TRANSPORT ALTERNATYWNY, Inne

Transport alternatywny
Transport multimodalny, intermodalny i kombinowany to nowe formy transportu, które cieszą się coraz większą popularnością.
Łączą one w sobie zalety poszczególnych środków komunikacji, uzyskując przez to wartość dodaną, która procentuje w ogólnym bilansie końcowym.

Z roku na rok można zaobserwować tendencję wzrostową dotyczącą tranzytowego transportu towarowego.
Z reguły odbywa się on za pomocą drogowych środków komunikacji, które jednak nie należą do najbardziej ekonomicznych i ekologicznych.
Alternatywą są nowe środki transportu, które w naszym kraju na razie są wykorzystywane w znikomym zakresie.
W Polsce znajomość i stopień wykorzystania transportu multimodalnego, intermodalnego i kombinowanego jest na razie tak mała, że nawet w odpowiednich instytucjach wychodzi się z założenia, że podział ten jest umowny i z tego powodu pojęcia te są używane wymiennie, co jest niedopuszczalne.
Szczególnie odnosi się to do transportu kombinowanego i intermodalnego. Tymczasem z inicjatywy EKMT już w 1998 roku podjęto pracę nad opracowaniem międzynarodowego glosariusza pojęć w celu uporządkowania terminologii.
Rezultatem tych prac było przygotowanie 29 października 2000 r., dokumentu zawierającego odpowiednie definicje i opisy.
Z grubsza rzecz ujmując, należy stwierdzić, że transport multimodalny obejmuje wszystkie możliwe gałęzie i technologie przewozu, wykorzystywane w przewozach ładunków transportowych w relacji "dom-dom".
Towary mogą zmieniać jednostki ładunkowe i dopuszczalne jest występowanie między nimi powiązań funkcjonalnych. Natomiast w transporcie intermodalnym obwiązuje reguła, że w trakcie całego przewozu towary są transportowane w jednej jednostce ładunkowej i nie mogą być przeładowywane w zmieniających się gałęziach transportu.
Z kolei w transporcie kombinowanym, główna część przewozu jest wykonywana koleją, żeglugą śródlądową lub morską. Natomiast dowozy i odwozy są realizowane przez transport drogowy i to na określonej odległości.
Reasumując, do głównych cech transportu kombinowanego zalicza się: użycie różnych gałęzi transportu, wykorzystanie jednej jednostki przeładunkowej na całej trasie, przewóz za pomocą kolei, żeglugi śródlądowej lub morskiej na głównym odcinku trasy oraz pokonanie maksymalnej odległości odwozowej i dowozowej wynoszącej 150 km w relacjach do/z portów morskich i wodnych śródlądowych oraz do 100 km w relacjach do/z terminali lądowych.

Formy, zalety...
Kolejowy transport kombinowany jest realizowany kilkoma metodami. Transport kontenerów może się odbywać przy użyciu platform kolejowych lub samochodowych, transport naczep samochodowych może być realizowany za pomocą wagonów kieszeniowych lub na ciągnikach samochodowych oraz transport całych zestawów samochodowych (ciągnik i naczepa) może być przeprowadzony z wykorzystaniem wagonów niskopodwoziowych.
Ostatnią formą transportu kombinowanego jest transport bimodalny. Polega on na dowożeniu ciągnikami do terminali specjalnych platform spełniających wymagania zarówno naczep drogowych, jak i wagonów kolejowych.
Na miejscu są one uzupełniane wózkami kolejowymi i formowane w pociąg.
Nie ulega wątpliwości, że każda z nowych form transportu posiada wiele zalet, a odnosi się to szczególnie do transportu kombinowanego.
Według opracowania Cambridge Uniwersity, przytaczanego przez "Der Spiegel", jeden 40-tonowy "tir" niszczy nawierzchnię drogi dokładnie tak, jak 163 840 samochodów osobowych.
Dodatkowo z uwagi na mniejsze opory toczenia koła po szynie niż po asfalcie, do przewiezienia tego samego ładunku koleją zużywa się blisko dziewięć razy mniej energii, niż "tirem", przez co zmniejsza się koszty przewozu ładunków drobnicowych.
Ponadto transport kombinowany umożliwia skrócenie czasu przewozu i podniesienie punktualność dostaw, zwiększenie bezpieczeństwa transportu oraz zmniejszenie szkodliwego oddziaływania transportu na środowisko.
Zanieczyszczenia transportowe stanowią 30 proc., a w miastach nawet od 70 do 90 proc., wszystkich zanieczyszczeń. Z tego powodu eksperci uważają, że rozwój nowych form transportu stwarza szansę zbudowania zrównoważonego systemu komunikacyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem aspektu ekologicznego.

...i wady
Niestety, transport kombinowany posiada też drugą stronę medalu, która w przypadku polskich realiów nie wygląda najkorzystniej. Przeładunek kontenerów lub naczep samochodowych wymaga sieci specjalistycznych terminali i regionalnych centrów logistycznych.
Muszą być one wyposażone w rampy wjazdowe dla samochodów, dźwigi i suwnice, lecz przede wszystkim muszą one powstać.
Dodatkowo w tym systemie współczynnik masy taboru do masy towaru jest najmniej korzystny. Należy także uwzględnić fakt, że trzeba wozić również kierowców.
Ponadto w Polsce nie ma przygotowanych szlaków, które z uwagi na niskie zawieszenie składów muszą być bardzo równe.
Najlepszy bilans z pośród wymieniony form transportu kombinowanego ma transport bimodalny, który nie wymaga żadnego sprzętu przeładunkowego i ma najkorzystniejszy współczynnik masy taboru do masy towaru.
Z tego też powodu jest on intensywnie rozwijany w Europie Zachodniej, choć wymaga produkcji specjalistycznych naczep.

Zastosowanie
Obecnie w Europie transport kombinowany stanowi około 10-15 proc. ogólnych przewozów kolejowych, w Polsce niecały 1 proc.
Jednak PKP CARGO SA zamierza zmienić ten stan rzeczy. 7 kwietnia 2003 roku pociąg o nazwie "Jarosław" przewiózł 31 ciężarówek z Kijowa do Sławkowa.
Był to pierwszy przejazd w ramach pilotażowej serii promującej transport kombinowany z użyciem Linii Hutniczej Szerokotorowej.
Duże zainteresowanie tego rodzaju transportem sprawiło, że 12 kwietnia br., wyruszył kolejny transport z Ukrainy do Polski z 29 ciężarówkami, a 26 kwietnia planowany jest kolejny.
W maju połączenia tą trasą mają być również kontynuowane. Obecny poziom cen za wykonywanie usługi w przewozie pomiędzy granicą RP w Hrubieszowie a Sławkowem powinien pozwolić na powolny, aczkolwiek stopniowy, wzrost zainteresowania ze strony przewoźników wschodnich tą forma transportu.
Biorąc pod uwagę czas postoju na granicy oraz coraz bardziej sprzyjające przewozom kombinowanym działania organów kontrolujących ciężarowe przewozy towarowe (Państwowa Inspekcja Drogowa), można liczyć na stały rozwój transportu kombinowanego.
Swoje niewątpliwe zalety, przede wszystkim ekologiczne, posiada także transport intermodalny. Jest to transport ładunków w tej samej jednostce lub pojeździe różnymi rodzajami transportu, lecz bez przeładunku samego towaru.
W globalnej logistyce transport intermodalny stanowi obecnie najbardziej dynamicznie rozwijający się sektor usług transportowych.
Dzięki wykorzystaniu zalet różnych rodzajów transportu, operator intermodalny może zaoferować dostawę w stosunkowo krótkim czasie, wykorzystując różne formy transportu oraz szereg operacji pomocniczych (przeładunek, magazynowanie, sortowanie i konsolidację).
Dodatkowo transport intermodalny korzystnie wpływa na terminowość przewozów, umożliwia zmniejszenie zużycia dróg i ma pozytywny wpływ na ochronę środowiska.
Minusem tego typu przewozów jest jednak wysoki koszt. Ponadto tworzenie intermodalnych sieci transportowych przebiega w Europie z dużymi trudnościami, mimo rewolucyjnej pod tym względem dyrektywy UE 91/440 o oddzieleniu infrastruktury kolejowej od przewozów.
Deregulacja przewozów kolejowych, która jest celem tej dyrektywy, ma na celu stworzenie efektywnej konkurencji na szlakach kolejowych i w rezultacie ma sprzyjać tworzeniu się struktur intermodalnych.

Transport multimodalny - przewóz towarów przez co najmniej dwie różne gałęzie transportu
Transport intermodalny - główna część trasy wykonywana jest za pośrednictwem kolei, żeglugi śródlądowej lub morskiej, a początkowy i/lub końcowy odcinek jest wykonywany możliwie na jak najkrótszym odcinku przez transport drogowy.

Transport kombinowany - wg dyrektywy Unii Europejskiej 92/106/EEC z 7 grudnia 1992 roku to "przewóz towarów (..) gdzie samochód ciężarowy, przyczepa, naczepa, z lub bez jednostki ciągnącej, nadwozie wymienne lub kontener korzysta z drogi w początkowym i końcowym odcinku podróży a na innym odcinku o długości powyżej 100 km w linii prostej - z usług transportu kolejowego lub wodnego śródlądowego lub morskiego, a w początkowym i końcowym odcinku wykonywany jest przez transport drogowy w następujący sposób: