Kolej jednolinowa-w kolei tej jedna lina pełni funkcję napędową i nośna (lina nośno-napędowa). Lina ta stanowi pętle bez końca poprzez splecienie dwóch końców. Układ ten nie wymaga liny odciążanej i nie stosuje się napędów awaryjnych. Wagoniki są wprzęgane na ruchomą linę a w obrębie stacji poruszają się po szynach napędzane krążkami.
Kolej dwulinowa-posiada dwie liny z których jedna pełni funkcję nośna a druga napędową. Kabiny przemieszczają się w ruchu wahadłowym przy pomocy liny napędowej po linach nośnych. Lina nośna przenosi obciążenie od własnego ciężaru i masy wagonów. Lina napędowa przenosi jedynie obciążenie wzdłużne i jest stosunkowo cienka. Lina odciążna służy jedynie do wyrównania momentu statycznego od zwisu liny napędowej.
Typy kolei linowych w Polsce: Wierchomla(kolej linowa wprzęgnięta na stałe, krzesełkowa), Kasprowy Wierch (kolej 2-osobowa krzesełkowa Goryczkowa), Kasprowy (kolej gondolowa, Gasienica 4-osobowa krzesełkowa), Gubałówka (Zakopane, kolej linowo-terenowa, 4 i 6 osobowa krzesełkowa), Harenda (Zakopane – 4 osobowa, krzesełkowa), Małe Ciche (4-osobowa, krzesełkowa), Krynica Górska (Góra Parkowa, linowo terenowa), Białka Tatrzańska (Kotelnica, 6 osobowa krzesełkowa), Jaworzyna Krynicka (kolej gondolowa), Szklarska Poręba (orczyk Janosik).
Funkcję rdzeni lin stalowych: odpowiada za właściwy kształt i wyznacza oś liny, pełni rolę podparcia dla splotów, wypełnia wewnętrzną przestrzeń pomiędzy splotkami, ściskany przejmuję naciski poprzeczne i zapobiega odkształcenią liny jak również tłumi zmienne obciążenia wzdłużne i drgania przenoszonę przez linę, stanowi zbiornik smaru, w trakcie przeginania, wyciskany z rdzenia smar uzupełnia pokrycie drutów w środku liny, odpowiedni rdzeń kształtuje sztywność poprzeczną liny oraz wpływa na jej odkrętność, rdzenie stalowe zapewniają duża odporność na naciski poprzeczne, odporność na działanie temperatury oraz większą siłę zrywającej linę w całości.
Podstawowe parametry charakteryzujące linę stalową: przekrój poprzeczny liny (np. okrągła płaska), kierunek zwicia (prawy, lewy, współzwita, przeciwzwita), krotność zwicia (jednozwita, dwuzwita), liczba splotek, liczba warstw splotek (jednowarstwowoe i wielo), rodzaj styku drutów (powierzchniowy), rodzaj rdzenia (włókienne, metalowe, tw. Sztuczne, mineralne, odkrętność, smarowanie (stałe, płynne, penetrujące)
Próba rozciągania-na podstawie tej
Próby określamy wytrzymałość liny na
na rozciąganie Rm, oraz sumaryczną siłę
zrywającą drut w linie Fsum. Drut mocu-
jemy w uchwytach maszyny. Długość
próbki określana jest na podstawie śre-
dnicy drutu, próba przeprowadzana jest
aż do pęknięcia próbki. 1 – badany drut
2 – zrywarka
3 – siłomierz
Próba jednokierunkowego skręcania:
Próba ma na celu zmierzenie liczby skręceń
aż do pęknięcia liny poddanej jednokierunkowemu
skręcaniu. Ustawiamy szczęki w odległości 100d .
Następnie obciążamy siłą 2% z siły zrywającej.
Zerujemy licznik. Wkładamy drut i włączamy
skręcarkę. Liczbę pokazaną na liczniku dzielimy
przez dwa i otrzymujemy liczbę skręceń.
Próba jest wiarygodna gdy liczba skręceń spełnia wymagania normy, gdy liczna skręceń nie spełnia wymagań normy za wiarygodny wynik uznaje się gdy pęknięcie nastąpiło w odległości co najmniej 0.3 d od szczęk, gdzie d- średnica drutu. Próba
Sprawność wytrzymałościowa lin stalowych, n=$\frac{F_{\text{rz}}}{F_{\text{nom}}}$; nrz=$\frac{F_{\text{rz}}}{F_{\text{sum}}}$.
. Wprzęgła stałe: Zalety: -krótki podjazd, -prosta konstrukcja, - łatwa produkcja, bardzo spokojny przejazd przez krążki na podporach, - brak oddziaływań dynamicznych na pozostałe elementy konstrukcyjne kolei, -mniejsze zużycie liny pry przejeżdżaniu przez krążki, Wady:- utrudnione wsiadanie, mniejsza prędkość jazdy, -brak możliwości ograniczenia siły wprzęgania, przejeżdżanie po kołach linowych może doprowadzić do rozłączenia się wprzęgła, -nie we wszystkich krajach jest dopuszczony do stosowania, -swoboda wahania poprzecznego pojazdów jest silnie ograniczona, -przez niskie naprężenie liny, którego wymaga system zaciskowy, wynika większa średnica liny i zwiększone
Wprzęgła rozłączne: Zalety: -większa prędkość transportu, -wsprzegła grawitacyjne mają prosty sosom funkcjonowania bez dźwigni, przegubow, sprężyn, - oszczędzanie liny ponieważ siła docisku regulowana jest odpowiednio do obciążenia, - zwarte wykonanie, - trwała konstrukcja, - komfort wsiadania, Wady: - długi obszar wsiadania, - hałas przy zamykaniu wprzęgla, skomplikowany montaż i demontaż podczas prac konserwacyjnych, - stan sprężyn może być oceniony wizualnie dopiero po rozebraniu wprzęgła, - możliwość oblodzenia otwartych sprężyn.
taka ma za zadanie wykryć wady materiałowe powierzchniowe i wewnętrzne, niejednorodność materiału. 1 – badany drut
2 – szczęka obrotowa, 3 – szczęka nieruchoma, 4 – obciążnik, 5 – silnik, 6 – licznik obrotów
Próba przeginania:
Próba została przeprowadzona na urządzeniu z napędem
ręcznym. Próbę uważa się za udaną gdy liczba przegięć jest
większa od liczby przegięć podanej w normie. Prędkość
wychylania nie powinna być większa niż 1 wychylenie/ s.
Wartości rozstawu oraz promieni wałeczków określone
są w normie i zależą ściśle od średnicy badanego drutu.
1 – badany drut 2 – szczęki mocujące 3 – śruby zaciskowe
4 – uchwyt wahliwy 5– licznik
Sumaryczna siła zrywająca $\mathbf{F}_{\mathbf{\text{swn}}}\sum_{i = 1}^{n}{F_{i}\lbrack N\rbrack}$, gdzie Fi – wartość siły zrywającej poszczególne druty, n-liczba drutów liny. Sumaryczna siła zrywająca jest określana najczęściej z normy, określenie tej wartości polega na zerwaniu rozplecionych i wyprostowanych drutów z danej liny w jednakowych warunkach.
Rzeczywista siła zrywająca linę w całości Frz, Frz = Fmax[N]; Fmax- wartość składowej osiowej siły obciążenia niszczącego linę. Rzeczywista siła zrywająca linę w całości Frz jest równa największemu obciążeniu niszczącemu osiągniętemu w próbie statycznego rozciągania.
Nominalna siła zrywająca linę w całości Fnom; Fnom = S * Rm[N]; Rm-wytrzymałość drutów na rozciąganie [MPa], S-nominalny przekrój liny [mm^2]. Nominalna siła zrywająca jest odpowiednikiem siły sumarycznej gdyż odpowiada teoretycznej wartości sumy sił zrywających pojedyncze druty.
Obliczeniowa siła zrywająca linę w całości Fonom, Fonom = Fnom * n[N];Fnom-nominalna siła zrywająca linę, n-sprawność wytrzymałościowa liny. Nominalna siła zrywająca linę jest teoretycznym odpowiednikiem siły rzeczywistej.