PROPOZYCJE ZABAW Z DZIECKIEM
DLA RODZICÓW
Działania pedagogiczne podejmowane zarówno przez nauczycieli jak i przez rodziców powinny być skierowane na wspomaganie rozwoju dziecka co oznacza nie mniej nie więcej jak organizowanie środowiska dziecka w taki sposób , aby wyzwalało ono jego aktywność, inspirowało do działania i powodowało spontaniczną chęć podejmowania działań w różnych obszarach .
Przygotowane przykłady zabaw , które każdy rodzic może zorganizować w domu mają w pewnym stopniu zainspirować również rodziców do podejmowania działań, poszukiwania , ale przede wszystkim do tworzenia sytuacji w których poprzez zabawę będą wpływać na rozwój własnego dziecka i równocześnie zacieśniać więzi rodzinne.
Każda pora roku, święta, rodzinne uroczystości niosą ze sobą naturalne okazje do wspólnych zabaw:
- jesienią i zimą długie wieczory sprzyjają wspólnym zabawom i rozmowom w domu
- wiosna i lato pozwalają na działania w plenerze
- inspiracją do podejmowania różnorodnych działań są święta
Proponowane zabawy mają charakter otwarty. W żadnym wypadku nie należy zmuszać dziecka do podejmowania aktywności twórczej. Należy tak zorganizować warunki materialne , aby dziecko chciało tworzyć, działać .
Podane ćwiczenia i zabawy w żaden sposób nie mogą być traktowane przez rodzica jako rodzaj zadania domowego, które jest zobowiązane „odrobić „ z dzieckiem. Ma to być ze wszech miar spontaniczna aktywność dziecka przynosząca mu radość, która z pewnością zaowocuje w przyszłości
PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE
Jako pierwsze ćwiczenie rozwijające nie tylko twórczość dziecka, ale również komunikację, poczucie własnej przynależności i więzi rodzinnych, spostrzegawczość proponuję wspólne oglądanie albumu ze zdjęciami. Przy oglądaniu zdjęć należy zwracać uwagę na opisywanie postaci, określanie linii rodzinnych lub koleżeńskich, znajdywanie cech charakterystycznych danej postaci, kolorystyki, itp. Po obejrzeniu kilku zdjęć zachęcamy dziecko, by narysowało np. „ciocię Jasię, która ma dwa psy”. Zachęcając dziecko do odtworzenia postaci, spróbujmy zaproponować tę postać, która dziecko w jakikolwiek sposób zainteresowała. Następne portrety postaci możemy już sami określić, w formie zagadki, np.: „Narysuj, proszę osobę która miała czarne długie wąsy”
UWAGA:
Prac dziecka nie wyrzucamy! Urządzamy galerię prac i weryfikujemy prace, które znajdują się w galerii, wspólnie z dzieckiem (w galerii wiszą prace starannie wykonane). Na początku wieszamy wszystkie - później tylko najlepsze. Galerią może być część ściany w pokoiku u dziecka, bądź w innej części mieszkania, tak, by inni mogli oglądać i oceniać. Podczas określania osób należy mówić o pokrewieństwie: ciocia, wujek, stryjna, stryj, babcia, dziadzio, kuzyn, siostrzeniec, mama, tata, siostra, brat, itd. Słowo „rodzina” jest słowem magicznym. W skład niej wchodzi tylko mama, tata, siostra, brat i ja. Nie należy dziecku mówić jak ma wykonać rysunek, co musi poprawić, a co dorysować podczas pracy dziecka. Zawsze należy podziwiać, ale i zwracać uwagę, że mogłoby coś wykonać jeszcze lepiej następnym razem (np. nie zaginać rogów, lepiej połączyć kreski, pokolorować, używając wielu kolorów).
Materiały: karton (najlepiej kupować bloki techniczne o szorstkiej fakturze), kredki pastele, bambino, farby plakatowe.
Kontynuacją zabaw ze zdjęciami może być kolejna propozycja - fotomontaż. Można zaproponować dziecku wykonanie własnego zdjęcia postaci wymyślonej bądź prawdziwej. W tym celu dajemy dziecku części gazet, gdzie znajdują się różne postacie, różne ubiory. Podajemy polecenie by spróbowało wyciąć z gazet te części, które pasują do jego wymarzonej, ulubionej, wymyślonej postaci i stworzyło jej portret. Nie strofujemy dziecko, nie oceniamy podczas pracy - dajemy mu szansę na samodzielność. Oczywiście praca musi znaleźć się w galerii, z podkreśleniem innej formy wykonania („Spójrz, tę pracę wykonałeś troszkę inaczej, która forma ci się podoba, dlaczego?)
Materiały: wycinki gazet, nożyczki, karton, klej.
Tworzenie postaci z rożnych elementów w układzie kartki poziomym i pionowym, tworzenie pojedynczej osoby lub grup osób. Z rysunku dziecka możemy wiele się dowiedzieć - np. kogo dziecko preferuje w swoim otoczeniu: kobiety czy mężczyzn, przy kim czuje się bezpieczne, kogo boi się. Miałam w swoim życiu przypadek dziecka, które do szóstego roku życia nie rysowało mężczyzn. Zapytane dlaczego nie rysuje np. swojego taty - odpowiedziało, że nie i że nie będzie rysowało. Po analizie sytuacji okazało się, że podczas spaceru po mieście na dziecko przewrócił się pijany mężczyzna, gdy ono wyrzucało papierek do kosza. Epizod ten głęboko utkwił w pamięci dziecka i wszystkich mężczyzn traktowało jednakowo. Dopiero po wielu rozmowach z dzieckiem, po wielu próbach pokazania dobrych stron taty, dziadka - dziecko narysowało pierwszego mężczyznę - swojego tatę. Tata był oddalony od postaci dziecka (na rysunku „Wspólny spacer”) i jeszcze trwało jakiś czas zanim pojawił się na dobre przy samym dziecku.
Materiały: karton, ścinki materiałów, papier kolorowy, flamastry, klej, włóczka, wycinki gazet.
Tworzenie postaci przestrzennych - lepienie z plasteliny, modelowanie gliny, kukiełki. Prace tego rodzaju są konsekwencją w/w ćwiczeń. Dziecko poprzez proponowaną twórczość dostrzega cechy ludzkie, różnice i podobieństwa. Rozmawiając o szczegółach cech zewnętrznych wybierajmy, te, które nie urażą dziecka. Dzieci są czułe na punkcie niedoskonałości w budowie ciała, zamożności czy ubioru. Bądźmy przygotowani na opisanie cech w delikatny sposób i wielce przekonywujący.
Materiały: plastelina, glina, podkładka, ścinki materiałów, sznurek, patyczek, flamastry
Przy zabawach z postaciami należy zwracać uwagę kogo i w jaki sposób dziecko rysuje. Zabawy te, są dobre zarówno dla dziecka w wieku przedszkolnym jak i szkolnym. Prace mogą służyć analizie psychologicznej jeśli zaistnieje potrzeba zbadania motywów postępowania dziecka czy też jego rozwoju.
Życzę miłej zabawy z dzieckiem!!!
Bibliografia:
Polska fundacja Dzieci i Młodzieży, Przedszkolaki krok pierwszy, Warszawa 1996.
D. Krysakowska, Maluję, rysuję, wycinam…,Płock 2000.