Kiedy Present Simple a kiedy Continuous

Kiedy Present Simple a kiedy Continuous?

 

Zwyczaje i zdarzenia trwające w chwili mówienia
Odpowiedź na to pytanie w większości przypadków jest dość łatwa i osoby, które zapoznały się z działami dotyczącymi tych czasów nie powinny mieć trudności z odpowiedzią na nie. Przypomnijmy jednak, że czas Present Simple stosowany jest przy wyrażaniu czynności i zdarzeń rutynowych, nawyków i wszystkich zdarzeń, które powtarzają się w regularnych odstępach czasu, są stałe i niezmienne. (szczegółowe informacje znajdziesz tutaj). Czas Present Continuous natomiast używany jest do mówienia o wydarzeńiach i czynnościach, które trwają w chwili mówienia, rozpoczęły się już ale jeszcze nie zakończyły.

Porównajmy zatem kilka przykładów:

Ponieważ pierwsze zdanie opisuje wydarzenie rutynowe, które powtarza się każdego dnia stosujemy czas Present Simple. Z kolei drugie zdanie mówi o byciu w drodze do pracy w chwili mówienia, osoba wyszła już z domu ale jeszcze nie doszła do pracy, stosujemy zatem czas Present Continuous. Stosowanie czasu Present Continuous kiedy mówimy o zwyczajach i nawykach jest nieprwidłowe podobnie jak używcie czasu Present Simple do mówienia o zdarzeniach dziejących się w danej chwili.

Na to czy zdanie opisuje czynnośc powtarzającą się lub stałą czy też tymczasową i dziejącą się w chwili mówienia często mogą nast naprowadzić nastpępujące wyrazy:

Występującymi tylko w czasie Present Simple przysłówkami częstotliwości (adverbs of frequency): always, never, sometimes, often, saldom, rarely, everyday, usually, frequently etc.

Wyrazami wskazującymi na użycie czasu Present Continuous: now, at the moment, right now, currently, etc.

Aspekt tymczasowości
Zwróć uwagę, że czas Present Continuous dotczy nie tylko sytuacji dziających się dokładnie w chwili mówienia ale również w obrębie teraźniejszości, z podkreśleniem jednak tymczasowości danego wydarzenia.

Przykładowo:

Choć obydwa zdania są pozornie identyczne to pierwsze opisuje nam coś stałego - mieszkam w Warszawie na stałem, drugie zaś podkreśla aspekt tymczasowości - mieszkam chwilowo w Warszawiem.

Rozkłady i wydarzenia zaplanowane
Czas Present Continuous może być także użyty do wyrażenia przyszłości. Stosujemy go w odniesieniu do wydarzeń uprzednio zaplanowanych (przez nas lub przez kogoś innego), które odbędą się w określonej chwili przyszłości. Czas Present Simple z kolei moża wykorzystać do wyrażenia przyszłości w przypadku wyradzeń, które są stałe i z góry określone, więc z pewnością będą miały miejsce (z reguły są to wszelkiego rodazu plany, rozkłady zajęći rozkłądy jazdy).

Dla przykładu:

W pierwszym zdaniu mowa jest o uprzednio zaplanowanym spotakniu, stąd czas Present Continuous. Drugie zdanie to wyrażenie stałej przyszłości - samolot zawsze ląduje o 6tej według rozkładu. Natomiast zdanie trzecie wygląda niemalże identycznie do zdania pierwszego jednak został w nim użyty czas Present Simple. Zwróć uwagę jak zmieniło się znaczenie, nie jest już mowa o pojedynczym zaplanowanym spotakniu ale o powtarzających się cyklicznie spotakniach.

Zwyczaje i irytacja

Czas Present Continuous może być również użycy to wyrażania naszej irytacji z powodu zdarzeń często się powtarzających, nie możemy w takim przypadku stosować czasu Present Simple, ponieważ przekaz nie będzie wtedy nacechowany emocjonalnie.

Porówanaj przykłady:

Różnica pomiędzy powyższymi zdaniami polega właśnie na wyrażeniu irytacji. Pierwsze zdanie obojętnie stwierdza fakt wracania późno do domu, jest to czyjś zwyczaj. W drugim osoba mówiąca wyraża irytację faktem, że ktoś ciągle wraca późno do domu.

Styl formalny i nieformalny
Wybór pomiędzy czasem Present Simple a Present Continuous zależy też od stylu w jakim chcemy się komunikować. Ma to szczególne znaczenie w formie pisemnej. W pisamach formalnych i oficjalnych stosujemy czas Present Simple natomiast w korespondencji prywatnej możemy swobodnie korzystać z czasu Present Continuous.

Przykładowe początki dwóch listów:

Styl wiadomości jest w wielu przypadkach bardzo ważny i użycie czasu Present Continuous w formalnej korespondencji może zostać źle odebrane przez adresata.

Serie czynności
Gdy mówimy o serii czynności (takich jak instrukcje, relacje i komentarze sportowe) używamy tylko czasu Present Simple. Możliwe jest co prawda zastosowanie czasu Present Continuous, lecz zdania w tym czasie będą wyglądały co najmniej dziwnie.

Przykładowo:

Pierwszy przykład to oczywicie przepis kulinarny drugi zaś to relacja sportowa, w obu przypadkach opisujemy szereg kolejnych czynności, zatem właściwym czasem jest czas Present Simple.

Czasowniki statyczne
Na szczególna uwagę zasługują tak zwane czasowniki statyczne (static verbs), które albo nie posiadają w ogóle formy continuous albo użyte w tej formie mają zupełnie inne znaczenie. Czasowników związanych ze zmysłami, myśleniem, postrzeganiem, uczuciami i emocjami (szczegół lista znajduje się tutaj) nie używamy w formie continuous.

Przykładami takich zdań mogą być:

Zauważ, że choć w drugim zdaniu wydarzenie ma miejsce w chwili mówienia to czasownik see nie występuje w formie continuous.

Część czasowników możemy używać w formie continuous, należy jednak pamięta, że zmieni się ich znacznie (szczegół lista znajduje się tutaj). Dodatkowo czasowniki takie jak think, consider oraz expect używane są w formie continuous tylko jeżeli odnoszą się do czynności samej w sonbie. Zapoznaj się z poniższymi przykładami:

Jak widać w powyższych przykładach czasownik see w formie continuous przyjmuje zupełnie inne znaczenie niż w swojej podstawowej formie. Dwa ostatnie przykłady ilustrują użycie czasownika think w odniesieniu bezpośrednio do czynności w samej sobie (czyli myślenia) oraz drugiego często stosowanego znaczenia tego czasownika służacego do wyrażania naszych poglądów (I think that... - Sądzę że...)

Zmiany w teraźniejszości
Kiedy chcemy zaakcentować zmiany zachodzące w czasie używamy czasu Present Continuous.

Przykładowo:

Użycie czasu Present Simple do pokazania zmian jest w języku angielskim nieprawidłowe.

Podsumowanie
Zastosowania obu czasów podsumowóje pokrótce poniższa tabela:

PRESENT SIMPLE PRESENT CONTINUOUS
Czynności stałe, rutynowe, powtarzające się. Nawyki, zwyczaje i prawa. Czynności tymczasowe, rozpoczęte ale jeszcze nie zakończone, odbywające się w chwili mówienia.
Czynności wykonywane kolejno - instrukcje, relacje, komentarze sportowe.  
Rozkłądy jadzy, palny zajęć, etc. Uprzednio zaplanowane wydarzenia w przyszłości.
  Wyrażenie irytacji.
Styl formalny, oficjalny. Styl nieformalny.
Czasowniki związane ze zmysłami, myśleniem, postrzeganiem, emocjami i uczuciami. Zmiana znaczenia niektórych czasowników w formie continuous.
  Do wyrażania zmian.

Present Perfect czy Present Perfect Continuous?

 

Rezultat w teraźniejszości
Oba czasy wykorzytujemy do podkreślenia w wypowiedzi związku pomiędzy zdarzeniem lub czynnością przeszłą a teraźniejszością. Czas Present Perfect Continuous stosujemy gdy trwająca przez jakiś okres czasu czynność lub wydarzenie przeszłe właśnie się zakończyła i widzimy jakieś tego rezultaty. Gdy mówimy o pojedynczym wydarzeniu przeszłym, króre nie trwało przez pewien okres czasu używamy czasu Present Perfect.

Porównajmy kilka przykładów:

Pierwsze prezentuje wydarzenie trwające przez pewnien czas w przeszłości (bieganie po deszczu) oraz jego rezultat w teraźniejszości (mokre ubranie), zatem wykorzystujemy czas Present Perfect. Podobnie w drugim przykładzie padający przez jakiś czasz deszcz niedawno przestał padać i zapewne widać tego rezultaty (ziemia jest mokra, powietrze wilgotne, etc.) Trzeci przykład ilustruje błędne użycie czasu Present Perfect do opisanie wydarzenia, które trwało przez jakiś czas. W tym przypadku powinien być zastosowany czas Present Perfect Continuous. Ostatni przykład to prawidłowe użycie czasu Present Perfect do opisanie pojedynczego wydarzenia (powrót do domu jest jednorazowy, nie trwa przez jakiś czas), które niedawnio się zakończyło.

Doświadczenia życiowe i powtarzane czynności
Gdy mówimy o naszych doświadczeniach i osiągnięciach życiowych, stosujemy czas Present Perfect. Podkreślamy w ten sposób, że są to nasze doświadczenia z przeszłości do chwili obecnej. Gdy mówimy o czynnościach bądź wydarzeniach powtarzanych przez pewnien określony okres czasu z przeszłości aż do chwili obecnej używamy czasu Present Perfect Continuous lub Present Perfect, znaczenie nie zmienia się, pamiętaj tylko, że nie można stosować czasu Present Simple.

Przykładowo:

Pierwsze dwa przykłady to opis doświadczeń życiowych. Używamy czasu Present Perfect by podkreślić, że są to doświadczenia do tej chwili, w przyszłości mogą one ulec zmianie (np. zobaczę film jeszcze kilka razy albo pojadę do Afryki. Użycie czasu Past Simple do mówienia o doświadczeniach jak w przyładzie trzeciem jest niepoprawne. Niepoprawne jest także użycie w przykładzie czwartym czasu Present Perfect w odniesieniu do doświadczeń i osiągnięć osób nieżyjących, ponieważ nie istnieje wtedy związej z teraźniejszością (Szekspir nie napisze już więcj dramatów ponieważ od dawna nie żyje.) W takim przypadku stosujemy czas Past Simple jak w przykładzie piątym. Przykład szósty to czynność powtarzana od pewnej chwili w przeszłośc do teraz (od 10 urodzin do dziś grywam co jakiś czas w szachy), zatem używamy czasu Present Perfect Continuous lub Present Perfect (jak w przykładie 7). Użycie jak w ostatnim przykładzie czasu Present Simple do opisania zwyczaju jest w takim kontekście niepoprawne ponieważ odwołujemy się tu do przeszłości.

Tryb dokonany i niedokonany
Kiedy mówiącego interesuje tylko sama czynność a nie fakt, czy została ona zakończona czy nie używa czasu Present Perfect Continuous. Gdy chcemy podkreślić zakończenie czynności stosujemy czas Present Perfect.

Dla przykładu:

W pierwszym przykładzie podkreślamy sam fakt czytania, nie interesuje nas to czy skończylismy czytać książkę. Drugi przykład podkreśla z kolei zakończenie czynności. Zauważ, że czas Past Simple również może być użyty do podkreślenia zakończenia czynności, nie podkreśla on jednak związku z teraźniejszością jak czas Present Perfect.

Jak długo i ile razy
Gdy mówimy o tym jak długo trwało wydarzenie lub czynność stosujemy czas Present Perfect Continuous. Kiedy opisujemy ile razy coś miało miejsce używamy czasu Present Perfect.

Przykładowo:

Pierwsze dwa przykłady mówią o długości trwania zatem stosujemy Present Perfect Continuous. Ostatni przykład opisuje ile razy coś (przeczytanie strony) miało miejsce, więc używamy czasu Present Perfect.

Czasowniki work i live
Gdy używamy w zdaniu czasowników work oraz live możliwe jest stosowanie zamiennie obu czasów bez zmiany znaczenia. Kiedy jednak w zdaniu występuje okolicznik always prawidłowe jest użycie tylko czasu Present Perfect.

Porównaj przykłady:

Czasowniki statyczne
Na szczególna uwagę zasługują tak zwane czasowniki statyczne (static verbs), które albo nie posiadają w ogóle formy continuous albo użyte w tej formie mają zupełnie inne znaczenie. Czasowników związanych ze zmysłami, myśleniem, postrzeganiem, uczuciami i emocjami (szczegół lista znajduje się tutaj) nie używamy w formie continuous.

Przykładami takich zdań mogą być:

Część czasowników możemy używać w formie continuous, należy jednak pamięta, że zmieni się ich znacznie (szczegół lista znajduje się tutaj). Dodatkowo czasowniki takie jak think, consider oraz expect używane są w formie continuous tylko jeżeli odnoszą się do czynności samej w sonbie. Zapoznaj się z poniższymi przykładami:

Jak widać w powyższych przykładach czasownik see w formie continuous przyjmuje zupełnie inne znaczenie niż w swojej podstawowej formie. Dwa ostatnie przykłady ilustrują użycie czasownika think w odniesieniu bezpośrednio do czynności w samej sobie (czyli myślenia) oraz drugiego często stosowanego znaczenia tego czasownika służacego do wyrażania naszych poglądów (I think that... - Sądzę że...)

Podsumowanie
Zastosowania obu czasów podsumowóje pokrótce poniższa tabela:

PRESENT PERFECT PRESENT PERFECT CONTINUOUS
Tryb dokonany czasownika Tryb niedokonany czasownika
Doświadczenia życiowe Czynności powtarzane od pewnej chwili przeszłej do teraz.
Pojedyncze wydarzenie mające rezultat w teraźniejszości Wydarzenie przeszłe trwające przez jakiś czas mające rezultat w teraźniejszości
Wydarzenia przeszłe zakończone przed chwilą
Czas trwania czegoś z czasownikami work i live
Czas trwanie czegoś z okolicznikiem always  
Ile razy coś miało miejsce do chwili obecnej Czas trwania wydarzenia do chwili obecnej

Kiedy Past Simple a kiedy Preset Perfect?

 

Przeszłość a teraźniejszość
Podstawową różnicą pomiędzy czasami Present Perfect i Past Simple to fakt, że czasownik w czasie Past Simple jest dokonany podczas gdy w czasie Present Perfect jest on niedokonany. Zatem czasu Past Simple używamy do mówienia o czynnościach i wydarzeniach z przeszłości, które już się zakończyły. Czas Present Perfect jest natiomiast stosowany do opisywania czynności, które wydarzły się w przeszłościi mają związek z teraźniejszością bądź wpływ na nią.

Porównajmy następujące przykłady:

Pierwsze zdanie to zdarzenie przeszłe, które się zakończyło i nie odnosi się w żaden sposób do chwili obecnej. Kluczyki zostały zgubione, to czy udało nam się je znaleźć nie wynika z tego zdania. Następny przykład robi użytek z czasu Present Perfect. Choć znaczenie pozornie wydaje się idenyczne w języku polskim to w rzeczywistości jest jednak znaczna różnica pomiędzy tym zdaniem a zdaniem pierwszym. W zdaniu drugim sygnalizujemy związek z teraźniejszościa, innymi słowy zgubiłem moje kluczyki teraz, więc jeszcze ich nie znalazłem. Zdanie trzecie pokazuje różnice pomiędzy czasem Past Simple i Present Perfect. Zgbiłem moje kluczyki - czas Past Simple ponieważ wiemy, że zostały one znalezione; właśnie je znalazłem - czas Present Perfect ponieważ istnieje związek z teraźniejszościa, znalazłem je przed chwilą.

Aby lepiej zilustrować tę różnicę krótki dialog:

Jak widać pytanie w czasie Present Perfect odnosi się do tego, czy zgubiliśmy klucze i nie mamy ich teraz, na co druga osoba odpowiada przecząco pownieważ już je znalazła. Natomiast na to samo pytanie w czasie Past Simple odnoszące się do tego, czy zgubiła klucze w przeszłości odpowie już twierdząco.

Na zakończenie jeszcze kilka przykładów:

Wydarzenia zakończone przed chwilą
Kiedy czyności przeszłe zakończyły się przed chwilą lub w czasie nieodległym od teraźniejszości stosujemy czas Present Perfect. Wydarzenia zakończone w przeszłości bardziej dla nas odległej wyrażamy za pomocą czasu Past Simple. Granica pomiędzy użyciem tych czasów w takim przypadku jest dość płynna i zależy od tego jaki jest stosunek mówiącego do danego zdarzenia, czy traktuje ja jako coś odległego czy niedawnego.W zdaniach z użyciem zwrotów takich jak just, a moment ago, a minute ago, etc. stosujemy czas Present Perfect.

Przykładowo:

W zdaniu pierwszym użycie czasu Present Perfect byłoby raczej dziwne ze względu na dużą odległość czasową od opisywanego wydarzenia. Natomiast w drugim zdaniu użycie czasu Past Simple byłoby już zupełnie poprawne, choć czas Present Perfect wydaje się bardziej na miejscu - osoba napewno ciągle przeżyw śmierć ojca. Zdanie trzecie zawiera wyrażenie just finished, zatem użycie w nim czas Past Simple byłoby nieprawidłowe.

Wydarzenia przeszłe trwające do dziś
Do opisywania zdarzeń i czynności, które rozpoczęły się przeszłości i trwają do chwili obecnej używamy czasu Present Perfect. Czas Past Simple dotyczy tylko wydarzeń, które już się zakończyły.

Porównaj przykłady:

Pierwsze zdanie dotyczy zamkniętej przeszłości, zatem używamy czasu Past Simple. W drugim przykładzie mówimy wydarzeniu jeszcze niezakończonym - mieliśmy psa przez 6 lat i mamy go nadal - więc stosujemy czas Present Perfect.

Doświadczenia życiowe
Kiedy opisujemy nasze doświadczenia życiowe zawsze używamy czasu Present Perfect - opisujemy to czego doświadczyliśmy do chwili obecnej. Czasu Past Simple możemy tylko użyć do opisania jednorazowego wydarzenia z przeszłości.

Przykładowo:

Pierwszy przykład opisuje nasze dościwadczenia do chwili obecnej - nie wiemy czy nie będziemy mieli okazji prowadzić w przyszłości. Następne dwa przykłady są nieprawidłowe, nie używamy czasu Past Simple aby mówić o doświadczeniach, a czas Present Simple zupełnie zmienia znaczenie. Ostatni przykład pokazuje użycie czasu Past Simple do opisania jednorazowego zdarzenia z przeszłości.

Podsumowanie
Stosowanie czasów Past Simple i Present Perfect podsumowuje poniższa tabela:

PAST SIMPLE PRESENT PERFECT
Zakończone wydarzenia przeszłe Wydarzenia przeszłe wplywajace na teraźniejszość lub mające w niej odzwierciedlenie.
Odległa przeszłość Wydarzenia zakończone przed chwilą lub niedawno.
Zakończone wydarzenia przeszłe Wydarzenia rozpoczęte w przeszłości i trwające do chwili obecnej,
Pojedyncze przeszłe wydarzenie. Opisywanie doświadczeń życiowych.

Kiedy Past Simple a kiedy Past Perfect?

 

Czas przeszły i zaprzeszły
O ile czasu Past Simple używamy do wyrażania zdarzeń przeszłych w określonej chwili czasu to czas Past Perfect jest tzw. czasem zaprzeszłym i używamy go do zilustrowania, że jedno wydarzenie w przeszłości miało miejsce wcześniej niż drugie. Wydarzenie wcześniejsze występuje wtedy w czasie Past Perfect zaś wydarzenie nastepujące po nim w czasie Past Simple.

Przyjrzyjmy się kilku przykładom:

Pierwsze zdanie ilustruje nam kolejność zdarzeń - najpierw odjechał pociąg (past perfect) a potem dotarliśmy na stację (past simple). Kolejny przykład przedstawia dokładnie odwrotną sytuację - zwróć uwagę jak zmieniły się formy czasowników teraz to odjazd pociągu miał miejsce później. Zdanie trzecie pokazuje torchę inny rozkład czasu - obydwa zdarzenia dzieją się równocześnie (stąd czas Past Continuous). W ostatim przykładzie widzimy zastosowanie czasu Past Simple do opisania kilku wydarzeń rozgrywających się jedno po drugim.

Uwaga: Zauważ, że czasu Past Perfect można używać do opisywania wydarzeń przeszłych nawet bardzo odległych od siebie w czasie, np. When we arrived at the ruins its inhabitants had been gone for decades. [Gdy dotarliśmy do ruin ich mieszkańcy nie żyli już od dziesięcioleci.] Czasu Past Simple używamy tylko do opisywania zdarzeń następujących bezpośrednio po sobie.

Wydzarzenia przed określoną chwilą przeszłą
Kiedy opisujemy wydarzenia bądź czynności, które miały miejsce przed ściśle określoną chwilą w przeszłości stosujemy czas Past Perfect. Użycie czasu Past Simple w takiej sytuacji jest niepoprawne.

Przykładowo:

Narracja przeszła
W przypadku stosowania narracji przeszłej używamy czasu Past Simple lub Past Continuous, jednak kiedy opisujemy wydarzenia wcześniejsze niż te właśnie opisywane stosujemy czas Past Perfect.

Dla przykładu:

W obydwu przykładach zastosowana została narracja przeszłą (w pierwszym w czasie Past Simple a w drugim w czasie Past Continuous) zaś wydarzenia wcześniejsze niż opisywana w przykładach chwila (rodzice kładący się spać oraz chwile spędzone z mężem) wykorzysują czas Past Perfect.

Plany, które nie doszły do skutku
Kiedy opisujemy plany, zamiary bądź postanowienia, które jednak nie miały miejsca nie używamy czasu Past Simple, lecz czasu Past Perfect.

Kilka przykładów:

Różnica pomiędzy przykładem pierwszym a drugom polega na tym, że przykład pierwszy wyraźnie wskazuje, że oczekiwania podmiotu nie zostały spełnione. W drugim przykładzie nie wiemy, czy osoba, na którą czekano wróciła.

Odległość w czasie
Niektóre osoby uczące się języka angielskiego uważają, że czasu Past Perfect używamy aby wyrazić większą odległość w czasie o teraźniejszości niż za pomocą czasu Past Simple. Jest to prawda kiedy porównujemy ze sobą dwa wydarzenia, natomiast kiedy opisujemy pojedyncze zdarzenie nic podobnego nie ma miejsca.

Dla przykładu:

Obydwa zdania znaczą dokładnie to samo, a ponieważ użycie tu czasu Past Perfect jest nadmierną komplikacją w takich przypadkach używa się tylko czasu Past Simple.

Podsumowanie
Porównanie użycia czasów Past Simple i Past Perfect podsumowuje poniższa tabela:

PAST SIMPLE PAST PERFECT
Zakończone wydarzenia w przszłości. Czas zaprzeszły - wydarzenie przeszłe poprzedzające inne wydarzenie przeszłe.
Narracja przeszła. Wydarzenia wcześniejsze w narracji przeszłej.
Wydarzenia przeszłe następujące kolejno po sobie.  
  Wydarzenia mające miejsce przed określoną chwilą przeszłą.
  Wydarzenia, plany, zamiary i nadzieje, które nie doszły do skutku.

Kiedy Past Simple a kiedy Continuous?

 

Tryb dokonany i nidokonany
Podstawową różnicą pomiędzy czasami Past Simple i Past Continuous jest to, czy dane wydarzenie przeszłe już się zakończyło czy też wciąż trwa w określonej chwili przeszłości. Czasu Past Simple używamy do opisywania zdarzeń przeszłych, które już sie zakończyły natomiast czas Past Continuous stosowany jest w opisywania zdarzeń lub czynności, które rozpoczęły się i jeszcze nie zakończyły w określonej chwili przeszłości.

Porównajmy następujące przykłady:

Pierwszy przykład używa czasu Past Continuous aby podkreślić, że w roku 1993 jego podróż wciąż trwała, rozpoczęła się ale jeszcze nie zakończyła. W drugim zdaniu czas Past Simple wskazuje na zakończenie opisywanego wydarzenia - w roku 1993 podróż się zakończyła.

Czynności powtarzające się i irytacja
Do wyrażania przeszłych nawyków, zwyczajów i czynności powtarzających się regularnie stosujemy czas Past Simple. Podobnie jak w czasach teraźniejszych do wyrażania irytacji używamy czasu Past Continuous.

Przykładowo:

Pierwszy przykład ilustruje czynność powtarzającą się w przeszłości (czas Past Simple) zaś drugi pokazuje irytację podmiotu spowodowaną powtarzaniem sie tej czynności (Past Continuous).

Przerwanie wydarzenia w przeszłości
Kiedy w przeszłości jedno właśnie trwające wydarzenie zostaje przerwane przez inne wydarzenie używamy aż dwóch czasów jednocześnie. Trwające w przeszłości wydarzenie opisujemy za pomocą czasu Past Continuous zaś wydarzenie, które je przerywa za pomocą czasu Past Simple.

Przyjrzyj się poniższym przykładom:

W przykładzie pierwszym trwająca w przeszłości czynność (prysznic) w czasie Past Continuous jest przerwana przez inną (dzwonek telefonu) w czasie Past Simple. Możliwa jest oczywiście odwrotna kolejność zdarzeń co ilustruje przykład drugi.

Wydarzenia równoczesne i następujące po sobie

Kiedy wydarzenia przeszłe rozgrywają się jedno po drugim używamy wtedy czasu Past Simple. Natomiast kiedy kilka wydarzeń rozgrywa się jednocześnie bądź stanowi tło akcji używamy czasu Past Continuous.

Przykładowo:

Pierwsze zdanie pokazuje trzy czynności przeszłe, które nastąpiły jedna po drugiek, czyli druga zaczęła się dopiero kiedy skończyła się pierwsza etc. Drugi przykład to z kolei trzy czynności mające miejsce jednocześnie.

Zmiany w przeszłości

Kiedy chcemy pokazać zamiany zachodzące w przeszłości używamy czasu Past Continuous. Zastosowanie czasu Past Simple jest w takim kontekście nieprawidłowe.

Dla przykładu:

Zastosowanie obu czasów podsumowuje pokrótce poniższa tabela:

PAST SIMPLE PAST CONTINUOUS
Wydarzenia zakończone Wydarzenia trwające w określonej chwili przeszłości.
Przeszłe nawyki, zwyczaje i czynności powtarzające się. Wyrażanie irytacji z powtarzających się wydarzeń przeszłych.
Trwające wydarzenie przeszłe (past continuous) przerwane przez inne wydarzenie (past simple).
Wydarzenia przeszłe następujące jedno po drugim. Wydarzenia przeszłe trwające jednocześnie.
  Wyrażanie zmian w przeszłoś

Kiedy stosujemy jaki czas przyszły?

 

Plany zajęć i rozkłady jazdy
Kiedy mówimy o rozmaitych rozkładach jazdy (pociągów, autobusów, samolotów, etc.) lub o ustalonych planach zajęć stosujemy tylko czas Present Simple. Użycie pozostałych czasów przyszłych w takiej sytuacji jest nieprawidłowe. Ważne jest natomiast zauważenie różnicy pomiędzy mówieniem o planowanym wydarzeniu a wydarzeniem, które właśnie ma miejsce, wtedy bowiem należy użyć czasu Present Continuous.

Przykładowo:

Pierwszy przykład to prawidłowe użycie czasu Present Simple opisującego rozkład lotu. W drugim przypadku mówimy już o samolocie lądującym w danej chwili, zatem stosujemy czas Present Continuous. Zastosowanie czasu Present Simple jak w przykładzie trzecim jest nieprawidłowe. Ostatni przykład to również prawidłowe zastosowanie Present Simple, gdyż mowa tam o zaplanowanych zajęciach.

Decyzje, plany i zaplanowane wydarzenia
Najczęstszym problemem jest wybór właściwego czasu kiedy podejmujemy decyzje odnośnie jakiegoś wydarzenia bądź czynności lub mówimy o zaplanowanych wydarzeniach. Możliwe jest wtedy użycie aż trzech czasów: Present Continuous, Future Simple i formy 'be going to'. Czas Future Simple jest stosowany kiedy decyzje podejmujemy w tej samej chwili, w której ją oznajmiany. Jeśli zaś wspominamy o decyzji lub wyborze podjętym wcześniej to prawidłowe jest użycie konstrukcji 'be going to'. Czas Present Continuous jest z kolei używany do mówienia o wydarzeniach przyszłych uprzednio przez nas zaplanowanych i zaaranżowanych (jak np. urlop lub spotkanie z przyjaciółmi).

Porównajmy kilka przykładów:

Powyższe przykłady mówią wszystkie o tym samym wydarzeniu przyszłym (podróży dookoła świata), lecz patrzą na nie nieco z innej perspektywy, od której zależy wybór właściwego czasu. W pierwszym przykładzie osoba mówiąca właśnie podejmuje decyzję o podróży, stąd użycie czasu Future Simple. W przykładzie drugim jakiś czas później ta sama osoba opowiada o swoich zamiarach powziętych wcześniej, zatem używamy formy 'be going to'. W ostatnim przykładzie podróż została już w jakiś sposób zaaranżowana (kupiliśmy bilety, zarezerwowaliśmy miejsca w hotelu, etc.), więc stosujemy czas Present Continuous.

Zwróć uwagę, że użycie w powyższych przykładach tych samych konstrukcji nie spowoduje, że zdania staną się niepoprawne gramatycznie, zmienia się tylko ich znaczenie. Użycie właściwego czasu nie jest zatem gramtyczną koniecznościa a jedynie sposobem wyrażenia pewnych niuansów, o których warto pamiętać jeśli chcemy mieć pewność, że zostaniemy dobrze zrozumiani. Dotyczy to szczególnie użycia czasu Present Continuous aby zasygnalizować, że wydarzenie o którym mówimy zostało już w jakiś sposób zorganizowane. Konstrukcje will i going to można dość swobodnie stosować zamiennie, jako że różnica znaczeniowa między nimi jest niewielka i w większości przypadków mało istotna.

Podkreślenie intencji czyli emfaza

Gdy mówimy o naszym zamiarze zrobienia czegoś i chcemy dobitnie podkreślić, że dana rzecz zostanie przez nas zrobiona stosujemy emfazę, która polega na silnym zaakcentowaniu fragmentu wypowiedzi. W takim przypadku akcent pada na słowo will w czasie Future Simple, użycie w emfazie konstrukcji going to jest raczej niespotykane.

Przykładowo:

Pytanie o plany na pryszłość
Kiedy chcemy zapytać innych o ich plany na przyszłość używamy czasu Present Continuous. Czas Future Simple, Present Simple i forma 'going to' nie są w takiej sytuacji odpowiednie.

Dla przykładu:

Możliwe jest co prawda użycie czasu Future Simple lub konstrukcji going to, kiedy pytamy kogoś, kto nie zdecydował jeszcze co zrobi, jest to jednak inny kontekst zdania ponieważ nie pytamy tu o czyjeś plany ale bardziej o intencje związane w jakiś sposób z teraźniejszością. W takiej sytuacji nieprawidłowe jest użycie czasu Present Continuous.

Przykładowo:

Przykłady drugi i czwarty nie są co prawda błędne pod względem gramatycznym, ale nie odnoszą się już do przyszłości a do teraźniejszości.

Tryb rozkazujący i warunkowy
W trybie rozkazujacym używamy czasu Future Simple lub konstrukcji going to. Czas Present Continuous nie jest prawidłowe w zdaniach rozkazujących.

Przykładowo:

Pierwsze zdanie przykładowe jest w trybie rozkazującym, ponieważ zastosowany został czas Future Simple. W przykładzie drugim wydajemy polecenie za pomocą formy going to. Zdanie trzecie opisuje zaś już tylko zamiar a czwarte przedstawia sytuaję mającą miejsce w danej chwili i nie odnosi się w żaden sposób do przyszłości.

W trybach warunkowych (mowa tu właściwie tylko o pierwszym trybie warunkowym) używamy czasownika posiłkowego will. Użycie formy going to jest nieprawidłowe.

Dla przykładu:

Czas przyszły w teraźniejszości
Oczywiście czas Present Continuous jest najczęściej do mówienia o teraźniejszości, jednak możliwe jest także zastosowanie czasu Future Simple do mówienia o chwili teraźniejszej kidy przypuszcamy, że dane wydarzenie ma teraz miejsce. Podobna konstrukja istnieje zresztą i w języku polskim. Nie możemy natomiast w takiej konstrukcji zastosować formy going to.

Porównaj przykłady:

Jak widać to samo wyrazić możemy za pomocą czasu Present Continuous (pierwszy przykład) jak i czasu Future Simple (drugi przykład). W trzecim przykładzie nie jest już mowa o pracy w danej chwili ale o zamiarze podjęcia pracy.

Prośby, odmowy, obietnice
Przy prośbach oraz składaniu obietnic powinniśmy stosować czas Future Simple, ponieważ użycie going to zmienia nieco znaczenie przekazu. W prośbach going to może wyrażać zniecierpliwienie lub irytację proszącego, należy więc być ostrożnym jak prosimy. W obietnicach, które uważane są za ważne i podniosłe, nie używamy formy going to. Going to wyraża tylko zamiar zrobienia czegoś natomiast will sygnalizuje zobowiązanie. Kiedy odmawiamy dopuszczalne jest użycie i czasu Future Simple i formy going to, choć odmowa z użyciem will jest bardziej kategoryczna.

Przykładowo:

Pierwszy przykład to uprzejma prośba (czas Future Simple), zaś drugi to wyrażenie zniecierpliwienia (going to). W trzecim przykładzi widzimy uroczystą przysięgę, zatem stosujemy czas Future Simple, użycie formy going to jak w przykładzie czwartym nie jest prawidłowe. Dwa ostatnie przykłady to odmowa, znaczeniowo w zasadzie identyczne, choć przykład ostatni jest odmową nieco bardziej kategoryczną.

Przypuszczenia i opinie
Kiedy wyrażamy naszą opinie na temat przyszłości, zakładamy lub przypuszczamy, że coś będzie miało miejsce możemy swobodnie używać albo czasu Future Simple albo konstrukcji going to bez zmiany znaczenia. Wyjątkiem jest sytuacja kiedy przewidujemy coś w oparciu o teraźniejszość. Wtedy prawidłowe jest użycie konstrukcji going to.

Porównaj przykłady:

Pierwsze dwa przykłady mają identyczne znaczenie, i użycie formy going to lub czasu Future Simple jest dowolne i jest kwestią wyboru mówiącego. W przykładzie trzecim opieramy nasze przypuszczenie o teraźniejszość (zbierające się właśnie chmury) zatem stosujemy konstrukcję going to. Użycie w takim przypadku czasu Future Simple, jak w przykładzie ostatnim, jest nieprawidłowe.

Podsumowanie
Zastosowania obu czasów podsumowóje pokrótce poniższa tabela:

Present Simple Present Continuous Future Simple Going to
Rozkłady jazdy, plany zajęć, etc. Uprzednio zaplanowane wydarzenia przyszłe Decyzje podejmowane w chwili mówienia Zamiary i decyzje podjęte wcześniej niż chwila gdy o nich mówimy
  Pytanie o plany na przyszłość    
  Emfaza, podkreślenie zamiaru
Tryb warunkowy
Tryb rozkazujący
Mówienie o teraźniejszości  
  Uprzejme prośby Zniecierpliwienie, irytacja
Przysięgi i obietnice Zamiary
Odmawianie
Przypuszczenie i opinie o przyszłości
  Przypuszczenie oparte o stan teraźniejszy

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
present simple and continous
present simple vs continuous wh words ex
present simple or continuous ćwiczenia
present simple and continuous (1)
Reported Speech Present Simple, Pres Continuous, Future
The Present Simple or Continuous Exercise at Auto
Present Simple and Continuous
present simple or continuous wiczenia
present simple and continuous zadania
present simple and continuous
present simple and continuous 2
Present Simple or Continuous
PRESENT SIMPLE VS CONTINUOUS
present simple czy continuous
present simple vs continuous kids
Kiedy Past Simple a kiedy Continuous
present simple or present continuous
Present Simple vs Present Continuous ćwiczenia4
Present Simple vs Present Continuous ćwiczenia8

więcej podobnych podstron