PRACA KONTROLNA Z PRZEDMIOTU FIZYKOTERAPIA

AP Edukacja

Kosmetyka semestr I

„Hydroterapia i balneoterapia w profilaktyce i leczeniu."

Nauczyciel przedmiotu:

Warszawa 10.11.2012r. Termin oddania pracy:17.11.2012r.

HYDROTERAPIA - WODOLECZNICTWO

Wodolecznictwo, nazywane także hydroterapią, to dział lecznictwa fizykalnego, w którym wykorzystuje się oddziaływanie wody na ustrój. Właściwości fizyczne wody czynią ją szczególnie potrzebną do tych celów. Może być ona stosowana we wszystkich trzech jej stanach skupienia, czyli: cieczy, lodu i pary wodnej.

Wpływ zabiegów wodoleczniczych na ustrój człowieka.

Podstawową rolę w zabiegach wodoleczniczych odgrywa czynnik termiczny. Wpływ bodźców termicznych na ustrój zależy od następujących czynników:

-natężenia bodźca termicznego, które określa różnica między temperaturą wody a temperaturą ustroju.

-okoliczności fizycznych towarzyszących oddziaływaniu na ustrój bodźca termicznego

-możliwości termoregulacyjnych ustroju

-czasu działania bodźca

-zmiany natężenia bodźca w czasie

-powierzchni, na którą działa bodziec termiczny

-właściwości fizycznych środowiska, które wchodzi w bezpośredni

kontakt ze skórą

Bardzo ważne znaczenie w praktyce zabiegów wodoleczniczych ma odczuwanie przez człowieka temperatury wody. Skala odczuwania bodźców termicznych jest zawarta między odczuciem zimna oraz ciepła.

Istnieje kilka skal odczuwania przez człowieka temperatury wody. Dla

celów praktycznych przydatny jest podział, w którym wyróżnia się:

- wodę zimną (8-20°C),

- wodę chłodną (21-27°C),

- wodę letnią (28-33°C),

- wodę ciepłą (34-37°C),

- wodę gorącą (38-42°C).

Hydroterapia znajduje zastosowanie w chorobach układu krążenia, układu

oddechowego oraz układu mięśniowo- szkieletowego. Odpowiednio dobrane zabiegi

wodolecznicze wpływają na czynności ośrodkowego układu nerwowego powodując

odprężenie psychiczne i dobre samopoczucie. Różnorodność zabiegów pod względem siły

działania bodźca pozwala na indywidualny i bardzo precyzyjny ich dobór w zależności od

stanu zdrowia pacjenta.

Wpływ wodolecznictwa na ustrój człowieka:

Układ/narząd	Krótkotrwałe zabiegi przy użyciu wody zimnej	Zabiegi przy użyciu wody ciepłej	Zabiegi przy użyciu wody gorącej
Naczynia krwionośne Powierzchowne Naczynia krwionośne Głębokie Czynność serca Ciśnienie krwi Krew Układ oddechowy Układ nerwowy Nerki Wydzielenie potu Gruczoły przewodu Pokarmowego Mięśnie szkieletowe Przemiana materii	skurcz naczyń skórnych z następczym ich rozszerzeniem	rozszerzenie naczyń skóry i naczyń podskórnych	krótkotrwałe zwężenie naczyń z następczym ich rozszerzeniem
	odczyn drogą odruchową zgodnie z prawem Dastre-Morata
	Zwolniona Podwyższone zabiegi ogólne: zwiększenie liczby krwinek czerwonych i białych we krwi naczyń obwodowych zabiegi miejscowe: zwiększenie liczby krwinek białych w miejscu zabiegu zwolnienie i pogłębienie oddechu zwiększenie pobudliwości obwodowych nerwów czuciowych i ruchowych wzmożenie czynności wydzielniczej zmniejszone lub zahamowane zwiększone wydzielanie wzmożenie napięcia wzmożenie w celu wyrównania utraty ciepła	Przyspieszona Obniżone zabiegi ogólne: bez zmian zabiegi miejscowe: zwiększenie liczby krwinek białych w miejscu zabiegu przyspieszenie i spłycenie oddechu zmniejszenie pobudliwości układu nerwowego wzmożenie czynności wydzielniczej wzmożone zmniejszone wydzielanie zmniejszenie napięcia nieznaczne wzmożenie	Przyspieszona Obniżone zabiegi ogólne: pozorne zwiększenie liczby krwinek czerwonych i białych zabiegi miejscowe: zagęszczenie krwi na skutek obfitego pocenia się przyspieszenie i pogłębienie oddechu zmniejszenie pobudliwości obwodowych nerwów czuciowych może wystąpić zmniejszenie czynności wydzielniczej silnie wzmożone zmniejszone wydzielanie znaczne zmniejszenie napięcia wzmożenie

ZABIEGI WODOLECZNICZE:

Kąpiele

Kąpielą nazywa się postępowanie, w którym całe ciało lub jego część pozostaje przez określony czas zanurzone w ośrodku o odpowiedniej temperaturze.

Kąpiel zimna- temperatura wody od 8 do 20°C. Czas trwania kąpieli od kilku sekund do 1 minuty, w zależności od stanu ogólnego i samopoczucia

Kąpiel chłodna- Temperatura wody od 20 do 27°C. Czas trwania kąpieli 5-15 minut

METODYKA ZABIEGU: Kąpiele zimne i chłodne wykonuje się w specjalnych wannach, zazwyczaj w drewnianych, lub basenach. Podczas kąpieli zaleca się choremu aby wykonywał różne energiczne ćwiczenia i rozcierać ciało aby przyśpieszyć odczyn naczyniowy.

Wskazania:

- Choroby przemiany materii :otyłość, cukrzyca.

Przeciwwskazania:

- Choroby serca i naczyń,

- choroby nerek, niedokrwistość,

- nerwice, nerwobóle.

Kąpiel letnia.-Temperatura wody od 28 do 33°C. Czas kąpieli 10-20 minut.

Wskazania:

-stany podciśnienia tętniczego,

-dychawica oskrzelowa,

- niektóre choroby układu nerwowego,

-stany nadmiernej pobudliwości.

Kąpiel ciepła-Temperatura wody od 34 do 37°C. Czas kąpieli 10-30 minut.

Wskazania:

-Kąpiele ciepłe wykonuje się zwykle jako zabieg higieniczny

- wzmożona pobudliwość,

-bezsenność,

-w niektórych chorobach

Kąpiel kinezyterapeutyczna- W kąpieli tej wykorzystuje się odciążające i oporowe działanie wody.

METODYKA ZABIEGU: Kąpiele przebiega w wannach kinezyterapeutycznych o specjalnej budowie, o wymiarach 3 x 3, 5 x 1,5 m, bądź w przystosowanych basenach kąpielowych. Baseny te zwykle posiadają różną głębokość wody, dzięki temu mogą w nich wykonywać ćwiczenia dzieci jak i dorośli. Chorych porażonych zanurza się w wodzie i wynurza się po kąpieli za pomocą specjalnego dźwigu. Pacjenci poddawani tej kąpieli muszą być ciągłym nadzorem instruktora gimnastyki leczniczej, który jest odpowiedzialny za celowość, poprawne wykonywanie ćwiczeń i bezpieczeństwo pacjęta. Temperatura wody w wannach kinezyterapeutycznych wynosi w zależności od wskazań 34-37°C.

Wskazania:

- Są bardzo rozległe, dotyczą jednak głównie schorzeń narządu ruchu, chorób układu nerwowego z zaburzeniami czynności ruchowych oraz wad postawy. Ćwiczenia w wodzie stanowią ważny czynnik w dokładnym postępowaniu rehabilitacyjnym.

Przeciwwskazania:

-Niewydolność krążenia,

-choroby nowotworowe,

- czynna gruźlica płuc,

-reumatoidalne zapalenie stawów,

- gruźlica stawów

- zakaźne choroby skóry.

Kąpiel perełkowa- Na bazie wody siarczkowo-fluorkowej lub gospodarczej. Czas trwania zabiegu 10-20 min., temperatura 35-37°C, średnia liczba zabiegów tygodniowo 2-3. Przy zastosowaniu wody gospodarczej wskazania są szerokie, zwłaszcza wszelkiego rodzaju nerwice, ogólne osłabienie itp. Przeciwwskazania: ogólne i szczegółowe oraz uwzględnianie czynnika hydrostatycznego i termicznego.

METODUKA ZABIEGU: chory układa sie w wannie i po 2-3 minutach pobytu w wodzie należy włączyć przepływ sprężonego powietrza o ciśnieniu 2-4 atmosfery przez ruszt znajdujący sie na dnie wanny. Pod koniec zabiegu na 1-2 min. przed zakończeniem należy wyłączyć dopływ sprężonego powietrza. Dzięki takiemu postępowaniu kąpiel ta nie tylko jest dobrze znoszona, ale daje wyraźna poprawę samopoczucia i zabezpieczenia przed możliwością zaburzeń krążeniowych

Kąpiel tlenowa -Temperatura kąpieli tlenowej wynosi 34-36°C , a czas trwania 20 minut. Kąpiel tlenową można wykonać na kilka rożnych sposobów. Można metodą chemiczną rozpuszczając w wodzie nadboran sodu lub boran manganu, kiedy zaczną wydzielać się pęcherzyki pacjent wchodzi do wanny.  Najczęściej jednak stosuje się wysycenie wody tlenem w saturatorze lub nasyca się wodę kąpielową w wannie. Ostatni sposób polega na doprowadzeniu tlenu z butli do ułożonego na dnie rusztu z rur perforowanych, zawierających dużą ilość otworków o małej średnicy ten sposób uważa się za najlepszy, wtedy woda jest najintensywniej równomiernie. Stosując ciśnienie 0,2-0,5 atmosfery, uzyskuje się zawartość tlenu 70-80mg/l. Wannę napełnia się wodą o żądanej temperaturze, chory zanurza się, kładąc się na podkładce ułożonej nad rusztem. Dopiero wtedy doprowadza się tlen do rusztu. Te kąpiele nie wykazują działania chemicznego, nie podrażniają skóry, nie powodują rozszerzenia naczyń. Pęcherzyki tlenu w kąpieli tlenowej powodują uczucie mikromasażu, co działa odprężająco na organizm.

Wskazania:

-Działanie odprężające w napięciach mięśniowych, odświeżające, regenerujące, zwiększa ogólną wydolność organizmu.

- Wskazana w stanach napięcia, zaburzenia regulacji autonomicznej, bezsenność.

Kąpiele te nie wykazują działania chemicznego, nie podrażniają skóry, nie powodują rozszerzenia naczyń.

Przeciwwskazania:

-Niewydolność krążenia,

- niskie ciśnienie,

-znaczne osłabienie,

-duża potrzeba snu.

Kąpiel aromatyczna- Zabieg wykonywany w wodzie z dodatkiem esencji eterycznych – najczęściej olejku sosnowego, świerkowego, lawendowego, rozmarynowego. Olejki wnikają w skórę, przedostają się głębiej, działając korzystnie na różne narządy.
Działanie kąpieli aromatycznych ma charakter kompleksowy. Oprócz ciśnienia hydrostatycznego i temperatury wody wykorzystują swoiste działanie biologiczne różnych składników roślin leczniczych.

wskazania:

-schorzenia neurologiczne

-zaburzenia snu

-depresje

-zespół przewlekłego zmęczenia

-schorzenia narządu ruchu

-bóle mięśniowe i stawowe

-zaburzenia przemiany materii

Kąpiel o temperaturze wzrastającej, wg Schweningera-Hauffego. Kończyny górne lub dolne zanurza się w wodzie, której temperatura wzrasta podczas zabiegu od 35 do 42°C.

Wskazania:

-Nadciśnienie tętnicze bez zmian chorobowych w narządach,

- nerwice naczynioruchowe.

Przeciwwskazania:

-niewyrównane wady serca- bardzo ważne przeciwwskazanie

Kąpiel parowa- przeprowadza się w gorącym powietrzu wysyconym lub przesyconym parą wodną. W takich kąpielach organizm toleruje tylko temperatury w zakresie 40-50°C, ponieważ duża wilgotność powietrza utrudnia pocenie się i odprowadzanie wody z potu. Wykonuje się ją w specjalnie przystosowanym pomieszczeniu do którego doprowadza się parę wodną przez rury znajdujące się pod ławkami. 

Kąpiele parowe stosowane są w celu pobudzenia czynności skóry związanych z wydalaniem z organizmu odpadowych produktów przemiany materii i toksyn wytwarzanych przez procesy chorobowe. Kąpiel ta wywiera działanie ogólne na wszystkie narządy organizmu. Czas trwania zabiegu w łaźni parowej wynosi 15 – 30 minut. Po zakończeniu kąpieli stosuje się letni natrysk lub kąpiel. W czasie zabiegu można stosować rozcieranie ciała lub chłostanie gałązkami wierzbowymi w celu wzmożenia odczynu ze strony powierzchniowych naczyń krwionośnych. 

Łaźnia parowa szafkowa. Zabieg wykonuje się w drewnianej szafce, do której doprowadzana jest para wodna. W czasie zabiegu chory siedzi na krzesełku umieszczonym w szafce. Głowa chorego znajduje się poza szafką, dzięki czemu nie oddycha on parą wodną. Ze względu na obciążający ustrój charakter tego zabiegu na głowę i okolice serca stosuje się zwykle zimne okłady. Temperaturę powietrza nasyconego parą wodną ustala się w zależności od wskazań i stanu ogólnego chorego. Zwykle waha się ona od 40 do 50°C. Czas zabiegu wynosi 10-20 minut.

Wskazania:

- Zaburzenia przemiany materii, szczególnie otyłość,

-przewlekłe stany zapalenia stawów i zapalenia okołostawowe,

- nerwobóle.

Przeciwwskazania:

- Niewydolność krążenia,

- choroba nadciśnieniowa,

-stany wyniszczenia,

-skłonność do krwawień,

-stany chorobowe w okresie ostrym.

Kąpiel wirowa - nazywa także masażem wirowym. W tym zabiegu w celach leczniczych wykorzystuję się wpływ cieplny wody oraz jej oddziaływanie mechaniczne, związane z ruchem wirowym.

METODYKA ZABIEGU: Zabiegi przeprowadza się w odpowiednio przystosowanych specjalistycznych zbiornikach. Są one wyposażone w urządzenia o napędzie mechanicznym, wprawiające wodę w ruch wirowy. Kąpiel wirowa jest formą delikatnego masażu skojarzonego z wpływem ciepła. Powoduje ona rozluźnienie tkanek, zmniejszenie napięcia mięśniowego, poprawę ukrwienia oraz złagodzenie bólu. Temperatura wody używanej zależna jest od wskazań— od 32 do 40°C Czas zabiegu to 15-20 minut.

Wskazania:

-Przewlekłe stany zapalne,

-stany pourazowe,

- przewlekłe zapalenia stawów i zapalenia okołostawowe, przykurcze bliznowate.

Półkąpiele

Stanowi słabszy bodziec niż kąpiel całkowita. W półkąpieli ciało siedzącej osoby jest zanurzone do wysokości grzebienia biodrowego.

Półkąpiel zimna -Temperatura wody wynosi 15-20° Czas trwania 5-10 s.

Słabsze od działania zimnej kąpieli całkowitej.

METODYKA ZABIEGU: Przed zimną półkąpielą, jeśli to jest konieczne, należy ogrzać ciało świetlanką, suchym zawijaniem lub gorącym powietrzem. Można ją wykonać dopiero ok. 1,5 h po posiłku. Pacjent wchodzi do wanny wypełnionej do połowy, czyli. do wysokości 20-25 cm, zimną wodą. Najpierw kuca, potem prostuje nogi, siadając. Pozostaje w tej pozycji 5-10 s, ewentualnie zwilżając jedynie okolice serca zimną wodą. Po wyjściu z wanny zbiera ręką wodę spływającą z ciała, po czym osusza tylko okolicę lędźwiową i krzyżową i wchodzi do ogrzanego łóżka. Jeżeli zbyt długo nie następuje ocieplenie ciała, to podaje się ciepłą herbatę ziołową lub ciepły sok owocowy i ogrzewa łóżko termoforem.

Wskazania:

- Nerwicowe dolegliwości sercowe, hartowanie.

Przeciwwskazani:

-Osłabienie krążenia,

- skurcze naczyń krwionośnych,

-choroby układu moczowego i jelit,

-skłonności do drgawek,

- reumatyzm.

Półkąpiel ciepła-Temperatura wody wynosi na początku zabiegu 32-34°C.

METODYKA ZABIEGU : Kiedy pacjent siedzi w wannie woda powinna być na wysokości pępka . Przed kąpielą chory obmywa twarz i klatkę piersiową zimną wodą. Po czym wchodzi do wanny, zanurza się na chwilę w wodzie po szyję i przyjmuje pozycję siedzącą. W czasie zabiegu kąpielowy kilkakrotnie polewa wodą plecy i kark chorego. Za pomocą węża gumowego dopuszcza się wodę do wanny aby ochłodzić wodę o 4- 5°.Taką schłodzoną wodą polewa się jeszcze raz chorego. Czas zabiegu wynosi 4-5 minut. Po wyjściu pacjenta z wody wyciera się go ciepłym ręcznikiem .

Wskazania:

- Nerwice i psychonerwice oraz organiczne schorzenia układu nerwowego.

-Półkąpiele ciepłe łączy się niekiedy ze „szczotkowaniem" kończyn górnych, dolnych, klatki piersiowej i brzucha, przy użyciu szczotki o niezbyt twardym włosiu. Szczotkowanie wykonywane w trakcie półkąpieli pobudza naczynia skórne i znajduje zastosowanie w niektórych chorobach skóry, przewlekłych schorzeniach gośćcowych i nerwobólach

Półkąpiel gorąca.-Temperatura wody wynosi 38-42°C, czas zabiegu 10-15 minut.

Wskazania:

-Przewlekłe schorzenia gośćcowe,

- nerwobóle

- przewlekłe stany zapalne narządów rodnych oraz układu moczowego.

Przeciwwskazania:

- Półkąpieli gorących nie wykonuje się u osób wyniszczonych i w wieku starczym.

Natryski

Natryskiem nazywa się zabieg wodoleczniczy, w którym zasadniczy wpływ wywiera ciśnienie i temperatura uderzającego w ciało jednego lub wielu strumieni wody.

Natryski ruchome- natryski polegające na działaniu ruchomego, różnie ukształtowanego strumienia wody na odpowiednie okolice ciała osoby stojącej w odległości 3-4 m od katedry natryskowej.

Natrysk biczowy (natrysk skupiony). Strumień wody wydobywający się pod średnio dużym ciśnieniem z węża gumowego z odpowiednią nasadką, może być chwilowo przerywany, co ma działanie podobne do uderzeń bicza. Natrysk biczowy wykonuje się zazwyczaj chłodną wodą lub o temperaturze zmiennej.

Natrysk szkocki. natrysk o zmiennej temperaturze, zwany natryskiem szkockim jest odmianą natrysku biczowego. Wykonuje się go pod ciśnieniem od 202,6 do 304,0 kPa (2-3 atm), stosując na przemian wodę gorącą 38-42°C w czasie od 1/2 do 1 minuty i wodę zimną 10-15°C w czasie kilku sekund. Zabieg kończy się po 3 minutach stosowaniem wody zimnej. Można użyć parę wodną zamiast gorącej wody.

Natrysk nitkowaty- to także rodzaj natrysku biczowego. Wykonuje się go dzięki zastosowaniu specjalnej nasadki o bardzo małej średnicy (0,5 mm) i wysokiego ciśnienia wody 204-405,2 kPa (3-4 atm). Uderzenie bardzo cienkiego strumienia wody powoduje silny odczyn naczyń krwionośnych skóry, utrzymuję się pewien czas po zakończeniu zabiegu. Siła uderzenia zależy od odległości chorego od katedry natryskowej, w miarę dalszego oddalenia strumienia efekt jest znikomy.

Natrysk wachlarzowy - za pomocą specjalnej nasadki z odpowiednio ukształtowaną szczeliną uzyskuje się strumień wody w formie wachlarza. Oddziaływanie mechaniczne na skórę osoby poddanej temu zabiegowi jest słabsze w porównaniu z wymienionymi wyżej natryskami.

Natryski stałe- natryski, w którym ukształtowanie i kierunek strumieni wody nie ulegają zmianie.

Natrysk spadowy (natrysk deszczowy)- W tym natrysku woda spada na ciało pod kątem 45° z wysokości 1 -2 m poprzez nasadkę sitkową o średnicy otworów 0,5 mm

Natrysk płaszczowy (natrysk boczny).-Natrysk ten wykonuje się w specjalnym urządzeniu o kształcie klatki papuziej, które posiada wymiary dla wzrostu i objętości człowieka, zbudowanej z pionowo ustawionych rur. Z otworów w rurach o małej średnicy, wydobywają się strumienie wody w kierunku osi centralnej klatki, uderzając w ciało znajdującego się w niej człowieka

Natrysk parowy- wykonuje się przy użyciu katedry natryskowej. Stosuję się parę wodną.Temperatura strumienia skraplającej się, w miarę zwiększania odległości od katedry, pary wodnej wynosi nad powierzchnią skóry od 45 do 48°C. Czas natrysku od 2 do 3 minut

Natryski specjalne

Natrysk z masażem ręcznym typu Aix les Bains- Wykonuje się go na osobie leżącej na stole w postaci kraty. Woda o temperaturze 38 -45°C spływa z węża szerokim strumieniem na ciało osoby na której wykonywany jest jednocześnie masaż przez jednego bądź dwóch masażystów.

Natrysk podwodny- nazywany także masażem podwodnym, który wykonuje się w środowisku wodnym za pomocą strumienia wody o danym ciśnieniu i przy użyciu specjalnego urządzenia. Taki rodzaj natrysku przeprowadza się w wannach lub basenach kinezyterapeutycznych typu Hubbarda.

Natrysk nasiadowy (natrysk wstępujący)- Aby wykonać taki rodzaj natrysku potrzebne jest specjalne urządzenie, które składa się z siedzenia, pod którym znajduje się nasadka sitkowa. Wytryskające z nasadki strumienie wody uderzają w okolicę krocza osoby poddanej zabiegowi. Natrysk nasiadowy przy użyciu wody chłodnej stosuje się zwykle w guzkach krwawniczych odbytnicy lub przy jej wypadaniu.

Polewania

Są to zabiegi wodoleczniczei, w których wykorzystuje się działanie na skórę czynnika termicznego w postaci strumienia zimnej wody o niskim ciśnieniu. Czynnik mechaniczny jest w tym zabiegu ograniczony. Polewania można podzielić na całkowite lub częściowe. Zabiegi całkowite wykonuje się zazwyczaj co drugi dzień, natomiast częściowe codziennie.

Polewania częściowe

Polewanie karku wykonuje się za pomocą węża podłączonego doz sieci wodociągowej lub

irygatora. Czas zabiegu od 1 do 2 minut. Poprawia pogłębienie oddechu i zmniejszenie

duszności w napadzie dychawicy oskrzelowej.

Polewanie ramion- Zabieg zaczyna się od palców prawej ręki, polewając pokolei coraz

wyższe partie jej zewnętrznej powierzchni. Na wysokości łopatki wraca się ponownie w srtonę dłoni. Każdą kończynę polewa się kilka razy. Czas zabiegu od 2 do 3 minut. Polewanie wykonuje się przy nerwicy, bezsenności oraz kurczu pisarskim.

Polewanie grzbietu- Rozpoczyna się je od bocznej powierzchni grzbietu, dochodząc do

wysokości stawu barkowego, tą samą czynność wykonuje także po drugiej stronie.

Czas trwa od 1 do 2 minut.

Polewanie klatki piersiowej i kończyn górnych- Przeprowadza się je u chorego w pozycji skłonu. Polewanie zaczyna się od palców prawej ręki, dochodząc do stawu barkowego.

Kolejno wykonuje się polewanie lewej ręki. W okolicy mięśnia naramiennego przechodzi się

na klatkę piersiową, tam wykonuje się pionowo ustawionym wężem okrężne polewanie

wokół brodawki sutkowej u mężczyzny, a sutka u kobiet.

W czasie polewania grzbietu i barków trzeba pamiętać aby dłoń osoby wykonującej zabieg chroniła kark i głowę pacjenta przed działaniem wody. Czas zabiegu wynosi od 1 do 2 minut.

Polewania grzbietu i polewania klatki piersiowej i ramion wykonuje się w przewlekłych

nieżytach oskrzeli, dychawicy oskrzelowej i rozedmie płuc.

Polewanie brzucha.-Przeprowadza się głownie w stanach upośledzonej czynności ruchowej jelit

oraz w nieżytach żołądka i jelit.

Zdecydowanie nie wolno stosować polewań brzucha w stanach zapalnych pęcherza moczowego.

Polewanie kończyn dolnych- Polewanie podudzi rozpoczyna się od stopy, po stronie

zewnętrznej w okolicy kostki. Kolejno polewa się wewnętrzną część łydki,

dochodząc do kolana, a następnie wewnętrzną powierzchnię podudzia, aż do okolicy kostki

wewnętrznej. Polewanie można zastosować na całą kończynę, dochodząc do okolicy stawu biodrowego. Czas zabiegu 1 min.

Zabieg ten wykonuje się w leczeniu nerwobólu nerwu kulszowego, w niektórych chorobach

gośćcowych, w żylakowatości kończyn dolnych oraz przewlekłych nieżytach nosa i gardła

Polewania całkowite

Należy polać całe ciało wodą spływającą. W czasie polewania chory powinien rozcierać sobie ramiona i klatkę piersiową. Zabiegi te wykonuje się głównie przy chorobach przemiany materii, nerwicach oraz w celach wzmacniających i hartujących.

Zmywania

Łagodna postać zabiegu wodoleczniczego. Polega na zmywaniu ciała gąbką bądź ręcznikiem namoczonym w zimnej wodzie (15- 20°C), a następnie wytarciu suchym ręcznikiem. Zabieg rozpoczyna się od zmycia kończyn dolnych, a następnie po wytarciu okrywa się ciepłym kocem lub kołdrą. W taki sam sposób postępuje się z kończynami górnymi, klatką piersiową i brzuchem. Po zabiegu, czyli po 2 do 3 minut, w cieplejszej porze roku poleca się choremu udanie się na spacer.. Zmywania wpływają w łagodny sposób hartująco i pobudzająco na układ krążenia i oddychania.

Nacierania

W zabiegach wykorzystuję się działanie czynnika termicznego z bodźcami mechanicznymi

o różnym, odpowiednio dawkowanym natężeniu.

Nacieranie częściowe- wykonuje się je u chorego poddanego uprzednio ogrzaniu.

Do przeprowadzenia zabiegu potrzebne są dwa pojemniki z zimną wodą. Pacjenta kładzie się na

leżance i przykrywa ciepłym kocem. Kolejno odkrywa się jedną kończynę i nakłada na nią

ręcznik, rozcierając energicznie skórę, aż do wystąpienia jej przekrwienia i uczucia ciepła. Po

zakończeniu tej czynności kończynę okrywa się kocem. W taki sam sposób sposób postępuje się z resztą częścią ciała . Czas trwania zabiegu powinien być krótki. Po zakończeniu zabiegu chory odpoczywa półgodziny. Okłady wykonuje się na ograniczone powierzchnie ciała.

z lodem lub rurkowego przyrządu chłodzącego, przez który przepływa zimna woda. Zabieg

trwa od 30 minut do 1 godziny. Okłady zimne działają kojąco i przeciwzapalnie. Dzięki zwężeniu naczyń krwionośnych wpływają hamująco na krwawienia

Płukania

Płukania wykonuje się za pomocą irygatora. Składa się z naczynia na wodę, połączonego z rurką gumową, zakończoną odpowiednią kanką. Ciśnienie wody reguluje się przez odpowiednio wysokie ułożenie naczynia. Przy użyciu irygatora dokonuje się płukania pochwy, stosowanego w stanach zapalnych pochwy i szyjki macicy. Do płukania używa się wody czystej, wody z dodatkiem odpowiednich środków farmakologicznych bądź wody mineralnej. Temperatura wody wynosi 37-40°C, a ilość użyta do płukania waha się od 1 do 201. Czas zabiegu wynosi od 10 do 20 minut, ogółem wykonuje się 10-20 zabiegów.

Sauna to pomieszczenie, w którym panuje wysoka i wysoka lub niska (w zależności od rodzaju sauny), w którym spędza się od kilku do kilkunastu minut. Pobyt w saunie ma własności poprawiające krążenie. Po pobycie w saunie bierze się zwykle kąpiel w chłodnej wodzie.

Sauna sucha (tzw. ), to sauna o względnie niskiej wilgotności powietrza. Temperatura dochodzi w niej do 75-110 °C. Sauna fińska to nieduże pomieszczenie ze schodkowato umieszczonymi ławami drewnianymi.

Sauna parowa (tzw. ) to sauna o wilgotności dochodzącej do 100% lecz niższej temperaturze: 40-50 °C.

BALNEOTERAPIA

Balneoterapia to działe lecznictwa, w którym wykorzystuje się naturalne tworzywa lecznicze. Do naturalnych tworzyw leczniczych zalicza się lecznicze wody mineralne, gazy zawarte w niektórych zdrojach oraz peloidy.

Borowinę zalicza się do peloidów, czyli występujących w przyrodzie tworzyw powstałych w wyniku naturalnych procesów geologicznych, które po rozdrobnieniu i zmieszaniu z wodą stosowane są do celów leczniczych w postaci kąpieli i okładów. Nazwa peloid pochodzi od greckiego słowa pelos czyli błoto.

W Polsce do celów leczniczych stosuje się wyłącznie biolity, a konkretnie torfy lecznicze, nazywane borowinami. Nazwa ta wywodzi się od borów, w których kiedyś wydobywano borowinę.

Torf to masa organiczna powstała z roślin pod wpływem bakterii, w środowisku bogatym w wodę, a torfowiskiem miejsce zalegania torfu o miąższości większej od 50 cm. Jest to już warstwa, która nadaje się do eksploatacji. W Polsce złoża torfu wykazują miąższość od 1 do kilku metrów.

Borowinę używa się do kąpieli, zawijań oraz okładów. Najczęściej wykonuje się okłady borowinowe. Ogrzaną papkę borowinową nakłada się bezpośrednio na skórę, a następnie owija tkaniną brezentową ceratą i kocem. Czas zabiegu 20-30 minut. Zabiegów borowinowych niestosuje się u dzieci do 7 lat

Wskazania:

-przy przewlekłym gośćcu stawowym,

-zapaleniach okołostawowych,

- nerwobólach i zespołach bólowych w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa

- po przebytym miąższowym zapaleniu wątroby.

Przeciwwskazaniami :

- niewydolność krążenia,

- zaawansowana miażdżyca,

-uszkodzenie mięśnia sercowego,

-tętniaki, skłonność do krwawień z przewodu pokarmowego(choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy),

- schorzenia miąższu nerek z białkomoczem i nadciśnieniem,

- ciąża powyżej trzech miesięcy oraz przypadki podejrzane o tło nowotworowe.

Pasta borowinowa jest to bardzo rozdrobniona borowina. Pastę tą nakłada się w postaci cienkowarstwowych okładów lub smarowań o temperaturze 35°C. Może być ona

również używana do kąpieli. Pastę borowinową można wykorzystać do działań fizykochemicznego i biologicznego zawartych w niej ciał — bez obciążającego ustrój wpływu cieplnego; można ją stosować w lecznictwie pozauzdrowiskowym.

Kąpiele w wodzie sztucznie mineralizowanej lub gazowanej

W lecznictwie pozauzdrowiskowym stosuje się często kąpiele z wody sztucznie mineralizowanej lub gazowanej. Zazwyczaj są to kąpiele :solankowe, kwasowęglowe i siarkowodorowe.

Kąpiel kwasowęglowa

Wodę do kąpieli kwasowęglowej uzyskuje się za pomocą saturatora. W saturatorze woda z wodociągów zostaje nasycona pod ciśnieniem bezwodnikiem kwasu węglowego. Kąpiel przygotowuje się w następujący sposób, że do wanny napełnionej do połowy wodą o temperaturze 60°C dodaje się z saturatora wodę nasyconą w takiej ilości, by woda kąpielowa osiągnęła temperaturę od 32 do 34°C. Zawarty w wodzie bezwodnik kwasu węglowego wydziela się na skórze w postaci pęcherzyków gazu i wywołuje w niej wiele zmian, m.in głownie: rozszerzenie naczyń włosowatych, tętniczych i żylnych. W wyniku czego dochodzi do obniżenia ciśnienia krwi, zarówno normalnego, jak i podwyższonego chorobowo, oraz zwolnienia akcji serca. Ważny jest fakt, że rozszerzenie naczyń krwionośnych zachodzi w kąpieli kwasowęglowej bez udziału czynnika cieplnego i występuje w wodzie chłodnej o temperaturze 32°C. Temperatura wody używanej do kąpieli kwasowęglowej waha się od 30 do 32-34°C. Kąpiele kwasowęglowe można również wykonywać w taki sposób, że czas kąpieli stopniowo wydłuża się, a temperaturę wody obniża. Pełny zakres leczenia to 12-15 kąpieli. Czas zabiegu od 6 do 12 minut.

Wskazania:

- wady serca w okresie wyrównanego krążenia,

- niewydolność krążenia nieznacznego stopnia,

-stany po przebytym zapaleniu mięśnia sercowego różnego pochodzenia,

-zwyrodnienie mięśnia sercowego,

-otyłość.

Kąpiele siarkowodorowe

Aby przygotować wodę do kąpieli nie jest skomplikowane. Do wanny napełnionej wodą ok. 150 l dolewa się 150 ml 20% roztworu siarczku potasowego i 50 ml 36% technicznego kwasu solnego. W wyniku reakcji wytwarza się w wodzie siarkowodór w ilości oddziaływającej leczniczo. Kąpiele należy wykonywać w oddzielnym i wentylowanym pomieszczeniu. Siarkowodór wchodzi łatwo w reakcję z metalami, tworząc siarczki, dlatego ważne jest, aby armatura wanien była wykonana z tworzywa sztucznego. Wanny do kąpieli siarkowodorowych powinny być wykonane z fajansu, drewna lub lastrico. Osoby przeprowadzające kąpiele siarkowodorowe muszą zachowywać szczególną ostrożność przy obchodzeniu się z kwasem solnym. Szczególnym kierunkiem oddziaływania leczniczego kąpieli siarkowodorowych jest uzupełnienie niedoboru siarki. Ponadto kąpiele siarkowodorowe wpływają rozmiękczająco na naskórek, działają odczulająco oraz powodują rozszerzenie naczyń skóry, ułatwiając wchłanianie się produktów zapalnych. Kąpiele siarkowodorowe mogą być ogólne lub częściowe. Temperatura wody w kąpielach ogólnych wynosi w zależności od

wskazań 35-37°C. Kąpiele wykonuje się co drugi dzień lub cztery razy w tygodniu. Łącznie ilość kąpieli to średnio 15 zabiegów. Temperatura wody w kąpielach częściowych wynosi 37- 39°C. Zaś intensywność oddziaływania kąpieli można osłabić zmniejszając zawartość siarkowodoru.

Wskazania :

-do kąpieli siarkowodorowych są bardzo rozległe. Spośród najważniejszych należy wymienić przewlekłe zapalenia stawów, zapalenia nerwów pochodzenia toksycznego,

- stany po zatruciach metalami ciężkimi,

-nerwobóle,

-choroby narządu rodnego]

-łuszczycę i pokrzywkę.

BIBLIOGRAFIA

1.Mika T., Kasprzak W., :Fizykoterapia”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001r.

3.Kasprzak W., Mankowska A., Hydroterapia. Rozdz. w: Fizykoterapia medycyna

uzdrowiskowa i SPA, Red. Klocek A, PZWL Warszawa, 2008

2.Straburzyńska- Lupa A., Straburzyński G., „Fizjoterapia”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006r