Andragogika wykład nr 6 04-03-2012
Edukacja osób trzeciego wieku.
Biologiczne starzenie się - cena za wysoki ewolucyjny rozwój najbardziej pierwotne organizmy się starzeją choć najczęściej giną np. pierwotniaki tasiemiec. Mózg - układ nerwowy, serce, mięśnie szkieletowe - zanik zdolności reprodukcyjnych komórek. Zewnętrzne i najbardziej dostrzegalne oznaki starzenia się skóra, postawa ciała, słuch, wzrok, smak, węch). Obniżenie sprawności fizycznej, w fizjologicznym starzeniu się wydolność wielu narządów pozostaje na takim poziomie jak u osób młodych, mnoga patologia.
Społeczne starzenie się- stosunek osoby starszej do procesu starzenia się i społeczeństwa do osób starszych. Polityka państwa socjalna, medyczna. Rodzina dwupokoleniowa emancypacja i aktywizacja kobiet. Role społeczna osób starszych, stosunki z otoczeniem z rodziną ze społeczeństwem.
Psychologiczne starzenie się - starzenie się mózgu ponosi za sobą pewne zmian w psychice i całym ustroju, charakter jednostkowy. U ludzi starszych wolnych od otępienia inteligencja nie jest mniejsza niż u młodych jest tylko inaczej ukierunkowana i zabarwiona mądrość życiowa umiar rozwaga spokój.
Badanie K. Schaie”a stwierdził ze aż do 70 roku życia tylko część osób wykazuje znaczące pogorszenie wyników część utrzymuje się na niezmienionym poziomie. Część zaś wykazuje poprawę, udowodnił zaś że zaobserwowano u dorosłych różnice wyników zależne SA nie tylko od wieku ale także od Kohorty czyli przynależności do określonego rocznika urodzenia. Osoby urodzone później wychowane w korzystniejszych warunkach mając np. 50 lat mogą mieć lepsze wyniki niż pięćdziesięciolatkowie urodzeni dużo wcześniej.
Wnioski ogólne:
- reakcje ulęgają spowolnieniu
- obniżenie wrażliwości na krótkotrwałe bodźce
- osłabiona pamięć mechaniczna
- trudności z przetworzeniem informacji
- zmiana hierarchii potrzeb i postaw
- słabną motywacje
- preferencja biernego wypoczynku
Wszystkie funkcje człowieka starszego są plastyczne poddają się stymulacji i adaptacji, efektywna adaptacja do starości związana jest z mądrością pragmatyczną jako cechą rozumu natomiast dalszy rozwój podmiotowy z mądrością transcendentalną będące atrybutem całej osobowości. Przejawem mądrości transcendentnej jest równowaga psychiczna ostatecznie brak lęk przed śmiercią. Do starości trzeba się przygotować profilaktyka gerontologiczna.
Rodzaje potrzeb osób starszych:
Potrzeba bezpieczeństwa, przynależności, użyteczności, uznania, utrzymania dotychczasowej pozycji, niezależności, satysfakcji życiowej.
Dobre przystosowanie dobre do starości:
- stan zdrowia
- aktywność
- bystrość umysłu
- szczerość w stosunku z innym
- zadowolenie z życia
- zaufanie
- szacunek dla samego siebie
- wysoka samoocena
- towarzyskość
Oznaki złej adaptacji do starości:
- wrogość do otoczenia
- brak radości
- lęki poczucie winy
- poczucie niższej wartości
Czynniki determinujące
Wewnętrzne - emocje motywy oczekiwania
Zewnętrzne - możliwości obowiązki przeciwności losu działalność innych ludzi
Koncepcja niezaangażowania - odwołanie się do naturalnej następującej wraz z wiekiem interakcji z otoczeniem, niechęci do nowych obowiązków, zawiązania przestrzeni życiowej, skupienia na sobie.
Koncepcja aktywności twórca R.C. Atchley warunkiem równowagi emocjonalnej jest aktywność.
Postawy osób starszych wobec starości:
Postawa konstruktywna - osoba krytyczna wobec samego siebie, ciesząca się z życia, dowcipna, która godzi się ze śmiercią i starością.
Postawa zależności - osoby bierne i zależne wobec innych, chętnie i szybko wycofują się z pracy zawodowej, dobrze czuja się zależne od rodziny.
Postawa obronna - czuje lek przed śmiercią osoby lekko znerwicowane
Postawa wrogości - tzw starzy gniewni osoby kłótliwe złośliwe, postawa wrogości w stosunku do siebie którym nie powiodło się w życiu których bilans życiowy jest ujemny.
Style życia osób starszych wg Czerniawskiej
- całkowicie bierny
- styl rodzinny
- styl hobbystyczny
- styl zaangażowany
- styl homocentryczny
- styl pobożny
Wychowanie do starości
Przygotowanie do poziomu biologicznego:
- kształtowanie nawyków pozytywnych uprawianie sportu, rekreacji styl życia aktywny
- dbałość o higienę zdrowia i dobre nawyki, i nieprzedawkowywanie lekarstw
- żywienie, zdrowa dieta, brak nałogów, opieka medyczna
Przygotowanie do poziomu psychicznego:
- adekwatne samopoznanie, zdrowy egoizm, pozytywne myślenie o własnej przyszłości, niwelacja obaw, lęku, mieć hobby, samoakceptacja afirmacja życia.
Przygotowanie do poziomu intelektualnego:
- rozbudowywanie zainteresowań
- pielęgnowanie zainteresowań
- umiejętności ich twórczego zaspokojenia
- kreatywny wymiar czasu wolnego
- uprawianie gimnastyki
- niedopuszczenie do intelektualnej jałowej starości
Przygotowanie do poziomu społecznego:
- wdrozenie do aktywności społecznej i jej utrzymanie
- angażowanie się w działalność związków klubow
- przyjmowanie nowych ról społecznych
- zapobieganie izolacji społecznej osamotnienia
- trwanie w adekwatnym poczuciu przydatności
Przygotowanie do poziomu ekonomicznego:
- przewidujące życie gromadzenie oszczędności
- ubezpieczanie społeczne
- zapewnienie odpowiedniego stanu materialnego
- zapewnienie godnych warunków egzystencji
- unikanie starości zależnej
- możliwość realizacji marzeń