BEZPOŚREDNIE DOWODY EWOLUCJI

WIEK ZIEMI
Wiek Ziemi oceniany jest na ok. 5 mld lat. Do jego określenia służą izotopy promieniotwórczych pierwiastków : Uran 238, Potas 40 - do określania wieku skał i minerałów. Węgiel C14 służy do określania wieku młodszych obiektów.

SKAŁY OSADOWE
Powstałe na skutek opadania drobnych cząsteczek piasku, mułu, błota, popiołów, szczątków itp. oraz nakładania się ich warstwowo. Wiele z tych składników, poprzez erozję zostało przeniesione w inne miejsce. Trwało to miliardy lat. Najstarsze pokłady znajdują się najniżej, najmłodsze najwyżej. Są one poprzedzielane. Według pokładów wyodrębniono 5 er :
- archaik
- prekambr
- paleozoik
- mezozoik
- kenozoik
Wpływ na powstawanie skał osadowych miały też ruchy skorupy ziemskiej ( trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów ). Powodowały one powstanie głębin, które wypełniły się wodą oraz wypiętrzenie mas górskich o różnych wysokościach.

SKAMIENIAŁOŚCI
Martwe w postaci wykopalisk
- kości z ery mezozoicznej
- odciski stóp - tropy zwierząt
- sylwetki ludzi i zwierząt wydobyte ze zmarzlin lodowych czy torfu
- paprotniki, skrzypy, widłaki i paprocie w postaci odcisków na płytach węglowych
Żywe
- ryba trzonopłetwna latimura ( Ocean Indyjski )
- hapteria ( wyspy otaczające Nową Zelandię )
- stekowce i torbacze ( Australia )
- żółwie ( wyspa Galapagas )






POŚREDNIE DOWODY EWOLUCJI

Ewolucja to stopniowa, nieustanna zmiana, to proces nieodwracalny zachodzący w czasie i przestrzeni, jest to proces kierunkowy.

Dowody pośrednie
θ wspólne pochodzenie organizmów żywych
θ dane z dziedziny taksonomii - uwzględniają one :
• wygląd zewnętrzny
• sposób poruszania się
• sposób zdobywania pożywienia
• symetrię ciała
• sposób rozmnażania się
• typ rozwoju zarodkowego
• właściwości fizjologiczne
Na 1 milion budowa owadów jest taka sama(mają taki sam układ wydalniczy)

NARZĄDY HOMOLOGICZNE
mają takie same pochodzenie, ten sam plan budowy, ale spełniają one różne czynności : skrzydła ptaka, noga konia, płetwa wieloryba, ręka człowieka - wszędzie są te same kości, ale kończyny te spełniają różne funkcje. Mózgi kręgowców, pokrycie ciała kręgowców - to też narządy homologiczne

NARZĄDY ANALOGICZNE
Spełniają tę samą czynność, ale pochodzenie jest inne i plan budowy inny np. skrzydło ptaka i skrzydło motyla - oba służą do latania, oko kręgowca i oko owada. Z roślin : korzenie u organowców i chwytniki u mszaków - utrzymują roślinę w podłożu, pobierają wodę, ale budowa i pochodzenie jest różne.

NARZĄDY SZCZĄTKOWE U CZŁOWIEKA :
• Owłosienie ciała ( na klatce piersiowej u mężczyzn),
• wyrostek robaczkowy,
• zęby mleczne,
• budowa mięśni brzusznych,
• mięśnie przewodzące i odwodzące,
• paluch stopy,
• chwytność stopy u niemowlaka

ATAWIZMY U CZŁOWIEKA
• owłosienie lamugo płodu
• ogon; nawet do 25 cm długości
• pazury zamiast paznokci
• dodatkowa para sutek
• silnie wyrastający kieł

EMBRIOLOGICZNE DOWODY EWOLUCJI
W wczesnym rozwoju zarodkowym kręgowców w wyniku bruzdkowania powstaje morula, w wyniku dalszego podziału tworzy się blastula zbudowana z jednej warstwy komórek otaczających przestrzeń wypełniając płynem tzw. blastocelem. Gastrulacja - tworzenie się listków zarodkowych, czyli ektodermy, endodermy i mezodermy u wszystkich kręgowców przebiega tak samo.

DOWODY Z ZAKRESU BIOCHEMII
• wszystkie żywe organizmy zbudowane są tych samych pierwiastków, oprócz glinu, są to : węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor, siarka,
- nieorganiczne : woda
- organiczne : białka, cukry, tłuszcze, udział procentowy tych związków i wody jest podobny u wszystkich organizmów
• skład płynów ustrojowych zwierząt jest podobny do składu wody morskiej
• budowa i funkcja wielu enzymów są podobne
• podobna budowa chlorofilu
• podobna jest struktura białek ( np. insulina ) - wykorzystano to w medycynie
• podoba jest budowa hormonów, choć pełnią one inną funkcję : prolaktyna u ssaków, ptaków, gadów
• obecność czynników RH+, RH- - u małp i ludzi
• anty perny grupowe krwi, czyli A, B, 0
• mitochondria u wszystkich eucariota są podobnie zbudowane i pełnią taką samą czynność
• kwasy nukleinowe - zbudowane z takich samych nukleotydów, wszędzie obowiązuje kod trójkowy i wzór semikonserwatywnej replikacji DNA
• mitoza u wszystkich eucariota przebiega tak samo

ROZMIESZCZENIE NA ZIEMI
• zasiedlenie Australii przez ssaki bezłożyskowe
• jeleniowate, wielbłądowate, niedźwiedziowate występują w Afryce, Eurazji i Ameryce
• żółwie na wyspach Galapago są to formy reliktowe, prawie się nie zmieniły
• skrzypłacz (ryba) jego larwa jest identyczna z larwą wymarłych już trylobitów
• ryby dwudyszne i trzonopłetwna latimura jest jajożyworodna
• miłorzęb japoński od 400 mln lat się nie zmienił, drzewo samicze i samcze
• brzoza karłowata, wierzba
• foka obrączkowana

---