Histologia 11.05.2009

UKŁAD POKARMOWY

1. jama ustna. Miażdżenie , fragmentacja i nadtrawianie pokarmu

2. przełyk pasywny pasaż pokarmu

3. trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie. Żołądek ,jelito cienki , jelito grube

4. gruczoły wspomagające funkcje. Zlokalizowane poza przewodem pokarmowym. Produkują wydzielinę doprowadzana do jamu ustnej i jelita przewodami wyprowadzającymi. Ślinianki, wątroba ,trzustka

Jama ustna

Błona śluzowa

• Śluzówka żująca - wokół zębów , podniebienie twarde , górna powierzchnia języka - miejsca narażone na silne tarcie w trakcie żucia - nabłonek wielowarstwowy

• śluzówka wyścielająca - błona śluzowa warg, policzków, podniebienie miękkie , dno jamy ustnej

• śluzówka specjalna - błona śluzowa grzbietu języka , pełni jednocześnie funkcje żująca oraz zmysłowa , nabłonek wielowarstwowy plaski nierogowaciejący.

Funkcje błony śluzowej jamy ustnej

• osłaniająca - nabłonek nieprzepuszczalny dla drobnoustrojów (oprócz wirusów), rogowacenie komórek nabłonka.

• Odnawiająca - równowaga między tworzeniem nowych komórek, a ich złuszczaniem się.

• Obronna -pełni ja wydzielana ślina (lizozym ,IgA)

• smakowa - kubki smakowe z komórkami będącymi receptorami smaku

• re sorpcyjna - zdolność wchłaniania pewnych związków chemicznych (nitrogliceryna , alkohol, cyjanek potasu , środki rozpuszczalne w tłuszczach) , wykorzystywana w celach terapeutycznych. Największa zdolność wchłaniania - dolna powierzchnia języka

• czuciowa - w błonie śluzowej obecne receptory dotyku (ciałka Ruffiniego), ucisk ( ciałka Vater-Pacciniego) , bólu, ciepła, zimna

• wydzielnicza - liczne drobne gruczoły ślinowe w całej jamie ustnej (oprócz głównych gruczołów ślinowych)

Kubki smakowe grzbietowej części języka odbierają smak kwaśny , słodki, gorzki i słony raz umami (smak glutaminianu sodu)

Przełyk

budowa ściany przełyku (od środka)

1. błona śluzowa - składa się z 3 warstw

• nabłonek wielowarstwowy plaski

• blaszka właściwa

• mięśniówka śluzówki

2. błona podśluzowa

3. błona mięśniowa

4. błona surowicza lub przydanka

Żołądek

1. wpust

2. dno i trzon

3. odźwiernik

budowa taka sama jak w przełyku.

Błona śluzowa żołądka

jest wysłana nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym - powierzchnia gruczołowa

Śluz wydzielają :

• nabłonek powierzchniowy

• komórki gruczołów wpustowych

• komórki szyjki gruczołów właściwych

• komórki gruczołów odzwiernikowych

Gruczoły właściwe żołądka.

Tylko w dnie i trzonie. Składają się z 6 rodzajów komórek.

• Komorki śluzowe szyjki

• komórki macierzyste

• komórki okładzinowe - wyglądają jak oczka, produkuje H+ i Cl- (HCl) kwas solny, czynnik wewnętrzny (CASTLEYA)→ który pomaga łączyć i przenosić wit. B12

• komórki główne - małe fioletowe ,wydzielają pepsynogen ( nie aktywna forma pepsyny → jest to enzym który trawi białka, aktywowany pod wpływem kwasu solnego)

• komórki kępkowe

• komórki dokrewne

Wydzielina śluzowa pokrywająca błonę śluzowa żołądka.

Gdy zawodzą mechanizmy ochronne, kwaśna zawartość żołądka uszkadza nie osłonięte miejsce błonę śluzowej - wrzód żołądka.

Helioterapia pylori - bakteria powodująca wrzody.

Jelito cienkie

warstwy

1. błona śluzowa - tworzy kosmki, tkanka łączna właściwa,tkanka limfoidalna.

2. błona podśluzowa - posiada uwypuklenia tzw. faldy

3. błona mięśniowa

4. błona surowicza

wysłane nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym.

Dwunastnica w błonie podśluzowej posiada gruczoły śluzowe tzw. gruczoły Brrunera.

Komorki nabłonka jelitowego.

• Enterocyty z rąbkiem prążkowanym

• limfocyty śród nabłonkowe

• komórki kubkowe (śród nabłonkowe gruczoły jednokomórkowe)

Jelito grube

warstwy takie same jak wyżej

wysłane nabłonkiem jednowarstwowy walcowatym

następuje tutaj absorpcja wody, sodu, witamin, minerałów. Transport sodu zależny od energii. Potas i dwuwęglan wydzielane do światła jelita.

Właściwości absorpcyjne -środki uspakajając , przeciwbólowe, steroidy.

Gruczoly przewodu pokarmowego

• Gruczoly slinowe

• Duze:

• przyuszne ,

• podzuchwowe,

• pojezykowe

• Watroba

• trzustka

Gruczoly slinowe zbudowane z:

• Stroma - tkanka laczna wlasciwa wloknista luzna → platy → placiki

• Parenchyma -

• część wydzielnicz :

• cewka (sluzowe)

• pecherzyk (surowicze)

• komorki mioepitelialne

• część wyprowadzajaca :

• przewod wstawkowy

• przewod prazkowany

• przewod miedzyplacikowy

• przewod miedzyplatowy

• przewod wyprowadzajacy

porownanie pecherzyki cewki

Surowicze :

• pecherzyki ,

• jadro komorkowe owalne polozne centralnie ,

• komorki syntetyzujace bialko

• nablonek szescienny

• w czesci wierzcholkowej komorki ziarna zymogenu (kwasochlonne -amylaza,lizozym, i inne bialka)

Sluzowe :

• cewki

• jadro komorkowe splaszczone polozone w czesci podstawnej komorki

• komorki syntezujace mukopolisacharydy

• nablonek walcowaty

• w czesci wierzcholkowej komorki „pianka” po wyplukanych pecherzykach sluzu (jasnoniebieska cytoplazma)

Klasyfikacja slinianek

• Surowicze → slinianka przyuszna , są tylko pecherzyki surowicze.

• Sluzowe → cewki sluzowe ,

• Mieszane → pecherzyki surowicze i cewki sluzowe .

Slinianka pozuchwowa zawiera więcej pecherzykow surowiczych mniej cewek sluzowych

Slinianka pojezykowa zawiera więcej cewek sluzowych i mniej pecherzykow surowiczych.

Slina

sklad:

• 99% woda

• amylaza , lizozym .

• Przeciwcailo A - IgA ,albuminy

• nablonkowe czynniki wzrostu

Funkcja

• zwilzanie i ochrona sluzowki

• formowanie kesow

• usuwanie resztki pokarmu

• oplukuje kubki smakowe

• artykulacja

• pobudza nablonek i zeby do odnowy (EGF)

• przyspiesz gojenie ran (EGF i NGF)

• zapoczatkowuje trawienie polisacharydow

• funkcja immunlogiczna:

• humoralna nieswoita - lizozym, lhipotonicznosc, laktoperozydaza

• humoralna swoista - IgA

• komorkowa nieswoista - Netrofile

Wątroba

budowa histologiczna

• zrazik klasyczny (anatomiczny) - w centrum zrazika znajduje się zyla centralna. Po bokach znajduja się triady. Krew spływa z triad do żyły centralnej

• zrazik wrotny (portalny) - w centrum znajduje się triada ma ksztaly trojkata.

• gronko wątrobowy - 2 zyly centralne i dwie triady

(zdjecia! Poszukac! )

Komorki watropy - hepatocyty , ukladaja się w blaszki ,zbiegaja się do srodka. Pomiedzy nimi zatoki watroby..

Funkcja :

• wytwarzanie żółci

• utrzymywanie stałego stężenie glukozy we krwi

• wytwarzanie białek krwi ok. 90%

• gromadzenie witamin A,D, B12

• unieczynnianie hormowno steroidowych

• regenaracja komorek

• przeszczepy

• narząd hematopoetyczny w zyciu plodowym

Pecherzyk zolciowy

budowa

1. błona śluzowa -zbudowana z nabłonka jednowarstwowego walcowatego i blaszki właściwej

2. błona mięśniowa

3. błona surowicza

Funkcja :

• stężanie i gromadzenie żółci

• uwalnianie żółci poprzez skurcz mięśniówki

Trzustka

część zewnatrzwydzielnicza trzutki - są to komorki surowicze które prdukuja enzymy( amylaza trzustkowa, lipaza trzustkowa) i proenzymy (trypsynogen ,chymotrypsynogen , elaza) ,które pomagają w trawieniu.

Jest otoczona torebka łącznotkankową.