Jakie są i z czego wynikają problemy w pracy z takimi osobami jak osoby starsze?
Opieka nad osobami w podeszłym wieku jest zadaniem, które współcześnie może mieć różne formy. Wydłużający się nieustannie okres życia starszych osób sprawia, że coraz więcej ludzi w podeszłym wieku wymaga długoletniej opieki i pielęgnacji fachowego personelu. Opieka ta może zapewnić zadowalające warunki życia w okresie starości, a prawidłowa pielęgnacja ciała oraz odpowiedniego wsparcia duchowego mogą pomóc w znoszeniu trudów i ograniczeń wynikających ze starości oraz cierpienia spowodowanego chorobą.
Pamiętajmy, że starzenie się jest naturalnym procesem w życiu człowieka i nie należy go mylić z chorobą. W ocenie procesu starzenia osoby w podeszłym wieku oprócz wieku kalendarzowego, który tylko w niewielkim stopniu determinuje duchową i fizyczną sprawność człowieka, należy uwzględnić również wiek biologiczny oraz stan psychiczny i sytuację społeczną, przy czym trzeba pamiętać, że wymienione czynniki oddziałują na siebie wzajemnie.
Celem opieki nad osobami w podeszłym wieku jest nie tyle dążenie do odzyskania przez nie dawnej witalności i zdrowia, o ile uzyskanie poprawy jakości życia podopiecznych dzięki udzielaniu im niezbędnej w tym wieku pomocy i opieki.
Z procesem starzenia wiążą się zmiany somatyczne i psychiczne.
Do zmian somatycznych zaliczamy zmiany w:
wyglądzie
narządach zmysłu
czynności narządów
Do zmian psychicznych zaliczamy:
osłabienie pamięci
zmianę zakresu zainteresowań
upór
zmiany w sprawności intelektualnej
zmiany charakterologiczne
Osoby starsze mogą mieć:
utrudnią komunikację z otoczeniem,
ograniczoną orientację przestrzenną i zmniejszoną aktywność w życiu towarzyskim, co jest wywoływane przez osłabienie słuchu i pogorszenie stanu widzenia.
Zmysł dotyku dzięki utrzymaniu swojej zdolności percepcji pozostaje często jako jedyny środek komunikacji chorego z otoczeniem (zwłaszcza w razie zaniku funkcji wzrokowych i słuchowych). Zachowaną wrażliwość receptorów skórnych można i należy wykorzystywać przy pielęgnacji osób obłożnie chorych celem przekazania im pozytywnych uczuć, m.in. przychylności, poczucia bezpieczeństwa, ochrony).
Szczególnie charakterystyczną zmianą pojawiającą się u osób w podeszłym wieku jest osłabienie zdolności zapamiętywania informacji. Osoby te potrzebują więcej czasu na przyswojenie sobie nowych wiadomości czy wyuczeniem nowych umiejętności. Opieka nad człowiekiem w podeszłym wieku nie tylko może, ale wręcz powinna uwzględniać podtrzymywanie i pielęgnowanie jego aktywności umysłowej. Należy skłaniać podopiecznego do afirmacyjnej postawy wobec ciała. Przekonywać go, że jest człowiekiem pełnowartościowym, wspierać go przy pokonywaniu codziennych trudności oraz motywować do aktywności umysłowej.
Biologiczne i społeczne uwarunkowania sprawiają, że wraz z zaawansowaniem wieku maleje u większości ludzi zakres ich zainteresowań.
Wielu zadań człowiek nie może już sam wykonywać, liczne obszary są dla niego trudno dostępne.
Ze zmianami fizycznymi i psychicznymi dokonującymi się w organizmie osób starszych jest niezdolność do przystosowywania się lub znaczne spowolnienie szybkości adaptacji. Reakcją obronną jest tendencja do uporu, czyli skłonność do nieustępliwego trzymania się przyzwyczajeń. Osoba taka trzyma się własnych przyzwyczajeń, niechętnie podporządkowuje się do zaleceń personelu medycznego i czuje się przytłoczona nowymi wskazówkami. Osobom takim należy:
oferować pomoc,
powtarzać niezbędne czynności, aby utrwaliły się i weszły w przyzwyczajenia osób starszych,
unikać niepotrzebnych zmian,
przedstawić korzyści, jakie wynikają z dostosowywania się do zaleceń,
stworzyć atmosferę zaufania
urozmaicać rutynowe czynności życia codziennego
Charakterystyczne zmiany osobowości u osób w podeszłym wieku:
obniżona zdolność do sterowania uczuciami (np. nagle wybuchy płaczu czy złości)
obniżenie intensywności przeżyć (np. zobojętnienie czy zdystansowanie emocjonalne)
Podejście osoby starszej wobec personelu medycznego
Pacjenci tacy jak osoby starsze zwykle są:
-niecierpliwi, np. na korytarzu przychodni wykłócają się o kolejkę kto za kim stał.
-zrzędliwi, dłużej żyjąc wiedzą co jest dla nich dobre a co nie, często pouczając lekarzy
Jaka wobec osób starszych powinna być pielęgniarka?
Niezwykle pożądane przez osoby starsze cechy pielęgniarki to:
empatia
Zdolność i nawiązywanie więzi interpersonalnych-osoba starsza (pacjent) chce mieć w nich osoby bliskie którym można zaufać
umiejętność motywowania do wysiłku
szacunek
współczucie dla jego sytuacji życiowej oraz chęć niesienia pomocy
Serdeczność i życzliwość w stosunku do chorego oraz umiejętność nawiązywania bezpośredniego kontaktu mają tu szczególnie duże znaczenie.