1. Definicje:

zaprawa – mieszanina jednego lub kilku spoiw, kruszyw (naturalnych, sztucznych lub z recyklingu), wody a czasami także dodatków i/lub domieszek;

zaprawa murarska według projektu – zaprawa, ktorej skład i metoda wytwarzania zostały wskazane przez producenta w celu osiągnięcia wymaganych właściwości;

zaprawa murarska według przepisu – zaprawa, której właściwości wynikają z ustalonych proporcji składników;

zaprawa murarska ogólnego przeznaczenia – zaprawa, dla której nie określa się szczególnych właściwości;

zaprawa wytwarzana w zakładzie – zaprawa, której składniki zestawiono i wymieszano w zakładzie. Może ona być zaprawą suchą, która jest już wymieszana i wymaga jedynie dodania wody lub zaprawa mokrą, dostarczana w gotowej do użycia postaci);

zaprawa wytwarzana na miejscu budowy – zaprawa z poszczególnych składników przygotowanych i wymieszanych na miejscu budowy;

projektowanie betonu – czynność polegająca na ilościowym ustaleniu optymalnego udziału poszczególnych składników betonu, w celu uzyskania wymaganych właściwości świeżej mieszanki betonowej i stwardniałego betonu.

1. Podstawy teoretyczne

Parametry techniczno-eksploatacyjne zapraw budowlanych zależne są od rodzaju stosowanego spoiwa, dodatków i domieszek (uplastyczniających, uszczelniających, opóźniających wiązanie), a także od właściwości kruszywa.

Podstawową właściwością zaprawy jest jej konsystencja, czyli stan ciekłości świeżo zarobionej mieszaniny, a miarą jej jest zagłębienie normowego stożka podane w cm (wg PN-85/B-04500)

Podstawą klasyfikacji stwardniałych zapraw jest ich wytrzymałość na ściskanie badana na połówkach beleczek o wymiarach 4x4x16 cm po 28 dniach dojrzewania.

Uzyskanie zapraw budowlanych o założonych właściwościach fizycznych i wytrzymałościowych wymaga prawidłowego doboru składników, starannego ich dozowania i mieszania oraz wykorzystania w czasie, w którym nie następują niekorzystne zmiany ich właściwości. Skład zapraw powinien być określony doświadczalnie.

Z uwagi na gęstość objętościową wyróżniamy

• Zaprawy zwykłe (o gęstości powyżej 1300kg/m³)

• Zaprawy lekkie (o gęstości poniżej 1300kg/m³)

W zależności od użytego spoiwa wyróżnia się następujące rodzaje zapraw:

- cementowe

- wapienne

- cementowo-wapienne

- gipsowe

- gipsowo-wapienne

- cementowo-gliniane

- polimerowe.

Z uwagi na przeznaczanie wyróżniamy zaprawy:

• murarskie

• tynkarskie

• specjalne

1. Oznaczenia

   1. Oznaczanie przyczepności zaprawy do podłoża

Badanie polega na określeniu sily odrywającej próbkę zaprawy od podłoża, na którą jest nałożona i obliczeniu przyczepności przypadającej na jednostkę powierzchni. Badaną zaprawę należy nanieść na podłoże warstwą o grubości 1.0-1.5 cm i powierzchni co najmniej 0.5m². Po stwardnieniu zaprawy należy przykleić do niej klejem epoksydowym 5 krążków stalowych. Po 24h naciąć zaprawę wokół krążków, a następnie złączyć przyklejone krążki metalowe z cięgiem przyrządu o działaniu hydraulicznym lub pneumatycznym, powodującym oderwanie ich od podłoża siłą działającą prostopadle do powierzchni próbki.

Przyczepność zaprawy do podłoża oblicza się w MPa według wzoru:

, w którym

P - siła odrywająca próbkę [N]

F – powierzchnia odciętej próbki zaprawy [cm²]

1. Oznaczanie zawartości powietrza w zaprawie

Badanie polega na pomiarze zmian objętości powietrza w zaprawie pod wpływem ciśnienia. Próbkę zaprawy w ilości 6 dm³ umieszcza się w naczyniu pomiarowym, zagęszczając ją prętem metalowym. Do kołnierza naczynia pomiarowego przymocowuje się pokrywę stożkową z rurą pomiarową, do której wlewa się wodę sięgającą poziomu zerowego na działce umieszczonej na rurze. Następnie należy za pomocą ręcznej pompy pompować powietrze do rury pomiarowej stosując nadciśnienie 100 kPa. Pod wpływem wtłaczanego powietrza słup wody w rurze obniży się do poziomu h, a następnie po zwolnieniu ciśnienia powietrza woda przesuwa się w górę do poziomu h₂. Różnica poziomu słupa wody określa zawartość powietrza w zaprawie.

1. Oznaczanie podatności zaprawy do samodzielnego wydzielania się wody

Badanie polega na określeniu ilości wody, która gromadzi się na powierzchni zaprawy. Próbkę zaprawy umieszcza się warstwami w naczyniu pomiarowym, zagęszczając ubijakiem. Gromadzące się na powierzchni zaprawy krople wody wypierane są ku górze przez czterochlorek węgla (ciecz znacznie cięższa od wody) i odprowadzane do biurety pomiarowej. Pomiar należy uważać za zakończony, gdy w ciągu 15 minut nie ma przyrostu ilości wydzielonej wody. Zdolność zaprawy do samodzielnego oddawania wody oblicza się według wzoru:

, w którym:

V₁ – całkowita objętość wody wydzielonej z zaprawy [cm³]

V₂ – objętość słupa zaprawy pod pierścieniem zabierającym wodę [cm³].