1)Kryteria rozpoznania cukrzycy
2) Powikłania hiperkortyzolemii (choroby Cushinga)
3) Patogeneza, objawy i powikłania choroby wrzodowej

1. Kryteria rozpoznania cukrzycy.
2. Objawy kliniczne choroby Cushinga
3. Refluks żołądkowo-przełykowy.

Forumed
1. kryteria diagnostyczne cukrzycy
2. WZW A
3. Pheochromacytoma

1. Kryteria diagnostyczne cukrzycy
2. Pierwotny hiperaldosteronizm (zes.Conna)
3. Ostre zapalenie trzustki

Wykład 11 Patofizjologia wybranych zagadnień z układu moczowego

Nerki są narządem wydalniczym i wewnątrzwydzielniczym. Są odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowego składu płynów ustrojowych (homeostaza ustrojowa). Odgrywają rolę w regulacji gospodarki wodnej, potasowej, fosforanowej, wapniowej, równowagi kwasowo-zasadowej. Biorą udział w regulacji ciśnienia tętniczego. Produkują hormony np. erytropoetynę.

Upośledzenie czynności wydzielniczej nerek

Zmniejszenie wytwarzania moczu pierwotnego → zatrzymanie wody w organizmie → obrzęki i ↑ RR.

Regulacja poziomu sodu

Zbyt duża ilość sodu → ↑ RR → ↓wydzielania reniny w komórkach aparatu przykłębuszkowego → ↓angiotensyny → ↓aldosteronu → ↓resorpcji sodu w cewkach → ↓wydalania sodu.

Regulacja poziomu potasu

Zbyt duża ilość potasu → ↑sekrecji w cewkach → ↑wydalania z moczem.

Zbyt mała ilość potasu → ↓sekrecji w cewkach → ↓wydalania z moczem → ↑K w organizmie

Przewlekła choroba nerek

↓ ilości czynnego miąższu → upośledzenie wydalania sodu → obrzęki, ↑RR.

Upośledzenie wydalania potasu → hiperkaliemia → objawy kliniczne: parestezje, mrowienia, zwolnienie czynności serca.

Rola nerek w gospodarce kwasowo-zasadowej

• Resorpcja wodorowęglanów w cewce bliższej

• Wydalanie jonów wodorowych pod postacią kwaśności miareczkowej w świetle cewki Na₂HPO₄

Niewydolność nerek

Upośledzenie wydalania H+ → retencja H⁺ → kwasica metaboliczna → objawy kliniczne: kwasiczy oddech Kussmaula (oddech gonionego psa).

Nerki jako źródło aktywnych metabolitów wit.D₃

W nerkach 1,25-dihydroksycholekalcyferol → ↑ wchłaniania wapnia w jelitach → ↑ mineralizacji kości.

Przewlekła choroba nerek

↓ ilości czynnego miąższu → ↓produkcji 1,25(OH)₂D₃ → ↓wchłaniania wapnia w jelitach → hipokalcemia i hiperfosfatemia → wtórna nadczynność przytarczyc → zmiany w kościach (osteodystrofia nerkowa).

Nerki regulują ciśnienie

Regulacja przez układ renina- angiotensyna- aldosteron. Renina jest wytwarzana przez aparat przykłębuszkowy w nerkach. Angiotensyna II zwęża naczynia i aktywuje ukł. współczulny powodując ↑ wydzielania wazopresyny i ↑RR. Aldosteron działa na cewkę powodując ↑ wchłaniania sodu, ↑ resorpcji wody, ↑RR, powoduje wydzielanie do światła cewki potasu.

Erytropoetyna - hormon pobudzający erytropoezę. Niedobór prowadzi do niedokrwistości.

Ostra niewydolność nerek

Nagłe zaburzenie czynności wydalniczej narządu moczowego → zatrzymanie produktów metabolizmu.

Objawy

• Skąpomocz - zmniejszone wydalanie moczu (<500ml/dobę)

• Może być pochodzenia nerkowego, przednerkowego i przynerkowego.

Kreatynina

• Powstaje w mięśniach podczas przemian metabolicznych

• Przefiltrowana przez kłębki nerkowe ulega całkowitemu wydaleniu z moczem.

• Nie podlega wchłanianiu zwrotnemu. Jest istotnym markerem przesączania kłębuszkowego

• Prawidłowe stężenie 0,4-1,1 mg%

• Stężenie w surowicy daje możliwość oceny funkcji nerek

Mocznik

• Końcowy metabolit przemiany białkowej

• Zależy od czynności wydalniczej nerek, podaży białek, rozpadu białek endogennych

• Stężenie 15-40 mg%

• Podwyższone stężenie świadczy o niewydolności nerek.

Objawy laboratoryjne

• ↑ kreatyniny i mocznika

• Kwasica metaboliczna

• Hiperkaliemia

Przyczyny

• Przednerkowe

• Stany prowadzące do nagłego zmniejszenia ilości krwi krążącej → ↓przesączania kłębuszkowego → zatrzymanie toksycznych produktów przemiany materii

• Krwotoki

• Oparzenia

• Biegunki

• Wymioty

• Zmniejszony dowóz płynów

• Nerkowe

  • Ostre stany zapalne nerek- ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, ostre kłębuszkowe

  • Zapalenie nerek

  • Czynniki alergiczne, toksyczne

  • Antybiotyki, pestycydy, grzyby, kontrasty

  • Uszkodzenie/martwica cewek

• Pozanerkowe

  • Mechanicznie zatykające światło moczowodów lub cewki moczowej

  • Zaburzenia odpływu moczu

  • Upośledzone wydalanie moczu.

Objawy kliniczne

• Skąpomocz, bezmocz

• Rozdrażnienie lub senność

• Brak łaknienia, nudności

• Kwasiczy oddech Kussmaula.

Przewlekła niewydolność nerek

Niedostateczna czynność wydalnicza i wewnątrzwydzielnicza nerek spowodowana przewlekłymi organicznymi chorobami. ↓Przesączania kłębkowego powoduje

• Niedostateczne wydalanie produktów przemiany materii → ↑stężenia kreatyniny i ↑mocznika

• Niedostateczne wydalanie jonów H → kwasica.

Zatrzymany w ustroju mocznik rozkłada się pod wpływem ureazy na amoniak, który drażni błonę śluzową żołądka. Zaburzenia syntezy 1,25(OH)D₃ → wtórna nadczynność przytarczyc → zmiany w kościach.

Niedobór erytropoetyny → przewlekła niedokrwistość ↓ siły fizycznej, apetytu, jakości życia.

Objawy kliniczne

• Słaba tolerancja wysiłku

• Bóle głowy, rozdrażnienie

• Kurcze mięśniowe, parestezje

• Brak apetytu, nudności, wymioty

• ↑ kreatyniny, mocznika, azotu pozabiałkowego, potasu.

Zakażenia układu moczowego

Etiologia

• E. coli 75-80%

• Bakterie Gram(-): Proteus, Klebsiella, Enterobacter, Pseudomonas

• Bakterie Gram (+): paciorkowiec kałowy, gronkowiec biały

• Zakażenia grzybicze

• Sprzyjają

• Zabiegi instrumentalne (cewnikowanie)

• Zastój moczu

• Przerost gruczołu krokowego

• Nietrzymanie moczu

• Cukrzyca

• Kamica nerkowa

• Wielotorbielowate zwyrodnienie nerek

• Stosowanie leków immunosupresyjnych.

Częściej chorują kobiety. Dotyczy wszystkich struktur ukł. moczowego od cewki moczowej do miedniczek nerkowych. Aby stwierdzić zakażenie- dwie próbki z bakteriurią znamienną - 10.000/ml w drodze nakłucia nadłonowego.

Postacie kliniczne

• Zapalenie pęcherza moczowego

• Zapalenie cewki moczowej

• Ropień nerki i posocznica

Przebieg;

• Odporność pacjenta

• Prawidłowa budowa ukł. moczowego

• Właściwości drobnoustrojów.

Badania laboratoryjne

• Badanie ogólne moczu (bakteriomocz z posiewem)

• Badanie morfologii z liczbą białych krwinek, OB.

• USG jamy brzusznej, urografia, badanie izotopowe (DMSA)

Zapalenie cewki moczowej

Objawy

• Pieczenie, ból, częstomocz, wydzielina ropna z cewki

Powikłania

• Zakażenie drogą wstępującą, odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Zapalenie pęcherza moczowego

• Częstomocz

• Bolesne parcie na mocz

• Ból w okolicy nadłonowej

• Krwinkomocz,

• Ropomocz

• Bakteriomocz

• Leukocyturia

• ↑OB.

Odmiedniczkowe zapalenie nerek

• Stan zapalny miąższu nerki i miedniczki nerkowej wywołany stanem bakteryjnym - gorączka

• Zapalenie ostre lub przewlekłe

• Obrzmienie zapalne nerek - ból w okolicy lędźwiowej

• ↓przesączania kłębuszkowego, obrzęki, nadciśnienie, bóle głowy

• Krwinkomocz, białkomocz

• ↑kreatyniny i mocznika

• Kwasica metaboliczna, hiperkaliemia

Powikłania

• Wodonercze

• Roponercze

• Ropień przynerkowy

• Niewydolność nerek.

Rak nerek

• Rak jasnokomórkowy

• szerzy się w kierunku miedniczki nerkowej, nacieka otaczające tkanki, węzły chłonne. Może wrastać do żyły nerkowej i do żyły głównej dolnej

• objawem jest krwiomocz lub krwinkomocz, w miejscu nerki wyczuwalny guz, bóle, okresowe gorączki.

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek

• Uwarunkowane genetycznie

• W 70% przypadków ↑RR, bo ↑ reniny

• Ból przewlekły w nadbrzuszu

• Krwiomocz

• Rozpoznanie - badanie USG.