Orientacja zawodowa: obejmuje całokształt zabiegów wychowawczych mających pomóc jednostce w samodzielnym , właściwym i uzasadnionym wyborze zawodu

Orientacja szkolna: pojęcie podporządkowane pojęciu orientacja zawodowa sprawą podstawową jest bowiem wybór zawodu, a pochodną tej decyzji wybór szkoły umożliwiający uzyskiwanie tego zawodu.

Orientacja szkolna i zawodowa: ogół poczynań wychowawczych które mają na celu takie pokierowanie rozwojem ucznia, aby sam dojrzał do podejmowania optymalnych decyzji w sprawie kierunku dalszej swojej nauki oraz swojego zawodu

Preorientacja zawodowa: wszelkie działania podejmowane przez rodziców, nauczycieli i inne osoby z otoczenia dziecka do 10 r. ż. tj. w podokresie fantazji, stadium rośnięcia

Reorientacja szkolna i zawodowa: ma na celu ponowne przygotowanie jednostki do wyboru zawodu, oraz kierunku poziomu nauki. Dotyczy uczniów szkół ponadgimnazjalnych, którzy chcą lub musza zmienić kierunek kształcenia oraz osób dorosłych, które chcą lub musza zmienić zawód, rodzaj wykonywanej pracy, zajmowane stanowisko

Selekcja zawodowa: ma za zadanie wydobycie spośród osób zgłaszających się do pracy tych, które posiadają najlepsze kwalifikacje do jej wykonywania

Selekcja szkolna: występuje wtedy, gdy do danego typu szkoły zgłasza się wielu kandydatów, ale także wtedy gdy szkoła stawia im określone wymagania i przyjmuje tylko tych, którzy je spełnią

Poradnictwo zawodowe: to metoda działania rodziców, nauczycieli, kwalifikowanych doradców zawodowych, psychologów, lekarzy, a przede wszystkim pracowników poradni pedagogiczno-psychologicznej oraz urzędów pracy, której głównym celem jest udzielania rad i niesienie pomocy w podjęciu świadomej i swobodnej decyzji dotyczącej wyboru zawodu lub szkoły zawodowej a także zmiany zawodu czy miejsca pracy.

Doradztwo zawodowe: (R. Lambi) to proces w którym doradca zawodowy pomaga klientowi w osiągnięciu lepszego zrozumienia samego siebie w odniesieniu do środowiska pracy aby umożliwić mu realistyczny wybór lub też osiągnięcie właściwego dostosowania zawodowego.

Zadania orientacji zawodowej:

1. wyposażenie jednostki w wiedzę o zawodach

2. ukształtowanie względnie stałych zainteresowań zawodowych

3. ukształtowanie właściwych postaw wobec pracy

4. wyposażenie w umiejętności samooceny

Zdania poradnictwa zawodowego

1. pomoc w osiągnięciu obiektywnej znajomości samego siebie

2. zwiększenie umiejętności oceny sytuacji w której znajduje się osoba szukająca pomocy

3. wyzwalanie aktywności i inicjatywy osób radzących się a tym samym wspomaganie rozwiązywania problemów

4. doprowadzenie do podjęcia decyzji przez osobą poszukującą porady w sposób samodzielny.

Funkcje poradnictwa zawodowego:

1. kształcąca

2. wychowawcza

3. motywacyjna

4. poznawcza

5. diagnostyczna

6. kreatywna

7. informacyjna

8. kwalifikacyjna

9. terapeutyczna

Nowe zadania poradnictwa zawodowego

1. Poradnictwo zawodowe jest procesem podejmowania decyzji i nie może zostać sprowadzone do jednego kontaktu osoby radzącej się z doradcą, do jednej rozmowy (akcent na proces)

2. Poradnictwo zawodowe to nie tylko pomoc w podjęciu pierwszej decyzji zawodowej czy ewentualnej jej korekty, ale musi ono objąć także cały obszar pomocy bezrobotnym i zagrożonym bezrobociem

3. Odrębnym bardzo ważnym działem poradnictwa zawodowego jest pomoc osobom niepełnosprawnym

5. Problematykę doradztwa zawodowego należy włączyć do obowiązkowych zajęć szkolnych.

Warunki realizacji zadań poradnictwa zawodowego:

1. Wypracowanie nowoczesnego systemu obejmującego cały okres rozwoju zawodowego tj. dzieci, młodzieży i dorosłych

2. Kształcenie fachowców tj. doradców zawodowych
3. Oprzyrządowanie miejsca pracy doradcy zawodowego.

Cele doradztwa zawodowego:

Zapoznanie osoby radzącej się:

• Z jej możliwościami i zainteresowaniami z punktu widzenia dostosowania zawodowego

• Z możliwościami zawodowymi na rynku pracy

• Z przeciwwskazaniami i szczególnymi wymaganiami

• Z warunkami ekonomicznymi określonych prac i zawodów

• Ze sposobami poszukiwania pracy

• Ze sposobami kontaktowania się z pracodawcą

Rodzaje doradztwa zawodowego:

1. Nieprofesjonalne: sensu „stricte” tj. należące do zawodów konsultingowych

2. Sensu „targo” tj. takie, które jest funkcją będącą częścią składową innej roli zawodowej.

FORMY I METODY ORIENTACJI I PORADNICTWA ZAWODOWEGO

Formy:

1. lekcje zawodoznawcze

2. wycieczki zawodoznawcze

3. spotkania zawodoznawcze

4. konsultacje zawodoznawcze

5. zespoły zawodoznawcze

6. kąciki informacji zawodowej

7. giełdy zawodów

8. mobilne centra informacji zawodowej

Metody:

1. wyświetlanie filmów zawodoznawczych

2. lektura literatury zawodoznawczej

3. pogadanki i wykłady

4. dyskusje i konsultacje

5. zbieranie przez uczniów materiałów zawodoznawczych

6. Przygotowywanie wypracowań zawodoznawczych

7. konkursy zawodoznawcze

8. obserwacje różnego rodzaju prac zaw.

9. prowadzenie tzw. zeszytów i teczek zawodoznawczych

10. korzystanie z audycji radiowych i telewizyjnych

4