Gostyń, 11.01.2012
PWSZ im. Jana Amosa Komeńskiego w Lesznie
Instytut Ochrony Zdrowia, kierunek: pielęgniarstwo
Rok akademicki 2011/2012, semestr pierwszy
Praca z Podstaw Pielęgniarstwa.
Temat:
Florencja Nightingale, pionierka pielęgniarstwa nowoczesnego.
Wykonanie: Joanna Rymkiewicz
Wykładowca: mgr Alicja Franek
Florencja Nightingale była angielską pielęgniarką, statystykiem, działaczką społeczną i publicystką. Była zwana "Damą z lampą" (ang. The Lady with the Lamp). Jest uważana za twórczynię nowoczesnego pielęgniarstwa. Urodziła się 12 maja 1820 r. W zamożnej arystokratycznej rodzinie angielskiej Edwarda i Frances Nightingale, w czasie ich podróży po Florencji. Otrzymała gruntowne i bardzo dobre wykształcenie podstawowe i w wieku 24 lat
podjęła ważną decyzję życiową, aby poświęcić się opiece nad chorymi w szpitalu, o której
później pisała “... pierwszą ideą, jaką pamiętam – a także ostatnią – było pielęgniarstwo”.
Ówcześnie pielęgniarki nie cieszyły się wysokim prestiżem społecznym dlatego swoją decyzją Florencja przeraziła rodzinę: pielęgniarki wówczas rekrutowały się zazwyczaj spośród prostytutek i osób z niskich warstw społecznych. W opinii rodziny żadna szanująca się dama nie mogłaby wykonywać tak haniebnego zajęcia. Florencja była jednak stanowcza i w 1845 zaczęła odwiedzać szpitale i inne placówki medyczne, gromadząc informacje na ich temat. W 1851 zaczęła uczyć się zawodu pielęgniarki w Instytucie Diakonis Protestanckich w Kaiserwerth. W 1853 przyjęła stanowisko przełożonej w Zakładzie Opieki dla Chorych Dam w Londynie i wykorzystała okazję, aby uczynić z owej instytucji wzorowy szpital swoich czasów. Podjęła się również szkolenia pielęgniarek, którym zapewniała odpowiednie wykształcenie zawodowe i dbała o ich poziom moralny, co miało przyciągać do zawodu kobiety o nieposzlakowanej reputacji.
Swoje poglądy dotyczące opieki społecznej i organizacji szpitali Nightingale zawarła
w wielu publikacjach, listach wystąpieniach. Najważniejsze z nich to: „Uwagi o pielęgniarstwie – czym ono jest, a czym nie jest”, ,,Uwagi o sprawach
wpływających na wydajność i administrację szpitala Armii Brytyjskiej”, ,,Uwagi o
szpitalach”, ,,Uwagi wstępne o zakładach położniczych”, ,,Higiena wiejska, szerzenie zasad higieny w miasteczkach i wsiach”
W 1854 r., gdy wybuchła wojna krymska, w której brali udział Anglicy, a z frontu napływały wieści o skrajnie złych warunkach panujących w angielskich szpitalach polowych, F. Nightingale za własne pieniądze zakupuje potrzebne leki i środki opatrunkowe, zbiera 38 ochotniczek i wsparta oficjalną nominacją ministra wojny, udaje się na front. W przepełnionym szpitalu w Skutari zastaje chaos organizacyjny, brud, epidemie tyfusu i dyzenterii oraz szkorbut. Ranni żołnierze, odziani w brudne i zakrwawione mundury, leżą tuż obok zakaźnie chorych. Śmiertelność sięga 42%. W ciągu 2 miesięcy Florence poprawiła warunki sanitarne, zorganizowała kuchnię i pralnię szpitalną, co noc osobiście obchodziła każdą salę. Efektem tych starań było zmniejszenie śmiertelności do 2%.
W 1856 r. powróciła do Anglii jako bohaterka narodowa. Wdzięczni żołnierze i ich rodziny, przy hojnym wsparciu reszty społeczeństwa, zebrali fundusze, dzięki którym w 1860 r. F. Nightingale mogła założyć pierwszą świecką szkołę pielęgniarek, przy Szpitalu św. Tomasza w Londynie. Nie kierowała nią osobiście, ale czuwała, by kształcenie odbywało się ściśle wg jej zaleceń i programu. Dwie najważniejsze zasady funkcjonowania szkoły brzmiały:
1. Pielęgniarki powinny być technicznie wyszkolone w specjalnie do tego celu zorganizowanych szpitalach.
2. Pielęgniarki powinny mieszkać w internatach, aby można było czuwać nad ich moralnością i karnością.
Przez wiele lat szkoła nie wydawała absolwentkom żadnych świadectw, a jedynie zapisywano ich nazwiska w specjalnym wykazie. Zdaniem F. Nightingale, miało to - "w razie złego prowadzenia się" - zapobiegać nadużywaniu dyplomu.
Stale nadzorując pracę szkoły, F. Nightingale opracowuje kilka projektów reformy wojskowej służby zdrowia, uczestniczy w działalności Królewskiej Komisji, pracującej m.in. nad rozwiązywaniem problemów sanitarnych Indii. Jako kobieta nie mogła oficjalnie być członkiem tej komisji, ale jej rad zawsze pilnie wysłuchiwano. W 1904 r. nadano jej tytuł "Lady of Grace" orderu św. Jana Jerozolimskiego, a w 1907 r. najwyższe odznaczenie - Order Zasługi "of Merit".
Według Nightingale podstawowymi pojęciami modelu teoretycznego były:
Osoba pacjenta
Zdrowie
Środowisko
Pielęgnowanie
Definiowanie osoby pacjenta zawiera komponenty biologiczne, psychiczne, społeczne i duchowe, które tworzą całość - holistyczne postrzeganie osoby.
W wymiarze biologicznym człowiek posiada zdolności i możliwości, przede wszystkim do takiego kształtowania środowiska, aby nie powodowało ono zaburzeń funkcjonowania jego organizmu, a jeżeli już pojawią się objawy choroby, przeżywania procesu zdrowienia. Człowiek jest umieszczony w centrum opieki pielęgniarskiej indywidualnie, jako pojedyncza osoba i jako osoba korzysta z opieki pielęgniarskiej zarówno w zdrowiu, jak i w chorobie. A pomimo biernej roli jaką przypisuje się pacjentowi w pielęgnowaniu posiada on potencjalną zdolność do przeżywania procesu zdrowienia kreowanego przez czynniki środowiska zewnętrznego.
W wymiarze psychicznym definiowane są elementy postrzegania własnej osoby , emocjonalne i intelektualne, co może być modyfikowane np. przez ciągłe, celowe, systematyczne zmiany w obrębie środowiska zewnętrznego.
W wymiarze społecznym, najmniej istotnym elemencie w postrzeganiu osoby ludzkiej, podkreśla się, że pacjent nie może być izolowany od innych – ważna rola kontaktów interpersonalnych w pielęgnowaniu.
Najważniejszym elementem osoby, nadrzędnym w stosunku do pozostałych jest element duchowy wraz z praktykowaniem religijnym
Według Florence Nightingale zdrowie to nie tylko brak choroby, ale także bycie zdolnym do dobrego użytkowania tych wszystkich sił, którymi człowiek może dysponować w celu własnego rozwoju i bycia szczęśliwym. Zdrowie możliwe jest do osiągnięcia głównie poprzez wprowadzenie zmian w środowisku. Według F. Nightingale największy wpływ na zdrowie człowieka maja takie czynniki zewnętrzne jak: powietrze, woda, światło, czystość, wentylacja, ciepło, itp. Niewłaściwe środowisko, w którym człowiek żyje jest źródłem stresu, a przez to wpływa negatywnie na stan emocjonalny człowieka, tym samym jego zdrowie. Dlatego wprowadzanie celowych zmian w środowisku zewnętrznym człowieka może przyczynić się do poprawy jego stanu zdrowia.
Wpływ poglądów Florencji Nightingale na współczesne pielęgniarstwo wyraża się przez kontynuowanie na całym świecie poglądów F. Nightingale dotyczących funkcjonowania człowieka w pielęgniarstwie oraz w zakresie epidemiologii, ekologii itp., ustanowienie dnia urodzin Florence Nightingale (12 maja) Międzynarodowy Dniem Pielęgniarki, także przez powołanie Międzynarodowej Fundacji im. Florence Nightingale oraz wyróżnianie zasłużonych pielęgniarek medalem, ustanowienie symbolu pielęgniarstwa - lampki Nightingale.
W 1912 r. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża ustanowił Medal im. Florence Nightingale. To najwyższe i najbardziej zaszczytne odznaczenie pielęgniarskie jest przyznawane co 2 lata za wybitną działalność zawodową i humanitarną, bohaterską postawę w czasie działań wojennych i klęsk żywiołowych, a także za szczególne zasługi organizacyjne. Nightingale wypracowała podstawy, na których opiera się współczesny wizerunek pielęgniarki. Jej zasługą jest zdefiniowanie metod i sposobów pielęgnacji chorych i poszkodowanych. W 1907 jako pierwszej kobiecie przyznano brytyjski Order Zasługi, a pięć lat po jej śmierci wzniesiono ku jej czci pomnik na placu Waterloo w Londynie.
Bibliografia:
http://www.pwsz.nysa.pl/kursy/pielegniarski/teorie/model_teoretyczny_2.pdf
„Podstawy pielęgniarstwa” podręcznik dla studentów i absolwentów kierunków pielęgniarstwo i położnictwo, tom1, założenia teoretyczne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
http://pl.wikipedia.org/wiki/Florence_Nightingale