Legnica, ..........................

s2ZIP gr.1(1)

Ewa Jabłońska

Filip Michalczyk

Ewidencja i kontrolowanie przepływu produkcji

W fabryce realizującej produkcję w oparciu o indywidualne zamówienia klientów nie da się uniknąć wysokiego poziomu atomizacji zleceń produkcyjnych. Z kolei prawidłowe szacowanie zdolności produkcyjnych oraz możliwości wczesnego wykrywania opóźnień w realizacji zleceń są w dużej mierze uzależnione od wiarygodnej ewidencji przepływu bieżącej produkcji. Istnieje wiele rozwiązań pozwalających na sprawne pozyskiwanie danych o realizacji operacji i zleceń produkcyjnych z wykorzystaniem technik komputerowych. Poniżej przegląd kilku z nich, ze wskazaniem najważniejszych cech, oraz niektórych zalet i wad.

KODY KRESKOWE:

Kody kreskowe są od wielu lat dobrze zakorzenione w przemyśle do raportowania  wykonywanych operacji. Raportowanie to może odbywać się poprzez skanowanie kodu kreskowego wydrukowanego na etykiecie przytwierdzonej bezpośrednio do obrabianego elementu. Innym rozwiązaniem jest odczytywanie kodu występującego na karcie technologicznej powiązanej z daną partią elementów lub też kodu widniejącego przy odpowiedniej pozycji na karcie pracy. Skanując kod kreskowy operator powinien mieć możliwość wprowadzenia dodatkowych informacji, jak na przykład: liczby wykonanych sztuk (jeśli jest inna od założonej), liczby ewentualnie powstałych wadliwych elementów oraz kodu usterki.

Zaletą kodów kreskowych, która zapewne przesądza o ich dużej popularności, jest niska cena stosowania takiego rozwiązania. Do ich emisji wystarcza standardowa drukarka laserowa czy atramentowa, lub też drukarka termotransferowa. Z kolei stacjonarny, ręczny skaner kodów kreskowych, podłączony do komputera za pomocą kabla, to wydatek rzędu zaledwie kilkuset złotych. Liczba znaków w kodzie kreskowym, ze względów praktycznych wynosi zwykle od kilku do kilkunastu. Zazwyczaj nie stanowi to istotnego ograniczenia, gdyż przeważnie kod kreskowy zawiera jedynie odwołanie do odpowiedniego rekordu w bazie danych, uściślającego informację o operacji lub zleceniu. Ewidencja produkcji za pomocą kodów kreskowych wymaga jednak od pracowników pewnej dyscypliny. Jeśli bowiem pracownik nie dokona skanowania odpowiedniej etykiety lub dokumentu, albo zrobi to
z opóźnieniem, to niewątpliwie zafałszuje to obraz stanu danego zlecenia w systemie.

KODY QR:

Kody QR (ang. Quick Response), podobnie jak kody kreskowe, są graficznym zapisem informacji, który może być umieszczany w różnego rodzaju dokumentach lub etykietach. Dzięki dwuwymiarowemu układowi, za ich pomocą można zapisać znacznie więcej informacji niż za pomocą kodów kreskowych. Ma to znaczenie jeśli dany dokument towarzyszący partii produkcyjnej, lub półfabrykat opatrzony etykietą z kodem QR przekazywany jest do kooperanta. Wówczas oprócz samego identyfikatora elementu czy zlecenia, można łatwo zakodować i przekazać inne istotne informacje, jak na przykład termin realizacji oraz cechy konstrukcyjne i technologiczne. Jednak czytniki kodów QR są zwykle droższe od skanerów kodów kreskowych. Kody QR jako narzędzie ewidencjonowania produkcji, podobnie jak kody kreskowe, są wrażliwe na błędy i zaniedbania pracowników produkcyjnych.

BEZPOSREDNIE POLACZENIE Z MASZYNAMI:

Wykonanie operacji może być automatycznie zarejestrowane w zintegrowanym systemie informatycznym dzięki danym pozyskiwanym bezpośrednio z maszyn. Wiele nowoczesnych obrabiarek wyposażonych jest w specjalistyczne oprogramowanie, które umożliwia połączenie poprzez standardowy protokół sieciowy i uzyskanie informacji
o bieżącym stanie maszyny oraz historii jej aktywności. Ma to szczególne znaczenie
w przypadku obrabiarek CNC, w których numer lub nazwa wybieranego programu obróbki, mogą posłużyć do identyfikacji konkretnego zlecenia. Jeszcze lepszym rozwiązaniem jest, jeśli programy obróbki wczytywane są przez maszynę automatycznie, po dokonaniu skanowania odpowiedniego kodu kreskowego identyfikującego element oraz zlecenie produkcyjne. Wówczas identyfikator zlecenia może być przechowywany bezpośrednio
w historii pracy maszyny. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku pił panelowych do materiałów płytowych wyposażonych w oprogramowanie do optymalizacji rozkroju. Wówczas fakt wycięcia określonego zbioru formatek, może być rejestrowany na podstawie raportowanego przez maszynę numeru danego układu rozkroju.

Jeśli na podstawie danych z maszyny można jednoznacznie zidentyfikować konkretne zlecenie produkcyjne lub konkretny element czy półfabrykat, to taka ewidencja produkcji może przebiegać w sposób całkowicie automatyczny bez udziału operatorów. Wyjątkiem będą sytuacje, w których dochodzi do powstania braków, które muszą być ręcznie zarejestrowane w systemie przez pracownika. Dodatkową zaletą integracji z maszynami jest to, że wiele z nich rejestruje i udostępnia dokładne czasy rozpoczęcia i zakończenia operacji. Czasy te poddane odpowiedniej obróbce statystycznej mogą stanowić podstawę do ustalania
i aktualizacji norm czasowych operacji. Należy jednak mieć świadomość, że nie wszystkie maszyny będą fabrycznie przystosowane do opisanej powyżej integracji. Jednocześnie nie każda z maszyn będzie przetwarzać i przechowywać informacje w jakikolwiek sposób identyfikujące obrabiane elementy.

TECHNOLOGIA RFID:

Technologia RFID (ang. Radio Frequency Identification) zwana jest także technologią elektronicznych metek. Polega na umieszczeniu specjalnych znaczników wyposażonych
w układ elektroniczny na ruchomych obiektach podlegających monitorowaniu. Znaczniki te komunikują się drogą radiową ze specjalnymi czytnikami RFID, dzięki czemu można stwierdzić obecność danego obiektu w określonej strefie. Ewidencja produkcji za pomocą elektronicznych metek może być rozwiązana na kilka sposobów: znacznik może być umieszczony bezpośrednio na obrabianym elemencie lub podzespole, albo na palecie lub wózku zawierającym określoną partię obrabianych elementów. Paleta lub wózek oznakowany elektroniczną metką może także zawierać elementy skompletowane na potrzeby realizacji konkretnego zamówienia. Ewidencja przepływu produkcji może polegać na zarejestrowaniu przemieszczenia obiektów oznaczonych za pomocą znacznika RFID przez bramki wyposażone w czytniki. Alternatywnym rozwiązaniem jest instalacja czytników RFID na wózkach przeznaczonych do transportu palet.

Jeśli elektroniczne metki umiejscowione są bezpośrednio na elementach lub podzespołach podlegających obróbce, to możliwe jest dokładne śledzenie przepływu każdej sztuki przez system produkcyjny bez dodatkowego zaangażowania pracowników. Ten sposób ewidencji jest zatem dość odporny na błędy ludzkie. Jeśli znacznik RFID umieszczony jest na wózku lub palecie to identyfikacja dotyczy całej partii lub zlecenia. Wówczas, podobnie jak
w przypadku kodów kreskowych, konieczne jest ręczne raportowanie powstałych braków produkcyjnych. Choć rozwiązania bazujące na RFID sukcesywnie tanieją, to jednak zwykle są droższe w implementacji od zastosowania kodów kreskowych.

Podsumowując Techniki komputerowe dostarczają wielu rozwiązań wspierających ewidencję przepływu produkcji. Ich wybór powinien zależeć od indywidualnych potrzeb przedsiębiorstwa. Sposób ewidencjonowania produkcji oraz poziom szczegółowości rejestrowanych i przetwarzanych danych powinien być podyktowany względami ekonomicznym, tak, aby użyteczność otrzymanych informacji w pełni rekompensowała koszty związane z ich pozyskaniem.