Świat w XVIII w. Rewolucja przemysłowa w Europie
Rewolucja przemysłowa- proces zmian technologicznych, społecznych, gospodarczych i kulturalnych zapoczątkowany w 18 w. w Anglii związany z przejściem od produkcji ręcznej do zmechanizowanej.
Przemiany demograficzne społeczeństwa:
-wzrosła liczba ludności
-postęp w dziedzinie rolnictwa
-ograniczenie głody, nawet w okresie nieurodzaju
-zwalczanie epidemii, powstają kordony sanitarne
-zmniejszenie śmiertelności
-wysoki przyrost naturalny
-zmiany kulturowe, o wartości człowieka decyduje majątek
-akumulacja, gromadzenie dużych ilości bogactw
-proces ogradzania na wsiach angielskich
-emigracje uboższej wiejskiej ludności
-wzrasta rola mieszczaństwa, kupców
-inwestowano w operacje handlowe i bankowe
Powstanie i rozwój przemysłu
-przejście z przemysłu manufakturowego do zmechanizowanego
-w XVIII w sprowadzano z Indii tkaniny do Europy
-zakazano importowania do Anglii i Francji
-mechaniczna przędzarka James'a Hargreaves'a
-Richard da Arkwright założył pierwszą fabrykę tkacką
-Edmund Crtwight zbudował mechaniczny warsztat tkacki
-Thomas Newcomen skonstruował silnik parowy
-James Watt maszynę parową
-w Anglii dokonała się rewolucja przemysłowa
-objęła cały kontynent Europejski
Fizjokratyzm
Szkoła ekonomiczna we Francji której podstawą filozoficzną była idea porządku naturalnego określającego najpomyślniejsze proporcje i warunki działania gospodarczego, teoria uważająca rolnictwo za jedyne źródło narodowego bogactwa, twórca François Quesney
Rządy parlamentarno-gabinetowe
-zmniejszenie roli monarchii i izby Lordów
-główny ośrodek władzy to gabinet ministrów na czele którego stał premier
-katolicy nie mieli prawa siadać w izbie gmin
-„król panuje lecz nie rządzi” osłabienie pozycji króla
Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych
Przyczyny konfliktu
-kolonizacja Anglii i Holandii u wybrzeży A. Północnej
-wyparcie holenderskiej konkurencji
-nasilenie osadnictwa angielskiego (13 kolonii)
-jednorodne ustrojowo, religijnie i gospodarczo
-tereny Ameryki Północnej stały się miejscem emigracji zarobkowej
-praca niewolników na plantacjach ryżu, bawełny, tytoniu
-handel czarnymi niewolnikami
-brak więzi prawnej między koloniami
Bostońskie picie herbaty
Na mocy aktu nawigacyjnego 1651r. zabroniono importu i eksportu towarów na statkach innych niż angielskie. Nakładanie podatków i opłat spowodowało wzrost niezadowolenia kolonialistów. Wprowadzenie ceł na towary przywiezione do kolonii 1767r. miedzy innymi herbatę pogłębiło niezadowolenie. W 1773r. w Bostonie grupa kolonialistów przebranych za Indian opanowała statki przywożące herbatę i zatopiła cały ładunek. Wydarzenie to nazwano Bostońskim piciem herbaty, spowodowało zamknięcie portu i stało się bezpośrednią przyczyną wojny
Przebieg walk. Deklaracja niepodległości
1777r-armia amerykańska pokonała wojska angielskie pod Saratogą
1778r-Francja Holandia i Hiszpania wspierają Amerykę przeciwko Anglii
1779r-klęska pod Savannah
1781r-zwycięska bitwa pod Yorktown
Konstytucja
1787 w Filadelfii zebrał się konwent pod przewodnictwem Jerzego Waszyngtona mający uchwalić konstytucję. Zwyciężyła koncepcja federalistyczna (handel, wojsko, polityka zagraniczna, podatki podlegały władzy centralnej). Trój podział władzy (wykonawcza, ustawodawcza, sądownicza). Parlament dwuizbowy (senat i Izba Reprezentantów) Konstytucja USA była pierwszą na świecie. Ograniczenia w prawie wyborczym, mogli głosować tylko biali mężczyźni wykazujący się wysokim statusem majątkowym
Deizm- istnienie jedynie Boga bez-osobowego, będącego konstruktorem świata
Ateizm- odrzucenie istnienia boga
Empiryzm- źródłem ludzkiego poznania są wyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe
Racjonalizm- promuje ideę powszechnego i swobodnego posługiwania się własnym rozumem
Kompozytorzy oświecenia- Chopin, Bach, Mocart, Bethoven
Przedstawiciele oświecenia we Francji- Monteskiusz, Roussen, Wolter
Przyczyny rewolucji francuskiej:
-wpływy ideologii oświecenia i rewolucji amerykańskiej
-kryzys starego ładu, nieprzystosowanie do nowych warunków społeczno- ekonomicznych
-zadłużenia, deficyt budżetowy wydatki na armię i dyplomacje oraz utrzymanie dworu
-dążenie burżuazji do władzy
-klęski nieurodzaju
-nieudolna polityka Ludwika XVI
-odrzucenie propozycji ograniczenia wydatków
Przebieg rewolucji:
1) 14 lipca 1789r.- Ludwik XVI zwołuje stany generalne, stan 3 ogłosił się zgromadzeniem narodowym, wybuch walk ulicznych w Paryżu , zdobycie przez lud i zburzenie Bastylii-więzienia które było symbolem ucisku i absolutnej władzy króla.
2) 26 sierpnia 1789r.- uchwalenie Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela (3 podstawowe hasła to :
-wolność
-równość
-braterstwo.
3) wrzesień 1791r.- uchwalenie konstytucji na mocy której Francja stała sie monarchią konstytucyjną.
4) wrzesień 1792r.- wzniesienie monarchii i wprowadzenie republiki do Francji.
5) styczeń 1793r.- śmierć Ludwika XVI (ścięcie).
6) czerwiec 1793.- początek dyktatury Jakobinów.
7) sierpień 1795r.- uchwalenie nowej konstytucji i początek rządów dyrektoriatu.
Stany Generalne- zgromadzenie reprezentujące przedstawicieli 3 stanów: szlachty, duchowieństwa i stanu trzeciego, czyli reszty społeczeństwa we Francji, zwoływane jako doradczy organ króla, zwłaszcza w sprawach ustalania podatków.
Konstytucja 1791r postanowienia
-trójpodział władzy
-monarchia konstytucyjna
-władza ustawodawcza-Zgromadzenie Prawodawcze- Legislatywa
-podział społeczeństwa na stany majątkowe
Układ sił w zgromadzeniu prawodawczym
-Prawica
-Józef La Fayet
-Emmanuel Sieyes
-Centrum
-Lewica - zwolennicy republiki
-Lewica umiarkowana
-żyrondyści
-Lewica Rewolucyjna
- Kordylierzy
-Jakobini
Związani z rewolucją francuską:
Jean Mara, Robespierre, La Fayet, Syes, Dantan, Ludwik XVI, Maria Antonina
Związani z walką o niepodległość USA
Franklin, Jefferson, Waszyngton, La Fayet, Puaski, Kościuszko
Jakobini- lewicowy klub polityczny działający w rewolucyjnej Francji. Został założony w 1789 w Paryżu jako Klub Bretoński. 10 sierpnia 1790 roku został przemianowany na Stowarzyszenie Przyjaciół Konstytucji. U szczytu swojej potęgi klub posiadał setki kapituł rozsianych po całej Francji z całkowitą liczbą członków ok. 400 tys. Po upadku Robespierre'a klub został zlikwidowany. VI 1793 aresztowano pod zarzutem sprzyjania wstecznictwu przywódców Żyrondy i stracono ich po spektakularnym procesie; jakobini ogłosili radykalny program rekonstrukcji armii, likwidację wszystkich pozostałości feudalizmu na wsi i wprowadzenie maksymalnych cen i płac, co miało im zjednać najuboższych chłopów i proletariat. Terror jakobiński osiągnął 1793-94 rozmiary wojny domowej, w czasie której zamordowano tysiące rzeczywistych i urojonych przeciwników rewolucji, 1794 ujawniła się opozycja wobec terroru, niszczącego wszystkie warstwy społeczeństwa Francji
Napoleon Bonaparte
-pochodził z drobnomieszczańskiej rodziny
-błyskotliwa kariera, sukcesy jako dowódca w walce z I koalicją antyfrancuską we Włoszech
-1793r plan obrony Tulonu, awans na generała
-Kampania włoska 1796-98, nowoczesna armia pokonanie Austrii
-wysłanie Napoleona do Egiptu, zwycięstwo pod piramidami
-bitwa pod Abukirem w 1798r
-powstanie konsulatu, władza przekazana 3 konsulom (Napoleon 1 konsul) 1802r.
-1804 r. cesarstwo we Francji (monarchia) Napoleon koronował się na cesarza.
Reformy Napoleona
-podział na departamenty
-przywrócony tytuły szlacheckie
-kontrolował sytuację we Francji
-1800r otwarcie banku
-rozwój gospodarczy przy wsparciu państwa
-nowe rynki zbytu, zamówienia rządowe, roboty publiczne, zakaz strajków
-konkordat regulujący stosunki państwa i kościoła
-rozdzielenie państwa od kościoła
-kodeks cywilny
-prawo cywilne handlowe i karne
1805r- klęska Francuzów pod Trafalgarem
1805r-bitwa 3 cesarzy (Napoleon, Aleksander I, Franciszek II)
1806r-bitwa pod Jeną, Auerstadt
1807r-zwycięstwo pod Frydlondem
1807r-pokój w Tylży, utworzenie Ksiestwa Warszawskiego w Polsce
1808-14r woja w Hiszpanii, Józef Bonaparte zasiada na Tronie
1809r-zwycięstwo pod Samosierrą
1809r-Ausria atakuje Księstwo Warszawskie
1812r-Kampania Rosyjska
1812r-bitwa pod Borodino, zajęcie spalonej Moskwy, odwrót
1813r-bitwa pod Lipskiem i klęska Napoleona
Upadek Napoleona
-abdykacja 1814 r
-zesłanie na Elbę
-ucieczka, przejęcie władzy na 100 dni w 1815 r
-zesłanie na Świetą Helene
-1821 r śmierć
Kongres Wiedeński „Tańczący kongres”
Austria, Prusy, Anglia, Rosja
Zasady kongresu:
-restauracja (przywrócenie systemu społeczno politycznego obowiązującego przed rewolucją)
-legitymizm (potwierdzenie boskiego nadania władzy)
-równowaga europejska (żadne państwo europejskie nie powinno osiągnąć przewagi nad pozostałymi)
Postanowienia kongresu
-we Francji na tron wrócił Ludwik 18
-powrót arystokracji z emigracji
-Francja w granicach z 1790r
-okupacja francji do czasu spłacenia kontrybucji
-przywrócenie na tron Burbonów
-utworzenie związku Niemieckiego pod zwierzchnictwem Austrii
-przyłączenie do Prus części Saksoni, pomorze zachodnie, Toruń, Gdańsk, Wielkopolska
-przyłączenie do Austrii Wenecji i Lombardii
-powrót Habsburgów na tron Parma, Moderna, Toskana
-utworzenie królestwa Niderlandów
-papież odzyskał państwo kościelne
-utworzenie federacji Szwajcarii
-utworzenie świetego przymierza (Austria, Prusy i Rosja) do pomocy tłumienia rewolucji
-protokół dyplomatyczny
Historia IV