Życie rodzinne i szkolne

Życie rodzinne i szkolne wczasach hellenistycznych i rzymskich, było zadziwiająco podobne do czasów współczesnych. W przeczytanym materiale źródłowym możemy odnaleźć wiele przesłanek do czasów obecnych. Pierwszym przykładem jest sposób formalizacji małżeństw. Możemy przeczytać o swego rodzaju intercyzie pomiędzy parą, Heraklejdesem oraz Demetrią. Umowa ta określa warunki małżeństwa. Jest w niej ujęta kwota jaką panna młoda wnosi do związku(jak dzisiejszy posag) „Heraklejdes bierze Demetrię pochodzącą z Kos jako prawowitą żonę […] wolno urodzoną, wnoszącą szat i ozdób na sumę drachm 1000.”. Oraz nakazy dotyczące pana i panny młodej, jeśli któreś z nich nie dotrzyma wierności. Poniesie karę finansową jednakże wina musi być udowodniona przy trzech „sędziach ” wybranych wcześniej przez parę „Jeżeli zaś Demetria zostanie pochwycona na czynie uwłaczającym mężowi Heraklejdesowi, niech zostanie ona pozbawiona wszystkiego co wniosła […] Niechaj będzie niedozwolone Heraklejdesowi wprowadzać na hańbę Demetrii inną kobietę ani mieć potomstwa z innej kobiety, ani żeby pod żadnym pozorem Heraklejdes nie postępował w stosunku do Demetrii.”. Sama umowa by być prawomocna, także była spisywana w obecności sześciu świadków.

Drugim z opisywanych zwyczajów było porzucanie noworodków, praktyka miała miejsce zwłaszcza w rodzinach o niskim statusie majątkowym. W przedstawionym materiale czytamy instrukcje dla kobiety. W przypadku urodzenia chłopca mała zachować dziecko, zaś w przypadku dziewczynki miała ja porzucić „Jeśli szczęśliwie urodzisz, zatrzymaj, gdyby był chłopiec, gdy zaś dziewczynka – porzuć.”. Podobne praktyki spotykane są do dziś na terenie Chin.

Dużą rolę w utrzymywaniu więzi rodzinnych odgrywało pisanie listów. W jednym z listów syna służącego we flocie do swojego ojca możemy przeczytać; jak opisuję on swoje życie, jak prosi ojca o wieści o stanie zdrowia jego oraz rodzinny. Jak przesyła pozdrowienia dla rodziny oraz przyjaciół „Apion Epimachosowi, ojcu i panu, serdeczne pozdrowienie. Przede wszystkim życzę ci, byś był zdrowy i cieszył się pomyślnością w dobrym zdrowiu wraz z siostrą moją i jej córką i z bratem moim.”. W innym liście pisanym przez syna do matki możemy przeczytać zaproszenie do jego domu w odwiedziny oraz pozdrowienia dla niej „Przede wszystkim błagam Boga o Twoją pomyślność oraz abym cię przyjął w dobrym zdrowiu […] abyś wstąpiła do mnie i abym ucałował twe śliczne oblicze.”. W kolejnym również pisanym przez syna do swojej rodzicielki, czytamy o zupełnie innej sprawie: prosi on o wybaczenie za swoje przewinienia „Napisałem do ciebie, że jestem goły. Błagam cię, matko, przebacz mi. […] Wiem, że zgrzeszyłem”. W liście kolejnym potomek żali się ojcu za to, że ten nie zabrał go ze sobą do miasta „[…] żeś nie zabrał mnie ze sobą do miasta. Jeśli nie będziesz mnie chciał zabrać ze sobą do Aleksandrii, nie napiszę do ciebie żadnego listu, nie będę z tobą rozmawiać ani nie będę życzył zdrowia.”. Syn używa dziecinnego emocjonalnego szantażu grożąc, że jeśli się to powtórzy to zerwie on kontakty z ojcem. Oraz grozi głodówką w przypadku nie dostania prezentów „Jeżeli nie przyślesz, nic nie będę pił ani jadł.”. W innym materiale opisane jest pismo na temat życia codziennego, rozliczeń oraz utrzymania syna na studiach „Przez Anubasa przyślę ci pieniędzy, zapasy miesięczne i druga parę szkarłatnej odzieży.”. W innym tekście możemy przeczytać słowa zatroskanej matki o stan edukacji jej syna w okolicznościach wyjazdu jego nauczyciela w dół Nilu „Napisz do mnie bez zwłoki, kogo ci potrzeba. Zatroszczyłam się, skorom usłyszała od córki naszego nauczyciela Diogenesa, że popłynął on w dół Nilu.”. W ostatnim z listów pisanych przez byłą piastunkę, która wspomina wychowanka oraz bardzo go namawia do odwiedzin „Niemało natroszczyłam się, panie, słysząc, że byłeś chory, lecz niechaj będą dzięki wszystkim bogom, że cię zachowują całego. Błagam cię,