Międzynarodowy System Ochrony Praw Człowieka	Dodaj do notesu

Prawo

Międzynarodowy System Ochrony Praw Człowieka, ukształtował się po II wojnie światowej, kiedy zaczęto dążyć do objęcia całości praw człowieka (kompleksowa kodyfikacja) w skali światowej (ochrona uniwersalna). Obejmuje on uniwersalny system ochrony praw człowieka, który ma charakter globalny, i zawiera prawa o charakterze powszechnym i cząstkowym, chroniące pewne kategorie podmiotów i szczegółowe przedmiotowo (głównie tworzy go ONZ), a także systemy regionalne, budowane przez organizacje działające na ograniczonych obszarach (Rada Europy, KBWE, OPA, OJA, ASEAN).

Oba te systemy stanowią podstawę traktatów generalnych i szczegółowych, natomiast trzecia forma - systemy wyspecjalizowane - koncentruje się na procedurach sankcjonujących prawa ze względu na obszar ich działania, czyli odnoszą się do specyficznej sytuacji lub określonej grupy podmiotów (np. prawa humanitarne tworzone w ramach Czerwonego Krzyża).

Na Międzynarodowy System Ochrony Praw Człowieka składają się obecnie takie dokumenty, jak Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948), Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (1966), szereg szczegółowych konwencji, np. o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa (1948), statusie uchodźców (1951), eliminacji wszystkich form dyskryminacji rasowej (1965), eliminacji wszystkich form dyskryminacji kobiet (1979), Konwencja Praw Dziecka (1989).

Pozytywnym przykładem kształtowania systemu ochrony praw człowieka były doświadczenia z takimi aktami, jak ® Europejska Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (1953) wraz z Europejską Kartą Socjalną (1965), ® Europejską Konwencją o Zapobieganiu Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu (1987).

W obręb Międzynarodowy System Ochrony Praw Człowieka wchodzą też środki kontroli przestrzegania praw człowieka (sprawozdania, skargi państw, petycje) oraz instytucje powołane przez ONZ czy regionalne organizacje służące tym celom, np. w systemie ONZ te zadania spełnia Zgromadzenie Ogólne ONZ, Rada Gospodarczo-Społeczna, Komisja Praw Człowieka, Komitet Praw Człowieka, w ramach Rady Europy jest to Europejska Komisja Praw Człowieka i Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Również KBWE/OBWE rozwija “ludzki wymiar” w swej działalności, podobnie czynią to inne struktury międzynarodowe: Unia Europejska, Międzynarodowa Organizacja Pracy, UNESCO oraz organizacje pozarządowe: Czerwony Krzyż, Amnesty International, Międzynarodowa Liga Praw Człowieka, Międzynarodowa Federacja Helsińska na Rzecz Praw Człowieka, SOS - Torture i wiele innych.

Hasło opracowano na podstawie “Słownika Encyklopedycznego Edukacja Obywatelska” Wydawnictwa Europa. Autorzy: Roman Smolski, Marek Smolski, Elżbieta Helena Stadtmüller. ISBN 83-85336-31-1. Rok wydania 1999.

---