Andrzej Świderski
Rynek pracy tymczasowej w Polsce
Rynek pracy zmienia się. Główną, widoczną zmianą na tym rynku jest słabnąca rola związków zawodowych, od których w większym bądź w mniejszym stopniu zależała stopa zatrudnienia (głównie po przez ustalanie płacy). To co od zawsze było istotne dla pracowników to fakt stałości zatrudnienia. Silna konkurencja przedsiębiorstw wymuszała redukcję kosztów, między innymi kosztów zatrudnienia pracowników. Skoro pojawił się popyt to pojawiła się i podaż w postaci rynku pracy tymczasowej. Czym się charakteryzuje ten rynek i jak na chwilę obecną rozwija się w Polsce?
Osoby, które mają trudności z wejściem na rynek pracy, czy to z powodu braku doświadczenia, czy też z powodu długiej absencji na tymże rynku, mają obecnie do dyspozycji „środek” w postaci rynku pracy tymczasowej. Głównymi uczestnikami ze strony podażowej tego rynku są osoby młode, poniżej 25 roku życia, które wg danych za 2010 rok stanowią ponad 40% pracowników tymczasowych, i którzy jednocześnie stanowią największy odsetek wśród bezrobotnych ogółem. Głównym powodem takiego stanu rzeczy jest fakt, iż osoby te nie posiadają doświadczenia, co obniża ich konkurencyjność na rynku pracy. Kolejną grupą, która stanowi wysoki odsetek pracowników tymczasowych są kobiety - ponad 45%, głównie z przedziału wiekowego 35-49 lat. Powody, które skłaniają je do stawania się pracownikami tymczasowymi są głównie związane z faktem rodzicielstwa. Przy pomocy zatrudnienia tymczasowego mogą pogodzić pracę z obowiązkami rodzica. Korzystają również z takiej formy zatrudnienia gdy chcą powrócić na rynek pracy po urlopach macierzyńskich. Duża część pracowników tymczasowych w dłuższej perspektywie może liczyć na stałe zatrudnienie (przynajmniej wg danych czołowych agencji pracy tymczasowej).
Nie tylko strona podażowa korzysta z dobrodziejstw rynku pracy tymczasowej. Pracodawcy co raz chętniej sięgają po pracowników tymczasowych głównie celem obniżenia kosztów zatrudnienia. Obecnie, przy nieustabilizowanej jeszcze koniunkturze, popyt na takiego pracownika jest relatywnie duży. Wiąże się to z tym, iż z niepewnością przedsiębiorstw związaną z zamówieniami/zleceniami podąża w parze niestabilność zatrudnienia, spowodowana głównie z kosztami zatrudnienia etatowego pracownika, które w Polsce wynoszą około 40% płacy brutto. Wynika z tego, iż pracownicy tymczasowi są idealnym rozwiązaniem w warunkach zmieniającej się koniunktury, kiedy szczególnego znaczenia nabiera fakt dostosowywania zatrudniania do potrzeb, głównie w wyniku redukcji kosztów.
W Polsce rynek pracy tymczasowej jest rynkiem rozwijającym się dość prężnie. Przychody tego rynku w roku 2010 były prawie o 50% większe w stosunku do roku 2009 i wynosiły około 2,5 mld zł. Szacuje się, iż wzrost dochodów w roku 2011 wyniesie 30%. Jednak jeśli spojrzeć na pracowników tymczasowych przez pryzmat pracowników ogółem, to stanowią oni raptem około 0,5% ogółu zatrudnienia. Niemniej jednak rynek tan ma duży potencjał. Świadczą o tym chociażby dwa fakty: liczba potencjalnych pracowników tymczasowych (około 2 mln bezrobotnych) jak również wielkość tego rynku w krajach Unii Europejskiej, gdzie średnia odsetek pracowników tymczasowych wynosi około 2% wszystkich zatrudnionych.
Z powyższego, bardzo syntetycznego, opisu rynku pracy tymczasowej nasuwa się (przynajmniej dla mnie) jedna tematyka pracy licencjackiej. Mianowicie, znaczenie rynku pracy tymczasowej we współczesnym kształtowaniu się rynku pracy na przykładzie Polski. Wyszło troszkę masło maślane. Sam temat można, oczywiście, przekształcić - chodzi głównie o uchwycenie istoty pewnych zmian na rynku pracy, jak chociażby opisany powyżej rynek pracy tymczasowej.