IV. DRAMAT

4. INNE DRAMATY AWANGARDOWE

• charakterystyka:

• antytradycjonalizm

• antyrealizm

• groteskowość

• twórcy obok Witkacego:

• Tytus Czyżewski

• Tadeusz Peiper

• Witold Wandurski

• Brunon Jasieński

TYTUS CZYŻEWSKI

• twórczość:

• Osioł i słońce w metamorfozie. Formo- satyro- buffonada 1921; humorystyczny apolog zwierzęcy

• Włamywacz z lepszego towarzystwa 1922; formizm

• Wąż, Orfeusz i Euridika 1922; formizm

• charakterystyka:

• ostra burleska

• antyiluzjonizm i antyrealizm

• motyw manekina

TADEUSZ PEIPER

• Szósta! Szósta! 1924; charakterystyka:

• nowatorska antyrealistyczna inscenizacja

• konstrukcja czasu: część druga dramatu dzieje się przed zakończeniem pierwszej, w środku

• scenografia trójwymiarowej książki, z której wychodzi bohater dramatu

• podstępne zatrzymanie pisarza w domu ma powstrzymać ukazanie się książki

• Skoro go nie ma 1933; charakterystyka:

• sztuka psychologiczna

• oparta na wypadkach z Krakowa 1923

• postaci reprezentantami postaw życiowych- jedyny element antyrealizmu awangardowego w tej sztuce (!!!)

• zwrot ku radykalizmowi politycznemu

WITOLD WANDURSKI

• Śmierć na gruszy 1923; charakterystyka:

• „głosy z widowni” (reżyser może je uaktualniać)

• motyw folkorystyczny

• uwięzienie śmierci powoduje, że ludzie nie umierają

• satyra na tematy aktualne

• nawiązania do XVI- XVII- wiecznego teatru jarmarcznego

• Gra o Herodzie. Mięsopust proletariacki 1926; charakterystyka:

• sztuka mniej udana

BRUNON JASIEŃSKI

• Bal manekinów 1931; charakterystyka:

• tekst powstał po przeniesieniu się autora do Związku Radzieckiego

• Paryż,

• ataki na kapitalizm, oportunizm francuskiej partii socjalistycznej- satyra polityczna

• motyw manekinów; świadkiem jest ożywiony manekin krawiecki- posiada świeżość spojrzenia

• problematyka społeczna

• konwencja komedii salonowej

• gra erotyczno- finansowa bohaterów

WITOLD GOMBROWICZ

• Iwona, księżniczka Burgunda 1938; charakterystyka:

zbliżenie do teatru Witkacego

• parodystyczność

• postaci psychologicznie niepełne

• „podszycie dzieckiem”

inne

• stosowanie dalej logiki dramatu

• kolokwializmy (zamiast filozofizmów)

• psychologia międzyludzka

• Iwona- niewydarzona pannica, pozbawiona „formy”, wyzwala w przedstawicielach dworu wstydliwe sekrety i zbrodnicze instynkty; jest milcząca i wciąż obecna

• uwolnienie od Iwony może nastąpić tylko przez zabicie jej- i to ma miejsce na scenie

1