PRZEROST MIGDAŁKA GARDŁOWEGO
Migdałek gardłowy zwany trzecim jest zbudowany z tkanki limfatycznej zawierającej komórki niszczące drobnoustroje oraz produkującej m.in. przeciwciała. Wraz z migdałkami podniebiennymi oraz innymi, mniejszymi skupiskami tkanki limfatycznej stanowi barierę ochronną organizmu,tworząc tzw. pierścień chłonny gardłowy (Waldeyera).
Migdałek gardłowy znajduje się w nosowej części gardła. Przerost migdałka gardłowego (tzw. trzeciego) zwany wyroślami adenoidalnymi ) jest to nadmierny rozrost tkanki adenoidalnej w części nosowej gardła. Większości infekcji w obrębie górnych dróg oddechowych towarzyszy odczynowe powiększenie się skupisk tkanki limfatycznej. Długotrwała stymulacja tkanki limfatycznej tej okolicy może powodować trwałe powiększenie migdałka. Dlatego najczęstszą przyczyną przerostu migdałka gardłowego są nawracające oraz przewlekłe stany zapalne górnych dróg oddechowych i jamy ustnej. Znajduje się on na tylnej ścianie nosogardła i powiększając się stale lub okresowo upośledza jego drożność, co objawia się zaburzeniami w oddychaniu przez nos. Powiększony migdałek gardłowy uciska na znajdujące się w pobliżu ujścia trąbek słuchowych. Ich zamknięcie powoduje blokadę naturalnej drogi upowietrznienia jam bębenkowych oraz ewakuacji powstającej tam wydzieliny Długotrwale zalegający w uchu środkowym płyn gęstnieje, prowadząc do pogłębiania się upośledzenia słuchu oraz stanowi podłoże do rozwoju łącznotkankowych zrostów -> zniszczenie struktury ucha. Wskazaniami do usunięcia migdałka gardłowego są: przerost migdałka upośledzający oddychanie przez nos (szczególnie w przypadkach snu z bezdechem); przerost migdałka upośledzający drożność trąbek słuchowych (z wysiękowym zapaleniem uszu); przerost migdałka upośledzający drożność ujść zatok obocznych nosa. Powikłania chirurgiczne obejmują: przedłużające się po zabiegu lub nawracające krwawienia z loży migdałka, czy uszkodzenie struktur anatomicznych leżących w pobliżu migdałka - łuki podniebienne, przestrzeń przygardłowa. Wymienione powikłania są bardzo rzadkie, a ich ilość zależy od doświadczenia zespołu operacyjnego.
Ostra duszność krtaniowa
Ostra duszność krtaniowa jest stanem nagłym i sytuacją bezpośredniego zagrożenia życia chorego
Dramatyczny przebieg kliniczny związany jest ze zwężeniem światła krtani ograniczającym pasaż powietrza oddechowego, co w konsekwencji powoduje duszność wdechowo-wydechową.
U dzieci przeważa etiologia zapalna wady wrodzone i ciała obce a u dorosłych przeważa etiologia nowotworowa, jatrogenna i urazowa
Zaburzenia rozwojowe:
- wrodzona wiotkość chrząstek krtani - stanowi 60 proc. zaburzeń rozwojowych i jest najczęstszą przyczyną zaporowej
niewydolności oddechowej noworodków i niemowląt ;rokowanie jest pomyślne, ponieważ objawy ustępują zwykle samoistnie ok. 12.-16. mies. życia.
-wrodzona płetwa krtaniowa :Laryngoskopia bezpośrednia wykazuje obecność błony między fałdami głosowymi lub w okolicy podgłośniowej
-porażenie fałdów głosowych u dzieci powstaje na skutek zmian chorobowych w obrębie CUN lub jest następstwem urazów jatrogennych (uraz okołoporodowy, uraz po intubacji);
- torbiele krtani - powodują zmienne upośledzenie drożności dróg oddechowych, często zależne od pozycji ciała;
-wrodzone zwężenie chrząstki pierścieniowatej - przejawia się świstem krtaniowym, który występuje od urodzenia. Rozpoznanie potwierdza laryngoskopia bezpośrednia i boczne zdjęcie rentgenowskie krtani;
- guzy wrodzone - najczęściej są to naczyniaki i potworniaki.
-ostre zapalenie nagłośniowe krtani - wywołane przez Haemophillus
influenzae typ B i Streptococcus pneumoniae dotyczy dzieci w wieku 3-7 lat oraz dorosłych. Narastający obrzęk nagłośni i fałdów nalewkowo- nagłośniowych powoduje duszność wdechową i bolesne połykanie.
-ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli -zakażeniem układu oddechowego
o etiologii prawdopodobnie
wirusowej. Naciek zapalny i obrzęk obejmuje błonę śluzową krtani, tchawicy i oskrzeli.
Ciała obce w krtani
Najczęściej rozpoznawane są u dzieci, osób upośledzonych umysłowo lub będących pod
wpływem alkoholu. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia i wymaga natychmiastowego udrożnienia dróg oddechowych i usunięcia ciała obcego na drodze
endoskopowej.
Uraz krtani zamknięty - jest związany z urazem szyi lub urazem wielonarządowym. Przyczyną są wypadki komunikacyjne, pobicia, kontuzje przy pewnych rodzajach sportu (karate).
Uraz krtani otwarty - jest wynikiem ran ciętych lub postrzałowych.
Oparzenia krtani - są rzadkim rodzajem urazu, powstają na skutek wziewania gazów drażniących bądź zachłyśnięcia się gorącym pokarmem lub substancją żrącą. Prowadzi to zwykle do odczynowego obrzęku błony śluzowej górnego piętra krtani, rzadziej do martwicy sięgającej struktur chrzęstnych.
Jatrogenne uszkodzenia krtani - mogą być powikłaniem po intubacji, szczególnie przedłużonej lub po nieprawidłowo wykonanej tracheotomii (skaleczenie chrząstki pierścieniowatej).
Skurcz krtani - to nagłe, odruchowe zamknięcie głośni, związane prawdopodobnie z niskim
progiem odruchu obronnego krtani, następuje po gwałtownym kaszlu lub aspiracji ciała obcego.
Nowotwory
Brodawczaki krtani typu dziecięcego - mają etiologię wirusową i charakteryzują się skłonnością do nawrotów.
Rak krtani Stopień nasilenia duszności zależy od rozmiarów guza oraz jego lokalizacji. Duszność jest zawsze objawem późnym i najwcześniej pojawia się w nowotworach podgłośniowych. Rozrastający się guz powoduje przewlekłe upośledzenie drożności dróg oddechowych. Stridor krtaniowy występuje, gdy do istniejącego wcześniej zwężenia dołączy się obrzęk, np. zapalny, alergiczny.
Obustronne porażenie napięte fałdów głosowych manifestuje się dusznością ze stridorem i wymaga
w trybie pilnym tracheotomii.
Obrzęk krtani
Obrzęk zapalny Występuje w przebiegu zapalenia ochrzęstnej, ropnia nagłośni, ropnia około migdałkowego, w trakcie i po radioterapii, po oparzeniach.
Obrzęk niezapalny - jest objawem schorzenia ogólnoustrojowego- niewydolności serca, nerek, wątroby lub tarczycy.
Obrzęk alergiczny - powstaje jako reakcja na alergen doustny lub pozajelitowy, którym może być lek, pokarm lub jad owadów.
Obrzęk naczynioruchowy Quinckego wynika z anafilaktycznego typu odpowiedzi alergicznej lub procesu pseudoalergicznego.
Leczenie Ostra duszność krtaniowa jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia, dlatego konieczne jest podjęcie natychmiastowego leczenia, które obejmuje:
- przywrócenie drożności dróg oddechowych,
- usunięcie przyczyny powodującej duszność.
Zawroty głowy obwodowe i ośrodkowe - różnicowanie
Zawroty pochodzenia obwodowego albo przedsionkowe występują zwykle jako poczucie wirowania, opadania lub unoszenia. Pojawiają się nudności, wymioty, potliwość i zmiany rytmu serca.
W większości przypadków zawrotom obwodowym towarzyszy oczopląs. Stany te pojawiają się nagle i zazwyczaj na początku choroby. Łagodne napadowe zawroty głowy są zaburzeniem o nieznanej przyczynie występującym głównie u osób starszych. Dolegliwości w postaci zawrotów głowy i oczopląsu pojawiają się przy określonym położeniu głowy, ciała (wstawanie z łóżka, zgięcie szyi ku tyłowi) i trwają około minuty.
Zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego są przejawem schorzeń tj. migrena, padaczka, zaburzenia krążenia w obrębie tętnic kręgowych i tętnicy podstawnej. Warto wspomnieć o czynnościowej przyczynie zawrotów głowy związanych z zaburzeniami psychiatrycznymi (depresja, psychozy, lęk), stwardnieniem rozsianym, nerwiakiem nerwu słuchowego, udaru pnia mózgu i móżdżku oraz urazami głowy.
Przyczyny bólu ucha
uraz ucha ze wszystkimi jego następstwami,
infekcje, zapalenia i skaleczenia.
ciało obce zalegające w przewodzie słuchowym zewnętrznym,
czyrak przewodu słuchowego i w jego otoczeniu,
ostry lub przewlekły zaostrzony stan zapalny ucha środkowego,
nerwobóle
półpasiec uszny,
bóle uszu z uczuciem zatkania lub głuchoty w uchu, pojawiają się po zmianie ciśnienia (np. w samolocie, przy nurkowaniu),
korek woszczynowy, zwłaszcza gdy ulegnie zawilgoceniu.
Postępowanie:
We wszystkich przypadkach bólu ucha zaniechanie wizyty u laryngologa, brak właściwej diagnozy i leczenia może doprowadzić do pęknięcia błony bębenkowej, a w jego następstwie do trwałego upośledzenia słuchu w danym uchu, lub powstania procesu zapalnego wyrostka sutkowatego znajdującego się w jego sąsiedztwie, co często wymaga już leczenia operacyjnego.
Przyczyny chrypki
Chrypka może być następstwem bezpośredniego uszkodzenia więzadeł głosowych lub mięśni krtani albo może rozwijać się w wyniku uszkodzenia nerwów unerwiających krtań.
Czynniki wywołujące chrypkę to m. in.:
zapalenie gardła i krtani i infekcje górnych dróg oddechowych , alergie
polipy na fałdach głosowych
ostre zapalenie nagłośni,
zapalenie krtani i tchawicy,
zawodowe nadużywanie głosu, nadmierny krzyk , śpiewanie
narażenie na dym tytoniowy,
wysoka temp. Powietrza, niska wilgotność ,oddychanie przez otwarte usta
stres ,silne emocje
leki i używki wysuszające błonę śluzowa ( mocna kawa, herbata , leki antyhistaminowe)
nowotwory gardła i krtani,
mutacja, zmiany hormonalne
refluks żołądkowo-przełykowy,
ciało obce,
niedoczynność /nadczynność przytarczyc ,nadnerczy ,tarczycy,
uszkodzenie nerwów krtaniowych (najczęściej po operacji tarczycy),
inne nowotwory (np. przełyku, płuca).