Filozofia
Sprawozdanie z ćwiczeń 28.10.2005 piątek 1520-1700
opracowały: Aleksandra Kozłowska, Agnieszka Pawlak
Temat: Sokrates- wzorzec filozofa.
Uosobieniem filozofii jest Sokrates, czyli można powiedzieć, że jest jej wzorcem.
Kim byli sofiści?- Nauczycielami wędrownymi oferującymi mądrość, za swoje zadanie uważali nauczanie mądrości. Uczniowie Sokratesa odpędzali sofistów.
Koncepcja cnoty (arete)
Czym była arete?
- Cnotą było męstwo, siła fizyczna, spryt, przebiegłość, przyjaźń. Spryt jest to myślenie, które pozwala na przeprowadzenie pewnych działań. Przyjaźń pomiędzy mężczyznami podczas wojny objawia się tym, że szyk piechoty jest tak skonstruowany aby połowa tarczy zasłaniała osobę stojącą obok. Zwarty szyk prowadził do zwycięstwa.
Dla sofistów arete to eubulia= zaradność. Człowiek powinien pięknie mówić, argumentować, rozwiązywać spory, aby realizować własne stanowisko. Nie istnieje takie coś jak prawda, jest tylko słuszność. Przekonywanie należy do cnoty zaradności.
Sokrates jako pierwszy zaczął spoglądać na dusze człowieka jako na najważniejszy element, nie można skupić się na cielesności. Arete= dzielność, prowadzi do osiągnięcia właściwego celu przez człowieka. Cnotą jest także wiedza i poznanie, należy wciąż się uczyć, poznawać siebie swą duszę, charakter.
Na czym polega dzielność łodzi?- Zdolność łodzi do utrzymania kierunku mimo rożnych warunków. Im łódź jest dzielniejsza tym sternikowi łatwiej jest dotrzeć do celu.
Osiągnięcie celu powoduje osiągnięcie szczęścia.
W jaki sposób człowiek jest dzielny?- Człowiek panuje nad sobą, nad swoją zwierzęcą natura(enkrateia).
Eleuteria oznacza wolność. Gdzie jest wolność, jeśli mamy panować nad sobą?- Człowiek ma się starać o to, aby być wolnym od pokus, o to żeby nim nie sterowały. Wolność jest rozumiana jako autonomia. Człowiek powinien się kontrolować i podchodzić do wszystkiego w sposób refleksyjny. Panowanie nad sobą w kontekście wolności to jedno podejście.
Wolność polega na niezależności. Trzeba zachować rozumną postawę w sytuacji naporu marzeń, pragnień.
Panowania nad sobą nie można utożsamiać ze wstrzemięźliwością, bo wstrzemięźliwość oznacza wyrzekanie się. Powstrzymywanie się przed popędami, wyrzekanie się- kierunek ascetyzmu. Człowiek jest dzielny poprzez odmierzanie sobie przyjemności. Rachunek przyjemności- nie chodzi o to, aby kategorycznie odrzucić przyjemności tylko o ich rozsady wybór.
Koncepcje cnoty:
I.- napór impulsów
II.- wstrzemięźliwość, ograniczanie wyborów
III.- trzeba osiągnąć jak największą rozkosz, pozbawienie się części przyjemności po to aby doznać później jeszcze większej rozkoszy.
Sokratesa i sofistów łączy jedno- paideia (kształcenie). Jednakże sam cel kształcenia jest inny. Rożni się także rozumienie pojęcia dzielności. Sofiści twierdzą, że trzeba się kształcić, drogą refleksji poznawać świat.
Sofia= mądrość
Sofrosine= roztropność
Mądrość a roztropność?
Można posiadać mądrość, ale nic z tego nie wyniknie. To że posiada ktoś wiedze nie musi znaczyć, że jest inteligentny. Mądrość polega na odpowiednim posługiwaniu się wiedzą, a to jest właśnie roztropność.
Wg Sokratesa zastanawiamy się, czym jest dobro i odnosimy to do siebie (trzeba wiedzieć, czym dobro jest dla nas). Problem tkwi w tym, iż niektórzy nie zdają sobie sprawy z tego co jest dla nich dobre. Zło polega na niewiedzy, czasem ma nawet pozór dobra np.: przyjemność. Przyjemność nie może być czynnikiem, który kieruje naszym postępowaniem, bo jest to fałszywe dobro. Zło jest to „błąd” w rozpoznaniu tego co jest dobre.
Fryderyk Nietzsche oburzał się na tą koncepcję, twierdził że trzeba ją zwalczać. Nietzschze zarzucał Sokratesowi to, że jego poglądy wynikają z kompleksów. Sokrates uważany był za bardzo brzydkiego, stąd też pogląd o przewadze duszy nad ciałem. Skąd ta brzydota?- Sokrates doprowadza do zatrzymania rozwoju, działają, więc na niego siły destrukcyjne i doprowadzają tym samym do brzydoty.
Dlaczego rozwój jest zatrzymany? Na czym polega jego zatrzymanie?
Nietsche uważa, że postawienie znaku równości pomiędzy cnotę, rozum i szczęście jest cudaczne. Rozumowanie Sokratesa doprowadza do przerostu pierwiastka logicznego. Rozum uważany jest za tyrana, Sokrates wierzy w rozsądek za wszelką cenę. Alternatywa bycia rozumnym jest katastrofa, śmierć. W filozofii potrzeba jest jednak trochę instynktu. Dusza ludzka to zbiór dynamiki, która musi mieć swoje ujście. Sytuacja, kiedy rozum wybiera w zaspokajaniu instynktów jest do przyjęcia, ale ich eliminacja jest niszcząca dla człowieka. Sfera moralności ma charakter represyjny, jak dokonać wyjścia poza dobro i zło?- Projekt nadczłowieka. Sfera instynktów, które trzeba wyeliminować jest destrukcyjną siła dla człowieka. Wg Sokratesa jesteśmy przede wszystkim osobami refleksyjnymi, kierunek skrajnego intelektualizmu. Trzeba się temu przeciwstawić i stworzyć nowa koncepcję, nie opierać się na starych zasadach moralności.
Koncepcja psyche (duszy człowieka)- dusza jest tym, co kształtuje człowieka, stanowi o jego zdolnościach intelektualnych; aktywność myślenia, intelektualna i moralna osobowość, dusza kształtuje człowieka, odróżnia go od innych.
Wg Sokratesa dobro jest dla ludzi czymś najważniejszym, tym samym Sokrates troszczy się o naszą duszę.
Filozofia to niebezpieczne zajęcie= śmierć Sokratesa.