Inflacja to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w gospodarce. Czysta inflacja jest przypadkiem szczególnym, który pojawia się wtedy, kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie. Inaczej mówiąc zjawisko inflacji występuje w sytuacji, w której ilość pieniędzy w obiegu rośnie szybciej niż wartość towarów i usług oferowanych do sprzedaży. Taki stan rzeczy prowadzi w konsekwencji do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza w tym samym tempie.
Przyczyny inflacji są różne. Mogą one tkwić w polityce pieniężnej, kredytowej, budżetowej i inwestycyjnej w dysproporcjach gospodarczych, w spadku wartości waluty krajowej w stosunku do walut zagranicznych, we wzroście cen surowców czy paliwa i energii na rynku światowym. Do najważniejszych możemy zaliczyć:
niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)
przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)
ingerencję państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.
wadliwą strukturę gospodarki
wzrost cen podstawowych surowców energetycznych (powoduje to wzrost kosztów produkcji i wzrostu cen)
import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji , a co za tym idzie wzrost cen)
długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)
recesją gospodarczą (obniżenie wydajności pracy, a tym samym wzrost kosztów produkcji)
monopolizację gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)
Skutki inflacji ponosi zarówno społeczeństwo, jak i gospodarka narodowa. Negatywne skutki inflacji, zwłaszcza przy inflacji nieprzewidzianej ponoszą;
ludzie oszczędzający - kiedy trzymają pieniądze w kieszeni lub na rachunku oszczędnościowym płatnym na żądanie,
banki, które udzielają pożyczek na długie okresy i w momencie wypłaty udzielonych pożyczek pieniądze przy inflacji mają dal banków mniejszą siłę nabywczą,
ludzie pracujący, którzy w związku z inflacją otrzymują podwyżkę płac popadają w wyższy podatek ,czyli w wyższą kategorię stawek podatkowych,
emeryci, gdyż indeksacja emerytur, tak jak wzrost płac pracowników nie nadąża za wzrostem cen.
Cykl koniunkturalny - zjawisko występowania w gospodarce wahań różnych mierników ekonomicznych charakteryzujących poziom koniunktury, wokół rosnącego trendu wzrostu gospodarczego, analizowanego w długim okresie. Najczęściej tymi zmiennymi są: PKB, zatrudnienie, ceny, wielkość eksportu i importu, wskaźniki rynku kapitałowego, nakłady inwestycyjne i zapasy przedsiębiorstw, dochody i wydatki ludności, obroty i zyski przedsiębiorstw.
Podział cykli koniunkturalnych:
Średnie,
W wahaniach cyklu koniunkturalnego można wyróżnić cztery podstawowe fazy:
kryzys (lub recesja w zależności od skali spadku produkcji)
depresja (lub dno kryzysu)
ożywienie gospodarcze
wysoka koniunktura (rozkwit gospodarczy)
Rola NBP w gospodarce
Narodowy Bank Polski (NBP) powołany w 1945 roku jest w Polsce bankiem centralnym decydującym o wielu dziedzinach gospodarki (naczelna instytucja systemu bankowego każdego kraju, która jako jedna z nielicznych ma prawo używania pieczęci z godłem państwowym.). Jego podstawowe funkcje to:
- funkcja emisyjna, czyli wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych, sprawdza prawdziwość banknotów/monet znajdujących się w obiegu i niszczy zużyte
- jest bankiem państwa obsługuje i organizuje płatności zorganizowane, reprezentuje politykę państwa w stosunku do kursu walut, zaciągania pożyczki i obsługuje zadłużenia
- jest odpowiedzialny za obieg pieniężny wewnątrz kraju
- realizuje politykę pieniężną i kredytową państwa, czyli ustala wysokość stopy procentowej oraz wysokość rezerw obowiązkowych, jest odpowiedzialny za obieg pieniężny wewnątrz kraju
- jest bankiem banków, ponieważ reguluje cyrkulację emitowanego pieniądza, wpływa na wielkość pieniądza bankowego, reguluje płynność sektora bankowego, kształtuje potencjał kredytowy, banki odprowadzają do niego rezerwy obowiązkowe, zaciągają w nim kredyty
- wpływa na politykę obrotu obcymi walutami, tzn. przechowuje oficjalne rezerwy obcych walut i ustala kurs wymienny złotego w stosunku do walut innych państw.
Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, z zastosowaniem takich narzędzi jak:
stopę rezerw obowiązkowych banków, oprocentowania kredytu refinansowego oraz stopę redyskontowa weksli,−
−jednolite zasady rozrachunków międzybankowych i numeracji jednostek organizacyjnych banków, a także zasady i terminy przekazywania do NBP informacji przez banki.
Do głównych zadań NBP należy:
- czuwanie nad realizacją uchwalonej przez sejm polityki pieniężnej,
-emitowanie pieniądza,−
-ustalanie, w porozumieniu z Ministrem Finansów, wzorów nominałów:− banknotów i monet oraz zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych,
-wykonywanie obsługi bankowej budżetu państwa,−
-ustalanie form, trybu i zasad udzielania kredytu refinansowego bankom oraz udzielanie tego kredytu,−
-określanie wysokości oraz gromadzenie rezerw obowiązkowych innych banków,−
-sporządzanie planu kredytowego i opracowanie założeń polityki- pieniężno-kredytowej państwa, a po uzyskaniu opinii Rady ministrów, przedstawienie go Sejmowi,
-współdziałanie z Ministrem Finansów w opracowywaniu planu bilansu płatniczego.−
Źródła informacyjne:
- Internet:
- www.pl.wikipedia.org
- www.google.pl
- Wielki słownik pojec ekonomicznych i biznesowych (książka)
- poradnik dla przyszłych ekonomistów (książka)