Zawodowy kodeks postępowania etycznego
pedagoga/osoby z wykształceniem pedagogicznym
Zasady ogólne
Wykonując czynności zawodowe, pedagog dąży do tego by kontakt z nim był pomocny w kształtowaniu osobowości drugiego człowieka lub grupy osób. Z racji swojego zawodu poczuwa się do odpowiedzialności za rozwój osobowy ludzi z którymi ma styczność.
Wykonując czynności zawodowe pedagog świadomy jest swoich uprawnień i w żadnym wypadku nie powinien ich nadużywać.
Obowiązkiem pedagoga jest stały rozwój zawodowy i dążenie do stałego rozwoju osobistego. Pedagog nie przedstawia niezgodnie z prawdą swojego wykształcenia, kompetencji profesjonalnych oraz osiągnięć naukowych.
Specyfika wykonywanego zawodu pedagoga obarczona jest szczególną odpowiedzialnością, tym samym pedagog powinien dołożyć wszelkich starań aby zapewnić najwyższy poziom wykonywanej pracy.
Pedagog przyjmując określoną postawę wobec norm moralnych i obyczajowych w życiu prywatnym zdaje sobie sprawę, ze jego decyzje w sprawach osobistych mogą wpływać na jakość jego czynności zawodowych oraz rzutować na zaufanie do pedagogów. W społecznych oczekiwaniach zawarte są wysokie wymagania dotyczące przestrzegania zasad etycznych przez przedstawicieli tego zawodu.
Zasady etyki postępowania pedagoga wynikają z ogólnych norm etycznych. Zobowiązują one pedagoga do przestrzegania praw człowieka i dbania o godność zawodu pedagoga. Naruszeniem godności zawodu jest każde działanie pedagoga, które podważa zaufanie do zawodu.
Pedagog powinien zawsze wypełniać swe obowiązki z poszanowaniem człowieka bez względu na rasę, wiek, płeć, narodowość, wyznanie, przynależność społeczną, sytuację materialną czy też inne uwarunkowania.
Dla wypełnienia swoich zadań pedagog powinien zachować swobodę działań zawodowych, zgodnie ze swoim sumieniem i wiedzą pedagogiczną. Pedagog nie może akceptować warunków pracy, które ograniczają jego niezależność zawodową. Pedagog powinien domagać się poszanowania dla własnej niezależności, bez względu na pozycje zajmowaną w hierarchii zawodowej.
Relacje między pedagogami opierają się na wzajemnym szacunku i koleżeństwie, wynikającymi ze wspólnoty wartości i celów, świadomości rangi społecznej wykonywanego zawodu oraz przyjętej na siebie odpowiedzialności zawodowej.
Pedagog nie jest obojętny na odstępstwa od zasad etyki zawodowej innych pedagogów. Stwierdzając nieetyczne zachowania wśród przedstawicieli zawodu pedagoga lub dowiadując się o takim zachowaniu, pedagog stara się przekonać go o niewłaściwości jego czynów, korzystając gdy trzeba z pomocy innych kolegów. W przypadku nieskuteczności takiej interwencji pedagog powinien zgłosić sprawę do Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego (w przypadku, gdy oboje mają prawa członkowskie), które określa dalszy sposób jej załatwienia.
Pedagog jako praktyk
Przyjmując działalność praktyczną pedagog akceptuje fakt, że jego odpowiedzialność zawodowa przyjmuje wówczas konkretną formę odpowiedzialności za drugiego człowieka lub grupę ludzi.
Pedagog ma swobodę wyboru metod postępowania, które uzna za najskuteczniejsze.
Relacje między pedagogiem a jego podopiecznym powinny opierać się na wzajemnym zaufaniu.
Pedagog powstrzymuje się od komentarzy dotyczących podopiecznego w obecności osób postronnych, dbając tym samym o niepodważanie zaufania do przedstawicieli swojego zawodu
Osoby małoletnie powinny być traktowane w sposób szczególny. Głównym celem pracy pedagoga powinno być dobro małoletniego
Wnikanie w intymne, osobiste sprawy podopiecznego jest dopuszczalne jedynie w tym zakresie jaki wynika z celów pomocy pedagogicznej.
Współpracując ze specjalistami z innych dziedzin lub korzystając z ich konsultacji, pedagog udostępnia wyniki własnych badań tylko w takim stopniu, w jakim jest to potrzebne. Informuje jednocześnie o konieczności utrzymania tych danych w tajemnicy.
Pedagog gromadzi wiedzę o rzeczywistości wychowawczej, instytucjach edukacyjnych, problemach wychowawczych i zjawiskach społecznych, które mają wpływ na procesy wychowania.
Praca pedagoga ma za zadanie wskazywanie możliwości i sposobów rozwiązania problemów wychowawczych w konkretnych środowiskach wychowawczych oraz w odniesieniu do konkretnej sytuacji życiowej człowieka.
Skupiając się na założeniach, które wynikają ze specyfiki zawodu, pedagog wytycza metody realizacji celów wychowania oraz sprawdza ich skuteczność w praktyce wychowawczej.
Pedagog jako badacz
Pedagog jako badacz jest świadomy faktu, że wyniki badań przez niego przeprowadzanych stanowią poszerzenie obszaru ludzkiej wiedzy, lecz mogą być także wykorzystane w praktyce społecznej. Podejmując badania naukowe pedagog starannie rozważa ich stronę etyczną, a zwłaszcza pozytywne i negatywne konsekwencje udostępnienia wyników badań i ich wykorzystanie w praktyce społecznej
Przeprowadzanie badań empirycznych nad zjawiskami wychowawczymi oraz wykrywanie związków i zależności miedzy nimi przez pedagoga ma na celu formułowanie wniosków, które przedstawiać będą prawidłowości przebiegu procesów wychowawczych.
Pedagog rozpoczynając badania naukowe podejmuje tematy zgodne z wartościami etycznymi swojej profesji, jest również odpowiedzialny za dobór metod badawczych, które umożliwią uzyskanie wiarygodnych wyników oraz za rzetelne przedstawienie rezultatów badań.
W celach naukowych pedagog utrzymuje kontakty z przedstawicielami innych nauk społecznych: psychologami, socjologami, politykami oświatowymi i społecznymi. Uczestniczy również w seminariach i konferencjach naukowych UE.
Pedagog nie podejmuje badań, które mogłyby narazić osoby uczestniczące na cierpienia lub utratę cenionych wartości.
W każdym przypadku powoływania się na konkretne wyniki badań pedagog usuwa z nich wszystko , co mogłoby przyczynić się do identyfikacji osób w nich uczestniczących.
Pedagog dba o rzetelne przedstawienie wyników swych badań i stara się zapobiec ich niewłaściwemu wykorzystaniu. Dlatego zawsze uwzględnia wyniki, które nie potwierdzają hipotez badawczych, istnienia alternatywnych hipotez i sposobów interpretacji wyników oraz ograniczenia zasięgu generalizacji uzyskanych rezultatów. Przy formułowaniu praktycznych wniosków z badań pedagog powinien zachować szczególna ostrożność.
Zgodnie z obowiązującą etyką zawodową pedagog podaje prawdziwe i wyczerpujące źródła z których korzystał. Jeśli w swoich publikacjach korzystał z pomocy i konsultacji innych osób lub wspierał się publikacjami innych autorów nie zataja tych informacji.
Należy ściśle przestrzegać praw autorskich w publikacjach naukowych. Dopisywanie swojego nazwiska do prac zespołów, w których się nie uczestniczyło lub pomijanie nazwisk osób, które brały w nich udział jest nie moralne i nie przystoi przedstawicielowi zawodu, którym jest pedagog.
Prace badawcze prowadzone przez pedagoga służą do opracowania głównych założeń organizacji pracy wychowawczej i dydaktycznej, które zapewniałyby optymalną efektywność wysiłków, zmierzających do osiągnięcia określonych zmian w osobowości człowieka.
4