Zapalenia kłębuszkowe nerek
Zapalenie rozlane (>80% zmienionych kłębuszków)
Rozlane wewnątrzwłośniczkowe
Proliferacja komórek śródbłonka i mezangium (ale w 5% również za dużo macierzy mezagnialnej-sklerotyzacja kłębuszka nerkowego i niewydolność nerek)
Mogą się pojawić neutrofile w naczyniach kłębuszka (ale tylko w pierwszych dniach)
Obecność IgG i C3 pod nabłonkiem, a później wbudowują się w błonę -> garbiki, obraz gwiaździstego nieba
Wałeczki erytrocytarne w świetle cewek i w moczu
Głównie dzieci, czasem młodzież, nigdy dorośli
Związane z infekcją (kiedyś popaciorkowcowe)
Obrzęki wokół oczu, krwinkomocz, rzadko niewielki białkomocz, objawy ogólne -ból, zmęczenie, gorączka, skoki ciśnienia
Cofa się po leczeniu przeciwinfekcyjnym
W 5% zmiany nerkowe się nie cofają, biopsja tylko wtedy
Rozlane zewnątrzwłośniczkowe
Subacuta (podostre)
Tylko przy dobrym leczeniu jest szansa na wyleczenie
Rapide progressiva (gwałtownie przebiegające)
Mimo leczenia i tak NN
Kończy się zwykle niewydolnością nerek (kilka tygodni ewentualnie kilka lat)
Jest różnica w nasileniu nacieków zapalnych w śródmiąższu
Uszkodzenie błony podstawnej leży u podstawy zmian (rozrzedzenie struktury blaszki gęstej), ucieka przez dziury włóknik, dochodzi do zrostów, półksiężyce!
Komórki proliferujące łączą się z podocytami, dochodzi do włóknienia, a później szkliwienie (odkładanie glikoproteiny, właściwie tylko w obrębie zrostów)
Zwykle osoby mlode, duże nasilenie zmian
Czasem są złogi immunokompleksów (nie ma np jak wtórnie w chorobie Wegenera)
Rozlane mezangialne
Proces toczy się w obrębie mezangium-proliferacja
Generalnie powolutku się rozwija
Stosunkowo często IgA i C3 -> zdecydowanie nie wygląda jak niebo, tylko taka "rozgwiazda"
Od minimalnego białkomoczu do zespołu nerczycowego mezangium
od 4 komórek w górę mówimy o hipercelularności mezangium
Nie da się wyleczyć, ale można spowolnić
Rozlane błonowo-rozplemowe (mezangialno-naczyniowe)
Najczęstsze wtórne to IV klasa toczenia
Ogromny rozplem mezangium i trochę wygląda jak zrazikowate
Wydostawanie się wypustek komórek mezangialnym między komórkami śródbłonka a błoną podstawną
Podwójne okonturowanie ścian (błona podstawna i macierz wytworzona przez komórkę mezangium)w srebrzeniu metodą Jonsa
Typy
Z depozytami subendothelialibus (typ I)
IgG, C3, C4, fibrinogen
Pod śródbłonkiem
Trochę dłużej bez NN, ale szybciej umierają
Złogi w immunofluorescencji w formie gwiaździstego nieba
Ze zmianami w błonie podstawnej (typ II)
Właściwie nie ma złogów, ale w błonie podstawnej jest od cholery lipidów
Chorzy przeżywają znacznie dłużej, ale szybciej mają NN
Cum depositis subepithelialibus (Typ III)
IgG, C3, C4, fibrinogen
Pod nabłonkiem
Najłagodniejsze
Złogi w immunofluorescencji w formie gwiaździstego nieba
Zapalenie błoniaste
Czasami może wystąpić trochę rozplemu komórek mezangium
U osób starszych - nie wtórne, ale często związane z nowotworem (głównie płuca), HBV, HCV, ale może być bez związku
Jak jest zmianą bez związku to obraz mikroskopowy się właściwie nie zmienia, rokowanie dobre
Impregnacja solami srebra wg Jonsa -> gruba błona podstawna z kolcami (wypustki błony podstawnej)
Przebiega fazowo -> gromadzenie złogów (IgG i C3) pod nabłonkiem -> wypuszczanie kolce -> inkorporacja złogów w błonę podstawną -> dezintegracja złogów -> wszystko od nowa
Pseudolinijny obraz złogów w całym kłębuszku
Zespół nerczycowy, duży białkomocz
Klasa V tocznia rumieniowatego
Zapalenie submikroskopowe (zmiana minimalna )
Zespół nerczycowy steroidowrażliwy, często po infekcji (nawet bardzo niewinnej)
Nie wykonuje się biopsji nerek
Zwyrodnienie kropelkowo-szkliste w cewkach (bo gromadzą białka), ale zmianap pierwotna jest w kłębuszku
Znikanie wypustek nóżkowatych podocytów (przynajmniej 70%pętli)- szybko się odbudowują
Wytwarzanie się mikrokosmków na powierzchni podocyta (bo podocyt chce złapać białko, które przeszło do kłębuszka), mikrokosmki łatwo się urywają i siedzą sobie w przestrzeni moczowej - ta zmiana jest dłużej
Najczęściej dzieci
Dobrze rokuje, ale jak jest steroidooporny lub steroidotoksyczny to na pewno nie to
Zmiany ogniskowe (focalis, <50%)
Ogniskowe
Ogniskowe i segmentalna
Rozwija się głębiej i biopsja powierzchowna jak przy submikroskopowym, ale jest steroidooporny lub steroidotoksyczny
Zmiana globalna obejmuje cały kłębuszek a segmentalna tylko część
NOWOTWORY UKŁADU MOCZOWEGO
Drogi moczowe
Wszystkie zmiany chorobowe dróg moczowych są do siebie podobne, niezależnie od odcinka, który zajmują, ale występują z różną częstotliwością w określonych odcinkach.
Nowotwory
Nabłonkowe
łagodne-brodawczaki
Zmiany łagodne, nie mają tendencji do złośliwienia. Po usunięciu jednego, może wyrosnąć kolejny- u osób z taką tendencją może być wzrost ryzyka pojawienia się nowotw. złośliwego.
brodawczak urotelialny
rak brodawkowaty wysokodojrzały -> klasyfikujemy tak, gdy pokrywa nabłonkowa brodawczaka utotelialnego ma więcej niż 6 warstw komóek
Brodwczak płaskonabłonkowy
Powstaje Powstaje procesie metaplazji
Nabłon wielowarstwowy płaski
rdzeń brodawki stanowi tkanka łączna dobrze unaczyniona
Brodawczak "odwrócony"
rośnie w stronę ściany przewodu, nie do światła
złośliwe
rak płaskonabłonkowy
Rak urotelialny
płaski, nie tworzy brodawek
niebezpieczne, gdy naciek zajmuje też mięśniówkę
gruczolakorak
powstały z resztek moczownika -> bardzo rzadkie
po metaplazji gruczołowej
przewlekły stan zapalny -> stan rzekomonowotworowy -> stan przedrakowy -> gruczolakorak
rak sygnetowatokomórkowy
gruczolakorak bez cewek
najbardziej złośliwa postać
komórki w kształcie syngetów z jądrem na obwodzie
rak anaplastyczny
postać raka mięsakowatego
komórki wydłużone, przypominają mięsaka wrzecionowatokomórkowego
złe rokowanie -> bardzo agresywny
Rak pęcherza moczowego
Na jego powstanie wpływają czynniki chemiczne: nitrozamina, benzyny, cykloheksamid, sub. z papierosów, z przemysłu farbiarskiego, gumowego; po radioterapii.
Nienabłonkowe
Rabdomiosarcoma embrionale
mięsak z mm. pop.prążkowanych rozwoju zarodkowego – u dzieci
zajmuje
Głowę i szyję
Uk. moczowo-płciowy
Zmiany rzekomonowotworowe
Co to w ogóle
Imitują nowotwory
Zmiany rozrostowe, zapalne
Niektóre są wstępem do nowotworów
Ogniska Bruna
tylko w obrazie mikroskopowym
zmiany niegroźne
Zapalenie torbielkowate /cisticis cystica/
widoczne makroskopowo
torbielki wypełniają się płynem
w ścianie torbieli dochodzi do metaplazji, co może prowadzić do rozwoju RAKA
może być stanem przedrakowym, ale bardzo rzadko
Zapalenie gruczołowe /cysticis folicularis/
przewlekłe
tworzą się spelki, które mogą się odrywać
następuje rozrost - grudka po grudce
grozi powstaniem raka!!!!
Zapalenie rozplemowe
rzadkie
obfity zrąb
nabłonek nie jest taki gruby jak w brodawczaku
Malakoplakia
Proces zapalny prowadzący do gromadzenia makrofagów, o upośledzonej zdolności fagocytowania (główną przyczyną jest E.coli)
Występuje u osób z obniżoną odpornością (leki immunosupresyjne, HIV)
Występuje również poza drogami moczowymi (ale tu najczęściej): uk. oddechowy, przewód pokarmowy
Obecność ciałek Michaellisa- Goldmana – zawierają Ca, Fe, niestrawione (przez ,,upośledzone” makrofagi) resztki bakterii
O układzie warstwowym – na przemian pasma jasne (resztki bakterii) i ciemne(Fe, Ca)
pyelometritis xantogranulomatosa
W miedniczce nerkowej, wtórnie zajmuje nerkę
Odmiana malakoplaki, nie ma ciałek, w makrofagach gromadzą się lipidy
Pozorują raka jasnokomórkowego nerki
Powstają na podłożu przewlekłych zmian zapalnych, zazwyczaj ropnych
Nowotwory nerki:
Łagodne
Onocytoma
Makroskopowo
dobrze odgraniczony, nieotorebkowany
blizna łącznotkankowa
mahoniowy kolor
Mikroskopowo
Lite wyspy, gronka, układy cewkowe, szkliwiejący zrąb
ONKOCYT -> okrągły do poligonalnego, obfita, ziarnista cytoplazma, okrągłe regularne jądra o równomiernie rozproszonej chromatynie i centralnym jąderku), onkoblast ma powiększone hiperchromatyczne jądro
aktywność mitotyczna niska, bez nieprawidłowych figur podziału
Ziarnista cytoplazma, kwasochłonna. Tworzą się torbiele.
W ultrastrukturze bardzo liczne mitochondria
Nawet 10%,
Nephroma mesoblasticum
adultum
rzadko
palpacyjnie wyczuwalna masa, bóle w okolicy lędźwiowej, hematuria, wyększość wykrywana przypadkowo
Makroskopowo
lity lub lito-torbielowaty
jasnobeżowy lub zółty
dobrze odgraniczony, otorebkowany
we wnęce nerki, gdzie uciska układ kielichowo-miedniczkowy
Mikroskopowo
dwufazowy
komponent mezenchymalny -> zrąb, wiązki i wyspy komórek wrzecionowatych o róznicowaniu w kierunku komórek mięśni gładkich, fibroblastów i miofibroblastów
komponent nabłonkowy -> okrągłe, regularne cewki oraz bardziej złożone struktur z brodawkami i torbielkami, wysłane spłaszczonym lub sześciennym nabłonkiem
u dzieci
najczęstszy nowotwór w pierwszych 3 miesiącach życia
jednoogniskowo, blisko wnęki nerki
dość miękki, białawy, czasem wylewy krwi, martwica czy tworzenie torbieli
2 typy utkania mikro:
"kalsyczny" -> przypomina fibromatozę, utkanie wrzecionowatokomórkowe, nacieka wnęę oraz tkankę tłuszczową okołonerkową
"komórkowy" -> gęsto upakowane komórki wrzecionowate o wysokim indeksie mitotycznym
Nephroma cysticum
dorośli
zwykle u kobiet, bezobjawowy, dobrze odgraniczony, kilka torbieli zawierających jasny płyn, wysłanych spłaszczonych lub sześciennym nabłonkiem
przegrody zbudowane z tkanki łącznej lub zrębu jajnikowego
dzieci
może być częściowo niedojrzały i wtedy nefroblastoma, ale to tylko stadium przejściowe z którego powstanie nefroma
Liczne torbiele z nabłonka cewek nerk.
Torbiele oddzielone są tk.łączną, w niej nefroblastyczne utkanie;( .
W obrzekniętym zrąbie czasem rozwija się limphoblastoma – stanowi to problem kliniczny.
Angiomylolipoma AML
kombinacja tkanki mięśniowej gładkiej, tkanki tłuszczowej i naczyń
najczęściej w nerce ale może być też w wątrobie, płucach, węzłach chłonnych, tkankach miękkich zaotrzewnowych
sclerosis tuberosa (u 80% z tym schorzeniem jest AML)
Makro: dobrze odgraniczony, nie posiada torebki, rozprężający typ wzrostu
Mikro- 3 składowe
dojrzała tkanka tłuszczowa
wiązki komórek mięśniowych gładkich lub lite wyspy komórek nabłonkowatych o obfitej eozynochłonnej, ziarnistej cytoplazmie (jak tylko takie to wariant epitelioidny)
naczynia o pogrubiałych, zeszkliwiałych ścianach
Usuwać powyżej 4 cm bo mogą skrwawić na śmierć
HMB-45 +
notowano transformację do leiomyosarcoma
Tumor juxtaglomularis
wyjątkowo rzadki, zwykle 2-3 dekada, ale czasem też 6-7, K>M
daje nadciśnienie
Makroskopowo
otorebkowany, pojedynczy, w części korowej
jasnobeżowy lub zółtawy
Mikroskopowo
wyspy okrągłych lub poligonlanych komórek o jasnej lub eozynochłonnej cytoplazmie
liczne naczynia krwionośne
część ma utkanie cewkowe lub brodawkowate
IHCH: wim+, renina+
Ademona metanephricum lub adenofirboma nephrogenicum
częściej u kobiet
Makroskopowo: dobrze odgraniczony lity guz, beżowy lub zółty, często z obecnością ognisk martwiczych, krwotoków, torbieli oraz nawapnień
Mikroskopowo: ciasno upakowane drobne cewki, ziejscami zapadnięte, jądra komórkowe często nakładają się na siebie, komórki zawierają niewielką ilość cytoplazmy, jąderka niewielke, nie ma figur podziału, twory brodawkowate i mikronawapnienia (ciałka piaszczakowate) w 50% przypadków
Złośliwe
Adenocarcinoma clarocellulare
Stanowi 80% raków nerki dorosłych – gł. po 50r.ż., 2x częściej u mężczyzn
Z wyjątkiem von Hippen Lindau (VHL) -> dużo wcześniej rak, torbielowatość (w nerkach, trzustce, śledzionie), hemangioblastoma w móżdżku (może skrwawić, śmiertelnie), utrata krótkiego ramienia chromosomu 3 (w samym nowotworze tez tak może być)
Rzadko pojawia się obustronnie
Objawy kliniczne:
krwiomocz, ból, wyczucie masy guza – CHARAKTERYSTYCZNA TRIADA N.NERKI – w 9% przypadków, ujawnia się późno
Spadek masy ciała, nocne poty, osłabienie, anemia, stany gorączkowe, objawy pseudogrypowe – częściej się ujawniają
Ekotopowe wytwarzanie hormonów:
Parahormon – hyperkalcemia
Renina- nadciśnienie
Erytropoetyna – policytemia (czerwienica ) wcześnie się ujawnia!
Gonadotropina – ginekomastia
ACTH – zespół Cushinga
Prolaktyna
Enteroglukagon
Insulina
prostaglandyny
Może ulegać samoistnej regresji (tak jak: nabłoniak kosmówkowy, melanoma malignum, neuroblastoma) – ale bardzo rzadko
Jeżeli u chorego występują 2 nowotwory razem, to jeden daje przerzuty do drugiego – jasnokomórkowy przyjmuje przerzuty, nie daje.
Wrasta do żyły głównej dolnej – do prawego przedsionka- do komory serca = szybko daje uogólnione przerzuty (rak wątrobowokomórkowy też tak robi)
Wzrasta dwufazowo:
Faza 1.Rośnie rozprężająco
Faza 2.Nacieka
Czasami daje 1 przerzut – po jego usunięciu – wyzdrowienie (płuca!, wątroba, kości)
Leczenie biologiczne - hamowanie angigenezy
Budowa:
makroskopowo
złotozółte guzy (bardziej złośliwe-mniej zróżnicowane mogą yć biało-beżowe, bo nie mają tyle lipidów i glikogenu)
Jest bardzo barwny – marwice, krwotoki; torbielie
mikroskopowo
jasne komórki, tworzą skupienia lipidy i glikogen - wysokodojrzały, jak nisko to ziarnista, eozynochłonna cytoplazma
Struktury lite odgraniczone włóknistymi przegrodami z naczyniami (bogato unaczyniny) -> struktury acinarne
obrazy torbielowate, pseudobrodawkowate, tubularne, sarkomatoidale (w rzekomomięsakowym)
Komórki poligonalne lub sześcienne, w 4stopniu pleomorficzne, olbrzymie, bizarre)
immunohistochemia
CD 10 (limfocytów) +
Wimentyna +
Cytokeratyny +
RCC + (renal cell carcinoma)
CK7 -
Występuje trochę nacieku limocytarnego
Występuje głównie w biegunie górnym nerki
Czynniki ryzyka
Palenie papierosów, dializoterapia, niewydolność nerek, torbielowatość, otyłość u kobiet,, nadciśnienie tętnicze, leczenie estrogenami, konktakt z produktami ropy nafotowej, metalami ciężkimi i azbestem
4 stopnie złośliwości,
G2 zaczyna widać jąderka
sytem Furhmana, oparty na obrazach jąder komórkowych
Odmiana – rzekomomięsakowata – kom. wrzecionowate, bardzo agresywna forma!
Odmiana wielotorbielowata
rokuje dużo lepiej -> nie zanatowano progresji !
dobrze odgraniczony, pseudotorebka, brak ognisk litych
cienkie włókniste przegrody wysłane jedną lub kilkoma warstwami komórek nowotworowych, jasna cytoplazma (G1 lub G2), mogą zawierać komórki piankowate
DD: nephroma cysticum, wielokomorowe torbiele
Adenocarcinoma papilare PRCC
10-15% raków nerki
Występuje wieloogniskowo, często obustronnie (do 40% przypadków)
Mniej złośliwy niż jasnokomórkowy lepsze rokowanie
Budowa:
guz z przestrzeni jamistych, do których wyrastają struktury brodawkowate, brodawkowoato-cewkowe lub brodawkowato-lite
rdzeń włóknisto naczyniowy
obfite nacieki z komórek piankowatych(makrofagi w świetle jamy)
ciałka piaszczakowate
Nie ma glikogenu, lipidów, jasnobrązowawy (krwotoczne zmiany) lub beżowo-zółty
komórki mają bazofilną, amfofilną lub eozynochłonną cytoplazmę -> raczej nie spotka się komórek jasnych
najczęściej G2
Torbielowate zmiany
Cytokeratyna 7+, mucyny +
częste trisomie (7, 16, 17), utrata Y, translokacje między X a 1, mutacje protoonkogenu MET(szczególnie w postacie rodzinnej)
Adenocarcinoma chromophobum
Mniej złośliwy niż jasnokomórkowy i brodawkowaty
Jednoogniskowy, wyraźnie odgraniczony
Trudny do odróżnienia od onkocytoma!
delecje 1 i Y, a także 1, 6, 10, 13, 17 i 21
może być widoczna blizna centralna
guz nieotorebkowany, , czasem zmiany krwotoczne i martwicze
lite, Cytoplazma ziarnista, gęsta. komm. zawierają dużo mikropęcherzyków pinocytarncyh, skutek zmian zwyrodnieniowych, halo wokół jądra
Reakcja z żelazem koloidowym Halęa (jedyny nowotwór który z tym reaguje), brak cytokeratyny 7
Nawet do 11 %, przeżywalność nawet 95%
Nephroblastoma = Guz Wilma
Wieku dziecięcego
50% przypadków- wykrywany pon.3 r.ż.
90% przypadków- wykrywany pon.6 r.ż.
Późno rozpoznawany, bo długo nie daje objawów. Głównie przypadkowo wyczuwany.
Początkowo otorebkowany, może naciekać.
Przerzuty głównie do węzłów chłonnych, płuc i wątroby
Skutecznie leczony chemioterapią
Często łączy się z innymi chorobami, wadami, nowotworami
Budowa
Makro:
pojedynczy, okrągły, wyraźnie odgraniczony
szarobiały z ogniskami krwotocznymi, martwicą
zwykle miękki, może wrastać do żyły nerkowej ŻGD i prawego przedsionka
Mikro - trójfazowy obraz:
Pierwotna blastema – drobne komórki, mało cytoplazmy, nie wykazują cech dojrzewania
układ rozlany -> wyspy komórek bez cech kohezji, agresywnie naciekające, zwykle w III lub IV stadium, dobra odpowiedź na chemioterapię
układ organoidalny -> wyraźnie odgraniczone grupy komórek, nie naciekającem tworzą układy serpentynowate lub guzki
Elementy nabłonka (przypominają cewki, czasami kłębuszki) – gdy jest ich dużo, to dobre rokowanie, układ tubularny wskazuje na mniej agresywny nowotwór
Zrąb łącznotkankowy– najczęściej niedojrzała tkanka śluzowa oraz utkanie wtzecionowatokomórkowe mezenchymalne, dojrzałe mięśnie szkieletowe, mięśnie gładkie, komórki tłuszczowe, chrząstka, kość, neuroglej
chemioterpia przed zabiegiem operacyjnym powoduje masywną martwicę, "znika" komponent blastyczny
Dobrze rokowniczo
gdy po chemioterapii dużo mięśni poprzecznie prążkowanych i gładkich
im dziecko młodsze
im mniejszy guz
jeśli jest dużo cewek
Niedobrze (złe rokownie) gdy mamy obecne komórki anaplastyczne (olbrzymie, polimorficzne hiperchromatyczne jądra komórkowe, wielobiegunowe, atypowe fugury podziału), śluz w zrębie łącznotkankowym
Adenocarcinoma ductus Bellini CDC
rzadki (1%)
Klinika
w każdym wieku
początkowo hematuria
ból, utrata masy caiła, palpacyjnie wyczuwalna masa
u 50% w chwili rozpoznania są obecne przerzuty
Makroskopowo
pojedynczy, zlokalizowany w części rdzennej
białawy, twardy, słabo odgraniczony
zwykle nacieka wnękę nerki
Mikroskopowo
przewody/cewki/brodawki zatopione w desmoplastycznym zrębie
komórki i wysokim stopniu złośliwości, mają jąderka
ogniska wrzecionowatokomórkowe (sarkomatoidalne)
śluz w cytoplazmie i światłach cewek
CEA +, PNA +, UE +, CK7 +
rokowanie jest złe
przerzuty do węzłów, narządów wewnętrznych i kości (osteoblastyczne)
DD: rak brodawkowaty, urotelialny
Sarkoma clarocellulare
rzadko, może przypominać utkaniem inne guzy nerek wieku dziecięcego
odległe przerzuty (kości, mózg, tkanki miękkie) i wznów (po dość długim czasie-konieczne wieloletnie obserwacje)
2-3 r.ż.
rośnie powoli
Makro: pojedynczy guz, wyraźnie odgraniczony, nieregularny, na przekroju gładki, lśniący, śluzowaty, czasem z torbielami
Mikro: "klasyczny" monomorficzny obraz wysp i sznurów komórek rozdzielonycn włóknisto-naczyniowymi przegrodami, chromatyna jądrowa rozproszona, jąderka i granice komórek niewidoczne, w cytoplazmie i pozakomórkowo mukopolisacharydy, może być też utkanie epitelioidne (sznury gęsto upakowanych komórek), wrzecionowatokomórkowe, myksoidne(obfity śluzowaty zrąb ulegający szkliwieniu), torbielowate, palisadowate, z obecnością komórek olbrzymich
Tumor rhabdodes
większość zachrowań 13 m.ż.
pierwszy obajw hiperkalcemia (w skutek działania PTH lub PGE2)
może wystąpić obustronnie, rodzinnie
jeden z najbardziej złośliwych nowotworów u dzieci, rokowanie jest złe
makro: niewielki, często jest już rozsiew, ogniska krwotoków i martwicy, guzki satelitarne, naciekanie torebki
Mikro: komórki nowotworowe naciekają miąższ, sąsiadujące naczynia i tkanki miękkie, komórki duże, okrągłe lub poligonalne, obfita eozynochłonna cytoplazma (w źle utrwalonym materiale bazochłonna), jądra duże, pęcherzykowaet, z wyjątkowo dużymi jąderkami, czasem wielopłatowe,
charakterystyczne eozynochłonne wtręty cytoplazmatyczne (w ME widać, że to filamenty pośredne)
IHCH: wim+, koekspresja cytokeratyn,
DD: rak rdzeniasty (zwykle po 5r.ż.), WT,