Periodyzacja sztuki nowożytnej
Mariusz Karpowicz, Cezury i przełomy w sztuce nowożytnej, w: Sztuki polskiej drogi dziwne…
Lileyko, recenzja Mariusza Karpowicza Sztuki polskiej drogi dziwne…
Tatarkiewicz ramy czasowe:
Renesans - 1505 - 1670
Barok - 1584 - 1799
Neoklasycyzm 1764 - 1831
Te ramy już nieaktualne. Nie podaje się obecnie takich sztywnych dat.
Karpowicza interesuje początek a nie koniec zjawisk. Ornament nie daje w przypadku Polski dobrego datowania.
RENESANS - 1502 - nagrobek Olbrachta w katedrze wawelskiej wykonany przez Fr. Florentczyka.
RENESANS OKRZEPŁY - 1550 - asymilacja cech renesansu i połączenie ich z rodzimymi:
Zamek w Brzegu
ratusz w Poznaniu - 1 arkadowanie Renes. Dziedzińca zastos. do elewacji zewnętrznej
Sukiennice w Krakowie
mazowieckie kościoły Jana Baptysty z Wenecji - kolegiata w Pułtusku
OKRES WIELONURTOWY - 1580 - Od manieryzmu do baroku
lokalizacja Zamościa zaprojektowanego przez Bernarda Moranda.
kościół jezuitów w Nieświeżu - pierwszy barokowy poza Włochami - 1582
manieryzm pińczowski Santi Gucci
niderlandyzm
BAROK ZYGMUNTOWSKI - 1613
Zygmunt powierzył prace przy kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie oraz Zamku Królewskim w Warszawie Matteo Castello. Są to według Karpowicza najbardziej wyjątkowe przerzuty rzymskiej awangardy na północ od Alp.
BAROK WŁADYSŁAWOWSKI - 1634
kościół św. Teresy w Wilnie projektu Tencalla - linia i kontur
DOJRZAŁY BAROK - 1648
cezura polityczna - Potop Szwedzki - 1655, pokój Oliwski - 1650 to niewłaściwie pojmowane cezury
epitafium Remigiusza Zalewskiego w kolegiacie warszawskiej(zniszczone) - pierwsza adaptacja emotywnego baroku w Polsce
DWA NURTY BAROKU - EMOTYWNY I KLASYCYZUJĄCY - 1671
willa Stanisława Herakliusza Lubomirskiego w Puławach - antyczny motyw portyku świątyni zaadoptowany do polskiej budowli po raz pierwszy ale to nie prawda bo pałac Zamoyskiego w Zamościu. Tak czy siak to pierwsza klasycyzująca budowla.
BAROK PÓŹNY - 1711
kościół norbertanek w Imbramowicach pod Krakowem projektu Kaspra Bażanki, jednonawowy. Przejście od jednostki do tłumu.
ROKOKO - 1742
tzw. Harem w Grabkach dla Rupniewskich w 1742 być może Francesco Placidi. Pierwsza budowla rokokowa.
ROKOKOWY HISTORYZM - 1770
lwowska rzeźba rokokowa, głównie Macieja Polejowskiego w Opatowie - zwrot do przeszłości.
Tej fazie sprzeciwia się Lileyko bo według niego rokoko w architekturze polskiej zapoczątkowane zostało przez wykonane dla Czartoryskich do Puław i gabinetu Bielińskiego w Warszawie przez Meissoniera wystroje wnętrz. One zainspirowały wielu rodzimych artystów. Niepotrzebnie Karpowicz tak się sprzeciwia uznaniu roli Paryża. A poza tym takie pałacyki były budowane już wcześniej.