Autor:
Uczelnia: Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
Przedmiot: Dydaktyka w bibliotece szkolnej i pedagogicznej
Opieka merytoryczna i metodyczna:
Temat: Rola czytania w życiu człowieka. Rodzaje notatek.
Klasa: III Gimnazjum
Czas trwania lekcji: 45 min.
Cel główny: zapoznanie uczniów z terminami : czytać, notatka oraz z techniką notowania „mapą myśli”
Cele operacyjne:
Uczeń rozumie:
znaczenie pojęć: czytanie, notatka, mapa myśli
zasady sporządzania książek mapy myśli
Uczeń pamięta:
terminy: czytanie, notatka
Uczeń potrafi:
wybierać najważniejsze informacje z otrzymanego tekstu, które posłużą do stworzenia mapy myśli
wykorzystać metodę mapy myśli do zapisywania ważnych informacji
Metody:
Aktywizujące – podział na grupy
Praktyczne – ćwiczenia, sporządzanie notatki
Problemowa – klasyczna metoda problemowa
Podająca – pogadanka, objaśnienie, wykład informacyjny
Formy:
Grupowa
Zbiorowa
Indywidualna
Środki dydaktyczne:
Słownik języka polskiego
czyste kartki papieru
kolorowe długopisy
Przebieg lekcji:
WPROWADZENIE – podanie tematu lekcji i celów.
Rozmowa z uczniami o ich hobby, o zainteresowaniach i zamiłowaniach oraz roli książki i samego czytania w życiu człowieka.
Zanotowanie tematu lekcji w zeszytach.
Nauczyciel pyta uczniów:
Co to jest czytanie?
Na czym polega?
Jaki są sposoby czytania?
Jaka rolę czytanie odgrywa w życiu człowieka?
Wybrany uczeń odczytuje definicję czytania ze Słownika języka polskiego . Uczniowie definicje zapisują w zeszytach. (10 min)
CZĘŚĆ ZASADNICZA:
Nauczyciel pyta uczniów:
Czy podczas czytania robi się notatki? Dlaczego?
Kiedy i z czego robimy notatki?
Jakie warunki powinna spełniać dobra notatka?
Wybrany uczeń odczytuje definicję notatki ze Słownika języka polskiego. Uczniowie definicję zapisują w zeszytach. (6 min)
Nauczyciel uzupełnia notatkę uczniów o podział notatek na : (3 min)
Linearne (plan, streszczenie, opis, krótka informacja)
Nielinearne (mapa myśli, wykres, tabela)
Nauczyciel pyta uczniów: (4 min)
Jakie rodzaje notatek stosujecie na co dzień?
Czy stosujecie mapę myśli jako sposób do robienia notatek?
Jak myślicie jakimi cechami charakteryzuje się mapa myśli?
Nauczyciel krótko omawia z uczniami pojęcie i metodę tworzenia mapy myśli. (zał. 1)(5 min)
Nauczyciel rozdaje kartki A3, na których uczniowie stworzą swoją mapę myśli na podstawie, wylosowanego przez lidera grupy fragmentu tekstu. (10 min)
PODSUMOWANIE: - Pytania do uczniów: (4 min)
Co to jest i jaką ma rolę czytanie?
Jaki znacie podział notatek?
Jaki typ notatek poznaliście za zajęciach?
Jaki są zasady tworzenia mapy myśli?
INFORMACJA ZWROTNA: Uczniowie proszeni są o wypełnienie krótkich informacji zwrotnych dotyczących przebiegu spotkania. (zał.2 ) (3 min)
Załącznik 1.
Opis metody mapa myśli
Mapa myśli to szczególny rodzaj notowania, mający według jego twórców zwiększać efektywność pracy i zapamiętywania. Metoda została opracowana przez dwóch brytyjskich naukowców: Tony'ego i Barry'ego Buzana.
Celem mind mappingu jest podniesienie efektywności pracy a proces nauki i zapamiętywania uczynienie prostszym, szybszym i przyjemniejszym. Sprzyja myśleniu twórczemu, wielokierunkowemu, a nie nudnemu i odtwórczemu.
Jak tworzymy Mapy Myśli.
1. Notuj zawsze na czystej kartce papieru, najlepiej formatu A4 lub A3, ułożonej poziomo. Peryferyjna szerokość widzenia oka jest większa w poziomie niż w pionie.
2. Na środku umieść tytuł (temat) z ilustrującym go rysunkiem bądź przedstawiającym go symbolem.
3. Od środka mapy prowadź łączące się ze sobą linie – „gałęzie”, zmniejszając ich grubość w miarę oddalania się od centrum. Każda linia powinna stykać się ze swoim punktem wyjścia. Rysuj je pod takim kątem, aby umieszczane na nich słowa były czytelne bez konieczności odwracania kartki.
4. Na liniach umieszczaj słowa – klucze, jedno na każdej linii. Używaj liter drukowanych (bardziej czytelne). Wyrazy niech będą równe długościom gałęzi, na których się znajdują, i jak najbardziej zbliżone do pozycji horyzontalnej (poziomej).
5. Każdą grupę zagadnień rysuj innym kolorem. Kolor, podobnie jak kształty przestrzenne, bardzo pobudza pamięć. Mapę wzbogać jak największą ilością rysunków, piktogramów, symboli, strzałek, własnych kodów znaczeniowych.
Wszystkie mapy są autorskie, indywidualne i niepowtarzalne. Nie są odtwórczym zapisywaniem informacji, lecz twórczym procesem przetwarzania tych informacji zgodnie z własną wiedzą, doświadczeniem i systemem własnych skojarzeń.
Mapy pamięci można ja wykorzystać w różnych sytuacjach:
aby streścić książkę, wykład, audycje radiowa lub telewizyjna.
do wymyślania nowych pomysłów, podczas burzy mózgów.
do robienia notatek
Żródło: opracowanie własne na podstawie publikacji:
Bubrowiecki A., Techniki pamięciowe dla każdego, Gliwice, 2006, s. 15-17
Buzan T., Mapy myśli, s. 58-60
Kijak M., Kurs tworzenia map myśli, s.12-15
Mapa myśli [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu: 10.02.2011], dostępny w Internecie: < http://pl.wikipedia.org/wiki/Mapa_my%C5%9Bli>
Załącznik 2.
Twoim zdaniem treści lekcji były (zaznacz na osi):
Mało interesujące I----------------------------------------------I bardzo interesujące
Mało użyteczne I----------------------------------------------I bardzo użyteczne
Zapamiętałem dużo I----------------------------------------------I zapamiętałem mało
Postawa nauczyciela była:
Bardzo aktywna I----------------------------------------------I mało aktywna
Sposób przekazywania wiedzy był:
Bardzo atrakcyjny I----------------------------------------------I mało atrakcyjny