PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA

Carl Rogers

Protest przeciwko determinizmowi który łączy psychoanalizę i behawioryzm.

1. Koncepcja pozytywnej natury ludzkiej – człowiek posiada potencjalne możliwości (talenty) – od naszej pracy zależy czy te elementy uruchomimy. Wypaczenie tendencji pozytywnych – postawa patologii.

2. Człowiek wykazuje tendencję do samorealizacji – rozwija się,

   1. Płaszczyzna biologiczna (wzrost, rozwój)

   2. Płaszczyzna psychiczna (tendencja do aktualizacji samego siebie)

3. Osoba w pełni funkcjonująca

Psychologia egzystencjalna

Victor Franklin

Postawa jest sensem ludzkiej egzystencji.

1. Człowiek funkcjonuje jako jedność psychofizyczno duchowa,

2. Istnienie ludzkie i jego problemy rozpatrywane na podstawie jego otoczenia

3. Człowiek bezustannie szuka sensu swego istnienia (spełnienia siebie) zaburzenia psychiczne to utrata sensu życia. Kryzys mety. Syndrom pustego gniazda.

Polska psychologia – przedstawiciele

Tadeusz Tomaszewski

Kazimierz Dąbrowski – autor koncepcji dezintegracji pozytywnej

„trud istnienia”

„dezintegracja pozytywna”

„psychoterapia przez rozwód”

1. Zdrowie psychiczne – jest to zdolność do rozwoju w kierunku wszechstronnego rozumienia, przeżywania, odkrywania i tworzenia coraz to wyższej hierarchii rzeczywistości i wartości aż do ideału społecznego i indywidualistycznego.

2. Rozwój – przeżycie niezadowolenia z siebie wiąże się z rozwojem

3. Dezintegracja – człowiek rozwijający się przeżywa fazy dezintegracji (motywacyjnej)

Józef Kozielecki – koncepcja transgresji – zdolność człowieka do przekraczania bariery poznawczej (zwierzęcości) – tylko człowiek to potrafi

1. Transgresja „ku rzeczom” (wyczyn Dedala i Ikara)

2. Ku ludziom (altruizm, miłość)

3. Ku sobie (praca nad sobą, doskonalenie)

4. Ku symbolom i transcendencji (twórczość, przeżycia religijne)

POTRZEBY

Potrzeba
Stan braku czegoś, tendencja do zaspokojenia
Czynnik uruchamiający funkcję motywu

Trzy grupy potrzeb:

• Konsumpcyjne – przejawiane przez konsumenta,

• Produkcyjne

• Pozostałe (np. potrzeba bycia kochanym)

Potrzeby pierwotne – dotyczą ogólnych warunków egzystencji człowieka, są to np. potrzeba zaspokojenia głodu, prestiżu,

Potrzeby wtórne

Źródła potrzeb:

• Fizyczne (biologiczne) – wrodzone, związane z wymogami organizmu,

• Duchowe – związane ze strukturą osobowości człowieka np. potrzeba bezpieczeństwa, poczucia wartości

• Fakt współżycia społecznego – są przejawem funkcjonowania człowieka w społeczeństwie, oraz pełnienia prze niego określonych ról, są nabywane w ciągu całego życia

Właściwości potrzeb ludzkich:

1. Niepoliczalność

2. Nieorganiczność

3. Nieskończoność w czasie

• Następstwo pojawiania się potrzeb wyższego rzędu po zaspokojeniu potrzeb niższego rzędu

• Komplementarność – uzupełnienie się potrzeb tego samego rzędu

• Synergizm – wzajemne stymulowanie się i potęgowanie potrzeb

• Konkurencyjność – zaspokojenie jednej potrzeby powoduje konieczność rezygnacji z zaspokojenia innych

Klasyfikacja potrzeb:

Potrzeby (ze względu na):

• Źródło : biologiczne, społeczne

• Podmiot: zbiorowe- potrzeby wspólne określonej zbiorowości , indywidualne – odczuwane i zaspokajane przez jednostkę

• Przedmiot: żywieniowe, mieszkaniowe, kulturowe, psychiczne,

• Funkcja: biologiczne, gospodarcze

• Pilność: niższego rzędu, wyższego rzędu

Wg źródła: biologiczne, społeczne lub

• Rzeczywiste – związane z powstaniem w organizmie obiektywnego braku, który jest rzeczywistym składnikiem tej potrzeby

• Otoczkowe – gdy składniki otoczkowe (kulturowe, psychologiczne) górują nad potrzebami rzeczywistymi

• Pozorne – nie mają składnika rzeczywistego, ich zaspokajanie prowadzi do regresji układu biologicznego

Hierarchia potrzeb według Maslowa:

• Samorealizacji

• Szacunku i uznania

• Przynależności i miłości

• Bezpieczeństwa

• Potrzeby fizjologiczne

Motywacja – termin stosowany do opisu wszelkich mechanizmów odpowiedzialnych za:

• Uruchomienie zachowania

• Ukierunkowanie zachowania

• Podtrzymanie zdrowia

• Zakończenie zachowania

Model homeostatyczny (Cannon)

- źródłem motywacji jest zaburzenie homeostazy (równowagi) organizmu

- kluczowym pojęciem jest popęd rozumiany jako odrzucenie braku równowagi

• Wrodzony, wewnętrzny – psychoanaliza

• Lub zewnętrzny bodziec – behawioryzm

- motywacja może być nieuświadomiona

Model hedonistyczny (Young)

- kluczowym pojęciem jest podnieta, bodźce wyzwalają zachowania ukierunkowane na uzyskanie nagrody

Model poznawczy (Festinger)

-źródłem motywacji jest przetwarzanie informacji

- w przypadku deficytu informacji lub niezgodności informacji pojawia się: ciekawość, oczekiwanie, aspiracje,

Model humanistyczny (Maslow)

- podejście holistyczne w pewnym sensie łączy poprzednie modele

- źródłem motywacji są wewnętrzne procesy nazywane potrzebami

- potrzeby niedoboru i potrzeby wzrostu

Teoria Maslowa:

• Tzw. hierarchia potrzeb,

• Następstwo pojawiania się potrzeb wyższego rzędu po zaspokojeniu potrzeb niższego rzędu

• Potrzeby są wrodzone ale wartości kulturowe wpływają na sposób ich wzbudzania i ich ekspresję.