Makro test

1.Wg Titkow w przypadku posiadania rodziny szansa objęcia stanowiska kierowniczego:

1. maleje dla kobiet, rośnie dla mężczyzn

2. rośnie dla kobiet, maleje dla mężczyzn

3. maleje dla obu płci

4. rośnie dla obu płci

2. …

1. …. Opozycja Holizm-

2. Przedstawianie zjawisk społecznych w terminach

3. Przeciwieństwie dynamiki i stałości

4. Żadna z powyższych odp nie jest prawdziwa

3.Które z poniższych pojęć ma najszerszy zakres?

1. Zróżnicowanie

2. Uwarstwienie

3. Struktura

4. ...

4. Która z poniższych tez jest prawdziwa:

1. Zróżnicowanie jest zjawiskiem o szerszym zakresie niż nierówność

2. Zróżnicowanie jest zjawiskiem węższym niż nierówność

3. Zróżnicowanie jest tożsame z nierównością

4. Zróżnicowanie i nierówność to zjawiska rozłączne

5. Która z poniższych koncepcji nie jest rozpoznawana jako ……. (fikcji społecznej):

1. Koncepcja Maxa Webera

2. ….

3. Koncepcja amerykańskiej szkoły badań terenowych

4. ….

5. Która z poniższych tez jest prawdziwa:

1. Struktura klasowa jest jednym z rodzajów nierówności …..

2. …

3. ..

4. …

5. …..

a)….

b) wykorzystywana przez osoby mające więcej zawodów

c) a i b

d) ani a ani b

5. Co decyduje o tym, który zawód ma być wskaźnikiem pozycji społecznej, gdy ma się więcej niż jeden zawód:

1. Wysokość uzyskiwanych dochodów

2. Czas poświęcony wykonywaniu

3. Zarówno a i b

4. Ani a ani b

5. Podstawową przesłanką konstrukcji skal zawodów :

1. …. Podziałów społecznych

2. Zróżnicowanie dochodów społecznych

3. ….. typów kwalifikacji

4. Hierarchiczna natura uwarstwienia

5. FJH dotycząca ruchliwość w społeczeństwach przemysłowych dotyczy:

a/społeczeństwa te różnią się zarówno poziomem ruchliwości absolutnej jak i względnej

b/ społeczeństwa te różnią się poziomem ruchliwości absolutnej ale nie względnej

c/ społeczeństwa te różnią się zarówno poziomem ruchliwości względnej ale nie absolutnej

d/społeczeństwa te nie różnią się zarówno poziomem ani ruchliwości względnej ani absolutnej

5. Podział klasowy EGP:

1. 7 klas

2. 9 klas

3. 11 klas

4. …

5. Struktura klasowa Erika o. Wrighta wyróżnia:

1. 10 klas

2. 20 klas

3. 14 klas

4. …

5. Które twierdzenie jest prawdziwe:

1. Ruchliwość absolutna zawiera w sobie ruchliwość względną oraz ruchliwość strukturalną

2. Ruchliwość strukturalna zawiera r. absolutną i r. względną

3. R. względna zawiera absolutną i strukturalną

4. Żadne z powyższych nie jest prawdziwe

5. ….. ostrość dystansów informuje nas…

6. Koncepcja…. Dotycząca ruchliwości społeczeństwach przemysłowych …..

1. Społ te różnią się zarówno poziomem ruchliwości absolutnej i względnej

2. Różnią się poziomem ruchliwości absolutnej ale nie względnej

3. Różnią się poziomem ruchliwości względnej ale nie absolutnej

4. Społ te nie różnią się poziomem ruchliwości absolutnej i względnej

5. Małżeństwa między reprezentantami tej samej kategorii społecznej:

1. Homofonia

2. Homoseksualizm

3. Heterogamia

4. Homogamia

5. Która religia najbardziej otwiera bariery małżeńskie:

1. Protestantyzm

2. Katolicyzm

3. Konfucjanizm

4. ….

5. Które ze wskazanych typów legitymizacji nierówności przez członków …

1. Syndrom dominującej ideologii

2. Syndrom ….

3. Radykalizm

4. Żadne z powyższych

5. Które z czynników NIE jest przyczyna ograniczonej aspiracji członków społ:

1. Brak wiedzy o rozmiarach kontrastów społecznych

2. Czynnik …

3. Proces socjalizacji i wychowania

4. Wysoki…

5. Nowoczesna struktura zawodowa powinna się charakteryzować:

1. …

2. …

3. …

4. …

5. 7.Uczestnictwo w kursach doskonalenia zawodowego jest najwyższe:

a/w społ postkomunistycznych

b/w społ portugalskim

c/ w społ brytyjskim

d/w społ skandynawskim

5. W których krajach dyskryminacja? Zawodowego jest najwyższe

1. Społeczeństwa post komunistyczne

2. W społeczeństwach brytyjskich

3. Społeczeństwo portugalskie

4. W społeczeństwach skandynawskich?

5. Która z tez dotyczących nierówności w dostępie do wykształcenia jest prawdziwa:

1. Społeczeństwa europejskie generalnie doświadczyły znaczącego spadku nierówności w dostępie do wykształcenia w długim okresie

2. Społ europ nie doświadczyły znaczącego spadku nierówności w dostępie do wykształcenia w długim czasie

3. Tylko kilka społeczeństw europejskich doświadczyło znaczącego spadku nierówności w dostępie do wykształcenia w długim czasie

4. Żadna z powyższych nie jest prawdziwa

5. Najmniejszy, największy? Związek między wykształceniem małżonków zaobserwowano:

1. W społ postkomunistycznych

2. W demokracjach zachodnich

3. W społ portugalskim

4. W społ skandynawskich

5. Podział na społeczeństwa postkomunistyczne i zachodnie odnośnie warunków mieszkaniowych ma przede wszystkim:

1. Własność mieszkaniowa

2. Wielkość i standard

3. Cena

4. ….

5. Którym ze społeczeństw zaobserwowano na początku XXI wieku …. Nierówności dochodów:

1. Czeskim

2. Słowackim

3. Polskim

4. …..

5. Które czynniki obniżają zaufanie społ:

1. Wyższy poziom wykształcenia

2. Wysoka pozycja zawodowa

3. ….

4. Religia katolicka

1. ….

2. Polskim

3. Francuskim

4. ……

29. Lęk przed utrata pracy najbardziej jest reprezentowany w :

1. Portugali i Holandii

2. Polsce i Słowacji

3. Norwegii i Francji

4. Wielkiej Brytanii

30. koncepcja powstania podklasy Juliusz Walisa powiązana jest z czynnikami….

1. Pośrednio

2. Bezpośrednio

3. W dwojaki sposób a i b

4. W ogóle

31. Które z wymienionych kapitałów nie jest pierwotnym elementem …

1. Ekonomiczny

2. Symboliczny

3. Społeczny

4. Kulturowy

32 Czy „kulturowy zwrot”:

1. Osłabia rolę wyglądu fizycznego w stratyfikacji

2. Wzmacnia rolę wyglądu fizycznego w stratyfikacji

3. Jedno i drugie

4. Nie wiąże w ogóle wyglądu fizycznego z problematyką stratyfikacji

33. Teza, że państwo jest „komitetem klasy rządzącej” jest zawarta w:

1. Instrumentalis tycznej koncepcji państwa

2. Koncepcji autonomicznej

3. Koncepcji relatywnej autonomii państwa

4. „Mieszanej” koncepcji

34. Legitymizacja przywilejów elity rządzącej odgrywa znaczenie przede wszystkim w ….. sprawiedliwości społecznej wedle zasad:

1. Merytokratycznych

2. Wynikających z tradycji

3. Sułtańskich

4. Egalitarnych

35. Sprawiedliwość społeczna oparta o zasadę merytokratyczną:

1. Legitymizuje nierówności szans

2. Legitymizuje nierówności warunkujące ….

3. Legitymizuje oba typy nierówności

4. Nie legitymizuje żadnego typu nierówności

36. Deprywacja względna pojawia się wówczas, gdy spełnione są następujące warunki:

1. …

2. ….

3. …

4. …

37. Gospodarstwa rolne….

1. Raczej prokapitalistyczny

2. Raczej antykapitalistyczny

3. Trudno jednoznacznie określić ich stosunek do kapitalizmu

4. Nie rozpatruje tej kwestii w swojej pracy

38. Analiza Gradwskiego z 2007 roku najczęściej….

1. …

2. Wykształcenie

3. …

4. ….

39. Według Gradawskiego odsetek odczuwający „pełne upośledzenie”:

1. …

2. 25%

3. 35%

4. …

40. Analizy lokalizacji strukturalnych Gradawskiego …

1. …

2. …

3. …

4. ...

41. … „bez pojęć” w odniesieniu do pozycji w strukturze społecznej oznacza:

1. Brak obiektywnych kryteriów rozstrzygania o pozycji społecznej jednostki

2. … przechodzenie istniejących schematów klasyfikacyjnych z pokolenia na pokolenie

3. Praktyczna zdolność poznawania schematów klasyfikacyjnych w działaniu atrybutywnym

4. Nowy sposób pomiaru pozycji społecznej jednostki w strukturze społecznej

42. Kieszeń ubóstwa dotyczy:

1. -

2. -

3. Tworzenia się w przestrzeni geograficznej obszarów (enklaw biedy)

4. –

43. Samorekrutacja oznacza:

1. Dziedziczenie biedy w obrębie tej samej kategorii społecznej

2. Międzypokoleniowe pozostawanie na tych samych pozycjach społecznych

3. Odtwarzanie się underclass pomiędzy pokoleniami w stopniu co najmniej 50%

4. Ludzie należący do underclass sami są sobie winni

44. Kategoria o najwyższym odsetku dziedziczenia pozycji społecznej w Polsce (dane 2000r)

1. Inteligencja

2. Pracownicy umysłowi

3. Robotnicy wykwalifikowani

4. Rolnicy

45. w Polsce według Domańskiego mamy do czynienia z:

1. Procesem powstawania podklasy

2. Wysoką samo rekrutacją wśród kategorii ubogich

3. Niską fluktuacją wśród ludzi ubogich

4. Nie ma przesłanek świadczących o powstawaniu podklasy

46. …. Płci NIE zalicza Titkow:

1. Społeczne przeświadczenie o odmienności kobiet

2. Szerzenia tradycyjnych ról w rodzinie

3. ….. dyskryminacji

4. Zamknięcie na osoby spoza kręgu rodziny

47. według Titkow najistotniejszym czynnikiem uniemożliwiającym przekształcenie się kobiet w… jest:

1. Solidarność męska

2. Strategia indywidualistyczna przyjmowana przez kobiety

3. Istniejące przepisy prawne

4. Rodzaj strategii grupowej przyjmowanej przez kobiety

48. Odsetek małżeństw homogamicznych pod względem wykształcenia wśród nowo zawartych małżeństw w latach 1977-2007:

1. Pozostał na zbliżonym poziomie

2. Rósł

3. Malał

4. Zmieniał się nieregularnie

49. Jedyną ulegającą osłabieniu przesłanką zamknięcia struktury społecznej w Polsce są:

1. Nierówności dostępu do wykształcenia

2. Trwałość dystansów towarzyskich

3. Dziedziczenie pozycji społecznej rodziców

4. Bariery edukacyjne w zawieraniu małżeństw

50. Najsilniejsza homogamia edukacyjna występuje wśród osób o wykształceniu:

1. Średnim i wyższym

2. Podstawowym i wyższym

3. Zawodowym i średnim

4. Podstawowym i zawodowym

51. W Polsce przeciwnie niż w przypadku większości krajów europejskich – małżeństwo można przedstawić jako kanał awansu dla mężczyzn. Sytuację taka interpretuje się w kontekście:

1. Efektu asymetrii

2. Efektu empatii

3. Efektu synergii

4. W Polsce małżeństwo jest kanałem awansu dla kobiet.

52. Zasada korespondencji Bowlesa i Gintisa odnosi się do:

1. Międzypokoleniowej transmisji kapitału kulturowego

2. Odpowiedzialności stosunków społecznych szkole i miejscu pracy

3. Relacji między pionami administracji

4. ….

53.……

1. …

2. Chłopskim

3. Mieszczańskim

4. ….

54. …. Kryteriów stratyfikacji społecznej związanych z sytuacją zarobkową … i dochodami zalicza się :

1. Styl życia

2. Posiadane zasoby, np. kontakty społeczne

3. …

4. Mobilność społeczna

55. Współczesne społeczeństw bywa określane jako:

1. ….

2. Ryzyka

3. Przejściowe

4. Wszystkie odp

56. Jedną z konsekwencji rozwoju nowoczesnych środków komunikacji (Internetu) jest:

1. Nieograniczona możliwość kontroli obywateli przez państwo

2. Hiperglobalizacja

3. Wzbogacenie i rozwój języka komunikacji

4. Wszystkie odp

57. Charakterystyka społeczeństwa XXI wieku jako społeczeństwa formuły 20:80 procent:

1. Brzeziński

2. Ryfkin

3. Reich

4. …..

58. W ujęciu Szackiego korupcja to sektor:

1. 2

2. 3

3. 4

4. 5

59. Społeczeństwo obywatelskie jest przede wszystkim:

1. Wspólnota

2. Wspólnota stowarzyszeń

3. Stowarzyszeniem wspólnot

4. Wspólnota stowarzyszeń i stowarzyszeniem wspólnot

60. W republice dobro to wartość podnoszona przede wszystkim przez :

1. Liberalną koncepcję obywatelstwa

2. Republikańską koncepcję

3. W takim samym stopniu przez obie w/w koncepcje

4. Żadna z w/w koncepcji

Wspólnotą stowarzyszeń i stowarzyszeniem wspólnot

100. W przypadku Polski ewolucja od etycznego do paralelnego modelu obywatelskiego :

1. Wraz z pojawieniem się Solidarność lata 80

2. Wraz z wprowadzeniem stanu wojennego 81

3. Okrągły stół 89

4. ……

Niektóre odpowiedzi

1.FJH dotycząca ruchliwość w społeczeństwach przemysłowych dotyczy:

a/społeczeństwa te różnią się zarówno poziomem ruchliwości absolutnej jak i względnej

b/ społeczeństwa te różnią się poziomem ruchliwości absolutnej ale nie względnej

c/ społeczeństwa te różnią się zarówno poziomem ruchliwości względnej ale nie absolutnej

d/społeczeństwa te nie różnią się zarówno poziomem ani ruchliwości względnej ani absolutnej

2.Małżeństwa między reprezentantami tej samej kategorii społecznej nazywamy:

a/homofonii

b/homoseksualizmu

c/heterogamii

d/homogamii

3.Która z niżej wymienionych religii najbardziej „otwiera” bariery małżeńskie:

a/protestantyzm

b/katolicyzm

c/konfucjanizm

yyy nie ma tego w tekście o barierach małżeńskich

4.Które ze wskazanych niżej typów legitymizacji nierówności przez członków…..

a/syndrom dominującej ideologii

b/radykalizm

c/syndrom…

d/żadne z nich

W tekście Domańskiego opisującym typy legitymizacji nierówności przez robotników są wymieniane: syndrom dominującej ideologii, dostosowywanie się i radykalizm. Wiec albo odpowiedz d albo c

5.Które z poniższych czynników nie jest przyczyną ograniczonych aspiracji:

a/brak wiedzy o rozmiarach kontrastów społecznych

b/procesy socjalizacji i wychowania

c/czynn…

a i b na pewno są przyczyna ograniczonych aspiracji dodatkowo jeszcze jest teoria grup odniesienia, czynnik środowiskowy (rodzina i szkoła), międzypokoleniowy przekaz wartości, dostosowywania się

6Nowoczesna struktura zawodowa powinna się charakteryzować:

Teorie modernizacji sugerują, że nowoczesna struktura zawodowa powinna charakteryzować się wysokim udziałem ludzi pełniących najwyższe stanowiska kierownicze i specjalistów w zawodach wymagających wyższego wykształcenia, określanych mianem service class.

7.Uczestnictwo w kursach doskonalenia zawodowego jest najwyższe:

a/w społ postkomunistycznych

b/w społ portugalskim

c/ w społ brytyjskim

d/w społ skandynawskim

8.Która z poniższych tez dotyczących nierówności w dostępie do wykształcenia długim okresie czasu jest prawdziwa:

a/społeczeństwa europejskie generalnie doświadczyły znaczącego spadku nierówności w dostępie do wykształcenia w długim okresie

b/społeczeństwa europejskie nie doświadczyły znaczącego spadku nierówności w dostępie do wykształcenia w długim okresie

c/tylko kilka społeczeństw europejskich doświadczyło znaczącego spadku nierówności w dostępie do wykształcenia w długim okresie czasu mmm chyba

d/zdana z powyższych nie jest prawdziwa

9.Najmniejszy/największy związek między wykształceniem małżonków zaobserwowano:

a/w społ postkomunistycznych

b/w demokracjach zachodnich

c/w społ portugalskim

d/w społ skandynawskich

10.Podział na społeczeństwa postkomunistyczne i zachodnie odnośnie warunków mieszkaniowych dotyczyły przede wszystkim:

a.własności mieszkania

b/wielkości i standardu

c/ceny

11.W którym z niżej wymienionych społeczeństw zaobserwowano na początku XXI … nierówności dochodów:

a.czeskim

b.słowackim

c.polskim

12.Które z niżej wymienionych czynników należy do tych które obniżają zaufanie społeczne:

a/wyższy poziom wykształcenia

b/wysoka pozycja zawodowa

c/religia katolicka

więc tak: im wyższa pozycja zawodowa i poziom wykształcenia to tym większe zaufanie,

protestantyzm podwyższa zaufanie więc pewnie poprawną odpowiedzią będzie religia katolicka chociaż nie wiem jaka jest czwarta odpowiedź. Kobiety mają większe zaufanie, więc może odpowiedź to mężczyźni.

1. Zjawisko polaryzacji struktury klasowej dotyczy przede wszystkim struktury w aspekcie:

a) relacyjnym

b) formalnym

c) dystrybucyjnym

d) funkcjonalnym

1. Jedną z zasad sprawiedliwości społecznej nie jest zasada:

a) wasalna

b) tradycyjna

c) egalitarna

d) merytokratyczna

1. Olin Wright wymieniając wymiary struktury klasowej pomija:

a) własność środków produkcji

b) miejsce w strukturze zarządzania

c) dysponowanie poszukiwanymi kwalifikacjami zawodowymi

d) poziom prestiżu w społeczeństwie

1. Relacyjne ujęcie struktury społecznej w ujęciu Carmi Schooler ma charakter:

a) woluntaryzmu klasowego

b) determinizmu klasowego

c) woluntaryzmu statusowego

d) determinizmu statusowego

1. Nierówności w wymiarze ekonomicznym nie dotyczą:

a) zamożności

b) zarobków

c) konsumpcji

d) dochodu

1. Przykładem czynnika statusu społecznego przywoływanym przez E. Wnuka-Lipińskiego nie jest:

a) własność

b) kapitał społeczny

c) wykształcenie

d) prestiż

1. Warunkiem pojawienia się deprywacji względnej nie jest:

a) istnienie układu nierówności

b) społeczna widoczność nierówności

c) otwarcie kanałów komunikacji społecznej

d) naruszenie jakiejś zasady sprawiedliwości społecznej

1. Przejawem nierówności politycznych przedstawionym przez E. Wnuka-Lipińskiego nie jest:

a) istnienie różnych praw dla różnych kategorii społecznych

b) istnienie nieformalnych struktur

c) podział na władzę i poddanych

d) istnienie obywateli „drugiej kategorii”

1. W tradycji socjologicznej podstawowym czynnikiem strukturotwórczym jest:

a) rozwój środków produkcji

b) społeczny podział pracy

c) rozkład własności w społeczeństwie

d) rynek i jego prawa

1. Zasadą sprawiedliwości społecznej sprzeczną z wieloma wolnościami obywatelskimi, jak np. swobodą gospodarczą, jest:

a) egalitarna równość szans

b) egalitarna równość warunków

c) sułtańska zasada legitymizacji

d) zasada merytokratyczna

1. Zmiana dystansów międzyklasowych:

a) jest zjawiskiem powiązanym z polaryzacją

b) powoduje oligarchizację systemu

c) może towarzyszyć bogaceniu się klasy niższej

d) powoduje zanik klasy średniej

1. Nozick rozwinął Arystotelesowską zasadę sprawiedliwości dystrybutywnej w zasadę:

a) sprawiedliwych zasad

b) sprawiedliwego nabywania

c) sprawiedliwych udziałów

d) sprawiedliwości społecznej

1. Punktem odniesienia dla względnej (relatywnej) deprywacji może być:

a) inny człowiek

b) pewna grupa społeczna

c) norma sprawiedliwości społecznej

d) naturalna potrzeba podstawowa

1. Nierówności w wymiarze społecznym są kwestionowane głównie na gruncie:

a) merytokratycznej zasady sprawiedliwości

b) egalitarnej zasady sprawiedliwości

c) sułtańskiej zasady sprawiedliwości

d) tradycyjnej zasady sprawiedliwości

1. Wydarzenie historyczne, którego nie wymieniają Lipset i Rokkan pośród szczególnie ważnych dla późniejszych podziałów społecznych to:

a) Wielka Rewolucja Francuska

b) pojawienie się komunizmu

c) rewolucja industrialna

d) reformacja i kontrreformacja

1. E. Wnuk-Lipiński stwierdza, że w warunkach radykalnej zmiany społecznej:

a) ekonomiczny interes własny staje się najważniejszym czynnikiem warunkującym zachowania

b) jednostki stają się odporne na presję sprzecznych nacisków społecznych

c) rozluźniają się związki między miejscem w strukturze a postawami i zachowaniami

d) miejsce w strukturze zaczyna ściśle określać zachowania jednostek

1. Przejście z poziomu poczucia relatywnej deprywacji na poziom działań zbiorowych wymaga:

a) istnienia niezależnych od państwa kanałów komunikacji i autonomicznej formy organizacji społecznej

b) tylko istnienia niezależnych od państwa kanałów komunikacji

c) tylko istnienia autonomicznej formy organizacji społecznej

d) żaden z tych warunków nie jest konieczny

1. E. Wnuk-Lipiński za T. Szawielem wskazuje, że kategorią pośredniczącą między pozycją społeczno-zawodową a preferencjami politycznymi jest:

a) określona tożsamość społeczna

b) poziom dochodów

c) pochodzenie społeczne

d) sposób definiowania interesu grupowego

1. Teoria rekrutacji jednostek do pozycji społecznych K. Davisa i W. Moore'a zalicza się do teorii:

a) społeczeństwa kredencjalnego

b) funkcjonalnych

c) transmisji kapitału kulturowego

d) konfliktu klasowego

2. Najsilniejsza homogamia edukacyjna występuje w kategoriach o wykształceniu:

a) podstawowym oraz zawodowym

b) wyższym pełnym oraz wyższym niepełnym

c) średnim pełnym oraz średnim niepełnym bądź zawodowym

d) podstawowym oraz wyższym

3. Przejawem dyskryminacji kobiet dostrzeganym w większym stopniu przez mężczyzn niż kobiety jest/są:

a) mniejsze szanse awansu zawodowego

b) nierówność dochodów

c) mniejszy dostęp do stanowisk kierowniczych

d) nierówne standardy pracy

4. Najczęstszą przyczyną konfliktów w rodzinie jest/są:

a) podział obowiązków domowych

b) sytuacja finansowa

c) bezrobocie członka rodziny

d) wychowywanie dzieci

5. Słomczyński i Janicka określają pozycję w strukturze stratyfikacyjnej za pomocą 3 wskaźników. Nie należy do nich:

a) dochód

b) wykształcenie

c) pozycja zawodowa

d) własność

6. Klasą społeczną, w której w latach 1988 – 2003 nastąpił wyraźny i skokowy wzrost pozytywnych ocen socjalizmu jest klasa:

a) specjalistów - ekspertów

b) kierowników i kontrolerów pracy

c) samodzielnych – pracujących na własny rachunek

d) wykonawczych pracowników biurowych

7. Zjawisko polaryzacji struktury klasowej dotyczy przede wszystkim struktury w aspekcie:

a) relacyjnym

b) formalnym

c) dystrybucyjnym

d) funkcjonalnym

8. Który z konfliktów był najczęściej dostrzegany przez Polaków jako istniejący w społeczeństwie w badaniach z lat 2003, 2005 i 2007?

a) między rządem a społeczeństwem (bądź rządzącymi i rządzonymi)

b) między właścicielami przedsiębiorstw i ich pracownikami

c) między ludźmi uczciwymi a nieuczciwymi

d) między bogatymi a biednymi

9. W potocznym postrzeganiu przez Polaków struktury klasowej ma ona najczęściej postać:

a) dychotomiczną i wertykalną

b) czwórdzielną i horyzontalną

c) funkcjonalnie zróżnicowaną i horyzontalną

d) trójdzielną i wertykalną

10. Poważniejszych zmian ilościowych pomiędzy rokiem 1987 a 2005 nie odnotujemy w przypadku kategorii:

a) robotników wykwalifikowanych

b) rolników

c) inteligencji

d) właścicieli firm

11. Stała tendencja malejąca nie dotknęła w latach 1997 – 2005 liczebności kategorii zawodowej:

a) techników, pracowników administracyjnych i specjalistów średniego szczebla

b) robotników niewykwalifikowanych

c) właścicieli firm

d) rolników

12. Który typ tożsamości właścicieli rodzinnych gospodarstw rolnych dominował wśród respondentów w 2007 r.?

a) „posiadacza”

b) „przedsiębiorcy”

c) „gospodarza”

d) „zmarginalizowanego”

13. Zgodnie z badaniami K. Gorlacha, wśród rodzinnych gospodarstw rolnych w latach 1999 – 2007 w porównaniu z okresem wcześniejszym:

a) częstsza była stabilizacja pozycji rynkowej i dominowały procesy awansu

b) rzadsza była stabilizacja pozycji rynkowej i dominowały procesy awansu

c) częstsza była stabilizacja pozycji rynkowej i dominowały procesy degradacji

d) rzadsza była stabilizacja pozycji rynkowej i dominowały procesy degradacji

14. Która spośród kategorii społeczno-zawodowych określonych w 1988 r. zasiliła w największym stopniu underclass z roku 2000?

a) właściciele firm

b) ówczesna underclass

c) robotnicy niewykwalifikowani

d) rolnicy

15. Największa ciągłość ubóstwa mierzona korelacją między biedą w wieku 14 lat a biedą w roku 2000 występuje:

a) w Polsce

b) w Rosji

c) w Rumunii

d) na Węgrzech

16. Zdaniem Słomczyńskiego i Janickiej, klasą która zdecydowanie straciła na transformacji (spadły w jej wypadku wartości czynników statusu) są:

a) kierownicy i kontrolerzy pracy

b) robotnicy wykwalifikowani

c) robotnicy niewykwalifikowani

d) rolnicy

16. W latach 1977-2007 spadek homogamii edukacyjnej da się odnotować w następujących dwóch kategoriach wykształcenia:

a) podstawowym oraz średnim niepełnym bądź zawodowym

b) wyższym oraz średnim niepełnym bądź zawodowym

c) średnim oraz średnim niepełnym bądź zawodowym

d) podstawowym oraz wyższym

16. Zgodnie z danymi podanymi przez J. Wasilewskiego, w roku 2005 najniższy odsetek w społeczeństwie polskim spośród podanych niżej kategorii stanowiły osoby o wykształceniu:

a) wyższym

b) średnim

c) zasadniczym zawodowym i niepełnym średnim

d) podstawowym ukończonym i nieukończonym

16. Przesłanką świadczącą o „rodzinności” gospodarstwa rolnego wymienioną przez K. Gorlacha nie jest:

a) własność ziemi

b) typ wykorzystywanej siły roboczej

c) wykształcenie określonej świadomości społecznej

d) sposób nabycia lub wchodzenia w użytkowanie gospodarstw

16. Zdaniem respondentów badanych przez A. Titkow i in. posiadanie rodziny:

a) zmniejsza szanse awansu kobiet, zwiększa szanse awansu mężczyzn

b) zwiększa szanse awansu kobiet, zmniejsza szanse awansu mężczyzn

c) zwiększa szanse awansu i kobiet, i mężczyzn

d) zmniejsza szanse awansu i kobiet, i mężczyzn

16. Zdaniem większości respondentów w badaniu „Polacy pracujący 2005”, przywoływanym przez J. Gardawskiego, różnice w dochodach ludzi w Polsce są:

a) zdecydowanie zbyt duże

b) raczej zbyt duże

c) takie jakie powinny być

d) zbyt małe

16. Symbolicznym rozwiązaniem konfliktu płci wskazanym przez A. Titkow i in. nie jest:

a) społeczne przekonanie o odmienności kobiet

b) uznanie tradycyjnych ról w rodzinie

c) zaprzeczenie istnienia dyskryminacji

d) zamknięcie na osoby spoza kręgu rodzinnego

16. W ujęciu funkcjonalnym, system edukacyjny to:

a) system reprodukcji podziałów klasowych

b) pole ścierania się interesów

c) mechanizm alokacji w społecznym podziale pracy

d) mechanizm dystrybucji dyplomów

16. Zdaniem Słomczyńskiego i Janickiej przynależność klasowa Polaków:

a) nie wpływa na ocenę PRL

b) ujawnia się i w wymiarze psychologicznym, i behawioralnym

c) ujawnia się tylko w obiektywnych miarach czynników statusu

d) da się uszeregować w jednowymiarowy układ hierarchiczny

16. Polacy opisując kształt struktury społecznej określają własne położenie jako:

a) najczęściej centralne, nieco rzadziej niższe, najrzadziej wyższe

b) najczęściej niższe, nieco rzadziej centralne, najrzadziej wyższe

c) najczęściej centralne, nieco rzadziej wyższe, najrzadziej niższe

d) różne – żadne z nich nie jest wskazywane wyraźnie częściej

16. O przynależności do tzw. underclass nie świadczy:

a) dziedziczenie biedy

b) stałę balansowanie na granicy prawa

c) brak szans na zdobycie kwalifikacji

d) zamknięcie na kontakty z ludźmi

16. Zdaniem Pierre'a Bourdieu:

a) schematy habitusu istnieją na poziomie świadomości jednostek

b) klasyfikowani aktorzy społeczni sami podejmują działania klasyfikujące

c) „smak” pozwala ominąć narzucone schematy klasyfikacji

d) we współczesnym społeczeństwie kapitalistycznym nie da się wskazać klas uprzywilejowanych

16. Zdaniem J. Wasilewskiego, w relatywnie dobrej sytuacji społeczno-ekonomicznej w Polsce znajduje się kategoria:

a) rencistów

b) rolników

c) robotników

d) emerytów

16. Jedną z zasad sprawiedliwości społecznej wymienioną przez E. Wnuka-Lipińskiego nie jest zasada:

a) wasalna

b) tradycyjna

c) egalitarna

d) merytokratyczna

16. Jedynym wskaźnikiem zamknięcia struktury społecznej, który ulega w Polsce osłabieniu jest/są:

a) nierówność dostępu do wykształcenia

b) bariery edukacyjne w zawieraniu małżeństw

c) dziedziczenie pozycji społecznej rodziców

d) trwałość dystansów towarzyskich

1. Odp. B – funkcjonalnych

Tekst 10 (Sawiński) – teoria Davisa i Moore'a zakłada, że system edukacyjny selekcjonuje jednostki ze względu na zdolności i jest polem weryfikacji dla wkładu ich pracy, co skutkuje potem zajmowaniem uprzywilejowanych pozycji społecznych.

1. Odp. D - podstawowym oraz wyższym

Tekst 9 (Domański, Przybysz) – najwyższa jest w kategorii osób z wykształceniem wyższym (choć maleje), wykształcenie podstawowe jest na drugim miejscu (i jest stabilne). Źródło – tabela 6.

1. Odp.C - mniejszy dostęp do stanowisk kierowniczych

Tekst 4 (Titkow) – problematyczna sprawa, bo ta kwestia jest na różne sposoby opisywana w tekście, czasem jako „dostęp do władzy”, czasem „sprawowanie funkcji kierowniczych”. Stąd możliwe kłopoty. Zbliżona zakresowo odpowiedź a) jest jednak błędna – nie chodzi o jakikolwiek awans na jakiekolwiek stanowisko.

1. Odp. B - sytuacja finansowa

Tekst 4 (Titkow) – tabela i tekst na str. 95, dot. jednego z subiektywnych przejawów konfliktu płci w sferze prywatnej

1. Odp. D – własność

Tekst 2, str. 165. Te 3 wskaźnik to dochód, wykształcenie i pozycja zawodowa

1. Odp. C - samodzielnych – pracujących na własny rachunek

Tekst 2. Może to wydawać się zaskakujące, ale w środku tego okresu (w latach 93-98) taki skok rzeczywiście nastąpił. W innych kategoriach notowaliśmy spadki bądź nieistotne fluktuacje.

1. Odp. C – dystrybucyjnym

Tekst 1. Struktura ma 2 aspekty: relacyjny i dystrybucyjny. Ten drugi dotyczy rozkładu dóbr i przez to hierarchizuje pozycje. Polaryzacja to wzrost klas skrajnych przy zaniku klasy średniej – a więc dotyczy hierarchii całych klas – a więc dystrybucyjnego aspektu struktury.

1. Odp. A - między rządem a społeczeństwem (bądź rządzącymi i rządzonymi)

Tekst 3. Wprawdzie na pytania otwarte o główną oś podziałów społecznych respondenci wskazywali podział „bogaci-biedni”, to przy pytaniach zamkniętych o konflikty, każdorazowo wskazywano konflikt ”rządzący-rządzeni”

1. Odp. D - trójdzielną i wertykalną

Tekst 3. Respondenci wyobrażają sobie strukturę klasową najczęściej jako 3 hierarchicznie ułożone warstwy, rzadziej dwie warstwy, lub w ogóle brak hierarchii.

1. Odp. A - robotników wykwalifikowanych

Tekst 6, str. 79. Odsetek robotników wykwalifikowanych spadł bardzo nieznacznie, podczas gdy odnotować można wyraźny wzrost ilościowy inteligencji i właścicieli firm oraz spadek liczebności rolników.

1. Odp. D – rolników

Tekst 6. To wydaje się być niezgodne ze zdroworozsądkowym podejściem, ale w tekście pod tabelą wymienione są wprost 3 kategorie, których liczebność regularnie spadała: technicy, pracownicy administracyjni i specjaliści średniego szczebla; robotnicy niewykwalifikowani oraz właściciele firm. Rolników dotykają nieduże zmiany. Należy wziąć pod uwagę zakres czasowy: 97-05. Oznacza to, że nie bierzemy pod uwagę liczebności w pierwszym okresie transformacji, co wiele wyjaśnia.

1. Odp. B - „przedsiębiorcy”

Strukturze własnościowej wskazującej na „rodzinny” charakter gospodarstw towarzyszą zmiany w świadomości rolników odnośnie swojej roli – obecnie przeważają deklaracje, że rolnicy uważają się za przedsiębiorców, a ich praca nastawiona jest na rynek.

1. Odp. B - rzadsza była stabilizacja pozycji rynkowej i dominowały procesy awansu

Dokładnie odwrotnie było w latach 90., gdy stabilizacja była większa, ale gospodarstwa raczej się degradowały. Teraz głównie awansują społecznie, ale przy mniejszej stabilizacji.

1. Odp. C - robotnicy niewykwalifikowani

To swoisty wyjątek od powszechnego pozostawania na tych samych pozycjach społeczno-zawodowych – w obecnej underclass jest więcej byłych robotników niewykwalifikowanych (ok. 19%) niż byłej underclass (12%). W gruncie rzeczy, największa ilościowo jest kategoria kiedyś niepracujących (ok. 45%), ale spośród pracujących, to właśnie robotnicy niewykwalifikowani najsilniej zasilili sferę ubóstwa.

1. Odp. A - w Polsce

Najwięcej osób biednych w wieku 14 lat i również biednych w 2000 roku było w Polsce, dlatego tutaj też mamy największą ciągłość ubóstwa. Przy okazji – najmniejsza ciągłość (co nie oznacza zmniejszenia się biedy, ale raczej większe przepływy między kategoriami) jest w Rosji.

1. Odp. D – rolnicy

W przypadku pozostałych kategorii czynniki statusu (wynagradzanie) rosną lub pozostają względnie niezmienne.

1. Odp. B - wyższym oraz średnim niepełnym bądź zawodowym

W obu kategoriach spadek jest wyraźny, w pozostałych kategoriach (podstawowe i pełne średnie) utrzymuje się na tym samym poziomie.

1. Odp. A – wyższym

Tekst 6, str. 82. A jednak. Mimo upowszechnienia się wyższej edukacji, nadal reprezentanci tej kategorii wykształcenia stanowią mniejszy (ponad dwukrotnie!) odsetek społeczeństwa od każdej innej kategorii.

1. Odp. C - wykształcenie określonej świadomości społecznej

Świadomość dotyczy raczej kwestii istnienia (lub nie) klas chłopskich. Rodzinność polega jednak na przekazywaniu ziemi z pokolenia na pokolenie i własnej pracy skoncentrowanej na własnym gospodarstwie.

1. Odp. D - zmniejsza szanse awansu i kobiet, i mężczyzn

Znacznie bardziej posiadanie rodziny zmniejsza szanse kobiet, ale u mężczyzn również występuje spadek.

1. Odp. A - zdecydowanie zbyt duże

Miażdżąca większość respondentów na których powołuje się Gardawski mówi o zdecydowanie zbyt dużych dysproporcjach.

1. Odp. D - zamknięcie na osoby spoza kręgu rodzinnego

Nie ma u Titkow ani słowa na ten temat, odpowiedź jest zmyślona, pozostałe warianty już są wprost wyrażone w tekście jako symboliczne rozwiązania.

1. Odp. C - mechanizm alokacji w społecznym podziale pracy

Każda z odpowiedzi odnosi się do innej teorii nierówności. Teoria funkcjonalna wiąże się właśnie z podziałem pracy jako celem i jednocześnie efektem działania systemu edukacji.

1. Odp. B - ujawnia się i w wymiarze psychologicznym, i behawioralnym

Psychologicznym, behawioralnym, ale też tym najbardziej jawnym, czyli pozycją wyznaczaną przez obiektywne czynniki statusu. A zatem przynależność klasowa wpływa na poglądy Polaków – w tym do PRL. Natomiast nie da się jej uszeregować w układ jednowymiarowy, ponieważ jest wyznaczana rzez różne czynniki statusu.

1. Odp. A - najczęściej centralne, nieco rzadziej niższe, najrzadziej wyższe

Tekst nr 3 – Gardawski (str. 114-116). Najczęściej Polacy dzielą strukturę na trzy warstwy. Sami najczęściej sytuują się pośrodku, najrzadziej – u góry.

1. Odp. D - zamknięcie na kontakty z ludźmi

Nic takiego w underclass nie występuje. Następuje wprawdzie gettyzacja, ale to jest zamknięcie przestrzenne na inne grupy, a nie brak kontaktów w ogóle. Pozostałe odpowiedzi są już charakterystykami podklasy.

1. Odp. B - klasyfikowani aktorzy społeczni sami podejmują działania klasyfikujące

– na przykład posługując się narzuconym przez grupy dominujące językiem. Pozornie poprawna odpowiedź a) jest w istocie błędna – Bourdieu pisze wprost, że schematy habitusu istnieją poniżej poziomu świadomości.

1. Odp. D – emerytów

I stąd sprzeciw Wasilewskiego, aby nie łączyć ze sobą emerytów i rencistów, bo to 2 zupełnie różne kategorie. Emeryci wypadają relatywnie dobrze przy uwzględnieniu choćby dochodu per capita.

1. Odp. A – wasalna

Wnuk-Lipiński mówi o 4 zasadach sprawiedliwości społecznej. W pytaniu pominięto zasadę „sułtańską”, wasalna miała ją zastąpić dla zmyłki. Pozostałe 3 się zgadzają.

1. Odp. B - bariery edukacyjne w zawieraniu małżeństw

To jedyny wskaźnik zamknięcia struktury społecznej, który ulega osłabieniu. Oznacza to, że bariery owe maleją i struktura postrzegana w ten sposób staje się bardziej otwarta – czyli rosną przepływy miedzy kategoriami. Pozostałe 3 przejawy barier pozostają na stałym poziomie i świadczą już o sztywności podziałów społecznych – choć oczywiście w innych wymiarach.

1. Odp. C – dystrybucyjnym

Struktura ma 2 aspekty: relacyjny i dystrybucyjny. Ten drugi dotyczy rozkładu dóbr i przez to hierarchizuje pozycje. Polaryzacja to wzrost klas skrajnych przy zaniku klasy średniej – a więc dotyczy hierarchii całych klas – a więc dystrybucyjnego aspektu struktury.

1. Odp. A – wasalna

Wnuk-Lipiński mówi o 4 zasadach sprawiedliwości społecznej. W pytaniu pominięto zasadę „sułtańską”, pozostałe 3 się zgadzają.

1. Odp. D - poziom prestiżu w społeczeństwie

Str. 57. Nie ma nic nt. prestiżu, trzy pozostałe wymiary zdaniem O. Wrighta składają się na sumaryczną pozycję jednostki w strukturze klasowej

1. odp. D – determinizmu statusowego.

Określenie odnosi się do relacyjnego aspektu struktury. Zdaniem Schooler (str. 57) zajęcie określonej pozycji wymusza określone wzory interakcji z innymi. Nie ma tu wobec tego podjętego ani woluntaryzmu ani klasowości.

1. Odp. C – konsumpcji

Można sobie wyobrazić, że poziom konsumpcji również świadczy o ekonomicznym statusie jednostek. Jednak Wnuk-Lipiński wymienia 3 inne kwestie: zarobki, dochody i zamożność. A konsumpcja jest raczej pochodną tych nierówności niż ich źródłem.

1. odp. B – kapitał społeczny

Kapitał społeczny też może być oczywiście czynnikiem statusu. Ale akurat Wnuk-Lipiński wymienia 5 innych przykładów takich cech: dochód, władzę, wykształcenie, prestiż, własność.

1. odp. C - otwarcie kanałów komunikacji społecznej

Nie jest to warunek zaistnienia relatywnej deprywacji. Jednak towarzysząca kanałom komunikacji swoboda porozumiewania się, artykulacji interesów i stowarzyszania się przenosi deprywację na kolejny poziom – powstania działań zbiorowych.

1. Odp. A - istnienie różnych praw dla różnych kategorii społecznych

Akurat o różnych prawach Wnuk-Lipiński nie wspomina, choć można to sobie wyobrazić. Istnienie nieformalnych struktur na przykład może skutkować faktyczną nierównością praw. Pozostałe przejawy nierówności politycznych różnią się stopniem widoczności, najbardziej jawny jest podział na władzę i poddanych.

1. odp. B – społeczny podział pracy

Poglądem podzielanym przez większość klasyków jest ten, że właśnie podział pracy tworzy strukturę. Inną sprawą jest, co warunkuje taki a nie inny podział pracy. W gospodarce kapitalistycznej jest to rynek, w nakazowo-rozdzielczej – decyzje polityczne.

1. Odp. B - egalitarna równość warunków

- czyli ten sam rezultat dla wszystkich niezależnie od wniesionego wkładu. Nigdzie na świecie nie spotykana w czystej postaci, nie pozwala na zaistnienie wielu swobód obywatelskich

1. odp. C - może towarzyszyć bogaceniu się klasy niższej

Zmiana dystansów i polaryzacja są od siebie niezależne. Oligarchizacja i zanik klasy średniej są związane raczej z polaryzacją. A przy zjawisku zmiany dystansów czasem wszystkie klasy mogą zyskać, ale niektóre zyskują więcej i szybciej, stąd rosnące rozpiętości – zwiększający się dystans.

1. odp. C - sprawiedliwych udziałów

- czyli zasady zgodnego z prawem nabywania i przekazywania udziałów czyli społecznie pożądanych dóbr

1. odp. D - naturalna potrzeba podstawowa

Relatywność deprywacji polega na porównaniu swojej sytuacji z jakimś punktem odniesienia – może to być człowiek, grupa lub zasada, wedle której coś się nam należy. Ale potrzeba podstawowa nie wymaga porównań.

1. Odp. A - merytokratycznej zasady sprawiedliwości

Niemożność osiągania lepszych pozycji w strukturze zazwyczaj towarzyszy wzmożonym wysiłkom na rzecz tych osiągnięć, a przeszkodą staje się często pochodzenie społeczne. W związku z tym jednostki upośledzone w wymiarze społecznym powołują się najczęściej na zasadę merytokratyczną.

1. Odp. B - pojawienie się komunizmu

Akurat Lipset i Rokkan o tym nie wspominają. Do 3 wydarzeń wskazanych przez nich, to E. Wnuk-Lipiński dorzuca właśnie pojawienie się komunizmu, z zastrzeżeniem, że ewentualne skutki będzie można rzetelnie ocenić po dłuższym czasie.

1. Odp. C - rozluźniają się związki między miejscem w strukturze a postawami i zachowaniami

Jednostki stają się przedmiotem skrajnie różnych nacisków. W ujęciu Wnuka-Lipińskiego prowadzi to do osłabienia deterministycznego wpływu struktury społęcznej na postawy.

1. Odp. A - istnienia niezależnych od państwa kanałów komunikacji i autonomicznej formy organizacji społecznej

Warunki są w sumie 4. Pierwsze dwa – widoczność nierówności i naruszenie zasady sprawiedliwości społecznej – rodzą poziom relatywnej deprywacji w zbiorowości. Dwa kolejne – wymienione powyżej – przenoszą deprywację na poziom działań.

1. Odp. D - sposób definiowania interesu grupowego

Aby wspólna pozycja w strukturze przełożyła się na jednolite preferencje polityczne, musi zajść akt zdefiniowania wspólnego interesu wśród członków jakiejś grupy.