Pomoc Publiczna dla Przedsiębiorstw

dr Andrzej Koza

konsultacje: piątek 1400 - 1530, pokój 99

tel. [phone]

e-mail: [e-mail]

Zaliczenie: kolokwium - 3 pytania problemowe - 31 maja 2009r.

Literatura:

1. P. Pełka, M. Stasiak, Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw w Unii Europejskiej

2. I. Pastuła, A. Werner, Pomoc publiczna

Wykład 1

14 marca 2009r.

Istota i funkcje pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom.

1. Pomoc publiczna jako element interwencjonizmu państwowego.

Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw nosząca znamiona pomocy państwa i realizowana ze środków publicznych jest jednym z narzędzi (instrumentów) interwencjonizmu państwowego. Stanowi istotny element polityki anty-subwencyjnej, bowiem przepisy o zakazie stosowania pomocy publicznej również stanowią o niesubwencjonowaniu przedsiębiorców.

Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw zagraża równym warunkom konkurowania i jest szczególnie niebezpieczna w międzynarodowej wymianie handlowej. Widząc problem subwencjonowania rodzimych przedsiębiorstw międzynarodowe organizacje o charakterze ekonomicznym, a w szczególności WTO (Światowa Organizacja Handlu) wystosowały sugestie
o ograniczeniu stosowania polityki subwencyjnej w wymianie międzynarodowej. Również Unia Europejska w okresie zawiązywania się ścisłej współpracy i tworzenia się jednolitego rynku stworzyła ogólne ramy prawne zakazujące stosowania polityki subwencyjnej, również w szerszym zakresie polityki pomocy publicznej dla przedsiębiorstw.

2. Subsydia a pomoc publiczna.

Po pojęciem subsydiów rozumie się finansowy wkład instytucji publicznych powodujących korzyść dla podmiotu korzystającego (beneficjenta), co powoduje wyróżnienie go na tle innych przedsiębiorców, którzy takiego wsparcia nie otrzymali.

Z kolei pomoc publiczna dla przedsiębiorstw mająca szerszy zakres niż subsydium, bowiem oprócz bezpośredniego dofinansowania obejmuje tzw. zaniechanie naliczania i poboru należności publiczno - prawnych, co stanowi również element wyróżnienia beneficjentów tychże działań na tle pozostałych przedsiębiorców.

Cechą wspólną subsydiów i pomocy publicznej jest ich preferencyjność tzn. wyróżnienie beneficjentów pomocy na tle innych, którzy tego wsparcia nie otrzymali.

3. Pomoc publiczna w Unii Europejskiej - podstawy prawne.

Przykład pomocy publicznej dla przedsiębiorstw:

Kredyt preferencyjny 1.000.000 € - oprocentowanie 5 % (normalne oprocentowanie 10%)

10% - 5% = 5%

Wartość pomocy - 50.000 € rocznie

(w przypadku dotacji - kwota pomocy 1.000.000 €)

Co to jest pomoc publiczna?

Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw stanowi przysporzenie korzyści finansowych określonemu przedsiębiorstwu w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Przysporzenie takie stanowi pomoc, jeżeli:

• jest to pomoc przyznana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych bez względu na formę;

• jest to pomoc, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórych przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów;

• pomoc selektywna - obejmuje określone regiony, sektory (np. stoczniowy, górnictwa, kolei, motoryzacji);

• jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw jako element interwencyjny państw członkowskich Unii Europejskiej ma stanowić instrument wywołujący określone zachowanie (reakcję) przedsiębiorców.

Pomoc publiczna jest dopuszczalna w niektórych przypadkach, mówi się wówczas
o wyłączeniach z zakazu stosowania pomocy publicznej. Istnieją dwa rodzaje wyłączeń:

1. wyłączenie automatyczne (z mocy prawa) - ipso iurk;

2. wyłączenie fakultatywne (blokowe)

Ad. a)

Wyłączenia automatyczne są stosowane w trzech przypadkach:

• w przypadku pomocy społecznej (socjalnej), o ile przedmiot pomocy nie jest wyróżniony ze względu na jego pochodzenie (np. przetarg na węgiel);

• wyłączenie z zakazy na likwidację szkód i klęsk żywiołowych;

• pomoc publiczna dla niektórych landów Niemiec (landy wschodnie po byłej NRD).

Ad. b)

Polityka Unii Europejskiej w zakresie pomocy publicznej wyróżnia możliwość stosowania instrumentów pomocowych, które realizują następujące cele:

• horyzontalny;

• regionalny;

• sektorowy.

W związku z powyższym dopuszcza się stosowanie pomocy horyzontalnej, regionalnej
i sektorowej (w sektorach wrażliwych i schyłkowych).

Przyjęcie Polski do Unii Europejskiej zobligowało Polskę do stworzenia przepisów o pomocy publicznej. Już w okresie stowarzyszenia Polski ze wspólnotami europejskimi przyjęliśmy pierwsze przepisy o pomocy publicznej, które zostały uchylone w przededniu przystąpienia do Unii Europejskiej. Z dniem 1 maja 2004r. zaczęła obowiązywać ustawa o postępowaniu
w sprawach dotyczących pomocy publicznej dla przedsiębiorstw, która reguluje m.in. procedurę postępowania w przypadku stwierdzenia stosowania pomocy publicznej, jak i również określa zakres sprawozdawczości w tym zakresie i tryb postępowania krajowego organu zajmującego się nadzorem pomocy publicznej, jakim jest prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Organ ten reprezentuje Polskę przed Komisją Europejską i Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości, w szczególności opiniuje projekty programów pomocowych wnioskowanych do realizacji w Polsce, jak również występuje w procedurze odwoławczej przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości, zajmuje się monitorowaniem i nadzorowaniem udzielonej pomocy publicznej w Polsce, również sporządza roczne sprawozdania o pomocy publicznej dla przedsiębiorstw.

Zasada pomocy de minimis zezwala na stosowanie wsparcia mającego charakter pomocy publicznej do kwoty 200.000 € za wyjątkiem sektora transportu drogowego (100.000 €) liczonych łącznie
z trzech lat kalendarzowych bez konieczności notyfikacji (zatwierdzenia przez Unię Europejską). Przedmiotem zasady de minimis jest pomoc publiczna otrzymana ze wszystkich źródeł łącznie i we wszystkich formach.

Ze względu na to, że pomoc de minimis nie wpływa na warunki wymiany handlowej pomiędzy krajami członkowskimi UE, wskutek niewielkiej kwoty, jaka jest możliwa do udzielenia przedsiębiorcy pomoc ta jest dopuszczalna. W praktyce stanowi jedną z podstawowych reguł odstępstw od zakazu udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom, przy czym limit tej pomocy jest inny w przypadku gospodarstw rolnych (do 7.500 €), w przypadku przedsiębiorstw działających w sektorze transportu drogowego limit ten jest obniżony do 100.000 €. Pozostali przedsiębiorcy mogą stosować pomoc do kwoty 200.000 €, przy czym we wszystkich przypadkach zasada de minimis obejmuje pomoc łącznie z pomocą wnioskowaną. Oznacza to, iż pomoc sumowana z trzech lat kalendarzowych wraz z pomocą wnioskowaną (liczoną ex ante -
z góry) nie może przekroczyć wskazanych progów pomocowych.

- 1 -

---