OCHRONA PRAW CZOWIEKA

Uniwersalny - powszechny, o światowym zasięgu, obejmuje wszystkie kraje świata, odróżnione od systemów regionalnych - jeden system dla całego świata; Do ONZ należy 192 państwa

Powszechność aksjologiczna - wspólny system wartości dla całego świata

Oparty na Karcie Narodów Zjednoczonych oparty na systemie traktatowym

- Rada Praw Człowieka - wielostronne umowy międzynarodowe zawarte pod auspicjami ONZ

I) Karta Narodów Zjednoczonych(http://www.unic.un.org.pl/dokumenty/karta_onz.php#1)

data napisania: 26.06.1945, San Francisco, weszła w życie 24.101945r -> data powstania ONZ.

Stronami są Państwa członkowskie ONZ - KNZ jest pierwszym instrumentem tego systemu

b) drugim instrumentem jest Powszechna Deklaracja Praw Człowieka - rezolucja Zgromadzenia Ogólnego z 10.12.1948r.

1. Zgromadzenie Ogólne NZ + Trzeci Komitet Zgromadzenia Ogólnego(organ pomocniczy)

- Zgromadzeni Ogólne - przeprowadza dyskusje nad każdą sprawą ONZ (art. 10 KNZ)

- art. 13 wydaje rezolucje, powoływane organów pomocniczych

w 1946 roku powstała Komisja Praw Człowieka -> 2006 r. Rada Praw Człowieka zastąpiła Komisję Praw Człowieka

1. Rada Praw Człowieka - pomocniczy organ Zgromadzenia Ogólnego ONZ, powstała na mocy rezolucji z 15.03.2006r, siedziba w Genewie.

Cele: wspieranie powszechnego poszanowania o ochrony praw człowieka oraz podstawowych wolności, w równy i uczciwy sposób dal wszystkich ludzi bez względu na Ochodzie

- konstruktywnego międzynarodowego dialogi w współpracy

Skład: 47 członków, którymi są państwa, wybiera och Zgromadzenie Ogólne NZ, tajne i bezpośrednie głosowane, musi być 97% głosów , aby państw zostało członkiem RPC. Co rok wymienia się 1/3 składu.

Zawieszenie członkostwa: państwo w sposób rażący narusza prawa człowieka, decyzja o zawieszeniu zapada większością głosów 2/3.

- forum dialogu dla wszystkich stron zaangażowanych w ochronę praw człowieka, kontakty różnych stron

- przedstawia zalecenia dotyczące rozwoju praw człowieka Zgromadzenia Ogólnego

- opracowuje rekomendację dla państw na podstawie powszechnych przeglądów kresowych.

- szybkie reagowanie na nadzwyczajne sytuacje łamania praw człowieka

1) procedury specjalne - składają się na nie mandaty tematyczne oraz krajowe;

a) mandat tematyczny - powołany jest specjalny sprawozdawca lub grupa sprawozdawców których zadanie jest zbadanie określonego rodzaju naruszeń praw człowieka (3 lata) [np. do handlu ludźmi]

b) mandat krajowy - zbadanie sytuacji w konkretnym kraju (1 rok) [np. swoboda wyznania]

działania: kieruje się apel do rządów(„pilne listy”), wizytacje( tzw. misje krajowe) - wymagana jest zgoda[ok. 60 państw, w tym Polska, wystosowała otwarte zaproszenia)

sprawozdawca musi mieć swobodę poruszania się(m.in. musi mieć wejście do więzień, swobodne prowadzeni śledztwa, kontakt z organami władzy oraz z organami pozarządowymi i mediami. Państwa muszą zapewnić ochronę dla danego sprawozdawcy - ale w taki sposób, żeby nie ograniczać wolności i śledztwa.

Status sprawozdawcy - nie pobierają wynagrodzenia, mają prawo do zwrotów poniesionych kosztów, mają status exportów pełniących misję. Nietykalność osobista, bagaży i rzeczy itp. Wydają dokumentację i publikują ją, przekazują RPC raport.

Polskim spedytorem był Tadeusz Mazowiecki który zrezygnował w 1993r,

2) procedury skargowe - jednostka ma możliwość indywidualnego zawiadomienia o naruszeniach praw człowieka; nie służy jednak dochodzeniu jej praw a jedynie wywoływanie presji na rządzie, uruchamia się gdy w sposób rażący i wiarygodny udokumentowane są łamane prawa człowieka.

1. etap grupy roboczej ds. komunikacji - kontrola wstępna bada dopuszczalność zawiadomienia - musi być odpowiednio zachowana forma. (nie mogą być obraźliwe, w sprawach politycznych po wyczerpaniu środków krajowych)

2. etap grupy roboczej ds. sytuacji - analizuję raport grupy roboczej ds. komunikacji i przekazuję dalej Państwo musi się ustosunkować wobec tych raportów.

3. etap Rady Praw Człowieka - rozpatrywanie skargi na forum krajowym, jakie środki zastosować.

3) przeglądy okresowe(powszechne) - co 4 lata, co roku jest podęte 48 państw.

4)prace grup roboczych - grupa robocza złożona z 3 członków (tzw. TROJKI), wydają rekomendację, które muszą być wykonane przez państwo i implementowane ale też w odpowiednim zakresie przez pozostałe państw ONZ. Zobowiązania wynikające z KNZ, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, wszystkie inne instrumenty prawne z dziedziny prawa człowieka oraz wszystkie dobrowolne przyrzeczenia i ślubowania które państwa złożyły min kandydujące do ONZ.

II) System Traktatowy - jeden elementów ONZ oparty na wielostronnych umowach międzynarodowych zawieranych w ramach ONZ.

Filary - organy kontrolne przewidziane rzez każdą z tych konwencji czyli tzw. komitety. Są niezależne od organów instytucji ONZ. 7 z 8 komitetów są organami traktatowymi, natomiast Komitet Praw Gospodarczych i Kulturalnych został powołany w 1986 roku przez Rade GiS.

1) Międzynarodowa Konwencja o likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej 1965/1969

Komitet ds. likwidacji dyskryminacji rasowej - ratyfikowany przez 173 państwa

2)Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych 1966/1976

- I protokół fakultatywny do MPPOiP w sprawie skargi indywidualnej do Komitetu Praw Człowieka 1966r.

- II protokół fakultatywny w sprawie zniesienia kary śmierci 1989r

3)Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych 1966/1976 (MPPGSiK)

Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych - powstał na podstawie rezolucji z 1986r.

Protokół fakultatywny przewiduje skargę do komitetu PGSiK 2008/2009

4) Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet 1979/1981

5) Konwencja przeciwko Torturom i innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu( w krocie: konwencja przeciwko torturom) 1984/1987

7)Międzynarodowy konwencja o ochronie praw pracowników migrujących o członków ich rodzin 1990/2003

9) Konwencja o ochronie wszystkich osób przed wymuszonymi zaginięciami 1998