PRACA NAD WPROWADZENIEM LITERY PISANEJ.
Dziecko rozpoczynające naukę w klasie pierwszej nie musi posiadać umiejętności pisania liter, ale jest przygotowane do jej sprawnego nabywania.
Koordynacja słuchowo - wzrokowo - ruchowa i sprawność manualna jest tak wykształcona, że dziecko może już i umie:
prawidłowo trzymać przybory do pisania i prowadzić je po kartce ruchami ciągłymi,
kreślić kształty literopodobne i elementy liter,
prawidłowo orientować się w kierunkach - w prawo, w lewo, w dół, do góry, wyżej, niżej itp.,
przetwarzać obraz ruchowy na graficzny i odwrotnie,
rozplanować miejsce na kartce bloku rysunkowego i w zeszycie.
Dzieci w klasie „zerowej” poznały litery drukowane i posiadają pewne umiejętności
w zakresie czytania druku, stąd też nauka pisania liter powinna opierać się na tej umiejętności. Wykorzystując tkwiący w pamięci dziecka obraz litery drukowanej podajemy mu nowy wzór litery pisanej i uczymy kojarzenia go z literą już znaną drukowaną.
Etapy wprowadzenia litery pisanej.
Pracę nad nową literą można rozpocząć od zabaw lub ćwiczeń usprawniających ruchy ręki. Może to być piosenka ( wierszyk ) przy której dzieci wykonują ręką rytmiczne ruchy. Wzór do wykonania powinien być wcześniej narysowany na tablicy lub kartonie albo zademonstrowany przez nauczyciela. Takie ćwiczenie koordynacji ruchowo - wzrokowo - słuchowej jest bardzo potrzebne przy nauce pisania.
Pokaz obrazka lub okazu naturalnego przedstawiającego przedmiot, który w swojej nazwie ma na początku nowo wprowadzaną głoskę i literę np. „r” - „rower”
Układanie modelu dźwiękowego wyrazu z kartoników-wyróżnianie samogłosek i spółgłosek w wyrazie. Czerwone kartoniki oznaczają samogłoski w wyrazie, niebieskie kartoniki oznaczają spółgłoski w wyrazie.
Ułożenie podpisu pod obrazkiem z liter drukowanych.
Obok podpisu drukiem umieszczenie napisu wyrazu literami pisanymi.
Porównanie obu napisów. Zwrócenie uwagi na to, że litery mogą być drukowane i pisane oraz na to ,że litery pisane są połączone ze sobą.
Wyodrębnienie z wyrazu nowej litery pisanej i pokaz jej wzoru.
Zademonstrowanie przez nauczyciela sposobu pisania nowej litery wielkiej i małej. Pierwsze pisanie nowej litery przez nauczyciela na tablicy bez linii. Czynnościom tym powinno towarzyszyć słowne wyjaśnianie jak należy pisać. W przypadku litery „m” mówimy tak : piszemy laseczkę od góry do dołu, potem wracamy do góry i ponownie piszemy drugą laseczkę , znowu do góry i piszemy trzecią laseczkę ,którą na dole zakręcamy .
Porównanie nowej litery pisanej z innymi znanymi literami pisanymi. Wykrycie podobieństw i różnic. ( ten etap należy pominąć jeżeli dzieci poznają dopiero pierwszą literę pisaną).
Próbne pisanie przez dzieci najpierw małej,
potem wielkiej litery pisanej w powietrzu, palcem po ławce, na papierze bez liniatury.
Dzieci ćwiczą pisanie nowej litery tak długo ,aż zapamiętają sposób jej kreślenia.
Drugie pisanie nowej litery w liniaturze. Nauczyciel demonstruje sposób pisania , jednocześnie słownie tłumaczy i wyjaśnia sposób rozmieszczenia litery w linijkach. Tłumaczy w którym miejscu należy oderwać długopis od papieru, a w którym miejscu nie odrywamy długopisu od kartki.
Dzieci próbują pisać poznaną literę najpierw w powiększonej liniaturze. Pisaniu cały czas towarzyszy komentarz, co i jak w danej chwili należy napisać. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym ruchem ręki , nie ponagla, nie krytykuje, a w razie potrzeby pokazuje jeszcze raz sposób pisania.
Pisanie nowej litery w zeszytach . Nauczyciel może zaznaczyć dzieciom w linijce jak napisać nową literę ( dotyczy to głównie tych uczniów, którzy mają trudności w odpowiednim umieszczeniu litery w liniaturze).
Łączenie nowej litery z innymi znanymi literami. ( w przypadku gdy uczniowie znają już inne litery).
Pisanie nowego wyrazu .
Układanie i zapisywanie na tablicy i w zeszycie zdania zawierającego nowo poznaną literą.
Należy wprowadzać pisanie liter przez uczniów na tablicy. Jednocześnie może pisać więcej niż jedno dziecko. Uczeń powinien chociaż raz za zajęciach wystąpić przed klasą , aby pokonać wewnętrzne opory ,a szczególnie pokonać nieśmiałość.
Pisanie na dużym formacie utrwala w pamięci dziecka obraz litery i wszystkie jej szczegóły, dlatego należy systematycznie stosować tego rodzaju ćwiczenia .
Pisanie dzieci w klasie I powinno być systematycznie i nieustannie kontrolowane przez nauczyciela ,aby utrwalić prawidłowy kształt litery i sposób jej łączenia z innymi literami. Podczas kontroli nauczyciel poprawia:
kształt litery, jeżeli odbiega od wzoru,
proporcje między literami - dociąganie do linii i nieprzeciąganie poza linie.
odstępy między literami i sposób ich łączenia,
położenie liter.