Antropocentryzm - Poglądy stawiające człowieka w centrum zainteresowania; oznaczają taki tok myślenia, w którym przyjmuje się ludzki punkt widzenia w odbieraniu i analizowaniu wszelkich zjawisk.

Humanizm - Prąd filozoficzny kierujący uwagę myśli ludzkiej na osobę i sprawy człowieka: jego godność, poczucie wolności, wszechstronny rozwój oraz harmonijne współżycie w społeczeństwie, podkreśla siłę ludzkiego rozumu i możliwości zdobycia szerokiej i gruntownej wiedzy o świecie. Terencjusza: „Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce”

Irenizm – pokój, postawa hołdująca zgodzie i pokojowi między ludźmi; otwartość i życzliwość na tle społecznym i wyznaniowym

Humanizm - renesansowy prąd umysłowy, uznający człowieka za główny punkt odniesienia, a zatem - antropocentryczny, w kontraście do średniowiecznego teocentryzmu. Podstawowym założeniem humanizmu była wiara w to, że kultura antyku zawiera idealne wzorce osobowe i modele życia ludzkiego, których naśladowanie prowadzi do pełnego rozwoju człowieczeństwa.

Mecenat - opieka wpływowych i bogatych miłośników i amatorów literatury i sztuki nad twórcami. Na ogół wiąże się to z finansowym wspieraniem tych artystów i ich poczynań.

Reformacja - ruch religijny w chrześcijaństwie zapoczątkowany w XVI wieku. Reformacja była reakcją na negatywne zjawiska, które w tamtym okresie trapiły Kościół katolicki. R. Jako początek reformacji podaje się rok 1517, czyli wystąpienie Marcina Lutra.

Luteranizm doktryna religijna protestantyzmu, stworzona przez M. Lutra. Odrzuca autorytet papieża, odpusty, celibat księży, sakramenty oprócz chrztu i komunii, kult obrazów i relikwii. W liturgii wprowadził języki narodowe w miejsce łaciny.

Renesans: powstają pierwsze szkoły żeńskie, zostaje odkryte piękno kobiety, nowy motyw – dziecko, sława nie jest grzechem, modne stają się akty; Terecjusz:”Człowiekiem jestem i nic…”; Wzorce: dworzanin, ziemianin, poeta-doctus(uczony; Kochanowski), poera naturus(M.Rej), patriota (L. da Vinci), humanista(daVinci)

Cechy noweli klasycznej:

- krótki utwór epicki

- fabuła prosta, przejrzysta, uporządkowana, zwięzła z wyraźnie zachowanym ciągiem przyczynowo – skutkowym

- jednowątkowość

- kompozycja wyrazista, przejrzysta.

- narrator wszechwiedzący, obiektywny, poza światem przedstawionym

- niewielka ilość postaci, które są przedstawione schematycznie

- do minimum ograniczone dialogi, opisy, charakterystyki

Teatr elżbietański:

- odmienny od konwencji włoskich

- teatr na podwórku, sceny na dziedzińcu

- na początku aktorami byli sami mężczyźni

- scena w kształcie ośmiokąta lub koła

- łamał zasady antyczne: decorum, zasadę 3 jedności

- scena trójdzielna, ponielona na część przednią, górną i tylną.

- przedstawienia skierowane do wszystkich

- skromne dekoracje, bogate stroje

- teatr w teatrze – nawiązywanie dialogów z widzem

- chorągiewki, oznaczające rodzaj sztuki

Cechy dramatu Szekspirowskiego:

- odrzucenie zasady 3jedności(akcja rozciągnięta w czasie, wiele miejsc akcji, wielowątkowa akcja)

- postaci wieloznaczne, dynamiczne, ulegające przeobrażeniom

- charakterystyka psychologiczna postaci!

- na scenie postaci z ludu

- psychizacja pejzażu (przyroda jest bohaterem)

- zaskakujące zwroty akcji, wielowątkowość, wielość punktów kulminacyjnych, dualizm świata

- odrzucenie zasady decorum, brak zasady jedności estetycznej.

Fraszka – niewielki utwór poetycki; najczęściej odznacza się żartobliwym lub wręcz satyrycznym charakterem, ale są też fraszki poważne: refleksyjne, religijne, filozoficzne.

Tren – gatunek liryki żałobnej o dużym ładunku ekspresji lirycznej, stanowiącej tło do opiewania zasług i zalet zmarłej osoby oraz wyrażania żalu z powodu odejścia do świata umarłych.

Antropocentryzm - Poglądy stawiające człowieka w centrum zainteresowania; oznaczają taki tok myślenia, w którym przyjmuje się ludzki punkt widzenia w odbieraniu i analizowaniu wszelkich zjawisk.

Humanizm - Prąd filozoficzny kierujący uwagę myśli ludzkiej na osobę i sprawy człowieka: jego godność, poczucie wolności, wszechstronny rozwój oraz harmonijne współżycie w społeczeństwie, podkreśla siłę ludzkiego rozumu i możliwości zdobycia szerokiej i gruntownej wiedzy o świecie. Terencjusza: „Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce”

Irenizm – pokój, postawa hołdująca zgodzie i pokojowi między ludźmi; otwartość i życzliwość na tle społecznym i wyznaniowym

Humanizm - renesansowy prąd umysłowy, uznający człowieka za główny punkt odniesienia, a zatem - antropocentryczny, w kontraście do średniowiecznego teocentryzmu. Podstawowym założeniem humanizmu była wiara w to, że kultura antyku zawiera idealne wzorce osobowe i modele życia ludzkiego, których naśladowanie prowadzi do pełnego rozwoju człowieczeństwa.

Mecenat - opieka wpływowych i bogatych miłośników i amatorów literatury i sztuki nad twórcami. Na ogół wiąże się to z finansowym wspieraniem tych artystów i ich poczynań.

Reformacja - ruch religijny w chrześcijaństwie zapoczątkowany w XVI wieku. Reformacja była reakcją na negatywne zjawiska, które w tamtym okresie trapiły Kościół katolicki. R. Jako początek reformacji podaje się rok 1517, czyli wystąpienie Marcina Lutra.

Luteranizm doktryna religijna protestantyzmu, stworzona przez M. Lutra. Odrzuca autorytet papieża, odpusty, celibat księży, sakramenty oprócz chrztu i komunii, kult obrazów i relikwii. W liturgii wprowadził języki narodowe w miejsce łaciny.

Renesans: powstają pierwsze szkoły żeńskie, zostaje odkryte piękno kobiety, nowy motyw – dziecko, sława nie jest grzechem, modne stają się akty; Terecjusz:”Człowiekiem jestem i nic…”; Wzorce: dworzanin, ziemianin, poeta-doctus(uczony; Kochanowski), poera naturus(M.Rej), patriota (L. da Vinci), humanista(daVinci)

Cechy noweli klasycznej:

- krótki utwór epicki

- fabuła prosta, przejrzysta, uporządkowana, zwięzła z wyraźnie zachowanym ciągiem przyczynowo – skutkowym

- jednowątkowość

- kompozycja wyrazista, przejrzysta.

- narrator wszechwiedzący, obiektywny, poza światem przedstawionym

- niewielka ilość postaci, które są przedstawione schematycznie

- do minimum ograniczone dialogi, opisy, charakterystyki

Teatr elżbietański:

- odmienny od konwencji włoskich

- teatr na podwórku, sceny na dziedzińcu

- na początku aktorami byli sami mężczyźni

- scena w kształcie ośmiokąta lub koła

- łamał zasady antyczne: decorum, zasadę 3 jedności

- scena trójdzielna, ponielona na część przednią, górną i tylną.

- przedstawienia skierowane do wszystkich

- skromne dekoracje, bogate stroje

- teatr w teatrze – nawiązywanie dialogów z widzem

- chorągiewki, oznaczające rodzaj sztuki

Cechy dramatu Szekspirowskiego:

- odrzucenie zasady 3jedności(akcja rozciągnięta w czasie, wiele miejsc akcji, wielowątkowa akcja)

- postaci wieloznaczne, dynamiczne, ulegające przeobrażeniom

- charakterystyka psychologiczna postaci!

- na scenie postaci z ludu

- psychizacja pejzażu (przyroda jest bohaterem)

- zaskakujące zwroty akcji, wielowątkowość, wielość punktów kulminacyjnych, dualizm świata

- odrzucenie zasady decorum, brak zasady jedności estetycznej.

Fraszka – niewielki utwór poetycki; najczęściej odznacza się żartobliwym lub wręcz satyrycznym charakterem, ale są też fraszki poważne: refleksyjne, religijne, filozoficzne.

Tren – gatunek liryki żałobnej o dużym ładunku ekspresji lirycznej, stanowiącej tło do opiewania zasług i zalet zmarłej osoby oraz wyrażania żalu z powodu odejścia do świata umarłych.