Pyt. 34 Problemy opiekuńcze rodzin wielodzietnych
Na funkcjonowanie rodziny duży wpływ ma jej struktura. Zaznacza się to zwłaszcza
w przypadkach niepełnej struktury (rodzina rozbita, małżonkowie rozwiedzeni), bądź też przy różnorodności układów pokoleniowych (rodzina wielopokoleniowa). Istotna i ważna dla poziomu funkcjonowania opiekuńczo-wychowawczego rodziny okazuje się także ilość potomstwa.
W potocznym rozumieniu rodzina wielodzietna to rodzina mająca liczne potomstwo. W polityce społecznej za wielodzietne uznaje się rodziny mające trójką lub więcej dzieci.
Wyniki wielu badań szczegółowych i obserwacje potoczne wskazują, iż wielodzietność jest pewną cechą środowiskową, występuje częściej na wsi i w środowiskach społeczno-zawodowych o niskich cechach stratyfikacji społecznej (niepełne wykształcenie rodziców, rodziny robotnicze, nieznajomość sposobów zapobiegania ciąży, niska kultura rodziców). Nie można jednak powiedzieć, że wielodzietność zdarza się tylko w rodzinach patologicznych, ubogich, gdyż jest również wiele przykładów wielodzietności wśród osób, które świadomie podjęły decyzję o posiadaniu dużej liczby potomstwa (np. rodzina Steczkowskich).
W przeważającej większości rodziny wielodzietne borykają się z wieloma kłopotami różnorakiej natury:
- obniżenie poziomu zamożności (zmniejszenie się dochodów na osobę, a zwiększenie wydatków na żywność, wyższe koszty utrzymania),
- prowadzenie gospodarstwa domowego przez rodziców jest pracochłonne, szczególnie
w fazie rozwoju rodziny, a zaspokojenie potrzeb jej członków, nawet na poziomie standardu konsumpcji społecznie niezbędnej, wymaga dużych nakładów,
- dylemat wyboru - sprzeczność między realizacją funkcji opiekuńczej i ekonomicznej rodziny (funkcja opiekuńcza polega na zaspakajaniu potrzeb opiekuńczych członków rodziny, jak: potrzeby materialne, biologiczne czyli jedzenie, ubranie, dach nad głową; funkcja ekonomiczna polega z kolei na dostarczaniu dóbr materialnych rodzinie dylemat polega więc na pytaniu: zająć się rodziną mając mniej środków finansowych czy iść do pracy
i zarabiać, zaniedbując przy tym rodzinę? Przypomnijmy, że w rodzinie wielodzietnej jest więcej pracy niż w rodzinie, w której jest jedno lub dwoje dzieci),
- zaabsorbowanie pracą i zwiększonymi obowiązkami rodzinnymi i prowadzenie gospodarstwa domowego w połączeniu z niskim wykształceniem może powodować zaniedbania w procesie wychowania oraz w nauce zwiększa się możliwość wystąpienia zjawiska niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży,
- rodzice większej liczby dzieci mają trudności z otoczeniem ich należytą opieką, zwłaszcza że zachodzi wtedy konieczność zwiększonych starań o zapewnienie rodzinie odpowiednich warunków materialnych,
- jako że często rodziny wielodzietne to rodziny, gdzie rodzice są niewykształceni lub niewydolni wychowawczo, to często dzieci mają utrudniony start w życie szkolne
i zawodowe - wobec nich zaniżone są aspiracje rodziców, dzieci nie są motywowane, brakuje pieniędzy na środki dydaktyczne.
Wymienione problemy dotyczą niejednokrotnie także rodzin z mniejszą liczbą dzieci, są one jednak bardzo charakterystyczne właśnie dla rodziny wielodzietnej.
LITERATURA:
Kawula S.: Problemy rodzin wielodzietnych. „Problemy opiekuńczo-wychowawcze” nr 10, 1980.
Adamski F.: Socjologia małżeństwa i rodziny. Wprowadzenie. Warszawa 1982.