jajowe powstają z archeocytów

*często występuje synchronizacja wydalania gamet (dymienie-plemniki, szlamienie-komórka jajowa)

*zapłodnienie zewnątrz lub wewnątrz

WEWNĄTRZ:

-larwa rozwija się w środku i wychodzi przez osculum

1) celoblastula

-jeden rodzaj komórek

-mogą mieć wici, lub jedna na jednym biegunie

2) amfiblastula

-dwojakie komórki

*makromery

*mikromery mają witki

3) parenchymula

-celoblastula

-nie jest dwuwarstwowa

4) steroblastula

-perenchymula mająca wewnątrz igły

Rogon- osiadła gąbka; budowa sykon; charakterystyczna dla gąbek krzemionkowych

Olyntus- charakterystyczna dla grupy wapiennych; budowa typu askon; przechodzi w budowę typu sycon=> sycetta

21.02.2012

Partenogeneza

Jedna komórka otacza się komórkami odżywczymi tzw. Sorryty. Być może jest to komórka rozrodcza (występuje u niektórych gabek morskich – Demospongie i jednej słodkowodnej- Lubomirska)

Sorryty wydostają się na zewnątrz dając larwy podobne do tych rozmnażających się płciowo.

*pączkowanie

*fragmentacja

*pączki wewnętrzne (gemule) -> gąbki słodkowodne; Suberites- morskie

Stawy i jeziora na zime zamarzają, gąbka na jesień tracie swoje ‘zarodniki’ a na wiosne powstają nowe. U niektórych słodkowodnych pączkowanie ważniejsze jest od rozmnażania płciowego.

Biologia i ekologia gąbek:

-w morzach zamieszkują każde powierzchnie od płytkich po głębiny

-najczęściej 200- 300 metrów

-występują na wszystkim na czym można osiąść (pale, kamienie, rośliny, statki, skorupiaki)

-gąbki głębinowe =>posiadaja długie igły, dzięki czemu mogą osiedlać się w mule

-tropiki i subtropiki=> największe zróżnicowanie

-wolą teren twardy niż muł

-wody arktyczne-> znacznie mniejsza liczba

-gabki sponginowe wymagają wyższej temperatury (głównie tropiki)

-gąbka wymaga dużo soli w wodzie-> słonolubne (w niektórych częściach Bałtyku brak zupełnie gąbek morskich)

-olbrzymie znaczenie ma ruch wody-> gdzie silniejszy prąd tym gąbek więcej

-bardzo dobre filtratory

-pokarm: glony, bakterie, związki organiczne

-gąbki rosną wolno od kilku mm do kilku cm na rok

-mało wrogów naturalnych (mięczaki, jeżowce, wodopójki (roztocze)-> słodkowodne)

-wchodzą w interakcje z innymi organizmami (symbiozy) np. krab z gąbką na ‘plecach’

-niektóre gąbki są toksyczne (holinesceraza- parząca -> neofibultaria)

-znaczenie ekonomiczne

*halichondria-> substancje przeciwnowotworowe

*przemysł-> polerowanie

*gospodarstwo domowe-> kąpiel

*sponginowa i końska-> lekarska (Morze Śródziemne)

*Clionide- szkodniki, wiercą w skałach wapiennych oraz w drewnie portów morskich

*gąbka jadalna- granatowa, bardzo ciągliwa, lepka, po wyjęciu z wody gnije -> Chondriosa reniformis

Podtyp CELLULARIAE

-budowa typu: askon, sycon,leucon

-szkielet wapienny, krzemionkowy, sponginowy lub sponginowo-krzemionkowy

-nieliczne gatunki pozbawione igieł np. lekarska

Gromada DEMOSPONGIE

-zawsze budowa leukon

-szkielet krzemionkowy, sponginowy, krzemionkowo-sponginowy

-czter- lub jednoosiowe

Podgromada TETRACTINOMORPHA => gabki czteroosiowe

-rząd ASTROPHORIDA=CHORISTIDA np. Geodia tzw. Puchary Neptuna

-rząd Hadromerida np. kliona

*robi dziurki w wapieniach

*niszczy hodowlę ostryg

*Suberites (morski, tworzy gemulę) symbioza z krabem

Podgromada MONAXONIDA=> gąbki jednoosiowe

(igiełki; szkielety krzemionkowo-sponginowe)

- rząd POECILOSCLERIDA

*gabki parzące Neofibularia

*bardzo kolorowe

*gąbka mięsożerna Asbestopluma hypogea nie ma HOANOCYTÓW !!!! (żywią się martwymi skorupiakami)

*bardzo różne głębokości

-rząd HAPLOSCLERIDA

*słodkowodne gąbki np. nadecznik stawowy- spongilla lastuclis (?)- wytwarza gemule

Gromada CALCAREA-> gabki wapienne

-nie ma sponginy-> małe rozmiary

-trójpromieniste

-typ budowy askon i sykon (prymitywne)

-znamy 50 gatunków

-kilkucentymetrowe

Podtyp: SYMPLASMAE

-nie ma warstwy gastralnej i dermalnej

Szkielet oblany żelem

-igiełki krzemionkowe; trójosiowe

-szkielet gromady HEXACTINELLIDA-> gąbki szklane

-od kilkudziesięciu cm do 1m.

-duże głębokości 500-1000 m. i więcej

-kilkaset gatunków

Rodzaj Euplectella

Eplectella (garnele=spongikola-> zawsze żyje z gąbką)

PODKRÓLESTWO EPITHELIOZOA= TKANKOWCE

• Naddział: PLACOZOA- PŁASKOWCE

-nie ma tkanki nerwowej i mięśniowej

-diagnoza płaskowców

*wyglądem przypominają ameby

*warstwa epidermalna (górna) i gastralna (dolna)

*nie ma organów wewnętrznych

*warstwa epidermalna= komórki nabłonkowe płaskie,

1 wić

miedzy nimi komórki tłuszczowe

*warstwa gastralna

kilka rodzajów komórek

jedna wić

wypustki do pobierania pokarmu

*miedzy dolna i górną warstwą komórki włókniste-> dużo mitochondriów

*poruszają się jak ameba

*rozmnażanie bezpłciowe

*dzielą się jak ameby

*w hodowlach in vitro rozmnażają się raz dziennie

*mogą rozmnażać się płciowo: są oocyty i komórka jajowa (jest nawet 100 razy większa niż komórka

somatyczna)

-filogeneza

*brak związku między płaskowcami i parzydełkowcami

*rRNA- wskazuje, że pojawiły się później niż parzydełkowce i gąbki

• Naddział: EUMETAZOA- TKANKOWCE WŁAŚCIWIE

-ma układ mięśniowy i nerwowy

-listki zarodkowe ekto- endo- mezoderma

-badania molekularne wskazują że Bilateria oddzieliły się wcześniej od płaskowców i nibytkankowców

-ewolucja: wytwarzanie tkanki nabłonkowej (oddzielenie środowiska zewnętrznego od wnętrza ciała), z której powstał układ nerwowy i mięśniowy

• Dział: RADIATA= PROMIENISTE

- symetria promienista

-ektoderma (zew.) i endoderma (wew.-gastroderma) 2 listki~ dwuwarstwowce

Miedzy nimi mezoglea (bezpostaciowy żel) lub mezenchyma (płyn komórkowy)

-organizmy wyłącznie wodne

-jeden typ-> cnidaria=parzydełkowce

*ponad 10 tys. Gatunków

*dwie formy: polip i meduza

*wielkość: ułamek mm do ponad 2m.

*forma kolonijna

*tryb zycia: pologiczny- meduzy przede wszystkim pływające

Osiadły- polipy osiadłe

*biegun oralny (gębowy) i aboralny

*ciało otoczone 2 warstwami:

Ektodermalny nabłonek pokrywający

Endodermalny nabłonek gastralny (trawiący) =>jama chłonąco tawiąca

Miedzy warstwami mezoglea lub komórkowa mezenchyma

*epiderma

-komórki nabłonkowo-mieśniowe

-komórki interstycjalne (prawie jak macierzyste, daja każdy inny rodzaj komórek)

[duża plastyczność komórek->parzydełka i nerwowa=>WYJĄTEK]

-klinoblasty (prakomórki;budują komórki parzydełkowe)

Typy przydełek:

• Spirocyty

-bez knidocylu (kolca)

-spiralnie skręcona wić

-ukwiały

• Nematocyty

-mają knidocyl (trzeba go pobudzić)

- jednorazowe, poz użyciu są odrzucane

• stomoknidy (nici drożne)

  • penetranty- zawierają substancje paraliżującą, najpowszechniej występujące

  • glutynanty- zawierają lepką ciecz oplatającą ofiarę

• astomoknidy (nici niedrożne)

  • wolwenty- grube, niedrożne

*gastroderma

-pochodzenie entodermalne

- Komórki nabłonkowo-mięsniowe->biegną po talii >-< kurczenie do środka

• Komórki nerwowe (większość ukwiałów)

*mezogleja (bezstrukturalna subst.) lub mezenchyma (zawiera komórki)-> warstwa środkowa

* układ nerwowy

-siateczkowy=rozproszony

-wystepuje tendencja do zagęszczania się układu (tworzą się pierścienie->meduzy lub zwoje-> syfozoa [syfomeduzy])

Oczka narządy zmysłów i równowagi czyli ROPALIA ->centrum dowodzenia

Polip rozmnaża się bezpłciowo (gdy nie ma meduzy-> płciowo)

Meduzy rozmnażają się płciowo (metageneza=przemiana pokoleń np. scyphozoa)

Rozmnażanie płciowe:

-Komórki płciowe pochodzenie entodermalne (u hydrozoa ektodermalne)

-gamety wydalane przez otwór gębowy (entodermalne) lub rozerwanie ścian ciała (ektodemalne)

-u cnidaria- larwopatica (jajożyworodność) z otworu gębowego wychodzą planule; prawie polipy

-rozwój cały zachodzi niekiedy w ciele meduzy potem całe wychodzą otworem gębowym

*planula (podstawowa larwa)- pokryta rzęskami; są też pełzające.

*actinula ma czułki

Rozmnażanie bezpłciowe:

-w gonadium wystepuje paczkowanie boczne (CZYTAJ O HYDROZOA THECATA)

-kryptometageneza- ukryta przemiana pokoleń

*morfologiczna- meduza zamienia się w narząd

*fizjologiczna- cały rozwój zachodzi w polipie, skrócony rozwój np.krażkopławy

Kubopławy(?!)- polip tworzy meduzy na podstawie swojej metamorfozy; z 1 polipa-> 1 meduza

Szkielet:

-mineralny (węglan wapnia,głównie w twardej postaci)

-organiczny np. wachlarze wenery (?!)

COS TAM wielopostaciowe np.

rurkopławy (tworzą bardzo skomplikowane kolonie) u góry pęcherz pławny-przekształcona meduza(produkuje gaz i kolonia się unosi)

kormidia-> zespół osobników polimorficznych spełniające różne funkcje np. gonozoid rozmnaża

Ekologia:

-formy morskie, nieliczne słodkowodne np. stułbia

-formy osiadłe->do głębokości 200m pelagohydra=pływający polip

-wśród cnidaria wiele przykładów z symbiozy np. koralowiec z bruzdnicami (mutualizm)

-parzydełkowce to przeważnie drapieżniki

-kolonijne (?)

-rozmnażanie płciowe jako polipy

PODTYP PARZYDEŁKOWCE Z PRZEMIANA POKOLEŃ (METAGENETICA)

Grom Scyphozoa- krążkopławy

-polip na przekroju 4 przegrody

-gonady entodermalne (wypluwalne)

-ukł. nerwowy u meduzy w postaci zwojów

-meduza na drodze strobilizacji powstaje z polipa

-znane ponad 200 gatunków

-meduza jest duża a polip tyci tyci np. cyanea capillata-> największe srednica ok.2m

Rząd Lucernaridae

-odwrotnie przytwierdzone do podłoża

Rząd Semaeostomae (chełbia)

-płaski parasol; otwór gębowy między płatami u góry

-klasyczna przemiana pokoleń

Np. chełbia modra bałtycka

Rząd Rhizostomae

-zarośnięty otwór gębowy

-na płatach gębowych rurki pobierające PAPU

6.03.2012

Gromada HYDROZOA- STUŁBIOPŁAWY

-ponad 2700 gat. W tym 700 z wolno pływającą meduzą

-wielkość od mm do 2m (największy gatunek Branchiocenthus imperator); meduzy małe od 1cm do kilku cm

-pokolenie dominujące =>polip (po przekrojeniu jama ciała bez sept)

-u niektórych gatunków zredukowane pokolenie meduz

-gonady pochodzenie endodermalne (wydostawanie się przez pekanie ścian)

-ukł. nerwowy: 2 pierścienie nerwowe

- westepuje mezoglea

-formy kolonijne: bardzo silnie rozbudowany polimorfizm

-kolonia otoczona osłonką chitynową lub zwapniałą=peryderma

-u form kolonijnych występuje kryptometageneza morfologiczna (meduza zamienia się w narząd)

-meduza powstaje przez boczne pączkowanie polipa (powstaje zawsze bezpłciowo! A ona sama rozmnaża się później płciowo)

-planula lub aktinula (planula z czułkami)

Rząd Hydroida

-otwór gębowy na rurce

Podrząd hydrinia

-np. stułbia; hlorohydia viridisimma

-wtórna redukcja meduzy

Podrząd Athecata

-nie ma theci w kolonii (czyli osłonki w postaci kielicha, polip nie ma się gdzie schować)

-np. tubularia, cordylophora, pelagohydra (pływający)

Podrząd Thecata

-peryderma tworzy osłonkę ‘kielich’ w którym polip może się schować

-nie ma kryptometagenezy

-np. Laomeda= Obelia

Rząd Trachylina

-zredukowana generacja polipa

-meduza powstaje z larwy actinuli

-np. Aglauria

Rząd Velellina

-wolno pływające meduzy

-forma kolonijna

-jest polimorfizm, ale odrywa się meduza i tworzy nową kolonię

Rząd Siphonophora=rurkopławy

-bardzo silny polimorfizm

-u góry pneumatofor

Pod nim strefa dzwonów pławnych

Niżej strefa karmidów

Gastozoid-odżywianie

Gonozoid-rozmnażanie

Gaktykozoid-obrona

Cystozoid-wydalanie

Tektozoid-przykrywa od góry

Często się odrywają i dają nową kolonię

-występują różne typy larw

Gromada CUBOZOA=KUBOPŁAWY

-kilkanaście gatunków

-występuje przemiana pokoleń

-polip nie ma przegród (jak hydrozoa),ale ma pierścień nerwowy

-meduza tworzy się przez całkowitą metamorfozę polipa

-entodermalne gonady

-meduza ma zwoje i pierścień nerwowy

Podtyp Ametagenetica

-nie mają metagenezy

Grom Anthozoa-koralowce

-symetria biradialna

*Hexacoralia

*otwór gębowy szczelinowaty

*syfonoglify->orzęsione, przesuwają pokarm

*2 osie symetrii

Symetria radiobilateralna

*Octocoralia

*przez otwór gębowy jedna symetria

Na zewnątrz wszystko ok, w środku 2 rodzaje symetrii.

-są to formy wolnożyjące lub kolonijne

-mezenchyma

-ukł.nerwowy endodermalny ale i ektodermalny

-jama gastralna podzielona septami (sześciopromienne->6 i więcej mezoteliów)

-rozmnażanie płciowe mimo że nie ma meduzy

Podgrom Hexacoralia (sześciopromienne)

-pojedyncze lub kolonijne

-w koloniach szkielet organiczny lub wapienny

Rząd Actiniaria – ukwiały

-ponad tysiąc gatunków

-najwiekszy średnicy 1,5 m. Stoichactis

-brak szkieletu

-np.Actinia Ekwina=> koński (?!)

-są długowieczne ok.70lat

Rząd Madreporaria

-ponad 2,5 tys gatunków

-najwiekszy pojedynczo żyjący to Fungia

-generalnie są kolonijne

-tworzą bardzo skomplikowany szkielet; między mięsiste septy, wciskają się wapienne septy

-tworzą bariery koralowe, nowe wyspy-atole

-żyją w wodach ok.25-29 stopni C

-do głębokości 46 m.

-żyja w symbiozie z brustnicami [niezbedna!] w 1cm3 entodermy może być mln brustnic

Podgrom Octocorallia (ośmiopromienne)

-zawsze 8 pierzastych czułków

-ok. 2,5 tys gatunków

-np. Coralium rubrum

Rząd Gorgonaria np. Tubipora musica (rurki, w środku pusto)

Rząd Alcyonaria

Rząd Pennatularia

-pióra morskie

-caly czas w ruchu

-duży polip

-wystepuja dwa rodzaje polipów

*gastrozoidy- odżywianie

*syfonoidy- pompowanie wody

• DZIAŁ BIRADIATA (DWUPROMIENISTE)

Lewa=prawa

Przód=tył

Typ: żebropławy= Ctenophora

-nie mają meduz, polipa, parzydełek

-charakterystyczna budowa: bardzo skomplikowany układ gastro-waskularny

-coloblasty=komórki lepne na czułkach

-jest jajnik i jajowód= przewody

W rozwoju zjawisko GYSSOGONI (dwukrotne dojrzewanie płciowe: 1- zaraz po wyjściu z jaja, 2-gdy jest już faktycznie dojrzały)

• DZIAŁ BILATERIA (DWUBOCZNIE SYMETRYCZNE)

-polifiletyzm umiarkowany

*protostomia

-acoelomata

-coelomata

*deuterostomia

-monofiletyzm

Poddział Protostomia- pierwouste

Nadsekcja Acoelomata

Sekcja Parenchymia

-ciało wypełnione parechymą=ektodermalne pochodzenie

Typ Plathelminthes- robaki płaskie

-ciało wypełnione parenchymą (pierwotna jama ciała)

-system nerwowy siateczkowy (prymitywny) lub w postaci pasm, które mogą tworzyć drabinkę; występuje zwój mózgowy=ENDON

-ukł. wydalniczy typu protamety COS TAM(??) i jest bardzo skomplikowany

-ukł. rozrodczy skomplikowany: jajnik: jajnik właściwy i żółtniki

-formy wolnożyjące (wirki) i pasożytnicze (przywry, tasiemce itd.)

13.03.2012

Platyhelminthes Płazińce, robaki płaskie

-od kilkunastu mikronów do kilkunastu metrów

-ciało spłaszczone, nitkowate

-brak segmentacji

U tasiemców podział na czlony. W każdym członie 1 lub 2 komplety narządów rozrodczych. Człony wyrastają z części szyjnej tuz za główką; każdy człon produkuje jaja.

-powierzchnia ciała pokryta nabłonkiem orzęsionym lub ‘nową skórą’

-ukł.nerwowy typ siateczkowy, lezy w nabłonku lub tuz pod; również tryb drabinowy
komisury=poprzeczne połączenia

Niektóre typ rozproszony np.wirki bezjelitowe

-u niektórych statocysta=narząd równowagi

-zageszczanie się ukł. nerwowego; wystepuje centralizacja ukł. nerwowego

-zmysł smaku, dotyku, proste oczy (formy pasożytnicze nie mają oczu)

-ukł. pokarmowy (jeśli wystepuje) nie ma j. tylnego i odbytu

-formy pasożytnicze mają ukł. pokarmowy; tylko tasiemce wchłaniają całą powierzchnią ciała

-jama ciała wypełniona parenchymą

-protonefrydia=narządy wydalnicze, zakończone komórką płomykową

-obojnacze (z małymi wyjątkami)

-jajnik normalny (nie produkuje żółtka)=germarium; gruczoły żółtkowe osobno Lub Germonitelarium =jajnikożółtnik

-zapołodnienie: ootyp, bądź rozszerzenia jajowodu

-kopulacja krzyzowa lub samozapłodnienie (tasiemiec)

-specyficzne rozmanżanie młodociana odmiana partenogenezy (gameta żeńska sama się rozmanaża)- pedogeneza (odmiana partenogenezy)

-rozmnażanie bezpłciowe podział katelunarny= łańcuszkowy

-wirki=olbrzymia mozliwośc regeneracji

-tasiemce= rozmnażanie bezpłciowe tworzenie bąblowców(bąbli złożonych)

-rozwój bardzo skomplikowany, ale wirki rozwój prosty (tylko wielojelitowe maja larwę Müllera); formy pasożytnicze rozwój ‘wybitnie skomplikowany’ ;/

Podtyp Turbelarphomorfa Wirkokształtne

-wór skórno-mięśniowy pokryty nabłonkiem rzęskowym

-otwór gębowy po stronie brzusznej

-jelito od woreczkowatego do silnie rozgałęzionego

Gromada ksenoturbelita <?!>

-nie ma gardzieli

-gonada w parenchymie; nie maja przewodów gamety -> otwór gębowy lub sciany ciała

-narząd równowagi cecha prymitywna; podobny do narządu równowagi szkarłupni

-brak narządów wydalniczych i kopulacyjnych

-zapłodnienie zewnętrzne

Gromada Acelomorphfa

-b.drobne robaki płaskie

-otwór gebowy prowadzi bezpośrednio do parenchymy, mogą nie mieć jelita

-gonady pozbawione własnych ścianek, brak przewodów

-wydalanie gamet przez ścianki lub otwór gębowy

-brak protonefrydiów i ukł. wydalniczego

Gromada Rhabditophora

-3 tys. Gatunków

-wystepuja w wodach słodkich, słonych i na lądzie (klimat tropikalny)

-nabłonek orzęsiony wytwarza wiry

-wór skórno-mięśniowy dobrze wykształcony; kilka warstw miesni

-rhabolity -> pałeczkowate twory, po wyrzuceniu z nabłonka silnie sluzuja ;p

Funkcja albo obrona albo atak

Czasem maja parzydełka=kleptoknidy (żrą parzydełkowce i sobie je do nabłonka doczepiają)

-układ nerwowy

Endon=zwój głowowy (może być parzysty), do przodu krótkie nerwy, do tyłu kilka podłużnych pni nerwowych

-narządy zmysłów:

*chemiczny, dotykowy

*statocysty->narząd równowagi, otolit

-ukł.pokarmowy:

*otwór gebowy

*gardziel- bardzo dobrze umięśniona

*może być woreczkowate jelito

Trójjelitowe

Wielojelitowe (dużo jelit i wypukleń)

*brak jelita tylnego

-kanał wydzielniczy uchodzi na zewnątrz czasem do gardzieli lub ukł. rozrodczego

Ukł wydzielniczy=protonefrydialny

-ukł.rozrodczy:

*hematolityczny

*obojniaki

Męski: jądra-> kanaliki nasienne-> nasieniowód-> pęcherzyk nasienny-> kanał wytryskowy (zakończony narządem kopulacyjnym)-> penis

Żeński: jajniki-> jajowody-> nieparzysta pochwa

Torebka kopulacyjna

-rozwój prosty poza wielojelitowymi (ma larwę np. larwa Müllera)

-podział łańcuszkowy

-zdolność do regeneracji

-żyja w morzach w strefie litoralu (dno,rosliny), mogą występować w jaskiniach, wokół źródeł, tropiki (gleba,ściółka)

-formy drapieżne; drapieżne i pasożytnicze-> rzadziej

-wirki prostojelitowe= rhabdocela

*workowate jelito

*nie rozmnażają się bezpłciowo

*formy komensaliczne i pasożytnicze (u małż na gruczole wątrobowym; pasożyty skorupiaków)

-wirki trójjelitowe np. wypławek biały

*nawet do 60 cm długości

*jelito=3 gałezie

*brak statocysty

Podtyp neodermata

-‘nowa skóra’ zastepuje orzęsiony naskórek (przystosowanie do wewnetrzego pasożytnictwa)

-larwy występują i kręgowców jak i bezkręgowców

-ponad 20 tys gatunków

-wystepują u żywicieli w każdym klimacie

-cytony-> woreczki z jądrami

-mogą być od góry pokryte mikrokosmkami (palcowatymi) bądź kolcami jak u tasiemców

-te które mają ukł. pokarmowy, pokarm pobierają przez neodermę

Podtyp Monogenea (przywry)

-z reguły drobne kilka mm

-pasozyty zewnętrzne skóry słodkowodnych ryb (konkretnie skrzel)

-mogą życ w pęcherzu moczowym ryb, płazów i gadów oraz jamie gębowej i przełyku gadów

-z tyłu tarcza czepna= ophistohactor <?!>

-ciało= ‘nowa skóra’

-ukł.wydalniczy protonefrydialny otwiera się z przodu ciała

-zmysły: plamki oczne (mogą mieć dorosłe formy); stadia młodociane z reguły mają oczy

-obojnaki

-jajorodne lub zyworodne (4 pokolenia do przodu-> baba w babie ;p) np.gyrodaktylidea

Np. Polystoma integerinium wystepuje w pęcherzu moczowym żaby. Jaja składa jaja, one tez składają. Żaba osiąga dojrzałośc płciową po 3 latach przywra również. Cóż za koleżeństwo!

20.03.2012

TASIEMCE

-z reguły główka, szyjka, strobila (od kilku do 4 tys członów); rzadziej występują tasiemce nie członowane kształtu liściastego lub walcowatego

-główka z reguły zaopatrzona w narządy czepne

*przyssawki

*botria=bruzdy przyssawkowe

*botridia u tasiemców zyjących w rybach chrzęstnoszkielotowych

*haczyki

*ryjki

-szyjka=strefa wzrostu

-strobila->składa się z członów (problotydy)

*anapolizyjna (tylne człony nie odrywaj a się od strobili- czyli składa jaja) np. bruzdogłowiec szeroki

*apolizyjna (człony się odrywają)

-wór powłokowo-miesniowy: ‘nowa skóra’, warstwy miesni (okrężne, podłużne i poprzeczne)

-wnetrze pierwotnej jamy ciała wypełnione parenchymą w której leżą wszystkie organy

-ukł.nerwowy: zwój=endon w główce i odchodzą pnie nerwowe, z czego boczne najlepiej wykształcone

-narządy zmysłów silnie zredukowane, brak oczu

-brak układu pokarmowego- wchłanianie całą powierzchnią ciała

-ukł.wydalniczy typu protonefrydialnego (z reguły 2 lub 4) kanały uchodzą do końca strobili

-ukł.rozrodczy:

*hermafrodytyczne (w ogromnej wielkości)

*z reguły jeden komplet narządów rozrodczych, a są gatunki, że mają dwa (takie kurde urozmaicenie )

*ułożenie otworu płciowego

+na krawędziach

+po stronie brzusznej

*otwór płciowy zawsze prowadzi do przedsionka płciowego

*jajnik z reguły parzysty od jajnika odchodzi jajowód, który dochodzi do ootypu (centralny obiekt ukł.rozrodczego); do ootypu dochodzi też zbiornik nasienia (RS)

*do ootypu uchodzi macica, która w końcowej części zmienia się w pochwę, która dochodzi do przedsionka płciowego

*jadra- od nich kanaliki nasienne,nasieniowody, potem mogą być pęcherzyki nasienne, kanał wytryskowy zakończony narządem kopulacyjnym (jest on w przedsionku płciowym)

*do ootypu uchodzą jeszcze gruczoły żółtkowe, które produkują materiał odżywczy dla jaj

Gruczoł Melisa=skorupkowy wystepuje w okolicy ootypu

*kopulacja może być krzyzowa gdy sa 2 tasiemce lub przez samozapłodnienie w przedsionku płciowym

*LARWOCYSTY-> w jaju

• Onkosfera -6 haków embrionalnych; tasiemce członowane; nie mają żywiciela w wodzie, ale gdy posiadają żywiciela w wodzie posiadają coracidium (ma rzęski, żeby pływać)

• Likofora- 10 haków: tasiemce nieczłonowane

Gdy larwocysta dostanie się do żywiciela pośredniego przekształca się w tzw. Wągra

• Procerkoid

-mała forma baaaardzo mała-mikrometry

-np. Bruzdogłowiec szeroki

-zjadany przez oczlika

-jest rozszerzony w części dolnej w cerkomer (cerkomer i epistohaptor to narządy homologiczne)

• Perocerkoid

-dość duże

-robakowaty kształt

-wystepuje w miesie ryb

-główka już ma bruzdy

• Cyslicerkus

-troche mniejsze od grochu

-charakterystyczny dla tasiemców uzbrojonych i nieuzbrojonych

• Cystocerkoid

-ma przydatek ogonowy

-wystepuje u tasiemca psiego= Dipilidium (cos tam)

• Cenurus (mózgowiec)

-wiele cysticerków

-charakterystyczny dla tasiemca kręćka (Multiceps Multiceps)

-występuje u psów, wilków i owiec (w mózgu)

• Efinococus (bąblowiec złożony)

-w środku wiele celurusów (?!)

-może być wielkości pięści

Ehinococus multilocularis (lisy zywiciel ostateczny)

TO TO dociera w końcu do żywiciela ostatecznego.

Ekologia tasiemcy

-PASOZYTY ZYJACE W POKARMIE ŻYWICIELA!

-przystosowanie do pasożytnictwa:

*narządy czepne

*oddycha beztlenowo (przez rozkład glikogenu)

*pobiera pokarm całą powierzchnią ciała

*olbrzymia płodność (u nieuzbrojonego dziennie kilka mln jaj)

-żywicielami pośrednimi są:

• Skąposzczety

• Pijawki

• Mięczaki

• Skorupiaki

• Owady

• Ryby

• Gady

• Ssaki

Podgromada nieczłonowane

-nie ma strobili,skoleksu

-kształt listkowaty,tasmowaty

-jeden ukł.rozrodczy

-larwa licofora (10 haków)

-otwór płciowy męski i żeński nie otwierają się w przedsionku tylko zupełnie osobno

-pasozyty ryb jesiotrowatych

Rząd Amfilinida (?!)

Np. Amfinida foliacea

-ukł. rozrodczy uchodzi oddzielnie

-pasożyt jamy ciała ryb jesiotrowatych (nie ma szans na wyjście z ryby)

-Larwocysta-> licophora

-kiełrz musi połknąć tasiemca, tam przechodzi w stan pracerkoidu, kiełrz połykany przez rybę jesiotrowat a i znów pasożyt jest w perocyrkoidzie (neotenia)

Podgromada członowane

-ciało typowe dla tasiemca, ale może również skłądac się z jednego członu.

-główka z narządów czepnych

-w ogromnej wielkości formy obojnacze

-ujścia otworów płciowych z boku lub po brzusznej stronie

-larwocysta-> onkosfera (oncorocidium [?!])

-pasożyt przewodów pokarmowych kręgowców tylko arhigetes w jamie ciała skąposzczetów

-w rozwoju jeden lub dwaj żywiciele pośredni

-ponad 1500 gatunków

Rząd Cariophythidea

-tasiemce jednoczłonowe

-jeden komplet narządów rozrodczych

-głowa bez czepnych organów, jedynie płytkie zagłębienia

-otwory płciowy (AG) w jednym miejscu

-jeden zywiciel pośredni lub jego brak

Arhigethes siboldi (chyba tak nie jestem pewna ;/) wystepuje w jamie ciała skąposzczetów (w ich metanefrydiach)

Goździeń-Caryophyliyus (może mieć kilka cm; u ryb karpiowatych [przewód pokarmowy], zywiciel pośredni skąposzczety)

27.03.2012

Rząd Pseudophyllidea- wieloczłonowe

-w jednym segmencie od1 do 8 kompletów rozrodczych

-bardzo rzadko występuje niewyraźnie zaznaczone członowanie

-główka ma bruzdy; bardzo rzadko haki

-otwory płciowe na płaskiej stronie członów (z reguły po str.brzusznej)

-składanie jaj

-w rozwoju jest larwocysta coracidium (onkosfera orzęsiona)

-cykl rozwojowy zwykle z dwoma żywicielami: 1)skorupiaki i 2) ryby

-np. bruzdogłowiec szeroki

!! Ligula intestinallis – ma słabo zaznaczone człony

- jest bardzo charakterystyczny!

-wystepuje u skorupiaków, potem u ryb a później u ptaków

Rząd Cyklophyllidea

-strobila kilka do kilku tysięcy członów (od kilku mm do metra)

-głowa z przyssawkami, haczykami, ryjek z haczykami

-obojnaki ale i rozdzielnopłciowe Jaicocesteide (?!)

-w członie 1 lub 2 komplety narządów rozrodczych

-macica ślepo zakończona, w związku z tym człony się odrywają

-AG otwiera się po stronie bocznej

-wystepują tu wszystkie wcześniej omówione wągry

-np. tasiemiec uzbrojony

Tasiemiec nieuzbrojony

Mózgowiec- multiceps multiceps

Tasiemiec bąblowiec

Multilocuralis (przenoszony przez lisy)

Hymonolepis nana=rodentolepis (?!)= tasiemiec karłowaty

Tasiemiec psi (żywiciel pośredni pchła)

Gromada przywry digeniczne

-endopasożyty (czyli wewnętrzne) czasem również w jamie gębowej np. u rekinów

-ciało z reguły listkowate; silnie spłaszczone

-od kliku mm do 1 metra

-pasożyty wszystkich kręgowców

-wór powłokowo-mieśniowy pokryty neodermą; brak błony podstawnej

-narzady czepne=przyssawki (grzbietowa i brzuszne) niektóre ich nie mają np. schistosoma chematorium (rozdzielnopłciowa przywra krwi)

-UKŁAD PKARMOWY nieprawdopodobnie rozbudowany, zawsze występuje

-nie ma otworu odbytowego, ale u niektórych gatunków jest odbyt, a czasem nawet dwa np. opecelidae

-ukł.wydalniczy typu protonefrydialnego (otwór wydalniczy z tyłu)

Jest jeszcze wtórny ukł.wydalniczy ->paranefrydialny pleksus- system zatok pod worem powłokowo- mięśniowym (bierze udział w oddychaniu beztlenowym)

-ukł.nerwowy typowy; jest endon lub tez dwa

-plamki oczne u wolno zyjących stadiów młodocianych

-ukł. rozrodczy

*U niektórych może nastapic zmiana płci (najpierw jest samica potem przejście w samca)

*stadia rozwojowe

1) już w macicy-> miracidium (do 1/3 mm)

2) żywiciel pośredni-> sporocysta (kule potomne,metamorfoza cofająca się)

3) ->redia (tu zachodzi partenogeneza młodociana)

4) ->cerkarie

*okresy u przywr:

1) embriogonia (od zapłodnienia do miracidium)

2)partenogeneza (pedogeneza) [sporocysty i redie]

3)cystogonia (cerkaria otacza się cystą)

^adoleskaria osadzanie się np. na trawie

^metacerkaria cerkaria uśpiona, cerkaria bez cysty jest połknieta i czeka na wydalenie, rozwija się dopiero po wydaleniu

4)maritogonia marita->dorosła przywra

*pierwszy żywiciel zawsze mieczaki np. ślimak

*trzy podtypy rozwojowe:

1)aktywne dostawanie się do żywiciela ostatecznego

2)pasywne czekanie

3)otorbione metacerkarie dostają się wraz z żywicielem pośrednim

-motylica wątrobowa UMIEĆ

-motyliczka wątrobowa zywiciele ślimak i mrówki <DOCZYTAĆ>

-laurochloridium paradocksum (rozwój skrócony), pasożyt ptaków; jaja zjadane przez lądowe ślimaki, z niego miracidia przechodzą w rozgałęzione sporocysty, wnika do czułków ślimaka, które przez to stają się w paski potem zostaje zjedzony przez ptaka.

-przywra krwi

Typ Nemertini wstężniaki

-pierwotna jama ciała wypełnina parenchymą (mezenchymą=>pochodzenie ekto i edodermalne)

-MAJĄ UKŁAD KRWIONOSNY I ODBYT!

-organizmy morskie,rzadko wody słodkie i ląd

-ciało otoczone worem powłokowo-miesniowym (dobrze rozbudowany) tk.mięśniowa przynajmniej 50%objętości ciała (wygląda jakby była na prochach :P)

-Ryjek nad otworem gębowym; w pochewce; może być wyrzucany

-ukł.pokarmowy: odbyt z tyłu ciała

-ukł.krwionośny: naczynia wysłane nabłonkiem, serce sobie pływa to tu to tam

-system nerwowy: zwoje ‘mózgowe’- głowowe

Zwoje brzuszne

-ukł.wydalniczy protonefrydialny: komórki płomykowe w kształcie lejka dotykają naczyń krwionośnych (ewolucyjny dziwoląg)

-układ rozrodczy:

*wiekszośc to rozdzielnopłciowe

*prosta budowa !

*gonady nie mają przewodów (tworza się dopiero gdy sa potrzebne)

*zapłodnienie zewnętrzne

*mogą mieć rozwój prosty (młodociane podobne do dorosłych)

Rozwój złożony wiele typów larw

1. Pilidium ->larwa pelagiczna;odżywia się planktonem (podobna do trochofory ale nie ma odbytu)

2. Iwata -> l.pelagiczna;odżywia się lecitotroficznie (materiał zapasowy żółtkowy)

3. Dezora -> l. NIE pelagiczna;żyje w rozszerzeniach jajników;odżywia się lecitotroficznie

4. Schmidta -> żyje w rozszerzeniu jajników;odzywia się swoimi współbraćmi

*bionekrotyczna metamorfoza !

-bardzo duża wytrzymałość na głód; mogą ¾ swej długości zredukować i nadal żyć.

-nawet do 30 metrów długości i cienki jak pasek od stringów ;p

3.04.2012

Sekcja: Pseudocoelomata- Pseudojamowce

-pierwotna jama ciała->pseudocel, wypełniona płynem (u jednego typu-nitnikowce-występuje mezenchyma)

-priapulida=niezmogowce obok pseudocelu w ryjku celoma (jama mająca własne ściany)

-Przewód pokarmowy ma odbyt (u dwóch grup występuje okresowo: gnatostomulida i ??!! -> nie zdażyłam zapisac.)

-u niektórych (pasożytów) przewód pokarmowy może ulec redukcji

-brak rozmnażania bezpłciowego

-nie regenerują!

-eutelia: składają się z policzalnej liczby komórek

-(przeważnie) formy rozdzielnopłciowe (sa tez formy obojnacze: grupa brzuchorzęsków i niektóre nicienie)

-nicienie i wrotki (niektóre)-> heterogonia

-w ogromnej większości linieją (brzuchorzęski nie linieją)

-pochodzenie: skarlenie zwierząt celomatycznych

-b.duże (endopasożyty) lub bardzo małe organizmy

Nadtyp: Gnathifera

-wystepują szczęki

Typ: Gnatostomulida

-od 40 μm do 4mm

-zyją w bentosie, gdzie jest dużo związków siarki będących jego pokarmem

-ciało otoczone worem nabłonkowo (monicilarny, jednorzęskowy)-mięśniowym

-ukł.nerwowy=> zwój nerwowy połączony ze zwojem podprzełykowym, od którego po brzusznej stronie ciała odchodzą pnie nerwowe

-brak odbytu lub wystepuje okresowo

-ukł.wydalniczy to protonefrydia (NICIENIE NIE MAJĄ!!)

-obojnaki

-w żeńskim układzie brak narządów wyprowadzających

-w jamie ciała również mezenchyma

Typ: Rotatoria- wrotki

-aparat wrotny

-żołądek żujący homolog do szczęk

-1500 gat.

-bardzo drobne kilkadziesiąt μm do 2,5mm
-charakterystyczna budowa: odcinek głowowy, tułów, zwężona nóżka

-mogą być również robakowate

-bentoniczne,planktoniczne,na roślinach, mogą budowac domki

-nie ma wora skórno-miesniowego; sa tylko pasma mięsni

-centralna część ukł.nerwowego: zwój i odchodzące pasma

-ukł.pokarmowy zawsze u samic, u wielu samców go nie ma

-otwór gębowy prowadzi do gardzieli, w części przedżołądkowej znajduje się żołądek żujący; przełyk; właściwy żołądek, kloaka (ukł.wydalniczy i gonady uchodzą do jednego miejsca)

-niektóre nie mają odbytu

-ukł.wydalniczy to protonefrydia

-rozdzielnopłciowe (jedna grupa to rozmnażanie partenogenetyczne)

-heterogonia (przemiana pokoleń biseksualnego i partenogenetycznego)

-występowanie: woda stojąca, płynąca, przede wszystkim słodka, dziuple, mchy, ściółka tzw. ‘dziwne miejsca’:gorące źródła (59 st. C), lodowce

-zjawisko kryptobiozy (zahamowanie czynności życiowych)

-często epizoiki (wystepowanie na innych zwierzętach); mogą być pasożytami

Typ: Acanthocephala - kolcogłowy

-formy pasożytnicze

-800 gat.

-od mm do prawie metra

-wyłącznie pasożyty jelitowe kręgowców

-przekrój owalny

-z przodu wciągalny ryjek pokryty kolcami

-protonefrydia narządem wydalniczym

-ukł. rozrodczy: samce mniejsze od samic; żeński: dzwon maciczny posiada otwór, którym mogą wydostawać się tylko zapłodnione jaja, bo sa płaskie (takie precelki xD)

-rozwój złożony ze zmianą żywiciela; już w jaju dochodzi do powstania larwy=acantor; druga to acantella

Jeden lub dwóch żywicieli: u wodnych żywiciel pośredni- skorupiaki, kręgowce lądowe żywiciel pośredni to larwy owadów

-eutelia (stała liczba komórek)

-nie maja szczęk (ryjek z kolcami homolog)

-zwój mózgowy do 86 komórek -> CIEKAWOSTKA

-większośc nie posiada ukł. wydalniczego; jeden gat. Ma protonefrydia i uchodzą one do tylnego odcinka ukł.rozrodczego

-tzw. Więzadła biegna przez jamę ciała, do nich przyczepione sa gonady

-mała specyficzność jako pasożyty (??) np. macrocantlrhynnuhirundinaceus (tej nazwy nawet wujek gogle nie ogarnął)

Typ: Micrognathozoa- drobnoszczęki

-jeden gatunek! Limnognathia maerski

-zimne źródła Grenlandii

-harmonijkowaty tułów

-z przodu część głowowa

Harmonijka

Część odwłokowa

-nie ma odbytu (tylko okresowo)

-ok. 100 μm

-str.grzbietowa pokryta płytkami

-maja jak na swoje rozmiary duże szczęki

-ukł. nerwowy: zwój mózgowy i pnie nerwowe brzuszne

-brak wora skórno-mięsniowego, sa osobne pasma mięsni

-pseudocelomata

-protonefrydia

-ukł. rozrodczy znane tylko partenogenetyczne samice; pęki gonad; 2 typy jaj- letnie i zimowe

Nadtyp: Scalidophora

-mają skalidy (chitynowe kolce w części głowowej)

-100 gat.

-bentoniczne, zyja w morzu

-ok. 1 mm

-wykazują segmentację 12-14 segmenów-zonity

-ułozenie mięsni: każdy segment oddzielnie

-pień nerwowy ze zwojami w poszczególnych segmentach

-ukł. pokarmowy otwiera się z przodu; odbyt w okolicy ostatniego segmentu

-ukł. wydalniczy: para protonefrydiów

-rozdzielność płciowa; nie wykazują dymorfizmu płciowego

-strefa denna mórz: piasek, muł

-jedzą pierwotniaki i glony

-gardziel bardzo silnie umiesniona, pełni funkcję pompy ssącej

Typ Kolicyfera- ryjkogłowy

-rozdzielnopłciowe

-postac dorosła osiadła, żyje w kwiatkopodobnej strukturze

-ma odbyt

-góra przykryta skalidami

-rozwój z larwą (pływa) larwa Higginsa

-grupa morska występuje b.rzadko

Typ priapulida- niezmogowce

-kilkanaście gatunków

-kilkucentymetrowe (do 20 cm)

-zwierzęta dna morskiego

-oprócz symetrii bocznej jest tez promienista

-ciało składa się z przedniej presomy (pokryta skalidami) reszta to tułów

Część przednia może być wciągana do wnętrza = introwerty

Tułów może być zakończony przydatkami (i tu cos jeszcze było, tyle że nie zdążyłam zapisać)

-wykształcony wór powłokowo-mięsniowy

-ukł. pokarmowy na ryjku; gardziel umiesniona; jest odbyt

-oddychanie całą powierzchnią ciała; przydatki mogą słuzyc do oddychania

-protonefrydia polączone z ukł. rozrodczym tzw. Urogenitalnym

-u nich właśnie znaleziono CELOME!

-żyja na 8 tysiacach metrów głębokości

-np. prapulus cancadus (?!)

Nadtyp: Nemathelminthes- Robaki obłe

-nie mają szczęk i skalidów

Typ: Gastrotina- brzuchorzęski

-najmniejsze, do 60 μm

-wolnożyjące

- wody słodkie, słone, wilgotne miejsca

-kilkaset gatunków

-butelczkowaty kształt; część głowowa nie bardzo wyodrębniona

-na brzuchu ma rzęski

-mają rurki czepne

-brak wora skórno-powłokowego sa pasma mięśni

-ukł.pokarmowy: otwór gebowy z przodu, gardziel 1/3 ciała=pompa ssąca, jest odbyt

-ukł. wydalniczy protonefrydialny

-ukł. nerwowy jest zwojem (chce otoczyć przełyk), nie zamyka się nad/pod gardzielą

-mogą być proste oczy

-sa obojnakami lub rozdzielnopłciowe

-sa grupy gdzie samce uległy redukcji

17.04.2012 na tym wykładzie mnie nie było, bo ktoś go o godzinę przełożył ;/

Typ Nematoda- nicienie

-pseudocelomatyczne

-27 tys. Gatunków

-ciało cylindryczne niesegmentowane

-oskórek- hydoperma (wiele jąder)-> warstwa mięsni, brak mięsni poprzecznych, skośnych, tylko podłużne

-przestrzeń w jamie ciala wypełniona płynem

-wystepuje ogon (otwór odbytowy kończy się wcześniej) wszystko co za odbytem jest ogonem

-brak ukł. Oddechowego i krwionośnego

-w większości rozdzielnopłciowe

-w ukł. Pokarmowym i rozrodczym u samców przewody uchodza do jednego otwóru=kloaka u samic s a dwa otwory

-rozwoj prosty (4 stadia larwalne, ale podobne do osobników dorosłych)

-Pomiędzy stadiami larwalnymi zachodzi linienie

-przecietna długość 1mm, najdłuższy ma ponad 8 m i 2cm szerokości-> pasożyt łożyska kaszalota jest to placentonema gigantissima

-jako formy wodne żyja wszędzie, są to pasożyty roślin i zwierząt

-mają prosta budowę bez względu na to czy SA pasożytami czy formami wolno żyjącymi

-komórka mięsniowa: komórki nabłonkowo-mięsniowe !! (inny kształt niż u Cnidaria)

-przewód pokarmowy rurkowaty, otwór gębowy, otwór odbytowy

-ukł.nerwowy:pierścień okołoprzełykowy, od którego odchodza pnie nerwowe (taki jak gdyby mózg)

-mają narządy zmysłu chemicznego

(amfibia- z przodu ciała, zaglębienia w worze powłokowym

Fasmidia- leżą z tyłu ciała-> chemoreceptory) i mechanicznego.

-stadia rozwojowe z reguły nie pobieraja pokarmu i wtedy ukł.pokarmowy może być zredukowany; u niektórych pasożytów roślin brak jelita tylnego z odbytem

-otwór gębowy ma skomplikowaną budowę (może mieć sztylety i haki)

-ukł. Wydalniczy reguluje cisnienie wewnątrz ciała

-przekłucie powoduje śmierć

-wykazano oddychanie tlenowe i beztlenowe (jednak brak u nich układu oddechowego) -> pobieranie tlenu za drodze dyfuzji

-często wystepuje partenogeneza

-ukł. Rozrodczy zazwyczaj parzysty (u samców redukuje się i staje nieparzystym)

-produkują 80 mln jaj dziennie

Brak rozrodu bezpłciowego=eutelia

-hermafrodytyzm wystepuje u caenorhabditis; Caenorhabditis elegant morfologicznie samice w swoich gonadach najpierw produkują plemnik (przechowywane w spermatekach) a potem produkują komórki jajowe

-pseudogamia- plemnik przychodzi do kom.jajowej i przebija osłonke ale nie daje materiału genetycznego. Została stwierdzona u rhabditis

-plemniki są zróżnicowane, ale zawsze pozbawione wici, poruszają się ruchem pełzakowatym

-jaja dojrzewają w jajowodzie a w macicy otrzymują otoczkę; są małe

-w ciągu całego życia -> tęgoryjec dwunastniczy składa 20⁸ jaj, Glista ludzka 10⁸

-4 larwy

-zamieszkuja wszystkie środowiska

-zróżnicowanie pobierania pokarmu w roznych stadiach rozwojowych

-ok.11 tys gat. To formy wolno żyjące

-na 1m² nawet 1 mln nicieni, co powoduje, że zyja bardzo krótko

-bakteriożerne, wszystkożerne (wskaźniki zanieczyszczenia środowiska) drapieżne (z reguły mają sztylet)

-pasożyty grzybów i roślin (szkodniki!)

-Przenosza wiele wirusów na rośliny

-pasozyty zwierząt i człowieka (ok.12 tys.) z czego ponad 8 tys. To pasożyty Kręgowców

-brak stadium wolno żyjącego, brak zmiany żywiciela, świnia=roznosiciel (WLOSIEŃ KRĘTY I SPIRALNY! PRZEROBIĆ!!! Trichinella spirali)

-samica jest zyworodna- nie składa jaj !!! Alcylostoma diwodenale tęgoryjec dwunastnicy-krwawienie z przewodu pokarmowego

-Toxacara u psów i kotów

Dracunulus mechmenzis-oczniki samice żyją w tk.podskórnej

Philana bancerophti (??) rozwój, pasożyt węzłów chłonnych, powoduje ich powiekszenie

Loa-loa znajduje się w oku, przenoszona przez muchy

Typ: nematomorpha-nitnikowce

-ok.200 gat.

-Postacie dorosłe wolno żyjące (wody słodkie), tylko jedna grupa w wodach słonych

-Gordida-> MA MEZENCHYMĘ= WYJĄTEK!!

-ciało otoczone worem; tylko mięsnie podłużne

-wiekszość ma ukł.pokarmowy zredukowany (przede wszystkim przedni odcinek)

-tylny odcinek wystepuje ponieważ łączy się on z ukl. Rozrodczym

-brak ukł. Wydalniczego i krwionośnego

-ukł.nerwowy =otoczka okołogebowa

-rozdzielnopłciowe

-skomplikowany rozwój (tez mi nowość) larwy w wielu rzędach owadów i skorupiaków (larwa ma ryjek z kolcami , dostaje się do stawonoga w jamie ciała, przewiera osobnika by się z niego wydostać)

-strefy klimatu umiarkowanego i tropikalnego

Nadsekcja: coelomata- wtórnojamowce

-jest celoma, maja swoje ścianki, czyli 3-ci listek zarodkowy

-wtórna jama ciala może ulec rozluźnieniu-miksocel

Sekcja: schizocelia

-jama ciała powstaje w sposób schizoceliczny

Nadtyp: Articulata

Annelida-pierściennice

-metameryczna budowa ciala

-segmentacja może być nomologiczna- podobne segmenty

Heteronogiczna- rózne segmenty

-segmentacji zewnętrznej nie zawsze towarzyszy wewnętrzna

-poszczególne segmenty mogą być wyposażone w narządy ruchu- parapodia (tylko u wieloszczetów, u skąposzczetów jest szczecinka, u pijawek nie ma nic)

-ciało pokryte worem, wystepują drobne rozwinięte miesnie okrężne,podłużne i skośne

-wtórna jama ciala otoczona ściankami

Samatopleura splaktoplura (???)

-nablonek trzewiowy ścienny

-ukł.pokarmowy:prosty, rurkowaty, jelito przednie, środkowe i tylne entodermalne

-ukł. Wydalniczy typu metanefrydialnego, ale mogą występować protonefrydia

Motonefrydium:lejek który uchodzi na zewnątrz, jest połączony z ukł.rozrodczym

-ukł.krążenia naczynia grzbietowe i brzuszne polączone okrężnie. Zamknięty! Z tendencją do otwierania się, brak naczyń włosowatych

Pijawki ukł. Krwionośny otwarty

-oddychają calą powierzchnia ciala, tylko nieliczne mają przydatki skrzelowe (wieloszczety)

-Ukł.nerwowy: zwój nerwowy (mózg) otacza przelyk, zwoje są nadgardzielowe potem podgardzielowe, odchodza od nich pnie nerwowe

-narządy zmysłów: chemiczne mechaniczne i wzroku

-ukł.rozrodczy: albo sa rozdzielnopłciowe i wtedy prosta budowa gonad, ale rozwój złożony z larwą trochofora (np.wieloszczety) albo są obojnakami a narządy płciowe w jednym odcinku ciała, mają rozwój prosty

24.04.2012 z góry mówie, że nie ogarniam tego wykładu. HAOS.

Gromada wieloszczety Poliheta

-bezsiodełkowce

-rozdzielnopłciowe

-rozwój złożony

-13 tys.gatunków

-od 1mm-> 3m (Eunice-najwieksze)

-ciało: cz.głowowa 1. Przedgębowa=prostomium (ma czułki i głaszczki)

2. Gębowa= perystomium (ma wąsy)

Cz.tułowiowa 1. Aciculum=szkielet

2.parapodia= mięśnie, wąsy, szczeciny

Cz.pedygialna ma odbyt, brak parapodium, część ta NIE jest segmentem (nie ma woreczków celomatycznych)

U wieloszczetów wędrujących wystepuje segmentacja homonomiczna (segmenty bardzo do siebie podobne, szczególnie te tułowia) .

-wór powłokowo-mięsniowy pokryty naskórkiem, który wytwarza cienką kutikulę; pod naskórkiem leżą warstwy mięśni

1. m.okrężne

2. wałki mięśni podłużnych

3.skośne

-u niektórych gatunków ciało pokryte nabłonkiem rzęskowym tzw. Prapierściennice (cecha bardzo prymitywna)

-wtórna jama ciała: niezależny lewy i prawy woreczek (stykają się w części dolnej dając mezenterium/kreskę)

W każdym segmencie po 2 woreczki

Dissepimenta- przegrody między segmentami

-ukł.nerwowy: zwój klasyczny, nadprzełykowy tzw. Mózgowie, konektywa podprzełykowa (?!), zwój podprzelykowy, łańcuszek brzuszny

Chowanie się układu nerwowego, potem mięśni

Formy b.prymitywne mają jeszcze ukł.drabinkowy

TETRANEURIA w łańcuszku 2 pnie i w pnie główne

Ośrodek kojarzeniowy= centrum dowodzenia

-ma wszystkie zmysły

-boczne organy reagują na fale wody

-u niektórych statocysta=narząd równowagi (prymitywny)

- proste oczy (pęcherzykowate z soczewką dwuwypukłą)

-ukł.pokarmowy ektodermalny; jelito przednie, umięsniona gardziel (u drapieżnych ma silne szczęki!); środkowe jelito entodermalne reguły proste ale może mieć wypukliny (zwiększają powierzchnie wchłaniania); j.tylne uchodzi do pegydium otworem odbytowym

-ukł.krwionośny typu zamkniętego-> główne naczynie- grzbietowe; krew krąży od tyłu do przodu

Mają naczynia włosowate

U niektórych jest tendencja do otwierania ukł.krwionosnego np.sabylida

Funkcja serca=kurczące się naczynia grzbietowe

-wiele oddycha cała powierzchnią ciała ale tez wąsami na parapodiach

-ukł.wydalniczy-> metanefrydia (jedna para w jednym segmencie; formy osiadłe maja kilka parapodiów w całości)

-rozdzielnopłciowe i hermafrodyty protandryczne zmieniający się=konsekutywny

Fenotypowa rozdzielnośc plci pod wpływem czegoś np.braku pokarmu

Rzadko wystepuje rozmnażanie bezpłciowe: pączkowanie boczne

-epitokia: różnicowanie na dwa odcinki

1.atokalna (bez gonad)

2.epitokalna (z gonadami)

-obok zewnętrznego jest też zapłodnienie wewnętrzne->akt kopulacyjny lub hypodermalny-> zastrzyk w brzuch przez wór skórno-mięśniowy

Sa też żyworodne (i tu dodam tylko, że tłumaczył co i jak, ale go nie zrozumiałam.)

-obok klasycznej trochofory jest tez mitraria

Niektóre nie posiadają trochofory, tylko od razu przechodzą w noctohecta

-jest ich dużo w wodach słonych, troszkę w słodkich i wilgotniej glebie

-typowe siedlisko:dno i strefa przydenna (do 8 tys.m.) anericola merina=>żyje zagrzebana w piasku

-sa pokarmem dla ryb, skorupiaków, szkarłupni

-formy drapieżne pożerają bezkręgowce, jamochłony, inne wieloszczety np. mysz morska Aphrodita aculeata

Gromada Clitellata-siodełkowce

-zwarta grupa (wszystkie pierściennice z siodełkiem)

-brak parapodiów (zamiast nich szczecinki)

-rozwój prosty w kokonie, który powstał przez gruczoły siodełka

-nie ma przeobrażenia – brak larwy

Podgrom Oligohecta skąposzczety

-oligohecta wyszły z polihecta

-wyraźnie segmentowane

-bez parapodiów i przydatków w części głowowej

- w większości ryjące czyli glebowe, kilka słodkowodnych

-1mm-> kilkanaście cm Megascolecides nawet 3m

-dorosłe formy maja siodełko

-muskulatura ciała dobrze rozwinięta szczególnie te glebowe (przeciskają się w ziemi)

-cała powierzchnia ciała pokryta gruczołami: ciało sliskie, mokre

-hydrauliczny szkielet

-u.nerwowy: typowy dla pierściennic

-u.pokarmowy otwór gębowy->j.przednie->silnie umięsniona gardziel->przełyk->wole(magazyn pokarmu)

Gruczoły wapienne uchodzą do przełyku, niekiedy b.dobrze rowziniete, produkują węglan wapnia (z ziemi)

->j.środkowe długie, typhozolis-zwieksza powierzchnię chłonną)

k.chlorogagenowe->magazyn szkodliwych substancji, materiału zapasowego, wytwarzana jest tutaj hemoglobina

-żywią się martwa materią

-wodne: chaetogaster (drapieżny:drobne bezkręgowce,cerkarie)

-ukł.krwionośny zakmknięty podobny do wieloszczetów

-ukł.oddechowy: cała powierzchnia ciała

U lądowych pokrycie płynem ulatwia oddychanie, nieliczne mają nitkowate skrzela np. branchiura (??)

-hemoglobina rozpuszczona w osoczu=> przystosowanie do zycia w mułach z niską zawartością tlenu np. rurecznik- tubitelis tubitelis (?)

-ukł.wydalniczy metanefrydia (lejek, przewód, itd.)

Euteronefria -> ?? eee..nie wiem

-ukł.rozrodczy: obojnaki; aparaty rozrodcze w niewielkiej liczbie segmentów;kopulacja i zaplemnienie

Niektóre mogą rozmnażać się partenogenetycznie

-rozwój bez przeobrażenia, ale w kokonie, ok.20 tyg z niego wychodzi mały skąposzczet, w kokonie od 1 do 20 jaj

Rodzina nainida może mieć rozród bezpłciowy (cykliczność klimatyczna)

-duże zdolności do regeneracji

-ZNAĆ: znaczenie clitellum- siodełka

8.05.2012

Ekologia skąposzczetów:

-srodowisko lądowe np. lumbricide (dżdżownice), enhydreidea; wody słodkie i słone np.tubificidae

-glebowe wazna grupa w biologii gleby

-ok.7tys gatunków w Polsce ok.200

-prawie do 2m

-część zyje w kompoście inne w warstwach pościekowych

-wydaliny skąposzczetów-> koprolity (sa bardzo żyzne)

-wazny składnik diety wielu zwierząt

-uzywa się ich do produkcji kompostu

-duze znaczenie ekonomiczne (np. przyneta na ryby-> drogie)

-np. Lumbricide- dżdżownice Ameryka Pn. i Eurazja

Eisenia foetida-> ta w kompoście

Podgromada Hirudinida- Pijawki

-siodełkowce

-mają z reguły stała liczbe segmentów i 1 tylną przyssawke

-NIE MAJĄ szczecin (choć jeden gatunek jest wyjątkiem)

-większość jest wodna

Nadrząd Aktonoderida- pijawki szczeciowe

-29postoralnych segmentów (na 5 przednich po 2 pary szczecin)

-tworzenie pseudosegmentów (4 wałki na segmencie)

-np. Aktanobdella peledina (?!) – pasożyt ryb (Ameryka Pni rzeki Syberii)

Nadrząd Brancutiobdelida- pijawczaki (pijawki racze)

-pasozyty lub komensale słodkowodnych raków dziesięcionogów

-małe, od kilku do kilkunastu mm

-rozmnażanie WYŁĄCZNIE płciowe

-wykazują małą specyficzność względem gospodarza (obojętnie im jaki jest rak)

Nadrząd Pijawki właściwe

-siodełkowce z wtórnie zamkniętą segmentacją celomy

-ukł.krwionośny się otwiera

-wiekszość żyje w wodach słodkich aż $\frac{3}{4}$ z nich

-są pasożytami ale przede wszystkim to padlinożercy

-max 30cm

-34 segmenty, maja przednią przyssawke

-dobrze rozwinięte mięśnie!

-niektóre maja oczy na całym ciele

-pijawki pasozyty kierują się temp.osobnika znajdującego się w wodzie (zmysł termoregulacyjny)

-niektóre w otworze gębowym mają szczęki

-np. Piscicola geometra-> rybia pijawka (powoduje uszkodzenie skóry ryby i infekcje)

Hemadipsa (lądowa)

Gromada miekonóżki- niesporczaki

-mają cechy pierściennic i stawonogów

-4 segmenty tułowia

-ciało pokryte tarczkami lub bez nich

-4 pary odnóży nieczłonowanych krocznych (maja labo i nie pazury)

-mięśnie gładkie i poprzecznie prążkowane

-gardziel- w środku sztylety CZAD! ;)

-otwór odbytowy pomiędzy 4 parą odnóży

-segmentowany układ nerwowy

-jama ciła- miksocel, wypełniona hemolimfą

-rozdzielnopłciowe

-jaja są PRZE PIĘ KNE

-rozwój prosty i zależny od wilgotności

-zyją od kilku do kilkunastu miesięcy (9-10)

-mogą przechodzić w stan zycia utajonego=kryptobioza

15.05.2012

Pratchawce

-znane od kambru

-1 para czułków, proste oczy i brodawki (na nich gruczoły śluzowe)

-metameria homonomiczna

-nieczłonowane odnóża zakończone chitynowymi pazurkami

-metanefrydia: uchodzą u podnóża odnóży

-wór skórno-mięśniowy: mięśnie podłużne i okrężne typu GŁADKIEGO

-otwór gębowy: para chitynowych szczęk

-prosty układ pokarmowy z odbytem

-ukł.nerwowy: prymitywny-typ drabinkowy (nawiązanie do wieloszczetów)

-ukł.krwionosny: rurkowate serce ciągnące się przez całe ciało;w każdym segmencie otwór->OSTIE;brak naczyń i żył.

-ukł.oddechowy: system tchawkowy (nie jest homologiczny do tchawkodysznych)

-ukł.rozrodczy: rozdzielnopłciowe

Dymorfizm płciowy (samice większe)

Narządy rozrodcze podobne do narządów rozrodczych owadów

Forma zyworodna ma macicę

Zaplemnienie-> ‘niezwykłe’

Budują spermatofory

Kopulacja przez pochwę; u niektórych spermatofory przyczepione przez 2 tygodnie do ciała samicy

Jajorodne składają duże jaja, aż 2 mm!

Żyworodne:

*jaja bogate w żółtko=lecitotrofia

*jaja ubogie w żółtko=alecytalne

Zarodek odżywiany przez łożysko lub zachyłki ciała samicy

Ciaża około 9 mcy(rodzi się 2cm osobnik)-poród około 15 minut

Epimorfoza (młode rodza się z tyloma segmentami co osobniki dorosłe)

-chwyt ofiary: z brodawek wyrzucają śluz do 50 cm, ściągają do siebie jak na wędce ;p jedzą tylko te osobniki, które się poruszają

-występowanie:pas od Ameryki Pd przez Afrykę, po Jawę i Borneo

-nocny tryb życia

-wór skórno-miesniowy nie zabezpiecza przed wysuszeniem (są podziurkowane);cienka kutikula

-trwanie w bezruchu-do 3 miesięcy

-cechy nawiązujące do:

Pierściennic	Stawonogów
-homonomiczna metymeria -liczne warstwy mięśni w worze powł.-mięśń. -metanefrydia narządy segmentalne -proste oczy typu pęcherzykowatego	-zdolność linienia -wystepuje hemolimfa=HEMOCEL -rurkowate serce z ostiami -podział mózgowia: proto- dento- tritocelebrum -odnóża zakończone pazurkami - jedna para czułków -budowa układu rozrodczego

-cechy specyficzne dla pratchawców

-dużo i nieregularnie rozmieszczone kapilary tchawkowe

-drabinkowy układ nerwowy (liczne komisury w każdym segmencie)

-3 typy metanefrydiów

-perypatius-> wytwarza łożysko

Typ Arthropoda Stawonogi

-pochodzenie od Annelida (teoria Egdyzonu)

Ewolucja:

1. Powstają prymitywne prastawonogi (od jakiś pierściennicopodobnych)

*Koncentracja systemu nerwowego (w akronie-archicerebrum->komisura oczna i inne zwoje)

*wytworzenie oskórka chitynowego (możliwość wyjścia na ląd)

*uwstecznienie celomy, powstanie hemocelu (krew się wylewa)

*powstanie ostiów w sercu

2. powstają prymitywne stawonogi właściwe

*powstają oczy złożone (skł. Z amitidów)

*oskórek kutikularny->podział na segmentalne skleryty

*członowane odnóża

*redukcja i zamknięcie narządów segmentalnych wydalniczych

3. powstanie aktualnie żyjących grup stawonogów

*powstanie metymerii heteronomicznej = proces tagmatyzacji

*utworzenie narządów gębowych

*pojawienie się systemu tchawkowego i cewki Malphigiego (charakterystyczny dla lądowych stawonogów)

-najbogatsze w gatunki ok. milion sto

-segmentowane; metamerycznie ułożone odnóża

-metameria heteronomiczna (warunkuje ją szkielet)

-różna tagmatyzacja ciała (cefalizacja najważniejsza)

- NIE MAJĄ GŁOWY chepicelomorpha -> pajęczaki

-liczba segmentów w grupach różna

-odnóża połączone z ciałem stawami

-chitynowy pancerz ogranicza ich wzrost; rosną podczas linienia

-nie ma nabłonka migawkowego

-dobrze umięśnione!

-jama ciała-> miksocel=mieszana

-ukł.pokarmowy: pajęczaki mają wątrobotrzystkę a brak jej u owadów

-zamknięte metanefrydia

-stawonogi lądowe-> cewki Malphigiego

-ukł.krążenia: otwarty o różnym stopniu redukcji (nie mają naczyń włosowatych)

*naczynie grzbietowe (główne) pełni funkcję serca

*naczynie brzuszne

*serca różne liczby ostiów/im więcej ostiów tym bardziej prymitywne

-im bardziej układ oddechowy bardziej rrozbudowany tym ukł.krążenia mniej rozbudowany

22.05.2012

-zaplemnienie w trakcie kopulacji (u tych które mają właściwy narząd kopulacyjny) nasienie może być przenoszone przez gonady-zastępcze narządy kopulacyjne (odnóża, pelipalpy, heliecry)

Spermatofory-> niezwykle skomplikowane zaplemnienie (może być składane na podłożu lub przez tańce godowe naprowadzanie samicy na spermatofory)

Zaplemnienie z reguły wewnątrz organizmu (Skrzypłocz-limulus-> zapłodnienie zewnętrzne)

-skomplikowane wyszukiwanie partnera seksualnego FEROMONY (b.silne)

-u niektórych wystepuje opieka nad potomstwem (np. matka karmi młode)

-wszytskie typy partenogenezy (pedogeneza-rozmnażanie się młodego osobnika)

-jest i żyworodność (niektóre owady, roztocza, skorpiony)

*jajożyworodność

*żyworodność adenotroficzna (młode rozwijają się w drogach rodnych samicy i są odżywiane przez różnorodne struktury)

*żyworodność hemoceliczna (młode z dróg rodnych przechodzą do hemocelu i zywią się kosztem narządów wewnętrznych samicy) ZABIJAJĄ MATKE SKUBANE!

-pilnują czasem młodych-> skorpiony

-rozwój:

1. epimeryczny~epimorfoza stadium młodociane wychodząc z jaja ma pełną liczbę segmentów

*prosty-stadia młodociane podobne do dorosłych np. pajęczaki, skorpiony, owady bezskrzydłe

*złożony-stadia młodociane niepodobne do dorosłych np.motyle

2. anameryczny~anamorfoza nie mają pełnej liczby segmentów np. pływik

-ekologia i rozmieszczenie

*najliczniejsza grupa

*najbardziej zróznicowana

*są WSZĘDZIE

*pasożyty ale i wolno sobie zyjące

*wszystkie możliwe interakcje między osobnikami

Podtyp Cheliceromorpha szczęko-czułko podobne

-przydatki=chelicery

- nie mają: głowy, czułków, właściwych narządów gębowych (szczęk u żuwaczek)

Nadgromada Pantophoda kikutnice

-prosoma 3-9 segmentów

-brak opistosomy

-ryjek

Nadgromada Chelicerata-szczękoczułkowce

-ciało zbudowane z 6 segmentów:prosomy, chelicery, pedipalpy, 4 pray odnóży

7-12 segmentów opistosoma(pozbawiona odnóży krocznych)

-narządy oddechowe: skrzela, worki płucne, tchawki

Gromada Ostrogony

-prosoma 6 segmentów: 6 par jednogałęzistych kleszczowato zakończonych przydatków; 1 para chelicerów przed otworem gębowym

-opistosoma: 6 par przydatków przekształconych

Pierwsza para=operkula, przykrywa skrzela

2-6 skrzela

-otwór gebowy-> między biodrami odnóża

-nie ma szczęk

-w rozwoju larwa trylobitowa

-żyja w morzach

-konserwattywna grupa

Gromada Arachnida-pajęczaki

-prosoma 6 segmentów

Chelicery- przydatki I

Pedipalpy-przydatki II

4 pary odnóż

-opistosoma 7-12 segmentów

Brak odnóży krocznych, mogą być na nich pozostałości przekształconych odnóży

-otw. Gębowy może być na ROZSTRUM lub na dnie zagłębienia; między nogami myliosoma

-narząd oddechowy->worki płucne, płucotchawki i tchawki

-rozdzielnopłciowe (z reguły) rozwój prosty (złożony z larwą i stadiami nimfalnymi)

-ok.100tys gatunków

-skorpion afrykański-> 90cm; roztocze 90µm

-prosoma i opistosoma mogą się łączyc na całej swej szerokości

-chelicery od 1-3 członów, różnie zakończone (u pająka na nich gruczoły jadowe)

-pedipalpy (podobne albo i nie do odnóży krocznych); mogą być gonopodami np. samiec pająka

-4 pary odnóży krocznych

-stadia larwalne: roztocza i kapturce (ten ma też gonopody)=3 pary odnóży

-ukł.nerwowy:zwój nadprzełykowy zlany z podprzełykowym

-narządy zmysłów- wszystkie

*mechanoreceptory: trichobotria

*n.chemiczny: organy Hallera

*wzrok: oczy główne i boczne

-ukł. pokarmowy: brak szczęk i żuwaczek

Gruczoł wątrobotrzustkowy (trawienie i magazynowanie pokarmu)

-cewki Malphigiego

Gruczoły biodrowe=zamknięte metanefrydia