WIGILIA PASCHALNA
Komentarz wprowadzający w liturgię Wigilii Paschalnej
Według biblijnej miary czasu liturgia, którą dziś odprawiamy należy już do Niedzieli Zmartwychwstania. Jej rozpoczęcie przesuwamy na późny wieczór, by podkreślić jej wigilijny charakter. Liturgia Świętej Nocy Paschalnej to kulminacyjny moment Triduum Paschalnego, a tym samym szczyt całego roku liturgicznego. Wszystkie inne uroczystości o tyle tylko mają swoje miejsce w Kościele, o ile wypływają z tego jednego święta.
W Noc Paschalną uobecniają się wielkie tajemnice naszej wiary. Jest to noc, podczas której synowie Izraela spożywali Baranka i przeszli przez Morze Czerwone. W tę noc nastąpiło centralne wydarzenie w życiu Jezusa Chrystusa — Męka i Śmierć uwieńczona chwalebnym zmartwychwstaniem. Jest to również noc, podczas której Kościół oczekuje powrotu swego Pana. Stąd też liturgia Wigilii Paschalnej jest najbogatszą liturgią całego roku.
Rozpoczyna się ona od znaku światła. Najważniejszym momentem jest zapalenie świecy Paschalnej nowym ogniem ze słowami: „Niech światło Chrystusa chwalebnie zmartwychwstałego rozproszy ciemności umysłu i serca naszego". Stopniowo rozpraszające ciemności nocy światło Chrystusa wprowadza nas do Kościoła. Wraz z nim przechodzimy do nowego życia ludzi ochrzczonych i razem oczekujemy Pana. Ważne jest, abyśmy nasze świece zapalili od Paschału. Będzie to znak, że wszyscy jesteśmy uczestnikami nowego życia Chrystusowego. Światło to podadzą nam ministranci.
Dzisiejsza Liturgia Słowa w dziewięciu czytaniach przedstawia całą naukę przygotowującą na przyjście Chrystusa - od stworzenia świata, przez proroctwa Starego Testamentu, aż do Zmartwychwstania Jezusa i Jego wyniesienia w chwale. Nocne czuwanie kończy uroczyste sprawowanie sakramentów paschalnych: chrztu, przez który człowiek rodzi się z Chrystusem do nowego życia; oraz Eucharystii, podczas której uczniowie poznają zmartwychwstałego Pana przy łamaniu chleba.
Wigilia Paschalna to święto radości chrześcijańskiej. Kończy się czas oczekiwania na zmartwychwstanie Pana. Wkrótce zaśpiewamy radosne wielkanocne „Alleluja".
Obrzęd światła rozpocznie się przez kościołem. Po poświęceniu ognia kapłan oznaczy paschał znakiem krzyża i literami greckiego alfabetu: Alfą i Omegą oraz datą bieżącego roku. Naznaczy go też pięcioma ziarnami kadzidła, symbolizującymi rany Chrystusa, w których jest nasze odkupienie. Paschał zapalony od ogniska zostanie uroczyście wniesiony do kościoła.
Stojąc z zapalonymi świecami będziemy słuchać śpiewu Orędzia Paschalnego, będącego jednym z najwspanialszych hymnów w całej liturgii Kościoła. Wraz z kapłanem wyrazimy pochwałę światła Paschału jako symbolu Chrystusa Zmartwychwstałego. Zbawiciel, jako światłość, rozprasza ciemności ludzkiego grzechu, śmierci i zła, wyprowadza swój lud z niewoli, podobnie jak wyprowadził naród żydowski z niewoli egipskiej przy pomocy ognistego słupa. Zmartwychwstały Chrystus jaśnieje w mrokach nocy i opromienia swoim blaskiem każdego z nas.
Po odśpiewaniu Orędzia wszyscy zgasimy świece. Rozpocznie się wówczas Liturgia Słowa Bożego, która dzisiejszej nocy ma szczególny charakter.
Wprowadzenie do I, II, III czytania
Pierwsze trzy czytania zawierają opisy wydarzeń, będących zapowiedzią ofiary Chrystusa, najwyższego kapłana.
Wpierw usłyszymy hymn wiary na cześć Stwórcy. Bóg jest początkiem wszystkiego, co istnieje. On dał życie wszelkiemu stworzeniu, a z Jego woli każdy człowiek nosi w sobie Boże podobieństwo - utracone przez grzech, a przywrócone nam przez śmierć i zmartwychwstanie Jednorodzonego Syna Bożego. Zapowiedź ofiary złożonej na drzewie krzyża, stanowi poświęcenie, którego Bóg zażądał od Abrahama. Chrystus Pan dzięki swojemu posłuszeństwu wyzwolił ludzi spod panowania grzechu i wprowadził do swojego Kościoła. Podobnie jak przeprowadził Izrealitów przez Morze Czerwone, uwalniając ich z niewoli egipskiej, tak i nas prowadzi do nowego życia przez wody Chrztu Świętego. Oddajmy chwałę Panu, który tak cudownie „swą moc okazał”.
Wprowadzenie do IV, V, VI, VII czytania
W kolejnych czytaniach usłyszymy proroctwa dotyczące zbawczej misji Jezusa.
Bóg, wierny zawartemu przymierzu, nigdy nie cofa swej miłości, najpełniej ukazanej w Osobie Chrystusa. On, przez „pokropienie wodą czystą”, mocą Chrztu, obdarza nas swoim Duchem i daje łaskę życia zgodnego z Jego przykazaniami. Boża Mądrość jest naśladowaniem Chrystusa i kroczeniem w blasku Jego paschalnego światła. W ten sposób dostępujemy odrodzenia i spełniamy Bożą wolę. Tylko wypełniając ją możemy w pełni korzystać z owoców odkupienia.
Wprowadzenie przed „Chwała na wysokości Boga”
(po VII psalmie i modlitwie)
Wielki hymn ku czci Trójjedynego Boga, który darzy człowieka wszelkim dobrem, jest przejściem ze Starego do Nowego Przymierza. Zapowiedzi proroków stały się faktem. Misterium Paschy Chrystusa, Misterium Zbawienia, staje się udziałem każdego z nas przez Chrzest. Odtąd umarliśmy dla grzechu, żyjemy zaś dla Boga w Chrystusie, naszym Panu.
Świece zapalane teraz na ołtarzu oznaczają, że nasza wielkanocna radość dosięga szczytu.
Podczas uroczystego śpiewu „Chwała na wysokości Bogu" zabrzmią wszystkie dzwony w kościele milczące od Wielkiego Czwartku.
Wprowadzenie przed śpiewem „Alleluja”
(po VIII czytaniu)
O świcie pierwszego dnia po szabacie rozeszła się radosna nowina, która i w naszych sercach budzi tej nocy radość i nadzieję. Dzięki Słowu Bożemu stajemy się świadkami Paschy — zwycięskiego przejścia Chrystusa ze śmierci do życia.
Powstańmy, by pełni radosnej wdzięczności powitać Zmartwychwstałego Pana — żyjącego i zbawiającego Chrystusa, paschalnym „Alleluja".
Wprowadzenie do Liturgii Chrzcielnej
(po homilii)
Od pierwszych wieków Kościoła, liturgia Wigilii Paschalnej była czasem gdy udzielano katechumenom sakramentu Chrztu. Tej nocy, w której wszyscy zostaliśmy odkupieni i uzyskaliśmy dostęp do Nowego Życia, Kościół obdarza tym życiem nowych ludzi, włączając ich przez Chrzest do swojej wspólnoty. Dziś wszyscy wracamy do źródeł łaski płynącej dla nas z tego sakramentu przez odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych.
W ważnych momentach Kościół w liturgii zwraca się o wstawiennictwo do tych, którzy już osiągnęli zjednoczenie z Chrystusem Zmartwychwstałym w niebie. Teraz więc, stojąc w postawie odkupionych dzieci Bożych, będziemy prosić świętych o pomoc, abyśmy na zawsze pozostali wierni Przymierzu, które w sakramencie Chrztu zawarliśmy z Bogiem. Woda, którą za chwilę kapłan pobłogosławi przez zanurzenie w niej Paschału, stanie się dla nas wszystkich znakiem odrodzenia dzięki męce i śmierci Chrystusa.
Odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych to moment, do którego przygotowywaliśmy się przez cały Wielki Post. Mamy świadomie potwierdzić, że jesteśmy ludźmi wierzącymi. Najpierw wezwiemy wstawiennictwa wszystkich świętych, potem kapłan pobłogosławi wodę, a później, przy zapalonych świecach, odnowimy przyrzeczenia, złożone przy chrzcie świętym.
Wprowadzenie do Liturgii Eucharystycznej i procesji z darami
Wpatrzeni w znak światła Chrystusa, umocnieni w wierze przez rozważenie Słowa Bożego i odnowienie przyrzeczeń Chrztu Świętego, będziemy teraz sprawować Liturgię Eucharystyczną. W tę świętą noc Paschy, podczas której w szczególny sposób ukazuje się nam zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią, z radością składamy Jego i naszą Ofiarę. Uczestnicząc w pełni w tej eucharystycznej uczcie, dziękujmy z radością Bogu za dar Chrystusowego Zmartwychwstania.