1. Definicja administracji i administracji publicznej.
Administracja - jest to wszelka zorganizowana działalność zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów. Cechująca się celowością, trwałością i planowaniem działania. Administracja publiczna - (państwowa) system podmiotów utworzonych i wyposażonych przez ustawę w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej i kierowniczej działalności na podstawie ustaw w kierunku zewnętrznym i wewnętrznym.
Cechy:
- inicjatorski charakter jej działania
- konkretność sytuacji rozwiązywanych przez administrację
- działalność ta jest ukierunkowana na interes publiczny
W systemie administracji publicznej można wyróżnić dwie części:
- strukturę administracji państwowej rządowej (zcentralizowana).
- strukturę administracji samorządowej (zdecentralizowana)
Administracja jest zjawiskiem społecznym; podmiotem administracji jest współżycie społeczne. Zajmuje się prawami wspólnoty i członkami tej wspólnoty z faktu tego wynika ukierunkowanie administracji na interes publiczny.
Administrację cechuje aktywność, inicjacja i działalność ukierunkowana na przyszłość. Cecha ta występuje wyraźnie, gdy administracja wykonuje ustawy. To, co ustawodawca określa generalnie i abstrakcyjnie administracja ma przekształcić w rzeczywistość.
Administracja podejmuje konkretne środki do uregulowania spraw jednostkowych i urzeczywistnienia określonych przedsięwzięć. Ta cecha odróżnia administrację od ustawodawstwa, które ukierunkowane jest na wydawanie generalnych, abstrakcyjnych uregulowań przez to obejmuje wielość przypadków.
Administracja publiczna wyróżnia się szeregiem cech kształtujących jej ogólne pojecie i charakteryzujące jej miejsce v ramach organizacji państwa. Można tu wskazać na następujące cechy:
1. Administracja działa w imieniu i na rachunek państwa.
2. Administracja ma charakter polityczny, co nie oznacza, że aparat administracji ma być polityczny.
3. Administracja działa na podstawie prawa i w tych granicach, jakie prawo dla niej przewiduje.
4. Celem działalności administracji nie jest osiąganie zysku.
5. Administracja jest organizacją o charakterze jednolitym i ogólnym. Jej działania odnoszą się, zatem w równym stopniu do wszystkich obywateli lub innych podmiotów.
6. Administracja ma charakter monopolistyczny
7. Administracja ma w zasadzie charakter bezosobowy w ramach jej struktur działają organy nie zaś pełniące ich funkcje jednostki czy osoby lub ich grupy.
8. Administracja ma charakter władczy.
9. Administracja zorganizowana jest i działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania ( podporządkowanie hierarchiczne) → Służbowe oraz osobowe.
10. Administracja opiera się w swym działaniu z zawodowego i fachowego personelu urzędniczego.
2. Struktura obecnego podziału terytorialnego państwa /RP/.
określa ustawa z dnia 24.07.1998 r. O w prowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału państwa -jednostkami tego podziału są gminy, powiaty i województwa, o tym podziale mówi także konstytucja, która pozostawia pewną swobodę w zasadach-podziału organizacji administracji państwa. Struktura podziału samorządu terytorialnego:
- ustawa z dn. 08.03.90 r. o samorządzie gminnym
- ustawa z dn. 05.06.98 r. o samorządzie powiatowym
-ustawa z dn. 05.06.98 r. o samorządzie województwa
Podział terytorialny państwa jest to strefa określenia wpływu administracji rządowej i samorządowej.
Istota administracji samorządowej sprowadza się do tego, iż wykonuje ona zadania publiczne o znaczeniu lokalnym w imieniu i na rachunek wspólnoty samorządowej, natomiast działalność samorządu terytorialnego poddana jest nadzorowi z punktu widzenia legalności.
3. Struktura i umiejscowienie administracji rządowej na tle podziału administracyjnego państwa.
Administracja rządowa posiada dwa poziomy
1. administracja centralna ( rząd i inne organy administracji rządowej ( centralna)).
2. administracja województwa ( wojewoda) — (terenowa)
- administracja zespolona to są kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży działający pod zwierzchnictwem wojewody.
- powiat - kierownicy służb inspekcji i straży pod zwierzchnictwem starosty (powiatów 350, gmin 2500)
- administracja niezespolona - działa nie pod zwierzchnictwem wojewody, działa samodzielnie, obszary ich działania nie pokrywają się z obszarami województwa.
4. Istota i charakter działów administracji rządowej.
Zakres działów administracji rządowej określa ustawa z dn. 04.09.97 r. o działach administracji rządowej. Ustawa ponadto określa właściwości ministra kierującego danym działem. Kierowanie działami administracji rządowej powierza się jednemu ministrowi właściwemu do spraw oznaczonych nazwą danego działu. Ustawa wymienia 28 działów m.in. Administracja Publiczna ( administracja, ewidencja ludności, budownictwo, architektura), Budżet Państwa ( opracowanie budżetu państwa, system finansowania samorządu terytorialnego), Gospodarka ( gospodarka samorządowa, energetyka, kontrola obrotu z zagranicą towarami i technologią), Finanse Publiczne (realizacja dochodów i wydatków budżetu państwa, nadzór nad podatkami, ceny, kontrola skarbowa), Integracja Europejska, łączność. Nauka, Skarb Państwa.
5. RM - skład
- RM składa się z Prezesa RM i ministrów ( ministrowie resortowi i ministrowie bez teki)
- W skład RM mogą być powołani wiceprezesi RM
- Prezes i wiceprezes RM mogą pełnić także funkcję ministra
- W skład RM mogą być ponadto powołani przewodniczący określonych w ustawach komitetów
(komitet Badań Naukowych, Komitet Integracji Europejskiej, Komitet Obrony Kraju, Rada Legislacyjna).
6. RM - kompetencje
RM jest organem władzy wykonawczej:
- prowadzi politykę zewnętrzną i wewnętrzną państwa - sprawy bieżące
- jest podstawowym ośrodkiem rządzenia państwem w sensie politycznym
- to, co jest funkcją państwa jest funkcją rządu
- kieruje administracją rządową i koordynuje jej pracę
- zapewnia wykonywanie ustaw oraz wydaje rozporządzenia
- chroni interesy Skarbu Państwa
- zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa i porządek publiczny
- zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa
- zawiera umowy międzynarodowe
- określa organizację i tryb swojej pracy uchwala
- projekt budżetu i kieruje jego wykonaniem
7. Pozycja Prezesa RM w systemie organów administracji rządowej.
Prezes RM - organ kierujący RM
- reprezentuje RM
- kieruje i koordynuje pracę członków RM
- zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposoby jej wykonania
- wydaje rozporządzenia
- sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach określonych w ustawach
- jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej
- z inicjatywy RM lub własnej może tworzyć rady i zespoły jako organy pomocnicze lub opiniodoradcze w sprawach zagadnień należących do zakresu działania RM lub Prezesa RM
8. Pozycja i zadania ministra kierującego działem administracji rządowej.
Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa RM. Minister jest obowiązany do inicjowania i opracowywania polityki rządu w odniesieniu do działu, którym kieruje, jak również do przedkładania w tym zakresie inicjatyw i odpowiednich projektów aktów normatywnych w zakresie działu, którym kieruje. Minister wydaje rozporządzenia, ale RM może uchylić rozporządzenie ministra. Przedstawicielem ministra w województwie jest wojewoda. Minister kieruje, nadzoruje i kontroluje działalność podporządkowanych organów, urzędów i jednostek, tworzy i likwiduje jednostki organizacyjne chyba, że przepisy stanowią inaczej, powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych, chyba, że przepisy stanowią inaczej, organizuje kontrolę sprawności działania, efektywnego gospodarowania oraz przestrzegania prawa przez jednostki organizacyjne
9. Uprawnienia Prezesa RM w zakresie organizacji i funkcjonowania działów administracji rządowej.
- organizacja prac rządowych - kontroluje i koordynuje pracę ministrów
- jest odpowiedzialny za proces tworzenia rządu i dokonywania w nim zmian, powołuje i odwołuje ministrów
- może wyznaczyć ministrowi zakres spraw, w których minister ten działa
- żądać informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych od ministra, kierownika urzędu centralnego, wojewody i ma prawo wglądu
- zwoływać posiedzenia i im przewodniczyć
- przewodniczyć w każdym z komitetów. RM
- powołuje i odwołuje Pełnomocnika Rządu
- może tworzyć komitety do rozpatrywania określonej sprawy
- może tworzyć rady i zespoły jako organy pomocnicze lub opiniodawcze.
- przy Prezesie RM działa Rada Legislacyjna, powołuje ją Prezes RM
- odpowiedzialny za zakres zadań i personalny kształt ministerstw i innych organów centralnych
- kierowanie pracami terenowej administracji rządowej
11. Kto wykonuje administracje publiczną w województwie?
Administracja publiczna to administracja rządowa i administracja samorządowa. Administrację samorządową na terenie województwa wykonuje Sejmik i Zarząd województwa. Administrację rządową na obszarze województwa wykonuje:
- wojewoda
- działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb i straży
- organy administracji niezespolonej
- działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy powiatowych służb inspekcji i straży
- organ samorządu terytorialnego, jeśli wykonanie zadań administracji rządowej wynika z ustawy bądź zawartego porozumienia
- organy innych samorządów, jeżeli wykonanie zadań administracji rządowej następuje na podstawie ustawy lub porozumienia
12. Tryb powoływania wojewody
Wojewoda jest powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra Administracji Publicznej. Pierwszego i drugiego wice wojewodów powołuj e i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody. Nadzór nad działalnością wojewody jest sprawowany przez Prezesa Rady Ministrów a sprawy pomiędzy wojewodą a ministrem rozstrzyga Prezes RM. Wojewoda jest przedstawicielem RM na terenie województwa, co oznacza, że odpowiada za wykonanie polityki rządu na terenie województwa.
13. Jakie zadania wypełnia wojewoda na terenie województwa?
Wojewoda jest przedstawicielem RM na terenie województwa, co oznacza, że odpowiada za wykonanie polityki rządu na terenie województwa. Odpowiada i zapewnia współdziałanie wszystkich powiatów i kieruje ich działalnością, czuwa nad bezpieczeństwem obywateli. Jest reprezentantem Skarbu Państwa z zakresie i na podstawie ustawy. Jest zwierzchnikiem administracji zespolonej. Wydaje polecenia, które obowiązują wszystkie organy administracji rządowej na terenie województwa. Wojewoda uczestniczy przy powoływaniu i odwoływaniu organów administracji niezespolonej. Współdziała z organami rządowymi i pozarządowymi -zagranicznymi. Ma prawo przedstawiania RM projektów aktów normatywnych lub innych aktów dotyczących województwa.
14. Struktura samorządu terytorialnego po reformie z 1999 r.
Z dniem 01.01.1999r. został wprowadzony zasadniczy trójstopniowy podział państwa. Jednostkami tego podziału są gminy, powiaty i województwa.
Ustawa z dn. 24.07.1998 r. wprowadziła zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny państwa; utworzono 16 województw, 373 powiatów. Oprócz podziału zasadniczego wyróżniamy podział pomocniczy
(gmina na sołectwa, miasta na dzielnice)