Na początku było Ginnungagap, ziejąca otchłań między Muspellheim (królestwem ognia) a Niflheim (królestwem lodu). W końcu ogień i lód zderzyły się, w wyniku czego powstał olbrzym Imir oraz krowa Audhumla. Krowa pożywiała się, liżąc bryłę lodu. W ten sposób odsłoniła człowieka o imieniu Buri, który był w tej bryle uwięziony. W tym czasie spod ramion Imira i spomiędzy palców jego stóp wyrosły kolejne olbrzymy. Buri ożenił się z olbrzymką, a ich trzej wnukowie: Odyn, Vili i Ve, gdy dorośli, zabili Imira i z jego ciała zbudowali świat. Z krwi olbrzyma powstały morza i jeziora, z ciała-powierzchnia ziemi, z kości-góry, a skały i kamienie z jego zębów, szczęk oraz połamanych kości. Jego mózg, wyrzucony w powietrze, dał początek chmurom. Brwi Imira w końcu posłużyły do utworzenia Midgardu, świata ludzi.

Gigantyczny jesion, Yggdrasil, podtrzymywał dziewięć światów wikingów. Jego trzy wielkie korzenie sięgały do Asgardu (domu bogów), Jotunheim (domu gigantów) i do Hel (domu zmarłych). Pień drzewa przechodził przez świat ludzi, Midgard. Pozostałe światy to Alfheim i Svartalfheim (domy elfów światła i ciemności), Vanaheim (dom Vanirów, drugiej rodziny bogów), Muspellheim (świat ognia) i Nilfheim (świat lodu).

Główne postacie wikińskiego panteonu to: Odyn (bóg mądrości i wojny), Thor (szczególnie czczony przez wieśniaków i rolników, władający młotem Mjollnirem, który wytwarzał błyskawice i pioruny) oraz Frey (bóg płodności i narodzin; jego siostra bliźniaczka Freya była boginią płodności i miłości). Równie często w mitologii pojawia się psotny i złośliwy Loki, olbrzym, którego Odyn uczynił bratem krwi. Charakterystycznymi dla mitologii wikingów postaciami są walkirie, zabierające poległych w walce wojowników do Walhalli, gdzie dostępowali oni zaszczytu ucztowania z Odynem.

Wikińskie podania mówią też o końcu świata, zwanym Ragnarök (zmierzch bogów). Jest to dzień decydującej bitwy między dobrem (reprezentowanym przez bogów) a złem (olbrzymami). Do Lokiego przyłącza się trója jego dzieci-potworów: Hel, bogini zmarłych, wilk Fenris i Wąż Świata Midgardsorm, którzy atakują Asgard. Odwieczni przeciwnicy spotykają się i zabijają wzajemnie w ostatniej walce: Thor z wężem Midgardsormem, a Odyn z wilkiem Fenrisem. Freya ginie z ręki ognistego olbrzyma imieniem Surt. Wilki, które goniły za słońcem i gwiazdami, i utrzymywały je na ich torach, doganiają je i niszczą, pogrążając świat w ciemności. Surt rozprzestrzenia na całym świecie ogień, którego płomienie pochłaniają wszystko.

Wszechświat skandynawski składał się z trzech warstw: bogów (górna), ludzi (środkowa) i umarłych (dolna). Bogowie należeli do dwóch głównych dynastii: Asów i Wanów. Ich siedzibą był Asgard, gdzie znajdowała się Walhalla, siedziba boga Odyna. W Walhalli gromadzili się rycerze polegli w boju, oczekujący z Odynem na ostatnią bitwę przy końcu świata. Asgard łączył z ziemią tęczowy most. Świat ludzi, Midgard, wyobrażany był w postaci dysku otoczonego oceanem, w którym żył olbrzymi wąż opasujący ziemię. Na najdalszych brzegach oceanu wznosiły się góry olbrzymów Jotunheim, a w nich ich twierdza Utgard. Niżej znajdował się Niflheim, czyli siedziba bogini śmierci Hel i cieni umarłych. Wśród nich wznosił się wielki jesion Yggdrasill, którego gałęzie sięgały nieba, zaś trzy korzenie docierały do Niflheim, Jotunheim i Asgard.

Wizja końca świata wiąże się z zagładą bogów, czyli ragnarök. Poprzedzą go okrutne, bratobójcze zbrodnie i napaści dzikich zwierząt. Nastanie mroźna zima, aż wreszcie pies bogini Hel i wilk Fenrir uwolnią się i pożrą słońce i księżyc. Wąż Midgardu opuści ocean i zaatakuje ziemię. Na koniec olbrzymy z Jotunheim zaatakują bogów. Olbrzymy zostaną wprawdzie zniszczone, jednak bogowie również zginą w czasie walki - nastąpi zmierzch bogów i koniec świata. Istnieje jednak nadzieja, że ziemia zostanie odnowiona za sprawą Baldura.

Bogowie nordyccy:
Azowie: Odyn, Thor, Tyr, Baldur, Hajmdal, Frigg, Nanna, Sif
Wanowie: Njördhr, Frejr, Freja
inni: Loki, Hel, Mimir, Urdur, Norny.

 

Oprac. M. Matuszewska (Emer) na podst.:
J. Wooding, Wikingowie, Warszawa 2001