PSYCHOLOGIA WYCHOWANIA

07.06- zaliczenie, zadania otwarte i zamknięte, aula na Lindleya.
psych. rozwojowa- 12.06 – łącznik na Narutowicza, taka sama forma

Środowisko…

Sieroctwo- pojęcie to można rozpatrywać na dwa sposoby:

• Sieroctwo naturalne- przez które rozumie się taką sytuację kiedy rodzice dziecka nie żyją.

• Sieroctwo społeczne- gdzie dziecko pozbawione jest opieki rodzicielskiej z innych powodów, najczęściej należą do nich alkoholizm, rozkład pożycia małżeńskiego , bieda, choroby psychiczne lub fizyczne rodziców.

Konsekwencje sieroctwa społecznego:

• Choroba sieroca,

• Lepkość uczuciowa,

• Imbecylizm uczuciowy

• Poczucie tymczasowości

• Kompleks kopciuszka

Choroba sieroca- 3 fazy:

1. Faza- dziecko, które zostało pozbawione rodziny, na rozłąkę reaguje przede wszystkim protestem, nie rozumie całej sytuacji, czuję się skrzywdzone. Ta faza ma rózny przebeg, zależny od wieku dziecka, Dzieci starsze czasem reagują agresją, a czasem oporem.
   U maluchów pojawiają się:

• Zaburzenia snu,

• Nadpobudliwość

• Utrata łaknienia

• Krzyk

• Płacz

• Niepokój

1. Faza – gdy rozłąka trwa dłuższy czas, pojawia się rozpacz objawiająca się:

   • Częstym płaczem

   • Smutkiem

   • Apatią

   • Zaburzeniami snu

   • Autystycznymi formami zaspokojenia kontaktów społecznych ( kiwanie się, ssanie palca)

2. Faza- określana mianem zobojętnienia. Wychowanek czuje się odrzucony, wyobcowany. Już nie płacze, nie protestuje, nie szuka bliskości.

Pomoc w łagodzeniu traumatycznych przeżyć dziecka są: akceptacja, współdziałanie, dawanie dziecku swobody, uznawanie praw dziecka

Lepkość uczuciowa:
Każdy wychowanek domu dziecka odczuwa ogromną potrzebę miłości ze strony osób dorosłych. Pozbawiony rodziny potrzebuje kogoś tylko dla siebie, w kim czułby oparcie i z kogo mógłby czerpać wzorce postępowania. Dlatego u małych dzieci często objawia się tzw. Lepkość uczuciowa. Przytulają się niemalże do każdego dorosłego, a także do miękkich zabawek, poduszek, pluszaków, dywanu.

Imbecylizm uczuciowy:
- niedojrzałość szkolna i przedszkolna,
-zdarza się, że nie potrafią samodzielnie jeść,
- ubogi zasób słów, nie rozróżniają kolorów.
- selektywna postawa emocjonalna dzieci w stosunku do dorosłych, która zyskała kliniczną nazwę imbecylizmu uczuciowego,
- dzieci te z nikim nie nawiązują kontaktu, są zamknięte w sobie, obojętne.

Poczucie tymczasowości:
W zasadach, na których opiera się dom dziecka, nie ma trwałości i to stanowi kolejny problem. Praktycznie nic nie jest tam na zawsze, wszystko jest na trochę. Źródła tymczasowości tkwią w ciągłej zmianie kadry wychowawców oraz samych wychowawców ( ciągle pojawiają się nowi, inni odchodzą, wracają do domów, są przenoszeni do innych placówek ) .

Kompleks kopciuszka:

U dzieci przebywających w domach dziecka występuje kompleks kopciuszka tj: zahamowania wewn., spaczone postawy, które są wynikiem utrudnień napotykanych w normalnym zaspokajaniu potrzeb kontaktu emocjonalnego. Stanowi jedną z odmian kompleksu różnicy. Dziecko wie, że jest w gorszej sytuacji, ale wie, że kiedyś to się zmieni.

FORMY OPIEKI NAD DZIECKIEM POZBAWIONYM RODZNY

Instytucje diagnostyczno - kwalifikacyjne

- Pogotowia opiekuńcze

Rodzinne formy opieki

- Rodzinny do dziecka

- Wioski dziecięce

- rodzina zastępcza

- rodzina adopcyjna

Instytucje zakładowe

- Państwowe domy dziecka

Przed umieszzenem w domu dziecka:

Rodzina niewydolna wychowawczo

Orzeczenie sądu

Pogotowie opiekuńcze kierujące do odpowiedniej placówki

Dom dziecka- to przede wszystkim zbiorowość dzieci, wychowawców, pracowników obsługi, to jakby całoroczna kolonia. Oznacza to konieczność ciągłego przebywania w grupie, hałas, mniejszą intymność, utrudnienie indywidualnego kontaktu z wychowawcami .

Cele domu dziecka:

Dzieciom pozbawionym trwale lub okresowo opieki rodziny ma zapewnić :

1. Całodobową opiekę i wychowanie.

2. Warunki rozwoju psychofizycznego z uwzględnieniem potrzeb emocjonalnych ( w tym opieka psychologiczna)

3. Odpowiednie warunki mieszkaniowe+ całodzienne wyżywienie.

4. Opiekę pielęgnacyjną i w razie potrzeby opiekę lekarską.

5. Przygotowanie do samodzielnego życia.

Cechą domu dziecka jest swego rodzaju koszarowość życia, czyli konieczność dostosowania się do regulaminów i rygorów życia zbiorowego. Dom dziecka funkcjonuje według ustalonego rytmu: pobudka, mycie, sprzątanie pościeli, śniadanie, wyjście ze szkoły, powrót, obiad, czas na odpoczynek, odrabianie lekcji, kolacja, toaeta wieczorna i cisza nocna. Dla większości dzieci dostosowanie się do tego rytmu stanowi dużą trudność. W domu rodzinnym panował pod tym względem całkowity brak dyscypliny.

Co się dzieje z dziećmi po odpuszczeniu domu dziecka?

Po 18 roku życia dzieci są usamodzielniane. Gmina ma obowiązek zapewnić im mieszkanie. Opuszczający dostają wyprawkę i pomoc na usamodzielnienie się w postaci rzeczowej. Gdy kontynuują naukę dostają pomoc do 25 r.ż.

Rodzinny dom dziecka:

Jest to placówka opiekuńczo- wychowawcza zwana także placówką rodzinną. Zaliczany jest do tzw. Rodzinnych form opieki na dzieckiem. Zgodnie z obowiązującymi przepisami liczba dzieci umieszczonych w RDD wynosi od 4 d 8. Domem kieruje dyrektor powołany przez organ prowadzący . Zapewnia on często wraz ze swoim małżonkiem całodobową i całkowita opiekę i wychowywanie dzieciom znajdującym się pod ich opieką. Dzieci w RDD przebywają do czasu powrotu do rodziny naturalnej, Umieszczenia w rodzinie adopcyjnej lub pełnego usamodzielnienia.

Funkcje rodzinnego domu dziecka:

• Tworzy jedna, wielodzietną rodzinę dla dzieci, które nie mogły być umieszczone w rodzinie zastępczej lub przysposabiającej,

• Wychowuje dzieci w różnym wieku, w tym dorastające i stopniowo usamodzielniające się,

• Umożliwia wspólne wych. I opiekę licznemu rodzeństwu,

• Zapewnia dzieciom wykształcenie, wyrównywanie opóźnień rozwojowych i szkolnych.

• Zaspokaja dzieciom niezbędne potrzeby bytowe, rozwojowe, emocjonalne, społeczne, religijne, zapewnia korzystanie z przysługujących na podstawie odrębnych przepisów, świadczeń zdrowotnych i kształcenia.

• Utrzymuje kontakt z ośrodkiem pomocy społecznej i powiatowym centrum pomocy rodzinie.

Wymagania dla przyszłych rodziców :

- dojrzałość społeczna i emocjonalna

- odpowiednie doświadczenie życiowe

- Dobry stan zdrowia

- Minimum średnie wykształcenie

- Pełnia praw obywatelskich i stałego zamieszkania w kraju

Zalety rodzinnych domów dziecka:

- Rodzinny charakter

- Stała opieka wychowawcza, dająca poczucie bezpieczeństwa dziecku

- Ochrona rodzeństwa przed rozdzieleniem

- Mała liczba wychowanków (indywidualność: szybkie dostrzeganie wszelkich nieprawidłowości)

- Życie w rodzinne, wzorzec rodziny

Wychowani w domu dziecka

Powszechnie wiadomo, że żadna placówka nie zastąpi prawdziwej rodziny. Rodzina jest najbardziej naturalnym środowiskiem dla dziecka. Zaspokaja ona potrzeby biologiczne, emocjonalne i społeczne na każdym etapie rozwoju.

Z analizy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, iż dziecko trafia do domu dziecka z kilku powodów:

- rodzice nie wypełniają prawidłowo ról społecznych, a więc powodują zagrożenie naruszenia dobra swojego dziecka.

- rodzice rażąco nadużywają swojej władzy rodzicielskiej

- rodzice rażąco zaniedbują swoje obowiązki

Ponad 98% dzieci w domach dziecka ma dalszą rodzinę, lub jedno z rodziców.

Choroba sieroca: zespół zaburzeń i opóźnień w rozwoju fizycznym ruchowym i psychicznym

Rodzina alkoholowa i problemy:

• Skrajne ubóstwo materialne oraz związane z nim niedożywianie dzieci i ich matek w okresie ciąży

• Dramatyczny brak bodźców istotnych w rozwoju dziecka

• Zaburzenia więzi lub ich rak pomiędzy rodzicami a dzieckiem

• Brak stabilizacji

• Przemoc fizyczna, psychiczna i emocjonalna

• Brak warunków do nauki

• Zły stan zdrowia dzieci

Niewydolność związana z niskim ilorazem inteligencji lub upośledzeniem umysłowym

Niewydolność wychowawcza spowodowana przewlekłą chorobą fizyczną lub psychiczną

Patologiczne ukształtowanie osobowości rodziców

Niewydolność wychowawczą związana z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych, takich jak narkotyki, leki .

Przemoc fizyczna jest powszechnym źródłem syndromu stresu pourazowego. Wywołana jest doświadczeniem przemocy fizycznej ( maltretowania ze strony rodzica)

Skutki stosowania przemocy:

1. Nieumiejętność wytworzenia więzi z żadną osobą dorosłą.

2. Relacja z innymi ludźmi jest oparta na kalkulacji zysków i strat ( dotyczy także relacji wychowawczych)

3. Nieufność- każdy może dziecko skrzywdzić, podejrzliwość wobec dorosłych

4. Prowokacje innych do kolejnego odrzucenia ( ten mechanizm objawia się w komunikacjach werbalnych jak i zachowaniach)

5. Niechęć o wypełniania obowiązków, nienawiść do innych, lekceważący stosunek do świata.

Przemoc seksualna- sprawcą przemocy seksualnej w rodzinach alkoholowych może być rodzic wychowanka.

Skutki przemocy seksualnej:

1. Po pierwsze dzieci nie otrzymały w przeszłości odpowiedniej pomocy, a więc objawy mogły się rozwinąć i nasilić. Szczególnie widoczna i prezentowana jest erotyzacja zachowana.

2. Drugą przyczyną jest fakt, że wychowankowie domów dziecka często wykorzystują seksualnie dzieci.

Skutki przemocy psychicznej:

1. Niska samoocena

2. Wrogość wobec świata

3. Nieufność, niezdolność do budowania więzi z innymi

4. Zaburzenia psychiczne

Etapy społecznego wykolejenia:

1. Jednostka ma poczucie odrzucenia, osamotnienia

2. Utrwalenie wrogich reakcji do otoczenia

3. Aktywność antyspołeczna staje się automatyzmem

Problemy z rówieśnikami:

1. Dorastających wychowanków odznacza nieufne nastawienie wobec taczającego ich środowiska i osób z najbliższego otoczenia.

2. Nastawienie lękowe,

3. Obniżona samoocena

4. Brak akceptacji swojej życiowej sytuacji

5. Kompleks kopciuszka, który jest owocem różnorakich utrudnień zaspokojenia potrzeb emocjonalnych, a dziecko ma zahamowania wewnętrzne oraz zniekształcone postawy.