Nowotwory żołądka
Nowotworem nazywamy patologiczny rozrost tkanki, która charakteryzuje się:
- Naciekaniem otoczenia
- Tworzeniem przerzutów do ukł. chłonnego
- Tworzeniem przerzutów do narządów odległych
Rak żołądka występuje dwukrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet, a zapadalność i umieralność wzrastają z wiekiem.
Czynniki rakotwórcze
genetyczne
promienie jonizujące
azbest
chlorek winylu
promienie uv
palenie tytoniu
zakażenia wirusem żółtaczki zakaźnej B i C
środki konserwujące żywność
pleśnie
Rak żołądka obserwuje się często u osób, które mają grupę krwi A. Z pośród czynników egzogennych dieta wydaje się mieć bezpośredni wpływ na powstawanie nowotworów. Pokarmy bogate w skrobie, ubogie w białko zwierzęce oraz surowe jarzyny i owoce usposabiają do rozwoju choroby.
Podział nowotworów ze względu na budowę histologiczną :
- Nabłonkowe ( raki )
- Mezynchymalne ( mięsaki )
Cechy biologiczne
- Łagodne - rosną powoli, mają torebkę, nie dają przerzutów, komórki podobne do komórek tkanki zdrowej
- Złośliwe - rosną szybko, nie mają torebki, naciekają otoczenie, dają przerzuty
Klasyfikacja nowotworów
- zaawansowane klinicznie wg. TNM
- wg zaawansowania miejscowego (staiging), tzn. jakie spustoszenie sieją w miejscu, w którym się rozwijają
- wg stopnia złośliwości (graiding)
Stany i zmiany przedrakowe
- polipy gruczolakowate
- wrzód żołądka
- nieżyt zanikowy błony śluzowej żołądka
- metaplazja jelitowa
- ogniska dysplazji błony śluzowej żołądka
- nieżyt zanikowy w przypadku niedokrwistości złośliwej
- błona śluzowa kikuta żołądka po jego częściowej resekcji
Objawy
Do najczęściej występujących objawów podmiotowych należą; bóle w nadbrzuszu,
utrata łaknienia, nudności i wymioty, zaburzenia połykania, ogólne osłabienie.
Najczęstsze objawy przedmiotowe to: wyniszczenie, niedokrwistość, bolesność
uciskowa w nadbrzuszu, powiększenie wątroby.
Powyżej wymienione objawy występują zwykle dopiero w przypadkach raka zaawansowanego. W raku wczesnym objawy są znacznie mniej nasilone i często lekceważone przez pacjenta, a nawet lekarza.
Wynika stąd dla lekarza obowiązek wdrożenia diagnostyki w kierunku raka żołądka w przypadku nawet nieznacznych objawów dyspeptycznych. Dotyczy to zwłaszcza chorych należących do grupy ryzyka.
Rozpoznanie
W celu rozpoznania raka żołądka trzeba wykonać gastroskopię połączoną z pobraniem wycinków. Badanie to umożliwia rozpoznanie raka wczesnego w 93%, a raka zaawansowanego w 98%.
Badanie radiologiczne z zastosowaniem techniki podwójnego kontrastu pozwala ocenić rozległość naciekania ściany żołądka, zwłaszcza w przypadkach naciekania podśluzówkowego. Za pomocą ultrasonografii endoskopowej rozpoznaje się raka wczesnego.
Leczenie
Rak wczesny jest wyleczalny u 95% chorych. W przypadku raka wczesnego operacja radykalna polega na wycięciu prawie całkowitym (tzw. resekcja subtotalna) części dalszej lub bliższej żołądka z węzłami chłonnymi grupy N1.
Zaawansowany rak żołądka jest wskazaniem, w przypadku jego operacyjności, do całkowitego usunięcia żołądka (tzw. gastrektomia totalna), poszerzonego o usunięcie okolicznych węzłów chłonnych. Resekcja typu R3, obecnie najczęściej stosowana operacja w raku zaawansowanym, polega na całkowitym wycięciu żołądka razem z okolicznymi węzłami chłonnymi do grupy N3 włącznie.
Po wycięciu subtotalnym obwodowej części żołądka zaleca się zespolenie dwunastnicy z kikutem żołądka metodą Rydygiera, a po wycięciu górnej części zespolenie przełykowo-żołądkowe. Istnieje wiele sposobów odtwarzania przewodu pokarmowego po całkowitym
usunięciu żołądka. Wydaje się, że wytwarzanie żołądka zastępczego, z odpowiednio zszytego jelita czczego (tzw. jejunal pouch), stwarza dla chorego warunki najlepszej jakości życia.
Jeśli operacja jest niewykonalna lub niecelowa (przerzuty odległe, naciekanie otoczenia, rozsiew nowotworowy w jamie otrzewnej) wykonuje się zabiegi łagodzące, mające na celu umożliwienie choremu przyjmowania pokarmu.
Leczenie chirurgiczne jest zasadniczą metodą leczenia raka żołądka. Pomimo dużej radykalności postępowania chirurgicznego wyniki odległe leczenia raka zaawansowanego są złe. Tylko 20% chorych, u których możliwe było wykonanie resekcji radykalnej, przeżywa 5 lat.
Do najczęściej wykonywanych zabiegów paliatywnych należą:
- endoskopowe protezowanie wpustu,
- paliatywna (nieradykalna) resekcja żołądka,
- zespolenie omijające,
- przetoka żołądkowa (tzw. gastrostomia), wykonywana również endoskopowo.
1