Absolutyzm klasyczny – cechy ustroju.

Węższe znaczenie absolutyzmu. Jest to forma rządów monarchicznych, która pojawiła się w Europie w XVI wieku. Wywodzi się z idei starożytnej i średniowiecznej. Podwaliny nowożytnej koncepcji absolutyzmu stworzyli Niccolò Machiavelli i Jean Bodin. Absolutyzm, oparty na idei pełnej suwerenności monarchy, mającego wyłączność na ingerowanie w życie poddanych, dzięki swobodzie prawodawczej oraz aparatowi biurokratycznemu, rozwinął się w pełni w wiekach XVII i XVIII (Anglia za Jakuba I, Francja za Ludwika XIV). W ramach absolutyzmu nastąpiła maksymalna koncentracja władzy politycznej w rękach monarchy, powodująca ograniczenie wpływów arystokracji i szlachty, a zarazem tłumienie aspiracji politycznej bogatej burżuazji. Głównymi ideologami klasycznej formy absolutyzmu byli kardynał Armand Jean Richelieu i Jacques-Bénigne Bossuet we Francji, Robert Filmer w Anglii.

W absolutyzmie klasycznym istniały zakorzenione w świadomości społeczeństwa, generalne dyrektywy (cechy) władzy monarszej, szanowane przez panującego, których naruszenie mogło doprowadzić do upadku absolutnej monarchii (tak zwane fundamentalne prawa monarchii).

Fundamentalne prawa monarchii we Francji Ludwika XIV:

- Ludwik XIV jako Jupiter pokonujący Frondę

- król musi być katolikiem (centralizacja i etatyzacja życia religijnego, zob. gallikanizm).

- król uzyskuje pełnoletność w wieku 14 lat

- regencja w zastępstwie małoletniego króla przysługuje matce

- tron dziedziczą mężczyźni przy zachowaniu zasady primogenitury

- żadne ziemie nie mogą być odłączone od państwa w sensie rozbicia dzielnicowego

Cechy absolutyzmu klasycznego:

- centralizm - władza skupiona w rękach króla

- biurokratyzm - rozbudowany aparat administracyjny

- etatyzm

- militaryzm - tworzenie zawodowej armii

- ekspansjonizm - powiększanie terytorium państwa kosztem sąsiadów

- dążenia do uniezależnienia się Kościoła

- osłabienie pozycji szlachty i duchowieństwa

W dalszym rozwoju absolutyzm uległ przemianom w miarę rozpowszechniania się idei oświeceniowej, tworząc w Prusach, Austrii oraz częściowo w Rosji formę absolutyzmu oświeconego.